Yorgunluk ve Uykusuzluğun Sürücü Davranışları Üzerine Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 2, 850 - 862, 31.08.2019

Fatih İrfan Baş Mahir Gökdağ

https://doi.org/10.18185/erzifbed.493110

Öz

Trafik
kazalarında insan faktörü, en önemli unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Araç
kullananların, yolcuların ve yayaların ölüm ve yaralanmalarındaki kusur payının
%99’a ulaştığı istatiksel olarak ortaya konulmaktadır.  Bu durum trafik kazalarındaki sürücü, yaya ve
yolcu olarak insan davranışlarının incelenmesini zorunlu kılmaktadır.

Bu çalışmada, yorgunluk
ve uykusuzluğun sürücülerin davranışları üzerinde oluşturduğu etki
araştırılmıştır. Araç kullanma ve dinlenme sürelerinin yasal düzenlemeler ile
belirlenmiş olması bile araç sürücülerinin yeterince hassasiyet göstermesini
sağlayamamaktadır. Bu durum ise sürücülerin, mola veya varış noktalarına kadar
araçlarını kullanmalarına, dolayısıyla uyku ve yorgunluk nedenli kazaya karışma
ihtimallerini artırmaktadır. Trafik kazalarının ölümcül sonuçları göz önünde
bulundurularak, önlenebilmesi ve azaltılabilmesi için öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ölümlü trafik kazaları, yorgunluk, uykusuzluk, uyku hastalıkları

The Effect Of Fatigue And Sleepiness Upon Driver Behaviors

Öz

Human factor has appeared as the most important factor in traffic
accidents.  It has statistically been
revealed that the rate of defect in death and injuries of drivers, passengers
and pedestrians has reached up to 99%. This has necessitated the analysis of
human behaviors in traffic accidents as driver, pedestrian and passengers.

In this study, the effect
of fatigue and sleeplessness upon behaviors of drivers was investigated. Even
driving and resting periods’ being determined with legal regulations could not
provide drivers to display adequate level of sensitivity. And this caused
drivers to drive until service points or their destination, and therefore the
possibility of their being involved in an accident due to sleeplessness and
fatigue increased. Suggestions were offered to prevent and decrease these
considering the fatal results of traffic accidents.

Anahtar Kelimeler

Fatal traffic accidents, fatigue, driver sleepiness, sleep disorders

Kaynakça

• Aldrich, C.K., Aldrich, M.S., Aldrich, T.K., Aldrich, R.F. (1986). “Asleep at the wheel. The physician’s role in preventing accidents just waiting to happen,” Postgrad Med. J., 80, 233-240.
• Arnold, L.S. (2012). “Motorists Admit to Driving Drowsy,” AAA Foundation for Traffic Safety.
• Aydın, K. (2011). “Türkiye’de alkollü içki kültürü ve hanehalkı alkol harcamaları”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Kocaeli, 10(38), 335-347.
• Baş, F.İ. (2015). “Geçici Fiziksel Özelliklerden Yorgunluk Ve Uykusuzluğun Sürücü Davranışları Üzerine Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı Ulaştırma Bilim Dalı
• Dement, W.C. and Mitler, M.M. (1993). “It’s time to wake up to the importance of sleep disorders,” Jama, 269(12), 1548-1550.
• Dinges, D.F. and Kribbs, N.B. (1991). “Performing while sleepy: Effects of experimentally-induced sleepiness,” Sleep, Sleepiness and Performance, 97-128.
• Gökdağ, M, Atalay, A. (2015). “Trafik Eğitiminin Trafik Kazaları Üzerindeki Etkisi”, Erzincan University Journal of Science and Technology, 8(2), 272-283.
• Horne, J.A. and Reyner, L.A. (1995). “Driver Sleepiness”, J. Sleep Res., 4, 23-29.
• Lamond, N. and Dawson, D. (1999). “Quantifying the performance impairment associated with fatigue”, J. Sleep Res, 8, 255–62.
• Maycock, G. (1995). “Driver Sleepiness as a Factor in Car and HGV Accidents,” Transport Research Laboratory, TRL Report, 169.
• NTSB, (1995). “Safety Study Factors That Affect Fatigue in Heavy Truck Accidents”, National Transportation Safety Board, USA.
• Reissman, C.J. (1996). “The Alert Driver: A Trucker's Guide to Sleep, Fatigue, and Rest in our 24-Hour Society”, American Trucking Associations, USA.
• Reyner, L. And Horne, J. (2000). “Early Morning Driver Sleepiness: Effectiveness of 200mg Caffeine”, Psychophysiology, 37, 251-256.
• Sönmez, A. (1999). “Ağır Vasıta Sürücüleri'nin Çalışma Koşulları ve Trafik Kazaları, Uzun Mesafe Yük ve Yolcu Taşımacılığı Yapan Sürücüler Üzerine Bir Çalışma”, T.C. Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Başkanlığı Trafik Araştırma Merkezi Müdürlüğü.
• Sümer, N., Lajunen, T., Özkan, T. (2002). “Sürücü Davranışlarının Kaza Riskindeki Rolü: İhlaller ve Hatalar”, Uluslararası 1. Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi Bildiriler Kitabı, Forum Fuarcılık ve Geliştirme A.Ş. Yayınları, Ankara, 305.
• TKÖ (2017). “Trafik Kazaları Özeti 2017”, Trafik Güvenliği Dairesi Başkanlığı, Temmuz.
• TS. (1998). “Trucker Survey Highlights Causes of Drowsy Driving and Suggests Preventative Measures”, Transsafety Incorporated, USA.
• Wilkins, J.W. (1997). “Sleep and fatigue-related motor vehicle crashes, with and without alcohol involvement”, 11th Annual Meeting of the Association of Professional Sleep Societies, June.