Gençlerin Diyanet İşleri Başkanlığı Tarafından Yönetilen Cami Gençlik Merkezi İşbirliğine Dayalı Hizmetlere Bakışları ve Beklentileri: İstanbul Örneği

Yıl 2024, Sayı: 53, 635 - 660, 30.06.2024

Serdar Günler , Mahmut Zengin

https://doi.org/10.37697/eskiyeni.1412611

Öz

Camiler, insanların maddi ve manevi değerleri kazanmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bununla beraber, cami merkezli çeşitli aktivitelerle insanların sosyalleşmelerine ve bu vesileyle dayanışma içerisinde bir hayat sürmelerine de katkı sunmaktadır. Cami merkezli hizmet modelinin geleneksel anlamda sadece Kur’an-ı Kerîm ve bazı temel dinî bilgileri öğretme amacı yoktur. Aynı zamanda bu model içerisinde özellikle gençlerin eğitsel, sanatsal, sportif, psikolojik ve dinî/manevi birçok ihtiyacının karşılanması hedeflenmektedir. Bu konuda atılacak adımların ve oluşturulacak içeriklerin en üst seviyede fayda sağlaması için de yeni bir bakış açısı ve buna göre yapılandırılmış bir hizmet modelinin ortaya konması son derece kritik bir öneme sahiptir. Gençlerin Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yönetilen cami gençlik merkezi iş birliğine dayalı hizmetlere bakışları ve beklentilerini incelemeyi amaçlayan bu çalışmanın temel hedefi, cami-gençlik merkezi iş birliğine dayalı din hizmeti anlayışından hareketle, gençlerin sosyo-kültürel ve manevi yönden problemlerini tespit edip, onların cami-gençlik merkezi ve görevlilerinden beklentilerini ortaya koymaktır. Bunun yanı sıra gençlere, cami ve gençlik merkezi görevlileri olarak nasıl bir sosyal din hizmeti sunulabilir sorusuna cevap aramaktır. Çalışma nitel araştırma metodolojisine dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda nitel araştırma yöntemlerinden görüşme yöntemi kullanılmıştır. Saha verilerinin araştırma problemi ve alt problemleri için alanda uzman öğretim üyesi ve gençlik koordinatörlerinin görüşleri alınarak yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmış ve saha verileri bu form üzerinden 10-25 Eylül 2022 tarihleri arasında Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı Gençlik Merkezlerine devam eden gönüllü gençlerle her biri yaklaşık 30 dakikalık bir sürede gerçekleştirilen yüz yüze görüşmeler neticesinde toplanarak betimsel analize tabi tutulmuştur. Bu bağlamda araştırmanın çalışma grubunu, gençlik faaliyetlerinin yoğun olarak yürütüldüğü Pendik Müftülüğü bünyesindeki gençlik merkezlerinden rastlantısal olarak seçilen ve kendilerine bilgilendirilmiş onam formu imzalatılarak araştırmaya gönüllü olarak katılım sağlayan ayrıca farklı liselerde öğrenim gören ve yaşları 15-18 arasında değişen 17 genç oluşturmuştur. Araştırma kapsamında gençlerle yapılan görüşmelerden elde edilen bulgulara göre, cami-gençlik merkezi faaliyetlerinin doğru kanallarla ve gençlere hitap edecek tarzda cazip hale getirilerek ortaya konulmasının gençlerin bu faaliyetlere katılmasında önemli bir etken olduğu görülmektedir. Bununla beraber bulgular, gençlerin gençlik merkezlerinde yapılan faaliyetleri görmelerinin veya bu faaliyetleri bilen, tecrübe edenlerle birlikteliklerinin faaliyetlere katılma ve buraları tercih etme sebeplerini artırdığını göstermiştir. Dolayısıyla gençlerin kontrol ve gelişimi bakımından onlarla iletişimin doğru ve etkili yöntemlerle kurulması, ayrıca onlara arkadaş seçimi ve ortamı konusunda doğru rehberlik yapılması, hassasiyetle takip edilmesi gereken önemli hususlar olarak ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Diyanet İşleri Başkanlığı, Cami-Gençlik, Gençlik Merkezi

Etik Beyan

Bu makale, XI. Uluslararası Din Görevlileri Sempozyumu’nda sözlü olarak sunulan ancak tam metni yayımlanmayan “Gençlerin Diyanet İşleri Başkanlığı Bünyesinde Yürütülen Cami-Gençlik Merkezi İşbirliğine Dayalı Hizmetlere Bakışları ve Beklentileri” adlı tebliğin içeriği geliştirilerek ve kısmen değiştirilerek üretilmiş hâlidir.

Young People’s Views and Expectations of Mosque Youth Center Collaboarative Services Managed by Presidency of Religious Affairs: The Case of Istanbul

Öz

Mosques play an important role in helping people acquire material and spiritual values. In addition, it also contribute to their integration, socialization through various mosque-centered activities and thus leading a life in solidarity. The mosque-centered service concept does not have the traditional purpose of teaching only the Holy Qur’ān and some basic religious knowledge. At the same time, this concept aims to meet many educational, artistic, sports, psychological and religious/spiritual needs of especially young people. In order for the steps to be taken and the contents to be created to provide maximum benefit in this regard, it is extremely critical to introduce a new perspective and a service model structured accordingly. The main objective of this study, which aims to examine the views of young people about the mosque youth centers collaborative services managed by Presidency of Religious Affairs and their expectations, is to identify the socio-cultural and spiritual problems of young people and to identify their socio-cultural and spiritual problems based on the mosque-youth center collaborative religious service approach. and to reveal their expectations from their officials. In addition, it seeks to answer the question of what kind of social religious service can be provided to young people as mosque and youth center officials. The study was carried out based on qualitative research methodology. In this context, the interview method, one of the qualitative research methods, was used. For the research problem and sub-problems of the field data, a semi-structured interview form was prepared by taking the opinions of expert faculty members and youth coordinators in the field, and the field data was collected through this form, which was conducted with volunteer young people attending Presidency of Religious Affairs youth centers between 10-25 September 2022, each lasting approximately 30 minutes. It was collected as a result of face-to-face interviews and subjected to descriptive analysis. In this context, the study group of the research consisted of 17 young people, aged between 15-18, who were randomly selected from the youth centers within the Pendik Mufti’s Office, where youth activities are intensively carried out, and who voluntarily participated in the research by having them sign an informed consent form. They also studied at different high schools. According to the findings obtained from the interviews conducted with young people within the scope of the research, it is understood that presenting mosque-youth center activities through the right channels and in a way that appeals to young people in an attractive manner is an important factor in young people's participation in these activities. However, the findings have shown that young people's seeing the activities carried out in youth centers or being together with those who know and experience these activities increases their reasons for participating in the activities and choosing these places. Therefore, in terms of control and development of young people, establishing communication with them with correct and effective methods, as well as providing them with correct guidance regarding the selection and environment of friends, emerge as important issues that must be followed carefully.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Presidency of Religious Affairs, Mosque-Youth, Youth Center, Youth Services

Etik Beyan

This article is developed and partially modified from the content of the paper titled “Perspectives and Expectations of Youth Regarding Services Based on Mosque-Youth Center Cooperation Conducted under the Presidency of Religious Affairs,” which was presented orally at the XI. International Symposium of Religious Officials but was not published in full text.

Kaynakça

• Arpacı, İbrahim. “Cami ve Gençlik Üzerine”. Diyanet Aylık Dergi 286 (2014), 29-34.
• Creswell, John W. Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. çev. Mesut Bütün Selçuk Beşir Demir. Ankara: Siyasal kitabevi, 3. Basım, 2014.
• DİBKGHK, Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun (Kanun No. 633). Resmî Gazete 12038 (22 Haziran 1965). Erişim 21 Ağustos 2022. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.633.pdf
• Ekici, Kübra Kamer. “Gençliğe Değer Projesinin Din Eğitimi Kapsamında Değerlendirilmesi”. Bartın Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi 17 (2022), 38-60. https://dergipark.org.tr/en/pub/buiifd/issue/70927/1115618
• GÇY, Gençlik Çalışmaları Yönergesi. Türkiye: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2018. Erişim 15 Ağustos 2022. https://hukukmusavirligi.diyanet.gov.tr/Detay/150/
• Gül, Ali. “Diyanet Gençlik Merkezlerinde Yürütülen Değerler Eğitimi Çalışmalarının Öğretmen, Öğrenci, Veli ve Diyanet İşleri Başkanlığı Personeli Görüşleri Çerçevesinde İncelenmesi”. Mevzu–Sosyal Bilimler Dergisi 10 (2023), 543-583.
• https://doi.org/10.56720/mevzu.1309295
• Keyifli, Şükrü. “Camilerde Din Eğitimi, Din Eğitimi”. ed. Mustafa Köylü vd. 2/326-348. Ankara: Gündüz Yayıncılık, 2012.
• Kılbaş, Şükran. Ankara Yenimahalle ve Çankaya Gençlik Merkezlerine Üye Gençlerin Gençlik Merkezlerine İlişkin Görüşleri. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1989.
• Koç, Mustafa. “Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Öğrenci Yurtları ve Gençlik Merkezlerindeki Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri (2013-2021): Sınırlılıklar ve Bir Eğitim Programı Önerisi”. Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi 3 (2021), 135-201.
• Onay, Ahmet. “Cami Eksenli Din Hizmetleri”. Değerler Eğitimi Dergisi 4/12 (2006), 149-175.
• Özkan, Mehmet. Gençlik Merkezlerinde Yapılan Faaliyetlere Katılan Bireylerin Memnuniyet Düzeylerinin İncelenmesi. Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Soykök, Mustafa. “Diyanet İşleri Başkanlığı Gençlik Çalışmaları: Mevcut Durum, Beklentiler, İmkânlar, Riskler ve Zorluklar.” Uluslararası Mevlîd-i Nebî Sempozyumu Peygamberimiz ve Gençlik. 543-561. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2019.
• Subaşı, Münevver - Okumuş, Kübra. “Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 21/2 (2017), 419-426.
• Tokur, Behlül - Doğan, Hümeyra Ahsen. “Gençlerde Kimlik Algısı ve Dinî Hayat: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi”. Eskiyeni 50 (2023), 705-722. https://doi.org/10.37697/eskiyeni.1294031
• Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları, 5. Basım, 2005.
• Yılmaz, Hüseyin. “Hz. Peygamber Döneminden Günümüze Kadınlar ve Cami Eğitimi”. Değerler Eğitimi Dergisi 5/14 (2007), 107-130. https://dergipark.org.tr/en/pub/ded/issue/29187/312519
• Yücel, İbrahim. Gençlerin ve Gençlik Çalışanlarının Gözünden Gençlik Politikaları ve Hizmetlerinin Değerlendirilmesi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2022.