MATEMATİKSEL MODELLEME ETKİNLİKLERİNİN DERSLERDE KULLANIMI: ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2016, Cilt: 15 Sayı: 59, 1279 - 1295, 06.10.2016

Selin Urhan , Şenol Dost

Öz

Ortaöğretim matematik öğretiminin temel amaçlarından biri, öğrencilere matematiksel modellemeyi problem çözme sürecinde etkin biçimde kullanabilme becerisini kazandırmaktır. Matematiksel modelleme matematikle doğrudan ilgili olan ya da olmayan durumlar arasındaki ilişkileri matematiksel olarak ifade etme ve bu durumlar içerisinde matematiksel örüntüler oluşturma süreci olarak tanımlanır. Matematik öğretmenlerinin matematiksel modellemeye ilişkin görüşlerini belirlemeyi amaçladığımız bu çalışmada, öğretim programlarında önemle altı çizilen matematiksel modellemenin, öğretim sürecinde hayata geçirilip geçirilmediği nedenleriyle belirlenmeye çalışılmıştır.  Araştırmanın katılımcılarını Ankara’da devlet okullarında görev yapmakta olan dokuz ortaöğretim matematik öğretmeni oluşturmaktadır.  Öğretmenler ile yapılan yarı yapılandırılmış görüşmelerden elde edilen veriler içerik analizi yapılarak kodlanmış ve kategoriler oluşturulmuştur. Çalışmada matematik öğretmenlerinin bazılarının matematiksel modellemeden haberdar olmadıkları görülmüş; bu öğretmenler çalışma grubunun dışında bırakılmıştır. Matematiksel modellemeden haberdar olan öğretmenlerin görüşleri doğrultusunda modelleme etkinliklerinin matematik öğretiminde uygulanmasına etki eden faktörler “öğretmenin etkinlikleri yürütme konusundaki modelleme etkinlikleri konusundaki eksikliği, modelleme etkinliklerine yönelik kaynakların nicel ve nitel anlamda sınırlılığı, öğretim programının yoğunluğu, yükseköğretime geçiş sınavının yapısı, modelleme etkinliklerine yönelik öğrenci motivasyonu, öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyleri” olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Model, Matematiksel modelleme, Öğretim programı, Öğretmen eğitimi.

Kaynakça

• Akgün, L., Çiltaş, A., Deniz D., Bayrakdar Çiftçi, Z. ve Işık, A. (2013). İlköğretim matematik öğretmenlerinin matematiksel modelleme ile ilgili farkındalıkları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 1-34.
• Aztekin, S. ve Taşpınar Şeker, Z. (2015). Türkiye’de matematik eğitimi alanındaki matematiksel modelleme araştırmalarının içerik analizi: bir meta-sentez çalışması. Eğitim ve Bilim,40, 139-161.
• Baki, A. (2014). Matematik tarihi ve felsefesi (1. Basım).Ankara: Pegem Akademi.
• Berkant, H.,G. ve Gençoğlu, S, Ş. (2015). Farklı lise türlerinde çalışan matematik öğretmenlerinin matematik eğitimine yönelik görüşleri. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 194-217.
• Blum, W. (2002). ICMI Study 14: Applications and modelling in mathematics education - Discussion document. Educational Studies in Mathematics, 51, 149-171.
• Blum, W. & Ferri, R. B. (2009). Mathematical modelling: Can it be taught and learnt? Journal of Mathematical Modellingand Application, 1(1), 45-58.
• Blum, W. & Leiß, D. (2007). How do students and teachers deal with modelling problems. In C. Haines, P. Galbraith, W. Blum and S. Khan (Eds.), Mathematical modelling: Mathematical Modelling: Education, Engineering and Economics - ICTMA 12 (pp. 222-231). Chichester: Horwood Publishing.
• Blum, W. & Niss, M. (1991). Applied mathematical problem solving, modelling, application, and links to other subjects-state, trends, and issues in mathematics instruction. Educational Studies in Mathematics, 22(1), 37-68.
• Cansız Aktaş, M. ve Aktaş, Y. D. (2011). Yeni ortaöğretim geometri dersi öğretim programının uygulamalarında yaşananlardan yansımalar. 10. Matematik Sempozyumu'nda sunulmuştur, Şile/İstanbul.
• Carreira, S. & Baioa, A. M. (2011). Students’ modelling routes in the context of object manipulation and experimentation in mathematics. In G. Kaiser, W. Blum, R. B. Ferri and G. Stillman (Eds.), Trends in teaching and learning of mathematical modelling: ICTMA 14 (pp. 211-220). Netherlands: Springer.
• Çiltaş, A. ve Işık, A. (2013). Matematiksel modelleme yoluyla öğretimin ilköğretim matematik öğretmeni adaylarının modelleme becerileri üzerine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(2), 1177-1194.
• Deniz, D. (2014). Ortaöğretim matematik öğretmenlerinin matematiksel modelleme yöntemine uygun etkinlik oluşturabilme ve uygulayabilme yeterlikleri. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Deniz, D. ve Akgün, L. (2014). Ortaöğretim öğrencilerinin matematiksel modelleme yönteminin sınıf içi uygulamalarına yönelik görüşleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 103-116.
• Doruk, B. K. (2010). Matematiği günlük yaşama transfer etmede matematiksel modellemenin etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• English, L. D. ve Watters, J. (2004). Mathematical modelling with young children. 28th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education, 2, 335-342.
• Ferri, R. B., & Blum, W. (2013). Barriers and motivations of primary teachers for implementing modelling in mathematics lessons, Proceedings of CERME 8, February 6-10.
• Fox, J. (2006). A justification for mathematical modelling experiences in the preparatory classroom. Proceedings 29th annual conference of the Mathematics Education Research Group of Australasia 1, 21-228.
• Frejd, P. (2012). Teachers’ conceptions of mathematical modelling at Swedish Upper Secondary school. Journal of Mathematical Modelling and Application, 1(5), 17-40.
• Gravemeijer, K. & Doorman, M. (1999). Context Problems in Realistic Mathematics Education: A Calculus Course as an Example. Educational Studies in Mathematics, 39, 111-129.
• Güder, Y. (2013). Ortaokul matematik öğretmenlerinin matematiksel modellemeye ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Haines, C., & Crouch, R. (2010). Remarks on a modelling cycle and interpretation of behaviours. In R., Lesh, , P. L. Galbraith, C. R. Haines and A. Hurford (Eds.), Modeling students’ mathematical modeling competencies (ICTMA 13) (pp. 145–154), New York: Springer.
• Kaiser, G. (2005). Mathematical modelling in school–examples and experiences. Mathematikunterricht im Spannungsfeld von Evolution und Evaluation. Festband für Werner Blum, 99-108.
• Kal, F. M. (2013). Matematiksel modelleme etkinliklerinin ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin problemi çözme tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
• Kandemir, M., A. (2011). Modelleme Etkinliklerinin Öğrencilerin Duyuşsal Özelliklerine, Problem Çözme ve Teknolojiye İlişkin Düşüncelerine Etkisinin İncelenmesi. Doktora tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Kertil, M. (2008). Matematik öğretmen adaylarının problem çözme becerilerinin modelleme sürecinde incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Korkmaz, E. (2010). İlköğretim matematik ve sınıf öğretmeni adaylarının matematiksel modellemeye yönelik görüşleri ve matematiksel modelleme yeterlikleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Lesh, R. & Doerr, H. M. (Eds.). (2003). Beyond constructivism: Models and modeling perspectives on mathematics problem solving, learning, and teaching. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Lesh, R., & Lehrer, R. (2003). Models and modeling perspectives on the development of students and teachers. Mathematical Thinking & Learning, 5(2&3), 109-129.
• Maaß, K. (2005). Barriers and opportunities for the integration of modeling in mathematics classes: results of an empirical study. Teaching Mathematics and Its Applications, 24(2-3), 61-74.
• Makar, K. & Confrey, J. (2007). Moving the context of modelling to the forefront: Preservice teachers’ investigations of equity in testing. In W. Blum, P. L. Galbraith, H. W. Henn and M. Niss (Eds.), Modelling and applications in mathematics education: 14 th ICMI Study (pp. 485-490). New York: Springer.
• MEB. (2005). Ortaöğretim matematik (9-12. Sınıflar) dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB. (2013). Ortaöğretim matematik (9-12. Sınıflar) dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Miles, M. B. & Huberman, M. A. (1994). Qualitative analysis: An expanded sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Mousoulides, N., Christou, C., & Sriraman, B. (2008). From problem solving to modelling- A meta-analysis. https://www.researchgate.net/publication/254102378_From_Problem_Solving_to_Modelling_A_meta-analysis adresinden 2 Mart 2016'da alınmıştır.
• National Council of Teachers of Mathematics (2000). Curriculum and Evaluation Standards for School Mathematics. Reston, VA: NCTM Publications.
• Ören Vural, D., Çetinkaya, B., Erbaş, A. K., Alacacı, C., ve Çakıroğlu, E. (2013). Lise matematik öğretmenlerinin modelleme ve modellemenin matematik öğretiminde kullanılmasına yönelik düşünceleri: Bir hizmet içi eğitim programının etkisi. I. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Sempozyumu'nda sunulmuştur,Trabzon.
• Özturan Sağırlı, M. (2010). Türev konusunda matematiksel modelleme yönteminin ortaöğretim öğrencilerinin akademik başarıları ve öz-düzenleme becerilerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Struik, J., D. (2002). Kısa matematik tarihi. Doruk Yayımcılık (2. Baskı). İstanbul.
• Tekin, A. ve Bukova Güzel, E. (2011). Ortaöğretim matematik öğretmenlerinin matematiksel modellemeye ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. 20. Eğitim Bilimleri Kurultayı'nda sunulmuştur, Burdur.
• Yıldırım, C. (2011). Matematiksel düşünme (7. Basım). Remzi Kitabevi, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Basım). Ankara.
• Yu, S. Y. & Chang, C. K. (2011). What Did Taiwan Mathematics Teachers Think of Model-Eliciting Activities and Modelling Teaching?. In G. Kaiser, W. Blum, R. B. Ferri and G. Stillman (Eds.), Trends in teaching and learning of mathematical modelling: ICTMA 14 (pp. 147-156). Netherlands: Springer.