SOSYAL BEĞENİRLİK ÖLÇEĞİ’NİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 78, 879 - 891, 01.04.2021

Evren Erzen , Meltem Yurtçu , Özlem Ulu Kalın , Erol Koçoğlu

https://doi.org/10.17755/esosder.774947

Cited By: 4

Öz

Bu çalışma bireylerin sosyal beğenirlik düzeylerinin belirlenebilmesine yönelik bir ölçeğin geliştirilmesini amaçlamaktadır. Katılımcılar yaşları 17 ile 45 arasında değişen (Ortyaş=21.33, Ss=2.32) 527’si kadın (%62), 325’i erkek (%38) toplamda 852 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırma kapsamında ölçek maddelerinin dil, anlam ve kapsam geçerliği sağlanmış, pilot uygulama ardından formun nihai hali 426 öğrenciye uygulanarak açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda elde edilen faktör yapısının toplam varyansın %52.29’unu açıkladığı belirlenmiştir. Iki faktörlü ve 15 maddeden oluşan yapının doğrulayıcı faktör analizi 426 kişilik farklı bir örnekleme uygulanmış elde edilen sonuçlar faktörlerin yapısal uyum gösterdiğini ortaya koymuştur (χ2/df= 2.50, GFI= .93, CFI= .92, AGFI= .91, RMSEA= .06). Güvenirlik analizi için Cronbach Alpha İç Tutarlılık katsayısından faydalanılmıştır. Analiz sonucunda ölçeğin bütününün ait güvenirlik katsayısı .84, kabul görme alt boyutunun .85 ve dikkat çekme al boyutunun .75 olarak belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, ortaya çıkan 15 maddeli ölçeğin bireylerin sosyal beğenirlik düzeylerinin belirlenmesinde kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Beğenirlik, Ölçek geliştirme, Geçerlik, Güvenirlik

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

-

DEVELOPMENT OF SOCIAL DESIRABILITY SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY STUDY

Öz

This study aims to develop a scale to determine the social desirability levels of individuals. Participants consisted of a total of 852 students, ranging in age from 17 to 45 (Mage= 21.33, Sd= 2.32), 527 female (62%), 325 male (38%). Within the scope of the research, the language, meaning and content validity of the scale items were provided. After the pre application, the final form of the scale was applied to 426 students and exploratory factor analysis was conducted. It was determined that the factor structure obtained as a result of the analysis explained 52.29% of the total variance. Confirmatory factor analysis of the structure consisting of two factors and 15 items was applied to a different sample of 426 people, and the results showed that the factors showed structural adjustment (χ2/df= 2.50, GFI= .93, CFI= .92, AGFI= .91, RMSEA= .06). Cronbach Alpha Internal Consistency coefficient was used for reliability analysis. As a result of the analysis, the reliability coefficient of the whole scale was .84, the acceptance sub-dimension was .85 and the attention-getting dimension was .75. As a result of the study, it was found that the resulting 15-item scale is a valid and reliable measurement tool that can be used to determine the social desirability levels of individuals.

Anahtar Kelimeler

Social Desirability, Drawing attention, Acceptance

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Crowne, D. P., & Marlowe, D. (1960). A new scale of social desirability independent of psychopathology. Journal of Consulting Psychology, 24(4), 349–354. https://doi.org/10.1037/h0047358
• Crowne, D. P. and Marlowe, D. (1964), The Approval Motive, New York: John Wiley & Sons.
• Dönmez, O., & Akbulut, Y. (2016). Siber zorbalık çalışmalarında sosyal beğenirlik etmeni. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 6(2), 1–18.
• Edwards, A. L. (1953). The relationship between the judged desirability of a trait and the probability that the trait will be endorsed. Journal of Applied Psychology, 37(2), 90–93. https://doi.org/10.1037/h0058073
• Edwards, A. L. (1957). The social desirability variable in personality assessment and research. - PsycNET. Retrieved from https://psycnet.apa.org/record/1958-00464-000
• Gedik, Z., & Toker, H. (2018). Attitudes toward the disabled and social desirability among university students. Journal of Higher Education and Science, 8(1), 111. https://doi.org/10.5961/jhes.2018.253
• Harlak, H., & Eskin, M. (2018). The development of religious orientation and religiosity scales and the investigation of their psychometric properties. Yeni Symposium, 56(2), 24–32. https://doi.org/10.5455/NYS.20180730021249
• Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. R. (2008). Structural equation modelling: guidelines for determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53–60. Retrieved from www.ejbrm.com
• Hu, L., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1–55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
• Johnson, T. P., & Van de Vijver, F. J. (2003). Social desirability in cross-cultural research. Cross-cultural survey methods, 325, 195-204. Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik bilgileri. Ankara: Asil.
• Karaşar, B. & Öğülmüş, S. (2016). Sosyal onay ihtiyacı ölçeği: geçelik ve güvenilik analizi. Ege Dersisi, 17(1), 84-104
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
• Koğar, H., & Gelbal, S. (2014). Üniversite öğrencilerinin sosyal beğenirlik tercihlerinin yargıcı kararlari ile ölçeklenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 136-152–152. https://doi.org/10.17539/aej.79032
• Kozan, K. (1984). Davranış bilimleri araştırmalarında sosyal beğenirlik boyutu ve Türkiye için bir sosyal beğenirlik ölçeği. ODTÜ Gelişme Dergisi, 10, 447–477.
• Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personel Psychology, 28, 563–575.
• Özen, Ş. (1984). Örgütsel araştırmalardaki sosyal beğenirlik etkisinin Türk toplumsal ve bürokratik kültürü bağlamında incelenmesi. Retrieved from https://www.academia.edu/18566438/
• Örgütsel_Araştırmalardaki_Sosyal_Beğenirlik_Etkisinin_Türk_Toplumsal_ve_Bürokratik_Kültürü_Bağlamında_İncelenmesi
• Paulhus, D.L. (1991). “Measurement and Control of Response Bias”, In J.P. Robinson, P.R. Shaver and L.S. Wrightsman (eds.), Measures of Personality and Social Psychological Attitudes. Vol 1, pp(17-59). Toronto Academic Press. P.
• Philips, D. L. & Clancy, K. J. (1972). Some effects of "social desirability" in survey studies. American Journal of Sociology. 77 (5). 921-94.
• Ural, T. & Özbirecikli, M. (2006). Is ethical judgement influenced by social desirability in responding? An analyse on Turkish accountants. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 393-410.
• Rosen, E. (1956). Self-appraisal, personal desirability, and perceived social desirability of personality traits. Journal of Abnormal and Social Psychology, 52(2), 151–158. https://doi.org/10.1037/h0046019
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Boston: Pearson.
• Taylor, J. B. (1961). What do attitude scales measure: The problem of social desirability. Journal of Abnormal and Social Psychology, 62(2), 386–390. https://doi.org/10.1037/h0042497
• Thompson, B. (2004). Exploratory & confirmatory factor analysis: Understanding concepts and applications. Washington: American Psychological Association.
• Ural, T., & Özbirecikli, M. (2006). Is ethical judgement influenced by social desirability in responding? An analyse on Turkish accountants. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 393–410.
• Zigler, E., & Child, I. L. (1969). Socialization and personality development. Massachusetts: Addison-Wesley.