THE EFFECT OF ENNEAGRAM PERSONALITY TYPES ON JOB PERFORMANCE

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 79, 1248 - 1261, 01.07.2021

Dursun BOZ Cengiz DURAN Hacı MERAL

https://doi.org/10.17755/esosder.727441

Cited By: 1

Öz

ENNEAGRAM KİŞİLİK TİPLERİNİN İŞ PERFORMANSI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Öz

Kişilik tarihsel süreçte insan davranışlarının anlaşılması ve açıklanması için hem aydınların hem de aydınların ilgi odağı olagelmiştir. Hipokrat’tan günümüze değin kişilikle ilgili kuramlar geliştirip farklı sınıflamalar yapılmıştır. Bu sınıflamalar insanların kişilik özellikleri, insan psikolojisini hem inceleme hem de araştırma süresince değişik modellerle ve değişik isimlerle tanımı yapılmıştır. Enneagram modelinde insanın üç merkezli olduğu iddia edilerek her merkezde de üçer kişilik tipiyle toplam dokuz temel kişilik tipolojisi ortaya konmuştur. Örgütsel bağlamda değerlendirildiğinde bu kişilik tiplerinin örgütsel hedef ve amaçlara ulaşılmasında ne kadar etkin olduğudur. Bu etkinliğin sağlanması performansın stratejik olarak algılanması ve yönetilmesini gerektirir. Performans, örgütte insan kaynaklarının en üst düzeyde potansiyelini gerçekleştirmesine yönelik motive edilerek sistemli bir şekilde yönetilmesidir. Elde edilen bulgularla Enneagram kişilik özelliklerinin İş Performansını pozitif yönlü etkilediği belirlenmiştir. İş Performansı ile en yüksek korelasyon “Tip-1 Mükemmeliyetçi r=0,561” ile iken en düşük korelasyon ise “Tip-7 Maceracı r=0,216” ile olduğu belirlenmiştir. Ayrıca Enneagram kişilik tiplerinden “Tip-1 Mükemmeliyetçi β=0,437” iş performansında en yüksek etkiye sahipken, “Tip-7 Maceracı β=0,161” ise en düşük etkiye sahiptir. Bu sonuçla işletme hedef ve amaçlarına ulaşılmasında en yüksek katkıyı Tip-1 Mükemmeliyetçi kişilik tipine sahip çalışanların yaptığı söylenebilir. İşletmeler alınacak insan kaynağını seçerken buna dikkat etmelidirler.

Anahtar Kelimeler

Kişilik, Enneagram, Performans, İş Performansı

Kaynakça

• Acarkan, İ. (2019). Enneagram İle Kendini Keşfet. 2. Baskı. Timaş Yayınları: İstanbul.
• Akal, Z. (2005). İşletmelerde Performans Ölçüm Ve Denetimi, Ankara: Bizim Büro Basım Evi.
• Akgül, A., ve Çevik, O. (2005). İstatistiksel Analiz Teknikleri–Spss’te İşletme Yönetimi Uygulamaları, Ankara: Emek Ofset Ltd. Şti.
• Aksoy, E. (2014). Matematik Alanında Üstün Yetenekli ve Zekâlı Öğrencilerin Bazı Değişkenler Açısından Veri Madenciliği İle Belirlenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Batı, U. (2012). Enneagram İle Kişilik Analizi. 1. Basım. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Borman, W.C., ve Motowidlo, S.J. (1997). Task Performance And Contextual Performance: The Meaning For Personnel Selection Research. Human Performance, Lawrence Erlbaum Associates, Inc., 10(2), 99-109.
• Boz, D, Kardaş, İ. ve Altınbay, A. (2019). Muhasebe Hizmeti Alan Mükelleflerin Kişilik Özelliklerinin Müşteri Bağlılığı İle İlişkisi. Opus– Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 1501-1527. Doı: 10.26466-/Opus.612220.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, 7. Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Campbell, J.P. (1990). Modeling The Performance Prediction Problem İn İndustrial And Organizational Psychology. In M. D. Dunnette & L. M. Hough (Ed.). Handbook Of İndustrial And Organizational Psychology, (1), Palo Alto, Ca, Us: Consulting Psychologists Press.
• Coşkun, Y., Demir, S. ve Işık, İ. (2018). Investigation Of Investor Behaviors İn Terms Of Behavioral Finance: The Case Of Nazilli. Journal Of Current Researches On Social Sciences, 8 (4), 1-32.
• Doğan, Y. (2005). Organizasyonlarda pozitif ve negatif duygusallığın çalışanların görev ve bağlamsal performansları üzerine etkisini belirlemeye yönelik Kayseri’de bir araştırma, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Erciyes Üniversitesi, SBE., Kayseri.
• Erçin, H.Ş. (2018). Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları İle Enneagram Kişilik Tipleri Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erkoç, İ.Ç. (2015). Algılanan Örgütsel Destek ve İş Performansı Arasındaki İlişkide Öz Yeterlilik Faktörünün Düzenleyici Rolü: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul.
• Ferhat, M. (2018). Beş Temel Kişilik Boyutunun İç/Dış Kontrol Odaklılık Davranışları Üzerindeki Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, SBE., İstanbul.
• Goodman, S.A. ve Svyantek, D.J. (1999) Person–Organization Fit And Contextual Performance:Do Shared Values Matter, Journal Of Vocational Behavior, (55) 254-275.
• Jawahar, I.M. ve Carr, D. (2007). Conscientiousness And Contextual Performance The Compensatory Effects Of Perceived Organizational Support And Leader Member Exchange, Journal of Managerial Psychology,22: 330-349.
• Kabak, S. (2011). Enneagramın 7.Sınıf Matematik Öğretiminde Grup Çalışmasına Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 5.Baskı., Ankara:Asil Yayın Dağıtım.
• Karabulut, Y. (2007). Yeni Kişilik Teorisi Enneagram Ve Din Psikolojisi Açısından Kullanım Alanları. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Koçel, T. (2011). İşletme Yöneticiliği (13. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Komasi, S., Soroush, A., Nazeie, N., Saeidi, M., Zakiei, A.E (2016). Enneagram Of Personality As An Effective Model İn The Prediction Of The Risk Of Cardiovascular Diseases: A Case-Control Study. J Cardiothorac Med. 2016; 4(3):468-473.
• Makas Oral, Y.N. (2017). Depresyon Hastalarında Kişilik Tipi Özellikleri, Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Ankara.
• Matise, M. (2007). The Enneagram: An İnnovative Approach, Journal Of Professional Counseling: Practice, Theory & Research 35(1), pp. 38-57.
• Özer, E. (2018). Otel Yiyecek İçecek Bölümlerinde Güçlendirmenin İşgören Performansına Ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Afyonkarahisar’daki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü, Aydın.
• Palmer, H. (2006). Ruhun Aynası Enneagrama Yansıyan İnsan Manzaraları, 2. Baskı, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Pesen, S.R. (2015). Grafik Tasarım Göstergelerinin Algılanmasında Kişilik Faktörünün Enneagram Modeline Göre İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kemerburgaz Üni̇versi̇tesi̇, Sosyal Bi̇li̇mler Ensti̇tüsü, İstanbul.
• Porter, L.W., ve Lawler, E.E. (1968). Managerial Attitudes and performance, Homewood, Illinois: Irwin-Dorsey.
• Riso, D.R., ve Hudson, R. (2000). Enneagram İle Kişilik Analizi, İstanbul: Butik Yayınları.
• Sonnentag, S., ve Frese, M. (2002). Performance Concepts And Performance Theory. In S. Sonnentag (Ed.), Psychological Management Of Individual Performance. (pp. 3-25), Chichester: John Wiley And Sons.
• Subaş, A. (2017). Okul yöneticilerinin "Liderlik stilleri" ile "Enneagram kişilik tipleri" arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayınlanmış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Subaş, A., ve Çetin, M. (2017). Enneagram Kişilik Ölçeğinin Geliştirilmesi: Güvenirlik Ve Geçerlilik Çalışması. Sosyal Bilimler Dergisi, 4/11(2017), ss. 160-181.
• Tutar, H., ve Altınöz, M. (2010). Örgütsel İklimin İşgören Performansı Üzerine Etkisi: Ostim İmalat İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(02), ss. 196-218.
• Yılmaz, A. (2016). Algılanan Örgütsel Destek Ortamında İş Stresi Ve İş Yaşam Kalitesinin İş Performansı Üzerine Etkisinin Araştırılması: İstanbul’da Bulunan Beş Yıldızlı Otellerde Çalışan Aşçılar Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.