AS A POLITICAL THEATER SCENE 11th INTERNATIONAL ISTANBUL BIENNIAL

Yıl 2014, Cilt: 13 Sayı: 50, 252 - 273, 10.09.2014

Vildan Işık

https://doi.org/10.17755/esosder.68584

Öz

Astract
In this study, it is mentioned curators, conceptual frameworks, spaces, artists, protests, criticisms with 11th International Istanbul Biennial which was organized between 12 September and 08 November 2009. With this study, it is aimed to search by whom and why Biennial criticized and why it is defined the most political biennial. At the 11th Biennial, it is seen that it is arranged an art atmosphere which is constructed carefully from curators to conceptual frameworks and from spaces to artists. In this atmosphere which emanates from contrast and contradiction art-politics-culture-policy-fund are nested deliberately and has been provided a basis for criticism from different part of society. Known person, event, fact and concept such as Brecht, Marx, Koç, 12 September 1980 coup, communism, capitalism and a lot of o1ther issue and fact, which has been taken place for years at Biannel, appeared on the 11. Biennial's stage and became a political stage and on this stage a big epic theatre was performed.
Key Words: 11th International İstanbul Biennial, WHW, "What Keeps Mankind Alive?", Sponsor of Bieninal: Koç, Direnİstanbul, Bertolt Brecht, Verfremdung (Distansing) Effect

Anahtar Kelimeler

11th International İstanbul Biennial, WHW, “What Keeps Mankind Alive?”, Sponsor of Bieninal: Koç, Direnİstanbul, Bertolt Brecht, Verfremdung (Distansing) Effect

POLİTİK BİR TİYATRO SAHNESİ OLARAK 11. ULUSLARARASI İSTANBUL BİENALİ

Öz

Bu çalışmada; küratörleri, kavramsal çerçevesi, mekânları, sanatçıları, protesto ve eleştirileri ile birlikte 12 Eylül - 08 Kasım 2009 tarihleri arasında düzenlenen 11. Uluslararası İstanbul Bienali konu edilerek Bienal'in kimler tarafından hangi sebeplerle eleştirildiği ve neden en politik bienal olarak tanımlandığının araştırılması amaçlanmıştır. 11. Bienal'de, küratörlerinden kavramsal çerçevesine, mekânlarından sanatçılarına kadar özenle kurgulanan bir sanat atmosferi yaratılmış olduğu görülmektedir. Karşıtlık ve çelişkilerden beslenen bu atmosfer içinde sanat-siyaset-kültür-politika-sermaye konuları da hesaplı olarak iç içe geçirilmiş ve farklı kesimlerin eleştirilerine zemin hazırlanmıştır. Brecht, Marx, Koç, 12 Eylül 1980 Darbesi, komünizm, kapitalizm vb. gibi bilinen kişi, olay, olgu ve kavramların, Bienaller'de yıllardır yer alan diğer pek çok konu ve kavramla birlikte topluca sahneye çıkarıldığı 11. Bienal, politik bir sahne olmuş ve bu sahnede büyük bir epik tiyatro gösterisi sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

11. Uluslararası İstanbul Bienali, WHW, “İnsan Neyle Yaşar?”, Bienal Sponsoru: Koç, Diren İstanbul, Bertolt Brecht, Yabancılaştırma Efekti

Kaynakça

• Akay, Ali. (2009, 28 Eylül). “İnsan Politikayla Yaşar”, stargazete.com, http://www.stargazete.com/acikgorus/insan-politikayla-yasar-haber-215445.htm
• Aköz, Emre. (2009, 13 Eylül). “Bienal’e Vakvaklı Protesto”, sabah.com.tr, http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/akoz/2009/09/13/bienale_karsi_vakvakli_protesto
• Antmen, Ahu. (2009, 13 Eylül). “Kentimizin Çağdaş Sanat Bayramı”, radikal.com.tr, http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=954298&Date= 02009&CategoryID=82
• Artun, Ali. (2009, 12 Ekim). “Epik Tiyatro Sahnesi Olarak Bienal”, aliartun.com, http://www.aliartun.com/content/detail/6
• Bay, Yasemin. (2009, 11 Eylül). “İstanbul’da Bienal Zamanı”, milliyet.com.tr, http://sanat.milliyet.com.tr/istanbuldabienalzamani/etkinlikler/haberdetayarsiv/11.09.2009/11 37891/default.htm
• Benjamin, Walter. (2000). Brecth’i Anlamak, Çev: Haluk Barışcan, Güven Işısağ, Metis Yayıncılık, İstanbul.
• Bretch, Bertolt. (1997). Sanat Üzerine Yazılar, Çev. Kamuran Şipal, Cem Yayınevi, İstanbul.
• Büyükacaroğlu, Devrim. (2009, 14 Ekim). “Bienal Eleştiri Çalıyor”, Katran ve Tüy, http://www.katranvetuy.com/?tag=sergiler
• Cevher, Serdar. (2009, 20 Eylül). “11. İstanbul Bienali Küratörleri ile Bienal Hakkında Söyleşi”, artcore.tv, http://www.art-core.tv/index/icerik/161/11-Istanbul-Bienali-Kuratorleri-ile-Bienalhakkind...
• Çakır, Bawer. (2008, 18 Kasım). “11. İstanbul Bienali’nin Sorusu: İnsan Neyle Yaşar?”, bianet.org, İstanbul BİA Haber Merkezi, http://bianet.org/bianet/bianet/110904-11-istanbul-bienalininsorusu-insan-neyle-yasar
• Dagen, Philippe. (2009, 38 Eylül). “İstanbul Bienali Çok Yırtıcı”, Yazının orjinali; “La Biennale d'Istanbul Est Bien Féroce” La Monde Gazetesi’nde 28 Eylül 2009 tarihinde yayımlanmıştır. http://www.lemonde.fr/archives/article/2009/09/28/la-biennale-d-istanbul-est-bienferoce_1246174_0.html lemonde.fr, medya.webim.eu, Avrupa Portalı, http://medya.webim.eu/?i=28191
• Demirer, Temel. (2009, 07 Kasım). “Bienal mi? “Her Suçlu Bir Burjuva, Her Burjuva Bir Suçludur”!”, dusunadasi.org, Düşün Adası, http://www.dusunadasi.org/index.php?option=com_content&view=article&id=182:temel&cat id=13:temel-demirer&Itemid=10
• Ergu, Elif. (2009, 15 Eylül). “Mustafa ve Ali Koç Özgür Düşünceye Destek Olmakta Kararlı”, gazetevatan.com,http://haber.gazetevatan.com/Mustafa_ve_Ali_Koc_ozgur_dusunceye_dest ek_olmakta_kararli/259510/4/Haber
• Ersoy, Özge. (2009, 08 Ekim). “Canan Şenol, Çeşme ve İbretnüma”, BoltArt.net Kültür ve Sanat Dergisi, 08 Ekim 2009, http://www.boltartarsiv.net/canan-senol-ibretnuma-ve-cesme-11uluslararasi-istanbul-bienali/
• Evren, Süreyya. (2009). “Ne Seninle Ne Sensiz”, 11. Uluslararası İstanbul Bienali Metinler Kataloğu, s. 353-364, YKY, İstanbul.
• Gencer, Serdar. (2009, 18 Kasım). “11. İstanbul Bienali Ardından Eleştirel Bir Bakış”, artimetre.com, http://www.artimetre.com/2009/11/18/11-istanbul-bienali-ardindan-elestirelbir-bakis-serdar-gencer/
• Girgin, Emin Çetin. (2009, 22 Eylül). “Çağdaş Sanat Masalı”, odatv.com, http://www.odatv.com/n.php?n=cagdas-sanat-masali--2209091200
• Göktürk, Yücel, Ulus Atayurt, Erden Kosova. (2009, 26 Eylül). “11. İstanbul Bienali: Düşmanı Yanına Çekmek”, bianet.org, İstanbul BİA Haber Merkezi, http://bianet.org/biamag/kultur/117267-11-istanbul-bienali-dusmani-yanina-cekmek
• Gümüş, Pınar. (2009, Kasım). “Canan Şenol ile İbretnüma Üzerine Söyleşi”, mimesis-dergi.org, http://mimesis-dergi.org/2010/02/canan-senol-ile-ibretnuma-uzerine-soylesi-2/
• İğrek, Musa. (2009, 07 Eylül). “Bu da Bienal Açılımı”, zaman.com.tr, http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=889296
• İnceoğlu, Deniz. (2009, 21 Ekim). “Hürriyet’te Yayınlanan Cinsel Sorun Mektupları Bienalde Sergileniyor”, hurriyet.com.tr, http://www.hurriyet.com.tr/gundem/12738482.asp
• İsen, Galip. (2008, 21 Haziran). “11. Uluslararası İstanbul Bienali Dosyası 1”, katranvetuy.wordpress.com, Katran ve Tüy Modern Sanat Ortamı, http://katranvetuy.wordpress.com/2008/06/
• Kadak, Şelale. (a) (2009, 15 Eylül). “Ali Koç: “Büyük Risk Büyük Getiri Demektir””, sabah.com.tr, http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/kadak/2009/09/15/buyuk_risk_buyuk_getiri_demektir (b) (2009, 15 Eylül). “Ali Koç: Eleştirilere Kızmıyoruz Demek ki Bienal Kabul Görüyor!”, sabah.com.tr, http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/kadak/2009/09/15/ali_koc_elestirilere_kizmiyoruz_demek_ki_bien al_kabul_goruyor
• Kahraman, Ekrem, (2011, 13 Ekim), “BOP ve İstanbul Bienali”, sanathayati.tv, http://sanathayati.tv/?page_id=919
• Kahraman, Hasan Bülent. (a) (2009, 18 Eylül). “Gez, Göz, Bienal”, sabah.com.tr, http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/kahraman/2009/09/18/gez_goz_bienal
• Kahraman, Hasan Bülent. (b) (2009, 20 Eylül). “Bienal, Sanat, Siyaset”, sabah.com.tr, http://www.sabah.com.tr/Pazar/2009/09/20/bienal_sanat_siyaset
• Madra, Beral. (2008, 17 Ağustos). “Kültür Sanat Ortamımızın Değer Bilirliği”, radikal.com.tr, http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalYazar&Date=17.8.2009&ArticleID= 950089&CategoryID=113
• Madra, Beral. (2009, 24 Eylül). “Şizofrenik Bir Karnaval”, citizensofculture.net, http://www.citizensofculture.net/blog/list/id/134/page/6
• Öğünç, Pınar. (2009, 08 Ekim). “WHW: "Brecht'i tartışan bir toplum, tartışmayandan daha iyidir"”, mimarizm.com, http://www.mimarizm.com/KentinTozu/Makale.aspx?id=1065&sid=1063 Öztürk, Dilek. (2009, Eylül). “11. Uluslararası İstanbul Bienali”, Arkitera Mimarlık Merkezi, http://v3.arkitera.com/ed166-11-uluslararasi-istanbul-bienali.html
• Sönmez, Ayşegül. (2010, 25 Ekim). “Bazı Bienaller Sergiden Başka Herşeye Benziyor”, radikal.com.tr, http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType= RadikalDetayV3&ArticleID=1025362&Date=14.09.2011&CategoryID=113
• Şıvgın, Lale. (2009, 29 Eylül). “Bienal Açılımı 2”, lalesivgin.com, http://www.lalesivgin.com/yazi_oku.php?yazi_id=303
• Şimşek, Ali. (a) (2008, 21 Kasım). “Gelecek Sonbahar Bienale Marx Bile Gelebilir”, birgun.net, http://www.birgun.net/writer_2008_index.php?category_code=1212158404&news_code=122 7235230&year=2008&month=11&day=21
• Şimşek, Ali. (b) (2009, 11 Eylül). “Marx Bienal’e Bu Kez Sert Gelebilir!”, birgun.net, http://www.birgun.net/writer_2009_index.php?category_code=1212158404&news_code=125145619 0&year=2009&month=08&day=28
• Türkmen, Aysim. (2009, 02 Kasım). “Vasıf Kortun: “İstanbul Bienali Mükemmele Yakın, Biraz Kıskanıyorum””, radikal.com.tr, http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=962249&Date= 02011&CategoryID=113
• Üster, Kerim. (2009, 30 Eylül). “Le Monde Bienal’i Yerden Yere Vurdu”, Haber Türk Gazetesi, Yaman, Özcan. (2009, 12 Ekim). “Neo Liberal Politikalardan, Neo Liberal Sanat Dünyasına (Gazeteciler Dosyası - 3)”, katranvetuy.wordpress.com, Katran ve Tüy Modern Sanat Bilgi Ortamı, http://www.katranvetuy.com/?cat=6 Anonimler
• Uluslararası İstanbul Bienali Metinler Kataloğu. (2009). YKY, İstanbul. birgun.net (2009, 14 Eylül). “11. Uluslararası İstanbul Bienali Diyarbakır’da”, http://www.birgun.net/culture_index.php?news_code=1252930081&year=2009&month=09& day=14 bianet.org. (2009, 05 Eylül), “Direnİstanbul'dan Bienal'a Açık Mektup”, İstanbul BİA Haber Merkezi, http://bianet.org/biamag/diger/116869-Direnİstanbuldan-bienala-acik-mektup
• Direnİstanbul. (2009, 15 Eylül), “Politik Bienal’in Eleştirisine Katkı: Zaaaaaaaart!”, http://Direnİstanbul.wordpress.com/2009/09/11/direnal-kocu-zaaaaaaaartladi/ medya.webim.eu. (2009, 30 Eylül). “Le Monde, Bienali Yerden Yere Vurdu Mu? Gazete Haberturk’un Haberine Göre ‘Evet’. Ama Le Monde’un Orijinaline Bakınca ’Hayır’ ve Aksine Övgü Var”, Avrupa Portalı, http://medya.webim.eu/?i=28191 henkel.com.tr. (2009, 10 Eylül). “Henkel’den Sanata Destek - 11. Uluslararası İstanbul Bienali'nde Henkel Desteği”, http://www.henkel.com.tr/cps/rde/xchg/henkel_trt/hs.xsl/2009-4627_tuerkhenkels-sponsorship-toiksv4385_TRT_HTML.htm iksftp.com. (2009). “11. Uluslararası İstanbul Bienali Kapılarını 12 Eylül Cumartesi Günü Sanatseverlere Açıyor”, “Cengiz Çekil”, “Hans-Peter Feldmann”, “Aydan Murtezaoğlu & Bülent Şangar”, “Sanja Iveković”, “Uluslararası Basında 11. İstanbul Bienali Yankıları Devam Ediyor”, İstanbul Kültür Sanat Vakfı, http://www.iksftp.com/bienalarchive/ kaledenkaleyegololmaz.blogspot. (2009, 02 Kasım). “11. Bienal'in Ardından”, http://kaledenkaleyegololmaz.blogspot.com/2009/11/11-bienalin-ardndan.html koc.com.tr. (2009, 10 Eylül). “Koç Holding Basın Bülteni”, “Hayırseverliğin Nobel’i Carneige Koç Ailesi’nin”, http://www.koc.com.tr/trtr/Kurumsal/EtkinlikSponsor/Pages/Etkinlikler_Sponsorluklar.aspx medya.webim.eu. (2009, 30 Eylül). “Le Monde, Bienali Yerden Yere Vurdu Mu? Gazete Haberturk’un Haberine Göre ’Evet’. Ama Le Monde’un Orijinaline Bakınca ’Hayır’ ve Aksine Övgü Var”, Avrupa Portalı, http://medya.webim.eu/?i=28191 mimarizm.com. (2009, 08 Ekim). “Express’ten Bienal’in Soramadığı Soru: “Kapital Neyle Yaşar?””, “Direnİstanbul’dan Bienal Protestosu”, “Hans-Peter Feldman / Ekmek”, “Karşı Sanat: ‘Talihsiz’ Bir Organizasyon’”, “Haldun Dostoğlu: Küratörler İyi Çalışmış”, “WHW’nin Kaleminden Bienal”, http://www.mimarizm.com/KentinTozu/Makale.aspx?id=1068&sid=1063 ntvmsnbc.com (2008, 26 Ocak) (2009, 08 Ağustos). “Bienalin Küratörlüğünü WHW Üstlenecek”, http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/433026.asp , “Eylül’de Güncel Sanatın Başkenti İstanbul Olacak”, http://www.ntvmsnbc.com/id/24991356/ radikal.com.tr (2009). (2010). “Eleştirmenlerin Ödülü Eleştirildi” 14 Eylül, “Bienal İşsiz Gençler Arıyor” 08 Ağustos, “İstanbul’daki En Politik Bienal” 12 Eylül, “Bienal Ne Kadar Kızıl Olacak?” 05 Eylül, “İstanbul'daki En Politik Bienal” 12 Eylül, “Bienal'in Yeni Mekânı Feriköy Rum Okulu” 25 Haziran, “İstanbul Bienali 2009’un En İyilerinden” 02 Ocak 2010 http://www.radikal.com.tr/