TÜRKİYE’DE GEOMETRİK DÜŞÜNME ÜZERİNE YAPILAN ARAŞTIRMALARA İLİŞKİN BİR META-SENTEZ

Yıl 2022, Cilt: 21 Sayı: 81, 91 - 116, 14.01.2022

Mehtap Saraçoğlu Bayram Aşılıoğlu

https://doi.org/10.17755/esosder.982081

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de ilköğretim, ortaöğretim ve lisans öğrencilerinin geometrik anlama seviyelerinin mevcut durumunu, yapılan araştırma sonuçlarından yola çıkarak, meta-sentez yöntemi ile ortaya koymaktır. Bu araştırmada 1999-2014 yılları arasında Türkiye’de tüm öğretim kademelerinde “Van Hiele Geometrik Düşünme Düzey Belirleme Testi” içeren, dahil edilme ve hariç tutulma işlemleri çerçevesinde bu meta-sentez çalışmanın amacına hizmet edebilecek, nitel veya nicel araştırma yöntemlerini kullanarak hazırlanmış 36 yüksek lisans ve doktora tezi, 20 bilimsel makale araştırma kapsamına alınmıştır. Çalışmada ele alınan tüm örneklemlerdeki öğrencilerin Van Hiele geometrik düşünme düzeylerinin oldukça düşük seviyede olduğu görülmektedir. İlköğretim, ortaöğretim ve lisans öğrencilerinin sahip olmaları gereken geometrik düşünme düzeylerine ulaşamadıkları tespit edilmiştir. Farklı öğretim kademeleri ve yaş grupları üzerinde yapılan çalışma bulguları, öğrencilerin geometri düşünme düzeylerinin yaşa veya olgunlaşmaya bağlı olmayabileceğini, daha çok geometri deneyimlerine bağlı olabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Geometrik düşünme, Van Hiele geometrik düşünme teorisi, Van Hiele geometrik düşünme düzeyleri, Van Hiele geometrik düşünme testi, meta-sentez

A META-SYNTHESIS OF THE STUDIES ON GEOMETRIC THINKING IN TURKEY

Öz

Kaynakça

• Akay, S. (2013). Öğretmen adaylarının geometrik düşünme düzeyleri ve beyin baskınlıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Akgöz, S., Ercan, İ., & Kan, İ. (2004). Meta-analizi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(2), 107-112.
• Akkurt, Z. (2010). Kavram haritaları yardımıyla ilköğretim öğretmen adaylarının geometrik kavramları ilişkilendirmeleri üzerine bir inceleme. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Aksu, H. H. (2005). İlköğretimde aktif öğrenme modeli ile geometri öğretiminin başarıya, kalıcılığa, tutuma ve geometrik düşünme düzeyine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Aksu, H. H., & Tığlı, E. (2007). İlköğretimde aktif öğrenme modeli ile geometri öğretiminin geometrik düşünme düzeylerine etkisi. Çukurova Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(34), 57-68.
• Alyeşil, D. (2005). Kavram haritaları destekli ve problem çözme merkezli geometri öğretiminin 7. sınıf öğrencilerinin geometrik düşünme düzeyleri üzerindeki etkileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Arıcı, S. (2012). Origami temelli öğretimin 10. sınıf öğrencilerinin uzamsal görselleştirme, geometri başarısı ve geometrik akıl yürütmeleri üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
• Bair, C. R. (1999a). Meta-synthesis. Paper presented at the Annual Meeting of the Association for the Study of Higher Education, San Antonio, TX, November 20, 1999. (ERIC Document Reproduction Service. No. 437866)
• Bair, C. R. (1999b). Doctoral student attrition and persistence: A meta-synthesis. (Unpublished doctoral thesis). Loyola University, Chicago.
• Bal, A. P. (2011a). Sınıf öğretmen adaylarının geometri düşünme düzeyleri ve tutumları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 97-115.
• Bal, A. P. (2011b). Oluşturmacı öğrenme ortamının sınıf öğretmenliği öğrencilerinin temel matematik dersinde akademik başarı ve Van Hiele geometri düşünme düzeyine etkisi. 1.Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 3.
• Bal, A. P. (2012). Öğretmen adaylarının geometrik düşünme düzeyleri ve geometriye yönelik tutumları. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 17-34.
• Baykul, Y. (2009). İlköğretimde matematik öğretimi (6-8. sınıflar). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Bondas, T., & Hall, E. O. C. (2007a). Challenges in approaching metasynthesis research. Qualitative Health Research, 17(1), 113-121.
• Bondas, T., & Hall, E. O. C. (2007b). A decade of metasynthesis research in health sciences: A meta-method study. International Journal of Qualitative Studies on Health and Well-Being, 2(2), 101-113.
• Breen, J. J. (2000). Achievement of Van Hiele level two in geometry thinking by eight grade students through the use of geometry computer-based guided instruction. Dissertation Abstract Index, 60 (07) 2415A.
• Cantürk Günhan, B. (2006). İlköğretim II. kademede matematik dersinde probleme dayalı öğrenmenin uygulanabilirliği üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Carroll, W. M. (1998). Geometric knowledge of middle school students in a reform-based mathematics curriculum. School Science and Mathematics, 98(4), 188-197.
• Coşkun, F. (2009). Ortaöğretim öğrencilerinin Van Hiele geometri anlama seviyeleri ile ispat yazma becerilerinin ilişkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Çarkungöz, E., & Ediz, B. (2009). Meta analizi. Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 28(1), 33-37.
• Çelebi-Akkaya, S. (2006). Van Hiele düzeylerine göre hazırlanan etkinliklerin ilköğretim öğrencilerinin geometri başarısına ve tutumuna etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Demir, V. (2010). Cabri 3d dinamik geometri yazılımının, geometrik düşünme ve akademik başarı üzerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Duatepe-Paksu, A. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının geometri hazırbulunuşlukları, düşünme düzeyleri, geometriye karşı özyeterlikleri ve tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(33), 203-218.
• Duatepe, A. (2004). The effects of drama instruction on seventh grade students’ geometry achievement, Van Hiele geometric thinking levels, attitude toward mathematics and geometry. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara
• Durmuş, S., Toluk, Z., & Olkun, S. (2002). Matematik öğretmenliği 1. sınıf öğrencilerinin geometrik alan bilgi düzeylerinin geliştirilmesi için yapılan araştırma ve sonuçları. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. (16-18 Eylül 2002). Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi Kültür ve Kongre Merkezi.
• Erdoğan, T. (2006). Van Hiele modeline dayalı öğretim sürecinin sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının yeni geometri konularına yönelik hazırbulunuşluk düzeylerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant izzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Fidan, Y. (2009). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin geometrik düşünme düzeyleri ve buluş yoluyla geometri öğretiminin öğrencilerin geometrik düşünme düzeylerine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Finfgeld, D. L. (2003). Metasynthesis: The state of the art-so far. Qualitative Health Research, 13(7), 893-904.
• Fuys, D. (1985). Van Hiele levels of thinking in geometry. Education and Urban Society, 17(4), 447-462.
• Gecü, Z. (2011). Fotoğrafların dinamik geometri yazılımı ile birlikte kullanılmasının başarıya ve geometrik düşünme düzeyine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Gewurtz, R., Stergiou-Kita, M., Shaw, L., Kirsh, B., & Rappolt, S. (2008). Qualitative meta-synthesis: Reflections on the utility and challenges in occupational therapy. Canadian Journal of Occupational Therapy, 7(5), 301-308.
• Gökbulut, Y., Sidekli, S., & Yangın, S. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının Van Hiele geometrik düşünce düzeylerinin, bazı değişkenlere (lise türü, lise alanı, lise ortalaması, öss puanları, lisans ortalamaları ve cinsiyet) göre incelenmesi. XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. (5-7 Eylül 2007). Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Gül Toker, Z. (2008). The effect of using dynamic geometry software while teaching by guided discovery on students’ geometric thinking levels and achievement. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Gündoğdu-Alaylı, F. (2012). Geometride şekil oluşturma ve şekli parçalarına ayırma çalışmalarında ilköğretim 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin düşünme süreçlerinin incelenmesi ve bu süreçteki düzeylerinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Güven, Y. (2006). Farklı geometrik çizim yöntemleri kullanımının öğrencilerin başarı, tutum ve Van Hiele geometri anlama düzeylerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Halat, E. (2008). Webquest-temelli matematik öğretiminin sınıf öğretmeni adaylarının geometrik düşünme düzeylerine etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 115-130.
• Hurma, A. R. (2011). 9. sınıf geometri dersi çokgenler açı ünitesinde Van Hiele modeline dayalı öğretimin öğrencinin problem çözme başarısına ve öğrenmenin kalıcılığına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• İlhan, M. (2011). İlköğretim ve ortaöğretim matematik öğretmen adaylarının geometrik düşünme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Kale, N. (2007). A comparision of drama-based learning and cooperative learning with respect to seventh grade students’ achievement, attitudes and thinking levels in geometry. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kılıç, Ç. (2003). İlköğretim 5. sınıf matematik dersinde Van Hiele düzeylerine göre yapılan geometri öğretiminin öğrencilerin akademik başarıları, tutumları ve hatırda tutma düzeyleri üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Kılıç, Ç., Köse, Y. N., Tanışlı, D., & Özdaş, A. (2007). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin süsleme etkinliklerindeki Van Hiele geometrik düşünce düzeylerinin belirlenmesi. İlköğretim Online Dergisi, 6(1), 11-23.
• Koçak, B. B. (2009). Süsleme etkinliklerinin ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin Van Hiele geometrik düşünme düzeylerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Beverly Hills, CA: Sage Publications Inc.
• MEB (2009). İlköğretim matematik dersi (1-5. sınıflar) öğretim programı. Ankara Devlet Kitapları Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2007). TIMMS 2007 ulusal matematik ve fen raporu 8. sınıflar. Milli Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı. Ankara
• Mistretta, R. M. (2000). Enhancing geometric reasoning. Adolescence, 35(138), 365-379.
• National Council for School Mathematics. (2000). Principles and stadarts for School Mathematics. Reston, VA:Author.
• Noblit, G. W., & Hare, R. D. (1988). Meta-ethnography: Synthesizing qualitative studies. Newbury Park, CA: Sage.
• Oflaz, G. (2010). Geometrik düşünme seviyeleri ve zekâ alanları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Okumuş, S. (2011). Dinamik geometri ortamlarının 7. sınıf öğrencilerinin dörtgenleri tanımlama ve sınıflandırma becerilerine etkilerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Oldfield, J. L. R. (2009). Attitudes towards an inclusion classroom: A qualitative meta-synthesis study from 1997-2007. (Unpublished doctoral thesis). University of Phoenix, Arizona.
• Olkun, S., & Aydoğdu, T. (2003). Üçüncü uluslararası matematik ve fen araştırması (TIMMS) nedir? Neyi sorgular? Örnek geometri soruları ve etkinlikler. İlköğretim Online, 2(1), 28-35.
• Olkun, S., Toluk, Z., & Durmuş, S. (2002). Matematik ve sınıf öğretmenliği birinci sınıf öğrencilerinin geometrik düşünme düzeyleri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. (16-18 Eylül 2002). Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi Kültür ve Kongre Merkezi.
• Oral, B., Bulut, İ., Öner Sünkür, M., & İlhan, M. (2012). 8. sınıf öğrencilerinin geometrik düşünme düzeyleri ile zekâ alanları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(41), 161-173.
• Özcan, B. N. (2012). İlköğretim öğrencilerinin geometrik düşünme düzeylerinin geliştirilmesinde bilgiyi oluşturma süreçlerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Özsoy, N., Yağdıran, E., & Öztürk, G. (2004). Onuncu sınıf öğrencilerinin öğrenme stilleri ve geometrik düşünme düzeyleri. Eurasian Journal of Educational Research, 4(16), 50-63.
• Öztürk, B. (2012). GeoGebra matematik yazılımının ilköğretim 8. sınıf matematik dersi trigonometri ve eğitim konuları öğretiminde, öğrenci başarısına ve Van Hiele geometri düzeyine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Paterson, B. L., Thorne, S. E., Canam, C., & Jillings, C. (2001). Meta-study of qualitative health research: A practical guide to meta-analysis and meta-syntehsis. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Poggenpoel, M., & Myburgh, C. P. H. (2008). A meta-synthesis of completed qualitative research on learners’ experience of aggression in secondary schools in south africa. International Journal of Violence and School, 8, 60-84.
• Pusey, E. L. (2003). The Van Hiele model of reasoning in geometry: A literature review. Mathematics Education Raleigh. North Carolina State University.
• Sandelowski, M. (2006). Meta-jeopardy: The crisis of representation in qualitative metasynthesis. Nursing Outlook, 54, 10-16.
• Sandelowski, M., & Barroso, J. (2003). Toward a metasynthesis of qualitative findings on motherhood in HIV-positive women. Research in Nursing & Health, 26, 153-170.
• Sandelowski, M., & Barroso, J. (2007). Handbook for synthesizing qualitative research. New York: Springer Publishing.
• Şahin, O. (2008). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının Van Hiele geometrik düşünme düzeyleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
• Şahin, T. (2013). Somut ve sanal manipülatif destekli geometri öğretiminin 5. sınıf öğrencilerinin geometrik yapıları inşa etme ve çizmedeki başarılarına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Şahin, Y. (2012). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının geometrik akıl yürütmelerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Terzi, M. (2010). Van Hiele geometrik düşünme düzeylerine göre tasarlanan öğretim durumlarının öğrencilerin geometrik başarı ve geometrik düşünme becerilerine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Toluk, Z., & Olkun, S. (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının geometrik düşünme düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 134, 55-60.
• Turğut, M. (2010). Teknoloji destekli lineer cebir öğretiminin ilköğretim matematik öğretmen adaylarının uzamsal yeteneklerine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Turğut, M., & Yılmaz, S. (2009). Teknoloji destekli lineer cebir öğretiminin öğrencilerin geometrik düşünme düzeylerine etkisi. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 5(3), 702-712.
• Tutak, T. (2008). Somut nesneler ve dinamik geometri yazılımı kullanımının öğrencilerin bilişsel öğrenmelerine, tutumlarına ve Van Hiele geometri anlama düzeylerine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Tutak, T., & Birgin, O. (2008). Dinamik geometri yazılımı ile geometri öğretiminin öğrencilerin Van Hiele geometri anlama düzeylerine etkisi. 6-9 Mayıs 2008. VIII. International Educational Technology Conference Preceding 1058-1061, Nobel Yayın Dağıtım. Eskişehir.
• Van de Walle, J. A. (2004). Elemantary and Middle School Mathematics. Virginia Common Wealth University.
• Walsh, D., & Downe, S. (2005). Meta-synthesis method for qualitative research: A literature Review. Journal of Advanced Nursing, 50(2), 204-211.
• Walters, K., & De Gagne, J. C. (2009). Online teaching experience: A qualitative metasynthesis (QMS). MERLOT Journal of Online Learning and Teaching, 5(4), 577-589.
• Weed, M. (2005). Meta-interpretation: A method for the interpretive synthesis of qualitative research. Qualitative Social Research, 6(1), http://www.qualitative-research.net/ index. php/fqs/article/view/508/1096, [Erişim Tarihi: 24/10/2013].
• Yıldırım, A. (2009). Euclidean reality geometri etkinliklerinin, işitme durumuna göre öğrencilerin Van Hiele geometri düzeylerine, geometri tutumlarına ve başarılarına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, S. (2011). 7. sınıf öğrencilerinin ‘doğrular ve açılar’ konusundaki hata ve kavram yanılgılarının Van Hiele geometri anlama düzeyleri açısından analizi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
• Yılmaz, S., Turğut, M., & Alyeşil-Kabakçı, D. (2008). Ortaöğretim öğrencilerinin geometrik düşünme düzeylerinin incelenmesi: Erdek ve Buca Örneği. Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, 8(1).
• Zimmer, L. (2006). Qualitative meta-synthesis: A question of dialoguing with texts. Journal of Advanced Nursing, 53, 311-318.