Matematik Öğretmeni Adaylarının Kenar ve Ayrıt Kavramları İle İlgili Anlamalarının İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 101 - 122, 30.09.2020

Meltem Koçak Yasin Soylu

Öz

Bu çalışmanın amacı, matematik öğretmeni adaylarının geometride yer alan kenar ve ayrıt kavramları ile ilgili anlamalarının incelenmesidir. Öğretmen adaylarının bu kavramlar ile ilgili anlamalarının belirlenmesi 2 ve 3 boyutlu cisimlerin tanımlanması ve bu cisimlerin elemanlarının ne kadarının anlamlı bilindiğinin ortaya konması açısından önem arz etmektedir. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda çalışmanın katılımcılarını Türkiye’de bir devlet üniversitesinin Matematik Öğretmenliği bölümünün birinci sınıfında öğrenim gören 18 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışmanın katılımcıları seçilirken amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme kullanılmıştır. Çalışmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanmış olup, verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bu kapsamda çalışmada, içerik analizinin doğasına uygun olarak öğretmen adaylarından elde edilen veriler bir uzman ve bir araştırmacı tarafından belirli ortak kod ve temalar altında toplanarak okuyucu için anlamlı hale getirilmiştir. Ayrıca öğretmen adaylarının açıklamalarından doğrudan alıntılar sunularak veriler daha ayrıntılı betimlenmiştir. Çalışmanın bulguları incelendiğinde, öğretmen adaylarının kenar ve ayrıt kavramlarını çoğunlukla farklı anlamda kullandıkları görülmüştür. Ayrıca bu kavramları aynı anlamda kullanan ya da kenar ve ayrıt kavramlarının farklarına ilişkin herhangi bir açıklamada bulunamayan öğretmen adaylarının da olduğu görülmüştür. Çalışmanın sonucunda öğretmen adaylarının, kenar ve ayrıt kavramlarının kavramsallaştırılmasında önemli sıkıntılar yaşadıkları ve çoğu öğretmen adayının kenar ve ayrıt kavramları arasındaki farkı yanlış yorumladıkları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kenar, Ayrıt, Geometrieğitimi

Kaynakça

• Altun, M.(2005). Eğitim fakülteleri ve ilköğretim öğretmenleri için matematik öğretimi. Bursa: Erkam Matbaacılık.
• Aydoğdu, M., Akgül, A., &, Tutak, T.(2015). Ortaokul 8. sınıflarda geometrik cisimlerin alan ve hacimlerinin öğretiminde Cabri 3d yazılımı kullanımının öğrenci başarısına ve tutumuna etkisi. Turkish Journal of Educational Studies, 2 (1), 113-133. https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkjes/issue/34173/377842 ‘den edinilmiştir.
• Baki, A. (Ed.). (2014). Kuramdan uygulamaya matematik eğitimi (5. Baskı). Ankara: Harf Eğitim Yayıncılığı.
• Creswell, J.W.(2017). Nitel araştırmacılar için 30 temel beceri. (H. Özcan, çev.). Ankara: Anı Yayıncılık(2016). (Çalışmanın orijinali 2016’da yayımlanmıştır).
• Çepni, S. (2016). PISA ve TIMSS mantığını ve sorularını anlama. Ankara: Vadi Grup Ciltevi.
• Dane, A., Çetin, Ö. F., Bekdemir, M., Okur, M., Baş, F., Kanbolat, O., & Sağırlı, M. Ö. (2012). Rectangular prism perceptions of primary and secondary school students by models. The International Journal of Research in Teacher Education, 3(1), 1-12. http://ijrte.penpublishing.net/makale/127 ‘den edinilmiştir.
• Doğan Temur, Ö. & Tertemiz, N. (2012). İlköğretim birinci kademe öğretmenlerinin geometri öğretimine ilişkin sınıf içi uygulamalarının Van Hiele seviyelerine göre irdelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 255-274. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/55784 ‘den edinilmiştir.
• Genç, G., Erdem, A. R., & Öksüz, C. (2018). Olumlu söylem ortamının matematik başarısına etkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(8), 1903-1930. doi. 10.26466/opus.474904.
• Güven, B., & Karatas, I. (2003). Dinamik geometri yazılımı Cabri ile geometri ögrenme: ögrenci görüsleri. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(2), 1303-6521. http://tojet.net/articles/v2i2/2210.pdf ‘den edinilmiştir.
• .Gökkurt, B. (2014). Ortaokul matematik öğretmenlerinin geometrik cisimler konusuna ilişkin pedagojik alan bilgilerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Gökkurt B., & Soylu, Y. (2016). Ortaokul matematik öğretmenlerinin matematiksel alan bilgilerinin incelenmesi: prizma örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 451- 481. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/226819 ‘den edinilmiştir.
• Gürbüz, K., & Durmuş, S. (2009). İlköğretim matematik öğretmenlerinin dönüşüm geometrisi, geometrik cisimler, örüntü ve süslemeler alt öğrenme alanındaki yeterlikleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 1-22. file:///C:/Users/Meltem/Downloads/1041-2070-1-PB.pdf ‘den edinilmiştir.
• Gürefe, N.(2018). Ortaokul öğrencilerinin alan ölçüm problemlerinde kullandıkları stratejilerin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 417-438. doi: 10.16986/HUJE.2017032703.
• Horzum, T., & Yıldırım, G. (2016). Lise öğrencilerinin geometri hakkında oluşturdukları metaforlar. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 357-374. doi: 10.21764/efd.53998.
• Işıksal Bostan, M.(2009). Negatif sayılara ilişkin zorluklar, kavram yanılgıları ve bu yanılgıların giderilmesine yönelik öneriler. M.F. Özmantar & E. Bingölbali (Ed.) içinde, İlköğretimde karşılaşılan matematiksel zorluklar ve çözüm önerileri (ss. 155-186). Ankara: Pegem Akademi.
• Karakuş, F. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının silindir ve koniye yönelik kavram imajlarının incelenmesi. İlköğretim Online, 17(2), 1033-1050. doi: 10.17051/ilkonline.2018.419352.
• Koçak, M. & Soylu, Y.(2018). Matematik öğretmeni adaylarının yüzey alan ve hacim konusunda öğretim strateji bilgilerinin incelenmesi. International Journal of Educational Studies in Mathematics, 5(3), 78-97. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/569064 ‘den edinilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2018). Ortaokul matematik dersi (5,6, 7. ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2016). TIMSS 2015 ulusal matematik ve fen bilimleri ön raporu 4. ve 8. sınıflar. http://timss.meb.gov.tr/wp-content/uploads/TIMSS_2015_Ulusal_Rapor.pdf adresinden edinilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2014). TIMSS 2011 ulusal matematik ve fen raporu: 8. Sınıf. http://timss.meb.gov.tr/wp-content/uploads/TIMSS_2015_Ulusal_Rapor.pdf adresinden edinilmiştir.
• Miles, M.B., Huberman, A.M., & Saldan ̃a, C.(2014). Qualitative data analysis: a methods sourcebook.(3. baskı). California: Sage.
• Osmanoğlu, A. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının Van Hiele geometrik düşünme düzeyleri ve geometriye yönelik öğrenme eksikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49, 60-80. doi: 10.21764/ maeuefd.393204.
• Tchoshanov, M. A. (2011). Relationship between teacher knowledge of concepts and connections, teaching practice, and student achievement in middle grades mathematics. Educational Studies in Mathematics, 76, 141-164. doi:10.1007/s10649-010-9269-y.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R. (2014). Case study research: design and methods. London: Sage.
• Zeybek Şimşek, Z. (2019). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının dörtgenler ve geometrik cisimleri hiyerarşik sınıflandırma düzeylerinin incelenmesi. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10(3), 680-710. doi:10.16949/turkbilmat.491564.