STEM Eğitimlerinin Ortaokul Öğrencilerinin Bilimsel Yaratıcılıklarına ve STEM Mesleklerine Olan İlgilerine Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 12 - 30, 30.03.2021

Elif Berrak Gündüz Bahadır , Esra Özay Köse

Öz

Bu çalışmanın amacı fen bilimleri dersinde STEM eğitiminin, ortaokul altıncı sınıf öğrencilerinin, bilimsel yaratıcılıklarına ve öğrencilerin STEM mesleklerine ilgilerine etkisini incelemektir. Araştırmada ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki bir ildeki iki ayrı sınıfta öğrenim gören 73 6.sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmanın deney grubunda araştırmacılar tarafından geliştirilen fen bilimleri dersinde mevcut öğretim programına bütünleştirilmiş STEM etkinlikleri kullanılmıştır. Kontrol grubunda ise mevcut öğretim programında yer alan etkinlikler uygulanmıştır. Öğrencilerin, bilimsel yaratıcılıklarını ölçmek için Bilimsel Yaratıcılık testi “BYT”; STEM mesleklerine yönelik ilgilerini belirleyebilmek için STEM Mesleklerine Yönelik İlgi Ölçeği “STEM MYİÖ” kullanılmıştır. Bu çalışmada elde edilen veriler PASW İstatistik 18 programı ile analiz edilmiş olup parametrik istatistiklerden ilişkili ve ilişkisiz örneklemler-t testleri kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda STEM etkinliklerinin uygulandığı deney grubu öğrencilerinin bilimsel yaratıcılık becerilerinin gelişiminde olumlu etkiye sahip olduğu ve STEM mesleklerine yönelik ilgilerinde önemli bir değişiklik sağladığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

STEM uygulamaları, bilimsel yaratıcılık, STEM meslekleri

Kaynakça

• Akgündüz, D., Ertepınar H., Ger M. A., Kaplan Sayı A., & Türk Z. (2015). STEM eğitimi çalıştay raporu: Türkiye STEM eğitimi üzerine kapsamlı bir değerlendirme. İstanbul Aydın Üniversitesi: STEM Merkezi ve Eğitim Fakültesi’nden edinilmiştir. http://etkinlik.aydin.edu.tr/dosyalar/IAU_STEM_Egitimi_ Calistay _ Raporu_2015.pdf adresinden edinilmiştir.
• Aktamış, H. (2007). Fen eğitiminde bilimsel süreç becerilerinin bilimsel yaratıcılığa etkisi: ilköğretim 7. sınıf fizik ünitesi örneği. (Yayınlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Aktamış, H., & Ergin, Ö. (2006). Fen eğitimi ve yaratıcılık. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 77-83.
• Ayvacı, H. Ş., & Ayaydın, A. (2017). Bilim teknoloji mühendislik sanat ve matematik (STEAM). (Ed. Çepni, S.) Kuramdan uygulamaya STEM+A+E eğitimi içinde (1. Baskı ss. 115-130), Ankara: Pegem Akademi.
• Balçın, M., Çavuş, R., & Topaloğlu, M. Y. (2018). Ortaokul öğrencilerinin FeTeMM’e yönelik tutumlarının ve FeTeMM mesleklerine yönelik ilgilerinin incelenmesi. Asya Öğretim Dergisi, 6(2), 40-62.
• Bybee, R. W. (2010). Advancing STEM education: A 2020 vision. Technology and Engineering Teacher, 70(1), 30-35.
• Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. (5. Baskı). Pagem Akademi.
• Ceylan, S. (2014). Ortaokul fen bilimleri dersindeki asitler ve bazlar konusunda fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (FeTeMM) yaklaşımı ile öğretim tasarımı hazırlanmasına yönelik bir çalışma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Cho, B., & Lee, J. (2013). The effects of creativity and flow on learning through the STEAM education on elementary school contexts. Paper presented at the International conference of educational technology, Sejong University, South Korea.
• Cooper, R., & Heaverlo, C. (2013). Problem solving and creativity and design: what influence do they have on girls’ ınterest ın STEM subject areas? American Journal of Engineering Education, 4(1), 27-38.
• Çiftçi, M. (2018). Geliştirilen STEM etkinliklerinin ortaokul öğrencilerinin bilimsel yaratıcılık düzeylerine, STEM disiplinlerini anlamalarına ve STEM mesleklerini fark etmelerine etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Recep Tayip Erdoğan Üniversitesi, Rize.
• Çorlu, M. S. (2013). Insights into STEM education praxis: An assessment scheme for course Syllabi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(4), 1-9.
• Durmaz, B., Acar, Ö., & Karataş, A. (2018). FETEMM yaklaşımıyla işlenen aynalarda yansıma ve ışığın soğrulması ünitesinin öğrenci kazanımlarına etkisi. Uluslararası Necatibey Eğitim ve Sosyal Bilimler Araştırmaları Kongresi’nde sunulmuştur. Balıkesir, Türkiye.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ferrini Mundy, J. (2013). STEM education: The administration’s proposed reorganization (testimony before the committee on science, space, and technology u.s. house of representatives). Retrieved from http://www.hq.nasa.gov.tr
• Gencer, A. S. (2015). Fen eğitiminde bilim ve mühendislik uygulaması: Fırıldak etkinliği. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi, 5(1), 1-19.
• Gökbayrak, S., & Karışan, D. (2017). STEM etkinliklerinin fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerine etkisi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 63-84. https://dergipark.org.tr/tr/pub/baebd/issue/33149/347724 adresinden edinilmiştir.
• Green, S.B., & Salkind, N.J. (2005). Using SPSS for Windows and Machintosh: Analayzing and understanding data. (4th Edition). New Jersey: Pearson.
• Gülhan, F., & Şahin, F. (2016). Fen-teknoloji-mühendislik-matematik entegrasyonunun (STEM) 5. sınıf öğrencilerinin bu alanlarla ilgili algı ve tutumlarına etkisi. International Journal of Human Sciences, 13(1), 602-620.
• Hu, W., & Adey, P. (2002). A scientific creativity test for secondary school Students. International Journal of Science Education, 24(4), 389–404. Karasar, N.(2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi . Nobel Yayın Dağıtım.
• Knezek, G., & Christensen, R. (1998). Internal ConsistencyReliability for the Teachers' Attitudes Toward Information Technology Questionnaire. Presented at the Society of Information Technology &Teacher Education (SITE)'s 9th International Conference, Washington, DC, March 13, 1998.
• Knezek, G., Christensen, R., Wood, T.T., & Periathiruvadi, S. (2013). Impact of environmental power monitoring activities on middle school student perceptions of STEM. Science Education International, 24(1), 98-123.
• Koç, A., & Büyük, U., (2014). Fen eğitiminde bilimsel yaratıcılık ve tutum geliştirmede robotik teknolojisinin kullanımı. 11. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulmuştur. Adana, Türkiye.
• Kurtuluş, N. (2012). Yaratıcı düşünmeye dayalı öğretim uygulamalarının bilimsel yaratıcılık bilimsel süreç becerileri ve akademik başarıya etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Lacey, T. A., & Wright, B. (2009). Occupational employment projections to 2018. Monthly Labor Review, 82-123.
• Lamb, R., Akmal, T., & Petriei, K. (2015). Development of a cognition priming model of STEM learning. Journal of Research in Science Teaching, 52(3), 410-437.
• Marulcu, İ., & Sungur, K. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının mühendis ve mühendislik algılarının ve yöntem olarak mühendislik-dizayna bakış açılarının incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 12, 1323.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2016). STEM Eğitimi Raporu. https://yegitek.meb.gov.tr/STEM_Egitimi_ Raporu.pdf adresinden edinilmiştir.
• Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (OSYM). (2014). “16. uluslararası standart eğitim sınıflandırılmasına göre lisans düzeyindeki öğrenci sayıları”. http://www.osym.gov.tr/belge/1-19213/2012-2013-ogretim-yili-yuksekogretim-istatistikleri.html adresinden edinilmiştir.
• Pekbay, C. (2017). Fen teknoloji mühendislik ve matematik etkinliklerinin ortaokul öğrencileri üzerindeki etkileri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Roberts, A. (2012). A justification for STEM education. Technology And Engıneerıng Teachere. 1May/June, 1-5. Retrieved from https://www.iteea.org/File.aspx?id=86478&v=5409fe8e
• Samuels, K., & Seymour, R. (2015). The middle school curriculum: Engineering anyone? Technology and Engineering Teacher, 74(6), 8-12.
• Şahin, A. (2013). STEM clubs and science fair competitions: Effects on post-secondary matriculation. Journal of STEM Education: Innovations & Research, 14(1), 5-11.
• Şahin, E., Keser, F., (2016). Farklılaştırılmış eğitim ortamlarının öğrencilerin meslek algılarına etkisi: Yasemin Karakaya bilim ve sanat merkezi örneği. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 37-48. TUSİAD (2014). STEM (science, technology, engineering and mathematics fen, teknoloji, mühendislik, matematik) alanında eğitim almış işgücüne yönelik talep ve beklentiler araştırması. TÜSİAD-T/2014,10-557.
• Uğraş, M. (2018). The effects of STEM activities on stem attitudes, scientific creativity and motivation beliefs of the students and their views on STEM education. International Online Journal of Educational Sciences, 10(5), 165-182
• Weber, K. (2011). Role models and informal STEM-related activities positively impact female interest in STEM. Technology and Engineering Teacher, 71(3), 18-22.
• Wyss, V. L., Heulskamp, D., & Siebert, C. J. (2012). Increasing middle school student interest in STEM careers with videos of scientists. International Journal of Environmental and Science Education, 7(4), 501-522.
• Yıldırım, B. (2018). Teoriden pratiğe STEM eğitimi uygulama kitabı. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Yıldırım, B., & Altun, Y. (2015). STEM eğitim ve mühendislik uygulamalarının fen bilgisi laboratuar dersindeki etkilerinin incelenmesi. El-Cezeri Journal of Science and Engineering, 2(2), 28-40.