EDİRNE İL MERKEZİNDE 2014-2016 YILLARI ARASINDA DIŞ ORTAM HAVA KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2019, , 131 - 142, 14.05.2019

İbrahim Gül , Faruk Yorulmaz , Aziz Altınok , Muzaffer Eskiocak

https://doi.org/10.35232/estudamhsd.469796

Cited By: 1

Öz

Hava kirliliği önemli bir halk sağlığı riski ve
sorunudur. Her yıl 4,3 milyon ölüm ev içi hava kirliliğine ve 3.7 milyon ölüm
dış ortam hava kirliliğine atfedilmektedir. Ayrıca DSÖ tarafından 2012 yılında
hava kirliliğine bağlı yaklaşık 7 milyon prematüre ölüm olduğu bildirilmiştir.

Bu çalışmada amacımız; Edirne il merkezindeki hava
kirliliği ölçüm istasyonlarından elde ettiğimiz PM10, PM2.5 ve SO₂
değerlerinin 2014, 2015 ve 2016 yılları arasındaki farklarını, yaz-kış ve 24
saat içindeki değişimlerini incelemektir.

Edirne’de SO₂’nin 2014, 2015 ve 2016
yılları için ortalama değerleri sırasıyla; 33,15 μg/m³ (min. 0-max.
596), 24,57 (min. 0- max. 530) ve 27,79μg/m³ (min. 0- max. 365)
olarak ve aynı yıllar için PM10 ortalamaları sırasıyla; 54,66 μg/m³
(min. 4-max. 877), 54,03 μg/m³ 
(min. 3-max. 728) ve 46,27  μg/m³
(min. 0-max. 402) olarak hesaplanmıştır.Her 2 parametre için de yıllar arasında
anlamlı fark saptanmıştır (p<0,001).Edirne’de 2015 yaz döneminde havadaki SO₂
ortalaması 9 µg/m³ olup, 2015-2016
kış döneminde ortalama 37,6µg/m³’tür.
Yazın 408 saat, kışın ise toplam 2305 saat DSÖ üst limitlerinin üstünde olup
yaz ve kış dönemi arasındaki aşan saat açısından fark istatistiksel olarak
önemlidir (X²: 1817 p<0,001).2015 yılında Edirne’de PM10 düzeyi
yaz döneminde ortalama 48 µg/m³
iken, kış döneminde ortalaması 61,3 µg/m^3’tür. Edirne’de; PM₁₀
kirliliği açısından AB ve DSÖ kriterleri dikkate alındığında; yaz döneminde
toplam 1357, kış döneminde ise toplam 1937 saat sınır değerlerin üstündedir (X²:
142,1 p<0,001).

Edirne il merkezinde DSÖ
sınır değerleri baz alındığında PM10 ve SO₂ kaynaklı hava kirliliği
mevcut olup kirlilik kış döneminde anlamlı şekilde artmaktadır. Kış dönemin
kirletici parametrelerinin gün içi seyri, kalorifer yakma ve taşıt yoğunluğunun
arttığı saatlerle örtüşmektedir.

Anahtar Kelimeler

Edirne, hava kirliliği, sağlık, SO2

Kaynakça

• 1. WHO, Dünya Sağlık Örgütü 68. Dünya sağlık Asamblesi, Cenevre, 23-28 Mayıs 20162. Bayram H, Dörtbudak, Z, Fişekçi F E, Kargın M, Bülbül B.“Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığına Etkileri, Dünyada, Ülkemizde ve Bölgemizde Hava Kirliliği Sorunu” Paneli Ardından. Tıp Dergisi, 2006; 33, 105-12.3. Temiz İ, Turgut D. Ankara'daki Hava Kirliliği İçin Zaman Serileri Analizi ve Tahmin: Box-Jenkins Yaklaşımı; 20154. Organization WH. Health effects of particulate matter. Policy implications for countries in Eastern Europe. Caucasus and central Asia. World Health Organization Regional Office for Europe, Copenhagen. 2013.5. havaizleme.gov.tr [İnternet]. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı. [Erişim tarihi: 18.07.2017]. Erişim adresi: www.havaizleme.gov.tr/Default.ltr.aspx. 6. tuik.gov.tr (İnternet). Türkiye İstatistik Kurumu. [Erişim tarihi: 18.07.2017]. Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr7. EEA Air Pollution Country Factsheet: Turkey (2014).http://www.eea.europa.eu/themes/air/air-pollution-country-fact-sheets8. WHO, Global Urban Ambient Air Pollution Database; 2016.9. Türkiye'de Hava Kirliliği: Kara Rapor[internet].TÜSAD (Erişim Tarihi: 08.12.2017) Available from: http://www.solunum.org.tr/haber/675/turkiyede-hava-kirliligi-kara-rapor.html 10. Nefes Alamıyoruz: Partikül Madde Emisyonları Açısından Türkiye’de Hava Kirliliği [internet].TTD (Erişim Tarihi: 08.12.2017) Available from: http://www.toraks.org.tr/news.aspx?detail=3772 11. EEA, Air quality in Europe -2016 report12. Clancy L, Goodman P, Sinclair H, Dockery DW. Effect of air-pollution control on death rates in Dublin, Ireland: an intervention study. The lancet. 2002;360(9341):1210-4.13. Clancy L, Goodman P, Sinclair H, Dockery DW. Effect of air-pollution control on death rates in Dublin, Ireland: an intervention study. The lancet. 2002;360(9341):1210-4.14. Organization W.H., Regional Office for Europe; 2016. WHO Expert Consultation: Available evidence for the future update of the WHO Global Air Quality Guidelines (AQGs). Meeting report. Bonn, Germany, 29 September-1 October 201515. Riordan D, Adeeb F. Air quality monitoring for sulfur dioxide in metropolitan Adelaide. 2004: Environment Protection Authority16. Chen TM, Gokhale J, Shofer S, Kuschner WG. Outdoor air pollution: nitrogen dioxide, sulfur dioxide, and carbon monoxide health effects. The American journal of the medical sciences. 2007;333(4):249-56.17. Durmisevic S, Durmisevic-Serdarevic J, Ahmetovic N, Sivic S, Lelic M. The correlation of average monthly ambient sulfur dioxide concentration and the use of inhalation bronchodilators in children. Medicinski glasnik : official publication of the Medical Association of Zenica-Doboj Canton, Bosnia and Herzegovina.18. Iwasawa S, Nakano M, Tsuboi T, Kochi T, Tanaka S, Katsunuma T, et al. Effects of sulfur dioxide on the respiratory system of Miyakejima child residents 6 years after returning to the island. International archives of occupational and environmental health. 2015;88(8):1111-8.19. Kan H, Wong CM, Vichit-Vadakan N, Qian Z. Short-term association between sulfur dioxide and daily mortality: the Public Health and Air Pollution in Asia (PAPA) study. Environ Res. 2010;110(3):258-64.20. Ünsal A, Metintaş M, Öner S, İnan OÇ. Eskişehir’de hava kirliliği ve bazı hastalıklar nedeniyle acil başvuruların incelenmesi. Tüberküloz ve Toraks Dergisi, 1999; 47: 449-455.21. Fişekçi F, Özkurt S, Başer S, et al. Effect of air pollution on COPD exacerbations. Eur Respir J, 1999; 14 Suppl 30: 393s