Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Öz-Liderlik Algıları ve Sosyal Problem Çözme Becerilerinin Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 80 - 106, 28.06.2020

Aysel Arslan

Öz

Bu çalışmada meslek yüksekokulu öğrencilerinin öz-liderlik algıları ve sosyal problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından belirlenmesi ve aralarındaki ilişki düzeyinin tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Araştırma, genel tarama modeli kullanılarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu 2019-2020 akademik yılında Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas Meslek Yüksekokulunda (SMYO) öğrenimini sürdüren 179 kadın 218 erkek olmak üzere 397 öğrenci oluşturmaktadır. Veriler “Öz-Liderlik Ölçeği” ile “Sosyal Problem Çözme Envanteri” kullanılarak elde edilmiştir. Veriler, Kolmogorov-Smirnov (K-S), Aritmetik Ortalama, Standart Sapma, Bağımsız t testi, ANOVA, Tukey, Pearson Korelasyon Katsayısı analiz teknikleri kullanılarak analiz edilmiştir. SMYO öğrencilerinin öz-liderlik algılarının cinsiyet, sınıf düzeyi, ekonomik durum, ikamet yeri; sosyal problem çözme becerilerinin öğretim türü, ekonomik durum, ikamet yeri değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği p<.05; sosyal problem çözme becerileri ile öz-liderlik algıları korelasyon düzeylerinin pozitif yönde orta düzeyde (r=.42) olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öz-liderlik, Problem çözme, Üniversite, Öğrenci

Determination of Self-Leadership Perceptions and Social Problem Solving Skills of Vocational School Students

Öz

In this study, it is aimed to determine the self-leadership perceptions and social problem solving skills of vocational school students in terms of various variables and to determine the level of relationship between them. The research was carried out using the general screening model. The sample group of the research consists of 397 students, 179 female and 218 male, studying at Sivas Cumhuriyet University, Sivas Vocational School (SVS) in the 2019-2020 academic year. The data were obtained by using ‘Self-Leadership Scale’ and ‘Social Problem Solving Inventory’. The data were analyzed using Kolmogorov-Smirnov (K-S), arithmetic mean, standard deviation, independent t test, ANOVA, Tukey, Pearson Correlation Coefficient analysis techniques. SVS students' self-leadership perceptions and social problem solving skills significantly differed (p <.05) in terms of gender, grade level, economic status, place of residence for the former, and in terms of the type of education, economic status, and place of residence for the latter. Correlation levels of social problem solving skills and self-leadership perceptions were found to be moderately positive (r = .42).

Anahtar Kelimeler

Self-leadership, Problem solving, University, Student

Kaynakça

• Akgün, N. (2001). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretimsel liderliği. Doktora Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Anderson, J. S., & Gregory E. P. (1997). The self-leadership questionnaire: Preliminary assessment of construct validity. The Journal of Leadership Studies, 4(2), 119-143.
• Arlı, Ö. (2011). Bazı öncül ve ardıllarıyla öz liderlik: İlköğretim öğretmenleri üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Savunma Yönetimi Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Arslan, Y. (2009). Lise öğrencilerinin algıladıkları sosyal destek ile sosyal problem çözme arasındaki ilişkinin incelenmesi. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Bass, B. M. (1985). Leadership and performance beyond expectation. New York: Free.
• Bennis, W., & Nanus, B. (1985). The strategies for taking charge. Leaders. New York: Harper Row.
• Bryant, A., & Kazan, A. L. (2012). Self-leadership: How to become a more successful, efficient, and effective leader from inside out. New York: McGraw Hill Professional.
• Clegg, S. R., Hardy, C., & Nord, W. R. (Eds.). (1999). Managing organizations: Current issues. London: Sage.
• Çam, S., & Tümkaya, S. (2016). Kişilerarası problem çözme envanteri’nin (KPÇE) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(28), 95-111.
• Çekici, F. (2009). Problem çözme terapisine dayalı beceri geliştirme grubunun üniversite öğrencilerinin sosyal problem çözme becerileri, öfkeyle ilişkili davranış ve düşünceler ile sürekli kaygı düzeylerine etkisi. Doktora Tezi. Türkiye Cumhuriyeti Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Çekici, F., & Güçray, S. S. (2012). Problem çözme terapisine dayalı beceri geliştirme grubunun üniversite öğrencilerinin sosyal problem çözme becerileri öfkeyle ilişkili davranış ve düşünceler ile sürekli kaygı düzeylerine etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 103-128.
• Daft, R. L. (2008). The leadership experience (5th ed.). Manson, OH: Cengage Learning.
• Dikmen, C. (2019). Üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi oluşu ile sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Dodge, K. A., & Price, J. M. (1994). On the relation between social information processing and socially competent behavior in early school-aged children, Child Development, 65, 1385-1397.
• D’Zurilla, T. J. (1990). Problem-solving training for effective stress management and prevention. Journal of Cognitive Psychotherapy, 4(4), 327-354.
• D’ Zurilla, T. J., & Chang, E. C. (1995).The relations between social problem solving anda coping. Cognitive Therapy and Research, 19, 547-562.
• D'Zurilla, T. J., & Nezu, A. M. (1982). Social problem solving in adults. In P. C. Kendall (Ed.), Advances in cognitive-behavioral research and therapy, (Vol. 1, pp. 201-274). New York: Academic.
• D'Zurilla, T. J., & Nezu, A. M. (1999). Problem-solving therapy: A social competence approach to clinical intervention (2nd ed.). New York: Springer.
• Eşigül, E. (2013). Üniversite öğrencilerinin algıladıkları stres ile psikolojik iyi olma arasındaki ilişkide sosyal problem çözmenin aracı ve düzenleyici rolünün incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Gardner, J. W. (1993). On leadership. New York: The Free.
• Garipağaoğlu, B. Ç., & Güloğlu, B. (2015). Öğretmen adaylarında öz liderlik becerilerinin yordayıcısı olarak öğrenilmiş güçlülük ve denetim odağı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 147-162.
• Greening, L. (1997). Adolescent stealers’ and nonstealers’ social problem solving skills. Adolescence, 32, 51-55.
• Güneş, F. (2011). Üniversite öğrencilerinin sosyal problem çözme düzeylerinin sosyal yetkinlik ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Heppner, Paul., & Krauskopf, Charles J. (1987). An information processing approach to personal problem solving. The Counseling Psychologist, 15(3), 371-447.
• Holt, M. K., & Espelage, D. L. (2002). Problem solving skills and relationship attributes among women with eating disorders. Journal of Counseling and Development, 80(3), 346-354.
• Houghton, J. D., & Neck, C. (2002). The revised self-leadership questionnaire: Testing a hierarchical factor structure for self-leadership. Journal of Managerial Psychology, 17(8), 672-691.
• Huilt, W. G. (1992). Problem solving and decision making: Consideration of invidual differences using the Myers-Briggs Type Indicator. Journal of Psychological Type, 24, 33-44.
• Karabulut, A. T. (2019). Ortaöğretim öğrencilerinin anne ve babalarından algıladıkları duygusal istismarın sosyal problem çözme becerisi ile ilişkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Koçel, T. (1989). İşletme yöneticiliği. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi.
• Kör, B. (2015). Öz-liderlik, örgütlerin girişimcilik yönelimi ve çalışanların yenilikçi iş davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Lunenburg, F., & Ornstein, A. (2011). Educational administration: Concepts and practices. California: Nelson Education.
• Manz, C. C. (1986). Self-leadership: Toward an expanded theory of self-ınfluence processes in organizations. The Academy of Management Review, 11(3), 585-600. Doi: 10.2307/258312
• Maydeu-Olivares, A., & D'Zurilla, T. J. (1996). A factor-analytic study of the Social Problem-Solving Inventory: An integration of theory and data. Cognitive therapy and research, 20(2), 115-133.
• Morgan C. T. (1999). Psikolojiye giris. (H. Arıcı ve Ark. Çev., 13. Baskı). Ankara: Meteksan.
• Neck, C. P., & Houghton, J. D. (2006). Two decades of selfleadership theory and search: past developments, present trends, and future possibilities. Journal of Managerial Psychology, 21(4), 270-295.
• Northouse, P. G. (2014). Introduction to leadership: Concepts and practice. London: Sage.
• Özsoy, İ. (2012). Örgüt iklimi, öz liderlik ve iş tatmininin Ar-Ge performansına etkisi: Savunma sanayiinde bir araştırma. Doktora Tezi. Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Savunma Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Seers, A., Keller, T., & Wilkerson, J. (2003). Can team members share leadership? Foundations in research and theory. In shared leadership: Reframing the hows and whys of leadership (pp. 77-102). Sage.
• Tabak, A., Sigri, Ü., & Türköz, T. (2013). Öz liderlik ölçeğinin Türkçeye uyarlanması çalısması. Bilig, 67, 213-246.
• Wadsworth, R. M. (2008). Using read alouds in today’s classrooms. Leadership Compass, 5(3) 1-3.