THE MODERATING EFFECT OF CHILD GENDER ON THE RELATIONSHIP BETWEEN PARENTAL CHILD-RAISING ATTITUDES AND ADOLESCENTS' INTERNET ADDICTION

Yıl 2025, Cilt: 34 Sayı: 2, 222 - 229, 15.08.2025

Mehtap Metin Karaaslan , Zehra Çınar

https://doi.org/10.34108/eujhs.1596961

Öz

This study aimed to determine the effect of child gender on the relationship between parents' child rearing attitudes and Internet addiction in adolescents. The descriptive cross-sectional study was conducted with 264 high school students between April and May 2024. Data were collected using personal information form, perceived helicopter attitude scale and internet addiction scale. Data were analyzed using SPSS 26 and AMOS software. Students 82.6% stated that if they had been born as the opposite sex, their family's attitude towards internet use would not have changed. The findings showed that the internet addiction scores of the students were close to the upper limits of the scale and therefore, internet use was at the level of addiction. In addition, students perceived their parents' attitudes as “normal” in general. This indicates that parents did not exhibit an overly intrusive (helicopter) or indifferent approach. Although students' Internet addiction is affected by parental attitude, gender does not change this effect. In other words, it was determined that gender did not play a moderating role (p<0.05) in the effect of parental attitude on students' Internet addiction.

Anahtar Kelimeler

Adolescent , child rearing , parent , internet addiction

Etik Beyan

Ethics committee approval was received for this study from the Social and Human Sciences Ethics Committee of Recep Tayyip Erdogan University (Date: 17.04.2024, Number: 2024/162).

Destekleyen Kurum

This study was funded by TUBITAK 2209A University Students Research Projects Support Program.

Teşekkür

There is no thanks

EBEVEYN ÇOCUK YETİŞTİRME TUTUMLARI VE ERGENLERİN İNTERNET BAĞIMLILIĞI ARASINDAKİ İLİŞKİDE ÇOCUK CİNSİYETİNİN DÜZENLEYİCİ ETKİSİ

Öz

Bu çalışmada ebeveynlerin çocuk yetiştirme tutumları ile ergenlerde internet bağımlılığı arasındaki ilişkide çocuk cinsiyetinin etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Tanımlayıcı kesitsel nitelikteki araştırma, Nisan –Mayıs2024 tarihleri arasında 264 lise öğrencisi ile yürütülmüştür. Kişisel bilgi formu, algılanan helikopter tutum ölçeği ve internet bağımlılığı ölçeği kullanılarak toplanan veriler SPSS 26 ve AMOS programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada öğrencilerin %82.6’sı,karşı cins olarak doğmuş olsa bile ailesinin internet kullanmasına karşı tutumunun değişmeyeceğini ifade etmiştir. Bulgular, öğrencilerin internet bağımlılığı puanlarının ölçeğin üst sınırlarına yakın seyrettiğini ve bu nedenle internet kullanımının bağımlılık düzeyinde olduğunu göstermiştir. Ayrıca öğrenciler, anne ve baba tutumlarını genel olarak “normal” algılamıştır. Bu durum, ebeveynlerin aşırı müdahaleci (helikopter) veya ilgisiz bir yaklaşım sergilemediğine işaret etmektedir. Öğrencilerin internet bağımlılığı ebeveyn tutumundan etkilense de cinsiyet bu etkiyi değiştirmemektedir. Başka bir deyişle, ebeveyn tutumunun öğrencilerin internet bağımlılığı üzerindeki etkisinde cinsiyetin düzenleyici (moderatör) bir rolü olmadığı (p<0.05) tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Adölesan , çocuk yetiştirme , ebeveyn , internet bağımlılığı

Etik Beyan

Bu çalışma için Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulundan (Tarih: 17.04.2024, Sayı: 2024/162 ) onay alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma TÜBİTAK 2209A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı tarafından finanse edilmiştir.

Teşekkür

Herhangi bir teşekkür bulunmamaktadır.

Kaynakça

• Guo Y, Chen H, You X, Liu X, Sun X, Jin Y. Relationship between parenting style and internet addiction: Interpersonal relationship problem as a mediator and gender as a moderator. Heliyon. 2024;10(2):e23973. doi:10.1016/j.heliyon.2024.e23973
• Arısoy Ö. İnternet bağımlılığı ve tedavisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2009;1(1):55-67.
• Çınar ÇY, Mutlu E. İnternet bağımlılığının benlik saygısı, dikkat, gelişmeleri kaçırma korkusu, yaşam doyumu ve kişilik özellikleri ile ilişkisi. Bağımlılık Dergisi. 2019;20(3):133-142.
• Ceyhan E. Ergen ruh açısından bir risk faktörü: İnternet bağımlılığı. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2008;15(2):109-116.
• Karaer Y, Akdemir D. Parenting styles, perceived social support and emotion regulation in adolescents with internet addiction. Compr Psychiatry. 2019;92:22-27. doi:10.1016/j.comppsych.2019.03.003
• Gökçearslan Ş, Günbatar MS. Ortaöğrenim Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığı. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama. 2012;2(2):10-24.
• Son HG, Cho HJ, Jeong KH. The Effects of Korean Parents' Smartphone Addiction on Korean Children's Smartphone Addiction: Moderating Effects of Children's Gender and Age. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(13):6685. doi:10.3390/ijerph18136685
• Büyükgebiz Koca E, Tunca MZ. İnternet ve Sosyal Medya Bağımlılığının Öğrenciler Üzerindeki Etkilerine Dair Bir Araştırma. Alanya Akademik Bakış. 2020;4(1):77-103.
• Aksoy AN, Koçtürk M. Ebeveyn tutumlarını algılama ve internet bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.2019;7(4):63-70.
• Türkiye İstatistik Kurumu. Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2023-49407. Published 2023. Accessed March 6, 2025.
• Türkiye İstatistik Kurumu. Çocuklarda Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Cocuklarda-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2024-53638. Published 2024. Accessed March 6, 2025.
• Wu CS, Wong HT, Yu KF, et al. Parenting approaches, family functionality, and internet addiction among Hong Kong adolescents. BMC Pediatr. 2016;16(1):130. doi:10.1186/s12887-016-0666-y
• Casaló LV, Escario JJ. Predictors of excessive internet use among adolescents in Spain: The relevance of the relationship between parents and their children. Comput Human Behav. 2019;92:344-351. doi:10.1016/j.chb.2018.11.042
• Aydoğdu F, Dilekmen M. Ebeveyn Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi. 2016;11(2).
• Sığrılı H. Liselilerde Patolojik İnternet Kullanımı ve İnternet Bağımlılığı. Humanistic Perspective. 2022;4(2):433-447. doi:10.47793/hp.1069820
• İnci MA, Deniz Ü. Baba Tutumları ile Çocuğun Yaşı, Cinsiyeti, Doğum Sırası ve Kardeş Sayısı Değişkenleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi. 2015;7(02).
• Kňažek G, Považanová BK, Dolejš M. Internet addiction: the Czech and Slovak adolescent population. BMC Psychol. 2024;12(1):592. doi:10.1186/s40359-024-02100-1
• Esen E. Ergenlerde internet bağımlılığını yordayan psiko-sosyal değişkenlerin incelenmesi [dissertation]. ProQuest Dissertations & Theses Global; 2010. Accessed March 6, 2025.https://www.proquest.com/dissertations-theses/ergenlerde-internet-bağımlılığını-yordayan-psiko/docview/2956852305
• Yüksel R, Kocairi C, Arslantaş H, Söylemez B. Ergenlerde internet bağımlılığını etkileyen faktörler. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;9(1):19-28.
• Yılmaz H. İyi ebeveyn, çocuğu için her zaman her şeyi yapan ebeveyn değildir: Algılanan Helikopter Ebeveyn Tutum Ölçeği (AHETÖ) geliştirme çalışması. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi. 2019;3(1):3-31.
• Günüç S, Kayri M. Türkiye’de internet bağımlılık profili ve internet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik-güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2010;39(39):220-232.
• Hu LT, Bentler PM. Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives. Struct Equ Modeling. 1999;6(1):1-55. doi:10.1080/10705519909540118
• Kline RB. Principles and Practice of Structural Equation Modeling. 4th ed. The Guilford Press; 2016.
• Li YY, Sun Y, Meng SQ, et al. Internet Addiction Increases in the General Population During COVID-19: Evidence From China. Am J Addict. 2021;30(4):389-397. doi:10.1111/ajad.13156
• Karki K, Singh DR, Maharjan D, Sushmita KC, Shrestha S, Thapa DK. Internet addiction and sleep quality among adolescents in a peri-urban setting in Nepal: A cross-sectional school-based survey. PLoS One. 2021;16(2):e0246940. doi:10.1371/journal.pone.0246940
• Dalamaria T, Pinto WJ, Farias EDS, Souza OF. Internet Addıctıon Among Adolescents In A Western Brazılıan Amazonıan Cıty. Rev Paul Pediatr. 2021;39:e2019270. doi:10.1590/1984-0462/2021/39/2019270
• Salarvand S, Albatineh AN, Dalvand S, Baghban Karimi E, Ghanei Gheshlagh R. Prevalence of Internet Addiction Among Iranian University Students: A Systematic Review and Meta-analysis. Cyberpsychol Behav Soc Netw. 2022;25(4):213-222. doi:10.1089/cyber.2021.0120
• Kalkim A, Emlek Sert Z. Internet addiction and affected factors in primary school students: School-based study. Arch Psychiatr Nurs. 2021;35(3):271-276. doi:10.1016/j.apnu.2021.03.003
• Ramazanoglu M. Lise Öğrencilerinin İnternet Bağımlılığı, Sosyal Medya Bozukluğu ve Akıllı Telefon Bağımlılığı Arasındaki İlişki. Dünya Eğitim Dergisi. 2020;10(4):139-148.
• Geniş Ç, Ayaz-Alkaya S. Digital game addiction, social anxiety, and parental attitudes in adolescents: A cross-sectional study. Child Youth Serv Rev. 2023;149:106931. doi:10.1016/j.childyouth.2023.106931
• Uncu Y, Vural P, Büyükuysal C, Alper Z, Kiliç EZ. How parental attitudes affect the risky computer and Internet usage patterns of adolescents: a population-based study in the Bursa District of Turkey. Cent Eur J Public Health. 2014;22(4):266-272. doi:10.21101/cejph.a4012
• Li S, Tei H, Tian L. A meta-analysis of the relationship between parenting style and internet addiction among mainland Chinese teenagers. Soc Behav Pers. 2018;46(9):1475-1487.
• Bulanik Koc E, Karacetin Ozer G, Mutlu C, Onal BS, Ciftci A, Ercan O. Assessment of attitude of parents towards adolescents with Internet gaming disorder. Pediatr Int. 2020;62(7):848-856. doi:10.1111/ped.14238
• Lee H, Han JW. Analysis of parenting attitude types and influencing factors of Korean parents by using latent transition analysis. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(14):7394.
• Begum L, GrossmanPJ, Islam A. Gender Bias in Parental Attitude: An Experimental Approach. Demography, 2018; 55(5), 1641 1662. doi:10.1007/s13524-018-0699-y
• Endendijk JJ, Groeneveld MG, Bakermans-Kranenburg MJ, Mesman J. Gender-Differentiated Parenting Revisited: Meta-Analysis Reveals Very Few Differences in Parental Control of Boys and Girls. PloSone. 2016;11(7):e0159193. doi:10.1371/journal.pone.0159193
• Van Petegem S, de FerrerreE, SoenensB. et al. Parents’ Degree and Style of Restrictive Mediation of Young Children’s Digital Gaming: Associations with Parental Attitudes and Perceived Child Adjustment. J Child Fam Stud.2019;28:1379-1391.doi:10.1007/s10826-019-01368-x