Metacognitive Thinking Skills of High School Students

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 115 - 130, 29.12.2022

Ahmet Uyar

Öz

The aim of this study was to determine metacognitive thinking skill levels of high school students and to reveal whether they differ significantly by their gender, grade, monthly income of the family, grade point average, and parental education level. In the study, survey model was employed to examine metacognitive thinking skills of high school students. The sample of the study consisted of 916 high school students studying in different high schools in Hatay and selected by convenient sampling. The scale of metacognitive thinking skills developed by Tuncer and Kaysi (2013) was used as a data collection tool within the scope of the study. Descriptive statistics such as mean, standard deviation, maximum and minimum scores as well as inferential statistics such as independent samples T-test and ANOVA test were performed. As a result of the study, it was found that high school students had high metacognitive thinking skills, metacognitive thinking skill levels of female students were higher than that of males, metacognitive thinking skills of students with a GPA of 70-80, 80-90 and 90-100 were higher than those of students with a GPA of 70 and below, there were no significant differences in metacognitive thinking skill levels of the students by the variables of grade, monthly income of the family, and parental education level.

Anahtar Kelimeler

Metacognition, metacognitive thinking skills, high school students

Lise Öğrencilerinin Üstbiliş Düşünme Becerileri

Öz

Bu çalışmanın amacı; lise öğrencilerinin üstbiliş düşünme beceri düzeylerinin belirlenerek bunların cinsiyete, sınıfa, ailenin aylık gelirine, genel not ortalamasına, anne ve baba eğitim düzeyine göre anlamlı farklılık gösterip göstermediğinin ortaya çıkarılmasıdır. Çalışmada, lise öğrencilerinin üstbiliş düşünme becerilerinin incelenmesi amacıyla tarama modeli kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemi, Hatay ilindeki liselerde öğrenim gören ve uygun örnekleme ile seçilen 916 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Çalışma kapsamında veri toplama aracı olarak Tuncer ve Kaysi (2013) tarafından geliştirilen üstbiliş düşünme becerileri ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada aritmetik ortalama, standart sapma, max, min gibi tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra bağımsız örneklem T-testi ve ANOVA testi gibi çıkarımsal istatistikler kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda, lise öğrencilerinin üstbiliş düşünme beceri düzeylerinin yüksek olduğu; kadın öğrencilerin üstbiliş düşünme beceri düzeylerinin erkeklerinkinden yüksek olduğu; genel not ortalaması 70-80, 80-90 ve 90-100 aralığında olan öğrencilerin üstbiliş düşünme becerilerinin 70 ve altı genel not ortalamasına sahip öğrencilerinkinden daha yüksek olduğu; sınıf, ailenin aylık geliri, anne ve baba eğitim düzeyi değişkenlerine göre öğrencilerin üstbiliş düşünme beceri düzeylerinde anlamlı değişim olmadığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Üstbiliş, üstbiliş düşünme becerileri, lise öğrencileri

Kaynakça

• Adıgüzel, A. & Orhan, A. (2017). Öğrencilerin üstbiliş beceri düzeyleri ile İngilizce dersine ilişkin akademik başarıları arasındaki ilişki. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 5-14.
• Akpunar, B. (2011). Biliş ve üstbiliş (metabiliş) kavramlarının zihin felsefesi açısından analizi. Electronic Turkish Studies, 6(4), 353-365. Aktürk, A. O., & Şahin, İ. (2011). Üstbiliş ve bilgisayar öğretimi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 383-407.
• Baloğlu, N. & Demir, M. F. (2017). Sekizinci sınıf öğrencilerinin aile ilişkileri ve üstbiliş becerileri arasındaki ilişkiler. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 30(8), 1891-1905.
• Blakey, E. ve Spence S. (1990). Developing metacognition. Clearinghouse on Information Resources, 32(7), 218.
• Cautinho, S. A. (2007). The relationship between goals, metacognition and academic success. Educate, 7 (1), 39–47.
• Çakıroğlu, A. (2007). Üst biliş. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 22-27.
• Demir, M. F. & Baloğlu, N. (2020). Lise son sınıf öğrencilerinin üstbiliş becerileri ile akademik erteleme davranışları arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 242-259.
• Demir, Ö. & Kaymak Özmen, S. (2011). Üniversite öğrencilerinin üstbiliş düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 145-160.
• Deniz, D., Küçük, B., Cansız, Ş., Akgün, L. & İşleyen, T. (2014). Ortaöğretim matematik öğretmeni adaylarının üstbiliş farkındalıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 305-320.
• Dikmen M. & Tuncer M. (2018). Üniversite öğrencilerinin üstbiliş düşünme beceri algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Fırat üniversitesi örneği. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science, 8(2), 392-400. https://doi.org/10.5961/jhes.2018.281
• Doğan, A. (2013). Metacognition and metacognition based teaching. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 3(2), 6-20.
• Esmer, E., & Özden, B. (2017). Öğretim yöntem ve tekniklerinin düşünme stilleri ile bilişüstü farkındalıkları yordama gücü: sınıf öğretmeni eğitimi üzerine bir araştırma. Electronic Turkish Studies, 12(28), 307-326.
• Erdoğan, E., & Dikicigil, Ö. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının üstbiliş düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. TÜBAV Bilim, 11(1), 62-73.
• Gallagher, S.A. (1997). Problem based learning: Where did it come from, what does ıt do, and where is it going. Journal of the Educaion of the Gifted, 20(4), 332–362.
• Gelen, İ. (2003). Bilişsel Farkındalık Stratejilerinin Türkçe Dersine İlişkin Tutum, Okuduğunu Anlama ve Kalıcılığa Etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive developmental inquiry. American Psychologist, 34(10), 906-911.
• İflazoğlu-Saban, A., & Saban, A. (2008). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin bilişsel farkındalıkları ile güdülerinin bazı sosyo-demografik değişkenlere göre incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 9(1), 35-58.
• Kana, F. (2015). Öğretmen adaylarının üstbiliş okuma stratejilerini kullanma düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. The International Journal of Research in Teacher Education, 6(3), 72-83.
• Karakuyu, A. & Uyar, A. (2020). Öğretmen adaylarının üst-bilişleri üzerine bir araştırma. Route Educational & Social Science Journal, 7(9), 334-343.
• Karasakaloğlu, N., Saracaloğlu, A. S. & Yılmaz Özelçi, S. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma stratejileri, eleştirel düşünme tutumları ve üst bilişsel yeterlilikleri. Ahi Evren Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 207-221.
• Karslı, T. A. (2015). İlköğretim dönemindeki ergenlerde üst-biliş işlevleri ile karar verme ve denetim odağı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 16-31.
• Koç Başaran, Y. (2017). Sosyal bilimlerde örnekleme kuramı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 47, 480-495.
• Koç, C. & Karabağ, S. (2013). İlköğretim ikinci kademe (6-8. sınıf) öğrencilerinin bilişüstü yetileri ile başarı yönelimlerinin incelenmesi. NWSA: Education Sciences, 8(2),308-322.
• Livingston, J. A. (2003). Metacognition: An overview. (ERIC Document Reproduction Service No. ED474273). Retrieved from https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED474273.pdf
• Memiş, A. & Arıcan, H. (2013). Beşinci sınıf öğrencilerinin matematiksel üstbiliş düzeylerinin cinsiyet ve başarı değişkenleri açısından incelenmesi. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 1(1), 76-93.
• Nazik, F., Sönmez, M. & Güneş, G. (2014). Hemşirelik öğrencilerinin üstbiliş düzeylerinin çeşitlideğişkenler açısından incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(55), 16-31.
• Nickerson, R. S. (1994). The teaching of thinking and problem solving. Thinking and problem solving, 12, 409-449.
• Özbay, M. & Bahar, M.A. (2012). İleri okur ve üst-biliş eğitimi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1(1), 58-177.
• Özsoy, F. & Kuloğlu, M. M. (2017). Major depresif bozukluk ve panik bozukluk hastalarında üstbiliş işlevlerinin değerlendirilmesi. Journal Of Contemporary Medicine, 7(1), 42-49.
• Özsoy, G. (2007). İlköğretim beşinci sınıfta üstbiliş stratejileri öğretiminin problem çözme başarısına etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Öztürk Ova, N. (2011). Güzel sanatlar lisesi öğrencileri ile fen lisesi öğrencilerinin eleştirel düşünme ve üstbiliş eğilimlerinin karşılaştırılması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Saban, A. (2014). Öğrenme Öğretme Süreci: Yeni Teori ve Yaklaşımlar (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık
• Saraç, S. (2010). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin üstbiliş düzeyleri, genel zekâ ve okuduğunu anlama düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Selçuk, Z. (2003). Gelişim ve öğrenme (11. Baskı), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Senemoğlu, N. (2020). Gelişim Öğrenme ve Öğretim Kuramdan Uygulamaya (27. baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Schraw, G. & Moshman (1995). Metacognitive theories. Educational Psychology Review, 4(4), 351-371.
• Steinbach, J. C. (2008). The effect of metacognitive strategy instruction on writing. (Unpublished Doctoral Dissertation). University of Kentucky, Lexington, Kentucky.
• Tuncer, M. (2020). Nicel Araştırma Desenleri. Behçet, O. ve Ahmet, Ç. (Ed.). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (ss.205-227). Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• Tuncer, M., ve Bahadır, F. (2017). Öğretmen adaylarının üstbiliş düşünme becerileri algıları ve başarı yönelimlerine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(2), 1326-1343.
• Tuncer, M. & Kaysi, F. (2013). The development of the metacognitive thinking skills scale. International Journal of Learning & Development, 3(2), 70-76.
• Tuncer, M., Berkant, H. G. & Dikmen, M. (2017). Sosyal araştırmalardaki ölçek bulgularına örneklemin etkisi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(11), 1-10.
• Veenman, M. V. J., Van Hout-Wolters, B. H. A. M., & Afflerbach, P. (2006). Metacognition and learning: conceptual and methodological considerations. Metacognition Learning, 1(1), 3–14.
• Vermeer, H. J., Boekaerts, M. & Seegers, G. (2000). Motivational and gender differences: Sixthgrade students’ mathematical problem-solving behaviour. Journal of Educational Psychology, 92(2), 308–315.
• Welton, A. D. & J. T. Mallan (1999). Children and Their World: Strategies for Teaching. USA: H. Mifflin Company.
• Yavuz, D. (2009). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik algıları ve üst bilişsel farkındalıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.