TÜRKİYE’DE YEREL YÖNETİMLER ve ÇEVRE SORUNLARININ ÇÖZÜMÜNDEKİ SORUMLULUKLARI, ROLLERİ ve ÖNEMİ

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 117 - 128, 27.03.2019

Ali Çiftçioğlu

Öz

Dünya'da
ekolojik dengenin tahrip olması ve özellikle gelişmiş ülkelerin gelişmekte olan
ülkelere kirlilik ihracı ve tüketimden beslenen kapitalist ekonomik düzenin
devamını temin eden  teknoloji
transferleri, çevre sorunlarını global ölçekte sınırları aşan, yerelden ulusala
ve uluslararası boyutlara doğru taşınan bir sorun haline getirmiştir. Günümüzde
özellikle gelişmekte olan ülkelerde yaşanan hızlı nüfus artışı ve buna bağlı
olarak yaşanan bilinçsiz tüketim ve israf kültürü, çevresel değerlerin
bilinçsizce tahribi ve kirletilmesi,  yaşanan
toplumsal dönüşüm ve değişimler, meydana gelen hızlı teknolojik değişim gibi
faktörler çevre sorunlarının başlıca nedenlerini oluşturmaktadır. Yaşanan bu
çevresel sorunların insanlığın ortak geleceğini tehdit eder boyutlara ulaşması
gerek küresel, gerek ulusal ve gerekse de yerel ölçekte çevre sorunları ve bu
sorunların çözümüne daha fazla önem verilmesi ve odaklanılması olgusunu da
beraberinde getirmiştir.

Tüm
Dünya'da olduğu gibi, Türkiye’de de çevresel zenginliklerin korunması, çevre
sorunlarının çözülebilmesi ve daha yaşanabilir bir çevrenin temin edilmesinde,
merkezi yönetimle birlikte yerel yönetimlerinde çok önemli yetki, görev ve sorumlulukları
bulunmaktadır.Yürürlükteki mevzuat irdelendiğinde, gerek 2872 sayılı çevre
kanununda ve bu kanunun uygulanmasına yönelik çıkarılan yönetmeliklerde ve
gerekse 5393 sayılı belediye kanunu ve 5216 sayılı büyükşehir belediye
kanunlarında özellikle belediyelere çevre sorunlarının çözümüne yönelik önemli
yetki, görev ve sorumlulukların yüklendiği görülmektedir. Ancak diğer hizmet
alanlarında olduğu gibi çevre sorunları ile mücadelede de yerel yönetimlerin ve
belediyelerin,etkin ve verimli olabilmeleri, mali ve idari açıdan güçlü
olmalarına bağlıdır. 

Anahtar Kelimeler

Çevre, Çevre Sorunları, Küreselleşme, Yerel Yönetimler, Merkezi Yönetim, Çevre Yönetimi

Kaynakça

• KAYNAKÇAAtvur, S. (2009). “Yerel Gündem 21 ve Çevre: Antalya Kent Konseyi Örneği”.C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 35, Sayı: 2, ss.231-241.Baykal, T., 2010. “Türkiye’de Çevre Yönetim Sisteminin Yerel Örgütlenmesi” Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt/Volume: 7 Sayı/Issue: 13, ss. 476 - 492.Çepik, B. (2015). “Sürdürülebilir Kalkınma Çerçevesinde Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Politikaları”, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul.Çoban, A. Ve Kılıç, S., 2009. “Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Çevreye Yönelik Politikaları: Konya Selçuklu Belediyesi SELKAP Örneği”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 22, ss.117-130.Dauvergne, P.(2005). “Globalizationandthe Environment”. J. Ravenhill (ed.), Global PoliticalEconomy, Oxford: Oxford UniversityPress, 370-395.Dunlap R. E. and Andrew K. Jorgenson 2012. “Environmental problems” The Wiley-Blackwell Encyclopedia of Globalization, First Edition. Edited by George Ritzer. © Blackwell Publishing Ltd. Published
• Erdem, N., 2015. “Çevre Sorunlarının Yerel Yönetimler Kapsamında İncelenmesi” Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, ss.16-32.
• Geray, C. (1998). “Yerel Yönetimler ve Çevre”. Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt 7 Sayı3. 57-64. Göktürk, A. Kavili, S. (2000).Yerel gündem 21 ve katılım. Yerel Yönetimler Sempozyumu, Ankara. Görmez, K., 2010. Çevre Sorunları , Nobel Yayın , Ankara, 197s.Güneş, A.M., 2012. “Uluslararası Çevre Hukuku Üzerine Bir İnceleme”, İÜHFM C. LXX, S. 1, ss. 83 -114.Gürseler, İ.G. (2008). “ İnsan Hakları, Çevre, Anayasa”. TBB Dergisi.Sayı 75 Karaca, C., 2007. “Çevre, İnsan ve Etik Çerçevesinde Çevre Sorunlarına ve Çözümlerine Yönelik Yaklaşımlar ”Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:11. Sayı:1., ss.1-19.Karataş, A.(2014). “Çevre Sorunlarına Alternatif Bir Çözüm Aracı Olarak Yükseköğretimde Çevre Eğitimi” II. Uluslararası Çevre ve Ahlak Sempozyumu (ISEM 2014) - Adıyaman Kaypak,Ş. (2011). “Küreselleşme Sürecinde Sürdürülebilir Bir Kalkınma İçin Sürdürülebilir Bir Çevre”. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi Cilt 13 Sayı 20. 19-33. Kaypak,Ş. (2013)., " Çevre Sorunlarının Çözümünde Küresel Çevre Politikalarının Önemi", Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 31, s. 17-34.Keleş, R., 2013. 100 Soruda Türkiye’de Kentleşme Konut ve Gecekondu, Cem Yayınevi, İzmir, 320 s.Keleş, R. Ve Hamamcı, C., 1997. Çevrebilim, İmge Kitabevi Yayını, Ankara, 312s.Kırlıoğlu, H. Zeytin ,M.(2015). “Belediyelerde Çevre Muhasebesi ve Raporlama: Marmara Bölgesinde Bulunan Belediyeler Üzerine Bir Durum Analizi”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 10, s.753-777Kızılboğa,R., ve Batal, S.(2012). “Türkiye’de Çevre Sorunlarının Çözümünde Yerel Yönetimlerin Rolü”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Mustafa Kemal UniversityJournal of SocialSciencesInstitute. Cilt/Volume: 9. Sayı/Issue: 20, s.191-212.Leggett, J. A. (2007), Climate Change: Science and Policy Implications. CRS Report for Congress, Luxemborg: Office for Official Publications of the European Communities.Mutlu, A. (2002). Çevre Ekonomisi Politikalar Uygulamalar ve Türkiye. İstanbul. Marmara Üniv. Maliye Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayın No:15. Mutlu, A. (2009). “Türkiye’de Çevre Sorunları Literatürünün Baskın Niteliği ve Sosyal Bilimler Yaklaşımının Gerekliliği”. Ankara Üniversitesi Çevre bilimleri Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, 71-82. Ökmen, M. ve Demir, F., 2010. ‘’Türkiye’de Katılımcı Çevresel Etki Değerlendirmesi ve Uşak İli Örneği’’, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 27, ss.265-276.Özey, R., 2009. Çevre Sorunları, Aktif Yayınevi, Genişletilmiş 3. Baskı, İstanbul, 363s.Özmehmet, E. 2008., “Dünyada ve Türkiye Sürdürülebilir Kalkınma Yaklaşımları” Journal of Yaşar University, Cilt 3, Sayı 12, ss.1853-1876.
• Şendül, M., 1999. ‘‘Yerel Düzeyde Çevre Yönetimi ve Belediyeler’’, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt: 8 Sayı: 3, ss. 91-102.Toprak, D., 2017. “Türkiye’nin Çevre Politikasında Yerel Yönetimlerin Rolü: Yerel Yönetim Bütçesinin İncelenmesi” Maliye Araştırmaları Dergisi, Cilt:3, Sayı:2, ss.173-193.Turgut Yılmaz, Nükhet., 2012. Çevre Politikası ve Hukuku, Ankara, İmaj Kitabevi, 399s.
• Tutulmaz, O., (2012)., " Sürdürülebilir Kalkınma: Sürdürülebilirlik İçin Bir Çözüm Vizyonu", Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.601 -626.Türk, B. ve Erciş, A., 2017. " Türkiye'de Çevre Politikası ve Uluslararası Çevre Sözleşmeleri", International Journal of Social Science Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS6929 Number: 54 , p. 351-362,Ulusoy A. ve Akdemir T., 2009. “Yerel Yönetimler ve Mali Özerklik: Türkiye ve OECD Ülkelerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 12 Sayı: 21 ss.259-287.Urhan, V.F. (2008). “Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Yeniden Yapılandırılması” Sayıştay Dergisi. Sayı 70. Yılmaz, A., Bozkurt, Y. ve Taşkın, E. (2005). “Doğal Kaynakların Korunmasında Çevre Yönetiminin Etkinliği”, D.P.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 13. ss.15-30. Zengin, E. (2009). “Yerel Yönetimler ve Çevre”. Journal of QafqazUniversity. Number:26 1982 Anayasası Kanun No.: 2709, Kabul Tarihi : 7.11.1982. Halkoyu Sonucunun Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 9.11.1982-17863 MükerrerÇevre Kanunu (1983). Kanun No. 2872, Kabul Tarihi: 09.08.1983, Resmi Gazete Tarihi: 11.08.1983/18132. Belediye Kanunu (2005). Kanun No. 5393, Kabul Tarihi: 03.07. 2005, Resmi Gazete Tarihi: 13.07.2005/25874. Büyükşehir Belediye Kanunu (2004). Kanun No. 5216, Kabul Tarihi: 10.07.2004, Resmi Gazete Tarihi: 23.07.2004/25531.