Depresyon ve Modern Düşüncenin Eril Dikotomileri

Yıl 2020, Cilt: 12 Sayı: 2, 1 - 14, 20.12.2020

Güler Cansu Ağören

https://doi.org/10.46655/federgi.842819

Öz

Depresyon bozuklukları kavramı bireysel-sosyal, içsel-dışsal, özsel-etkilenimsel, bedensel-zihinsel,
arasındaki sınırları tanımlayan ontolojik ön kabuller tarafından şekillendirilmiştir. Bu ontolojik
dikotomiler depresyonun biyomedikal kavramsallaştırmasına yön vermiş olmakla birlikte ne bu
kavramsallaştırmaya özgüdürler ne de modern düşüncedeki tecellileri birbirlerinden ve siyasi, sosyal,
kültürel, ekonomik arka plandan bağımsızdır. Feminist eleştiriden hareketle bu ontolojik ön
kabullerin, eril tahakkümün modern biçimlerini mümkün kılmak ve sürdürmek için oluşturulmuş
kapsamlı bir ontolojik zeminin farklı boyutları olduğunu iddia edebiliriz. Bu makalenin amacı
biyomedikal depresyon anlayışının altında yatan ontolojik zemini feminist bir sorgulamaya tabii
kılmaktır. Bu amaca ulaşabilmek adına (1) biyomedikal depresyon anlayışına temel teşkil eden
APA’nın geliştirdiği depresyon kavramsallaştırması tanıtılacak; (2) bu kavramsallaştırmanın
temelinde yatan ontolojik zemin ortaya konulacak; (3) modern düşünceye temel olmuş ve feminist
literatürde etraflıca incelenmiş ikilikler incelenecek; (4) depresyon bozuklukları kavramının altında
yatan ontolojik zeminin feminist tartışmaya konu olmuş modern eril dikotomiler ile ilişkisi irdelenecek
ve bu kavramın bir modern eril tahakküm aracı olarak işlevselliği tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Depresyon bozuklukları, premenstrüel disforik bozukluk, modern ikilikler, bireycilik, içselcilik

Kaynakça

• Adam, Carol J. Etin Cinsel Politikası. (M. E. Boyacıoğlu ve G. Tezcan, Çev.). (İstanbul: Ayrıntı, 2013). Ahmed, Sara. Duyguların Kültürel Politikası. (S. Komut, Çev.). (İstanbul: Sel, 2015).
• Ağören, G. C. “Exploring the Ontological Ground Underlying the Conceptualisation of Depression.” PhD diss., University of Exeter, 2017.
• American Psychiatric Association. Diagnostical and Statistical Manual of Mental Disorders Fifth Edition. (Washington DC: American Psychiatric Association, 2013).
• Amerikan Psikiyatri Birliği. DSM-5 Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı. (E. Köroğlu, Çev.). (Ankara: HYB Yayıncılık, 2014).
• Berrios, German Elias. “The Psychopathology of Affectivity: Conceptual and Historical Aspects.” Psychological Medicine 15, no. 4 (1985): 745-758.
• Berrios, German Elias. “Melancholia and Depression During the 19th-Century: A Conceptual History.” British Journal of Psychiatry 153, SEP. (1988): 298-304.
• Bordo, Susan. "The Cartesian Masculinization of Thought." Signs: Journal of Women in Culture and Society 11, no. 3 (1986): 439-456.
• Browne, Tamara Kayali. “Is Premenstrual Dysphoric Disorder Really a Disorder?” Bioethical Inquiry 12 (2015): 313- 330.
• Burgan, Ezgi. “İlk Kültürel Gereç Çuval İse: Erkeklik ve Et Yemenin Kesişimselliğinde Bilimsel Anlatıların Kuruluşu.” Fe Dergi 7, no. 2 (2015): 35-47.
• Butler, Judith. İktidarın Psişik Yaşamı (F. Tütüncü, Çev.). (İstanbul: Ayrıntı, 2015).
• Caplan, Paula. “The Debate About PMDD and Sarafem”. Women & Therapy 27, no. 3-4 (2004): 55-67
• Colombetti, Giovanna ve Krueger, Joel. “Scaffoldings of the Affective Mind.” Philosophical Psychology 28, no. 8 (2015): 1157-1176.
• Colombetti, Giovanna ve Roberts, Tom. “Extending the Extended Mind: The Case for Extended Affectivity.” Philosophical Studies 172, no. 5 (2015): 1243-1263.
• Davidoff, Leonore. “Bazı ‘Eski Koca Masalları’na Dair: Feminist Tarihte Kamusal ve Özel.” (Z. Ateşer, Çev.). Feminist Tarihyazımında Sınıf ve Cinsiyet. Ayşe Durakbaşa. (İstanbul: İletişim, 2002).
• Durkheim, Emile. İntihar. (Z. Z. İlkgelen, Çev.). (İstanbul: Pozitif, 2013)
• Fuchs, Thomas. “Depression, Intercorporeality, Interaffectivity.” Journal of Consciousness Studies 20, no. 7-8 (2013a): 219-238. Fuchs, Thomas. “Existential Vulnerability: Toward a Psychopathology of Limit Situations.” Psychopathology 46, no. 5 (2013b): 301-308.
• Di Giulio, Gina ve Reissing, Elke. “Premenstrual Dysphoric Disorder: Prevalence, Diagnostic Considerations, and Controversies.” Journal of Pscyhosomatic Obstetrics and Gynecology 27, no. 4 (2006): 201-210.
• Griffiths, Paul Edmund ve Scarantino, Andrea. “Emotions in the Wild: The Situated Perspective on Emotion.” The Handbook of Situated Cognition. Phillip Robbins ve Murat Aydede. (Cambridge: Cambridge University Press, 2008), 437-453.
• Hansen, Jennifer. "Affectivity: Depression and Mania." The Philosophy of Psychiatry: A Companion. Jennifer Radden. (Oxford: Oxford University Press, 2004), 36-53.
• Harding, Sandra. “Bakış Açısı Epistemolojisini Yeniden Düşünmek: Güçlü Nesnellik Nedir?” (G. C. Ağören, Çev.). Türkiye’de Feminist Yöntem. E. Erdoğan ve N. Gündoğdu. (İstanbul: Metis, 2020).
• Hantsoo, Liisa ve Epperson C. Neill. “Premenstrual Dysphoric Disorder: Epidemiology and Treatment.” Current Psychiatry Reports 17, no: 11., (2015): 87.
• Keller, Evelyn Fox. Toplumsal Cinsiyet ve Bilim Üzerine Düşünceler. (F. B. Aydar, Çev.). (İstanbul: Metis, 2005)
• Kirmayer, Laurence J. ve Gold, Ian. “Re-socializing Psychiatry: Critical Neuroscience and the Limits of Reductionism.” Critical Neuroscience: A Handbook of the Social and Cultural Contexts of Neuroscience. S. Choudhury ve J. Slaby. (Oxford: Wiley-Blackwell, 2011), 305-330.
• Kristieva, Julia. Depression and Melancholia. (New York: Columbia University Press, 1989).
• Leder, Drew. “Moving Beyond ‘Mind’ and ‘Body’.” Philosophy, Psychiatry, and Psychology 12, no. 2., (2005): 109- 113.
• Lerner, Gerda. "The Lady and the Mill Girl: Changes in the Status of Women in the Age of Jackson." Midcontinent American Studies Journal 10, no. 1 (1969): 5-15.
• Ortner, Sherry. "Is Female to Nature as Male Is to Culture?" Woman, Culture, and Society. M. Z. Rosaldo ve L. Lamphere. (Stanford: Stanfor University Press, 1974): 67-88.
• Özer, Ayşe Uslu. "Sosyal Bilimlerde Duygulanımsal Dönüşün Felsefi Arka Planından Bakarak Duygulanımı Anlamak." ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar 9, no. 1 (2016a): 28-46
• Özer, Ayşe Uslu. “Zihin-Beden Ayrımına Dayanan Duygu Felsefesinden Olası Bir Çıkış Yolu Olarak Bedenlenmiş- Enaktif Duygu Anlayışı.” Felsefe Dünyası 64, KIŞ (2016b): 223-261.
• Ratcliffe, Matthew. Experiences of Depression: A study in Phenomenology. (Oxford: Oxford University Press, 2015).
• Sancar, Serpil. Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti: Erkekler Devlet, Kadınlar Aile Kurar. (İstanbul: İletişim, 2012).
• Schermer, Maartje. “Ethics of Pharmacological Mood Enhancement.” The Handbook of Neuroethics. J. Clausen ve N. Levy. (New York: Springer, 2015), 1177–1190.
• Schmitz, Herman; Müllan, Rudolf Owen ve Slaby, Jan. “Emotions Outside the Box-The New Phenomenology of Feeling and Corporeality.” Phenomenology and the Cognitive Sciences 10, no. 2 (2011): 241-259.
• Stark, Evan; Flitcraft, Anne ve Frazier, William. “Medicine and Patriarchal Violence: The Social Construction of a “Private” Event.” International Journal of Health Services 9, no. 3 (1979): 461-493.
• Ussher, Jane. “Diagnosing Difficult Women and Pathologising Femininity: Gender Bias in Psychiatric Nosology”. Feminism & Psychology 23, no. 1 (2013): 63-69.
• Vickery, Amanda. “Golden Age to Separate Spheres? A Review of the Categories and Chronology of English Women’s History.” The Historical Journal 36, no. 2 (1993): 383-414.
• World Health Organization. International Classification of Diseases for Mortality and Morbidity Statistics (11th Revision). 2018.