HALLAC-I MANSUR’DA TANRI-VARLIK ve BENLİK PROBLEMİ

Yıl 2012, Sayı: 55, 84 - 98, 15.07.2012

Ferhat Ağırman Bilal Bekalp

Öz

‘Benlik’ fikrinden hareketle Tanrı hakkında bir takım fikirler ileri süren
Hallac-ı Mansur’un düşüncesinin merkezini oluşturan ‘Enel Hak’ ifadesi, onun
Tanrıya ve benlik konusuna dair düşüncelerini ortaya koyar. Oldukça tartışmalı
bir ifade olan ‘Enel Hak’ sözü nasıl bir durumda ve hangi yöntemle söylenmiştir?
Hallac’ın bu söyleme dayanarak ortaya koyduğu bir anlayış vardır ki, o da
varlık da dahil her şeyin Tanrı tarafından öncelenmesidir. Bunun anlaşılması için
insanın akıllı ve düşünen bir varlık olması tek başına yeterli değildir. Söz konusu
bilincin gerçekleşmesi için aklın yanında en az akıl kadar gerekli olan aşk duygusunun
da yaşanması gerekir. Bunları gerçekleştiren birey için artık varlık her
şeyin sebebi olan ‹Bir’e ulaşmaktan başka bir şey olmayacaktır. Dolayısıyla bu
konuma ulaşan birey kendi benliği de dahil her şeyi Tanrısal ‘Benlik’ noktasında
eriterek gerçekliğe ulaşmış olacaktır. Çünkü Hallac’a göre şeylerin gerçekliğine
ancak bu şekilde ulaşılabilir.

Anahtar Kelimeler

Enel Hak, Benlik, Varlık, Bilgi, Aşk.

GOD, EXİSTENCE AND SENSE OF SELF PROBLEMS IN HALLAC-I MANSUR

Öz

The central idea of al-Hallaj ‘Enel Hak’ statement, reveals his thoughts on
the subjects of God and ‘Sense of Self’ which he suggests set of ideas about God
from the idea of it. How and with which method did he tell ‘I am the GOD’ which
is also quite debatable? There is an understanding on the basis of this discourse
Hallac reveals that, including of all things prioritized by GOD. Humankind’s
İntelligence and thoughtfulness is not alone enough to understand this. To realization
of this consciousness, beside the mind sense of love is required too. For
the individual who performs them, Existence will become nothing but trying to
reach the One who creates everthing. Therefore, person who reaches this position melting everything including its own identity into “divine Sense of self” and
will reach the reality. Because according to hallac it is the only way to reach the
reality of things.

Anahtar Kelimeler

I am The GOD, Sense of Self, Existense, Knowledge, Love.

Kaynakça

• AFİFİ Ebu’l Ala, Muhyiddin İbnu’l-Arabi’nin Tasavvuf Felsefesi, Ankara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara, 1975.
• CEVİZCİ Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yay., İstanbul, 2000.
• DEMİRTAŞ Ahmet Tunç, Varlığın Birliği- İbn Arabi’de Varlığın Birliği(Vahdet-i Vücut) Felsefesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Ana Bilim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2004.
• EYÜBOĞLU İsmet Zeki, Bütün Yönleriyle Tasavvuf Tarikatlar Mezhepler Tarihi, Der Yay., İstanbul, 1997.
• MANSUR Hallac, Tavasin “Ene-l Hak”, (Çev.Yaşar Günenç), Yaba Yayınları, İstanbul, 2004.
• MASSİGNON Louis, Hallac-ı Mansur’un Çilesi, (Çev.İsmet Birkan), Ardıç Yay., Ankara , 2006.
• ÖZTÜRK Yaşar Nuri, Hallac-ı Mansur ve Eseri,Yeni Boyut Yay., İstanbul, 2007.
• SCHİMMEL Annemarie, Hallac “Kurtarın Beni Tanrıdan”, (Çev.G. Ahmetcan Asena), Pan Yay. İstanbul, 2001.
• SUNAR Cavit, Tasavvuf Felsefesi veya Gerçek Felsefe, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara, 1975.
• ÜLKEN Hilmi Ziya, Varlık ve Oluş, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara,1968.
• İslam Düşüncesi, Ülken Yay., İstanbul, 2005