TANRI’YA İNANMAYAN MUTLU OLAMAZ MI: ARİSTOTELES, İBN MİSKEVEYH, THOMAS AQUINAS

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 74, 199 - 227, 15.12.2021

Metin Aydın

Öz

Mutluluk meselesi, düşünce tarihi boyunca filozofları en çok meşgul etmiş konuların başında gelmektedir. Ahlak filozoflarının birçoğu tarafından eylemlerimizin nihai hedefi olarak tanımlanan mutluluğun nasıl elde edileceği konusunda oldukça farklı yaklaşımlar ortaya çıkmıştır. Bu makalede, Aristoteles, İbn Miskeveyh ve Thomas Aquinas’ın mutluluğa ilişkin görüşleri üzerinden mutluluk için Tanrı’ya imanın gerekip gerekmediği sorusunun cevabı aranmaktadır. Aristoteles, gerçek mutluluğun elde edilmesi için erdemli olmayı yeterli görürken, İbn Miskeveyh ve Thomas, erdemli olmanın mutluluk için yeterli olmayacağını Tanrı’ya iman etmenin de mutluluk için gerekli olduğunu savunurlar. İbn Miskeveyh ve Thomas’ın Aristoteles’le mutluluk konusunda yaşamış oldukları bu fikir ayrılığının temelinde inandıkları dinin temel ilkeleri vardır. Her iki düşünürün dini inançları, Aristoteles’in bu dünya ile sınırlamış olduğu mutluluk anlayışı yerine gerçek mutluluğun ancak öbür dünyada elde edilebileceği şeklinde bir yaklaşımı da benimsemelerine neden olmuştur. Bununla birlikte İbn Miskeveyh ile Thomas arasında da Aristotelesçi mutluluk tasavvurunu tevarüste de önemli bir farklılık dikkat çeker. İbn Miskeveyh, Aristoteles’in görüşleriyle İslam dininin temel ilkeleri arasında bir uyum yakalamaya gayret ederken, Thomas ise bu konuda tam aksi bir tavır benimseyerek, Aristoteles’in Hristiyanlığa aykırı görüşlerini doğrudan reddeder.

Anahtar Kelimeler

Mutluluk, İman, Aristoteles, İbn Miskeveyh, Thomas Aquinas

Can who does not believe in god be happy: Aristotle, Ibn Miskawayh, Thomas Aquinas

Öz

Happiness has been one of the most critical topics for philosophers throughout the history of philosophy. Different approaches have emerged on how to achieve happiness, which many moral philosophers have defined as the ultimate goal of our actions. In this article, the answer to the question of whether belief in God is necessary for happiness is sought through the views of Aristotle, Ibn Miskawayh, and Thomas Aquinas on happiness. While Aristotle sees being virtuous as enough to achieve happiness, Ibn Miskawayh and Thomas argue that being virtuous is not enough for happiness, but believing in God is necessary. The basis of this disagreement between Ibn Miskawayh and Thomas about happiness with Aristotle is the basic principles of the religion they believed in. The religious beliefs of both thinkers caused them to adopt an approach that true happiness can only be achieved in the next World. However, there is an essential difference between Ibn Miskawayh and Thomas in the Aristotelian notion of happiness and inheritance. While Ibn Miskawayh tried to find a harmony between Aristotle's views and the basic principles of the religion of Islam, Thomas, on the other hand, took the opposite attitude and directly rejected Aristotle's anti-Christian views.

Anahtar Kelimeler

Happiness, Faith, Aristotle, Ibn Miskawayh, Thomas Aquinas

Kaynakça

• Akyol, Ömer Faruk. Thomas Aquinas. İstanbul: Alfa Yayıncılık, 2021.
• Aquinas, St. Thomas. Commentary on Nicomachean Ethics. çev. C.I. Litzinger. Chicago: Henry Regnery Company, 1964.
• Aquinas, St. Thomas. The Summa Theologia. çev. Fathers of the English Dominican Province. London: R. &T. Washbourne Ltd., 1911.
• Aquinas, St. Thomas. The Summa Theologia. çev. Fathers of the English Dominican Province. London: R. &T. Washbourne Ltd., 1914.
• Aquinas, St. Thomas. The Summa Theologia. çev. Fathers of the English Dominican Province. London: R. &T. Washbourne Ltd., 1915.
• Aristoteles. Eudemos’a Etik. çev. Saffet Babür. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, 1999.
• Aristoteles. Fizik. çev. Saffet Babür. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2001.
• Aristoteles. Magna Moralia. çev. Gurur Sev. İstanbul: Pinhan Yayınları, 2016.
• Aristoteles. Metafizik. çev. Ahmet Arslan. İstanbul: Sosyal Yayınları, 1996.
• Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. çev. Saffet Babür. İstanbul: Bilge Su Yayıncılık, 2015.
• Aristoteles. Ruh Üzerine. çev. Zeki Özcan. Ankara: Sentez Yayıncılık, 2014.
• Bircan, Hasan Hüseyin. İslâm Felsefesinde Mutluluk. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları, 2020.
• Câbirî, Muhammed Âbid el-. Arap Ahlaki Aklı. çev. Muhammet Çelik. İstanbul: Mana Yayınları, 2016.
• Cahill, Lisa Sowle. Sex, Gender and Christian Ethics. Cambridge: Cambridge University Press, 1996.
• Davies, Brian. “Happiness”. The Oxford Handbook of Aquinas. ed. Brian Davies - Eleonore Stump. Oxford: Oxford University Press, 2012.
• Fahri, Macid. İslam Ahlak Teorileri. çev. Muammer İskenderoğlu - Atilla Arkan. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2014.
• Gilson, Etienne. Moral Values and the Moral Life. çev. Leo Richard Ward. USA: The Shoe String Press, 1961.
• Gilson, Etienne. Ortaçağda Felsefe. çev. Ayşe Meral. İstanbul: Kabalcı Yayınları 2007, 2019.
• Hutchinson, D.S. “Ethics”. The Cambridge Companion to Aristoteles. ed. Jonathan Barnes. Cambridge: Cambridge University Press, 1995.
• İbn Miskeveyh. El-Fevzü’l-asğâr. çev. Emrah Alağaş - Mehmet Zahit Sezer. İstanbul: Endülüs Kitap Yayınları, 2020.
• İbn Miskeveyh. Mutluluk ve Felsefe-Tertîbu’s-sa‘âdât ve Menazil’ul-ulûm. çev. Hümeyra Özturan. İstanbul: Klasik Yayınları, 2019.
• İbn Miskeveyh. Tehzîbu’l-Ahlâk - Ahlak Eğitimi. çev. Abdulkadir Şener vd. İstanbul: Büyüyenay Yayınları, 2013.
• İskenderoğlu, Muammer. “Thomas Aquinas’ta Mutluluk”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/11 (15 Haziran 2005), 97-119. https://doi.org/10.17335/suifd.36267
• Op, Vivian Boland. St. Thomas. London: Bloomsbury, 2007.
• Özturan, Hümeyra. Ethostan Ahlâka. İstanbul: Klasik Yayınları, 2020.
• Peters, Francis E. Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü. çev. Hakkı Hünler. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2004.
• Pilsner, Joseph. The Specification of Human Actions in St Thomas Aquinas. Oxford: Oxford University Press, 2006.
• Ross, David. Aristoteles. çev. Ahmet Arslan vd. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2002.
• Şenel, Cahid. Yeni Eflâtunculuğun İslam Felsefesine Yansımaları. İstanbul: Dergah Yayınları, 2017.