NOUS İLE LOGOS BİRLİĞİ ESASINDA TASAVVUF FELSEFESİ VE MEVLÂNÂ

Yıl 2022, Sayı: 76, 5 - 22, 13.12.2022

Süleyman Dönmez

Öz

Biz bu araştırmamızda Mevlânâ Celâleddin Rumî bağlamında tasavvuf ile felsefe ilişkisini konu edindik. Söz konusu ilişkinin ise karşıtlık değil, bir bütünlük sergilediğini göstermeye çalıştık. Bütünlükten muradımız, tasavvufu felsefenin ya da felsefeyi tasavvufun içinde eritmek değil, İslâm düşüncesinde bazı yönleriyle farklı çizgilere sahip olan iki disiplinin kesiştikleri hususlara dikkat çekmektir. Tasavvuf, İslâm kültür ve düşüncesine ait bir terimdir. Felsefe ise genelleşmiştir. Elbette özel bir terim olan tasavvufun genele uzanan yönleri, genelleşmiş olan felsefenin de özele dönük hâlleri vardır. Bu nedenle araştırmada felsefe-tasavvuf ilişkisi meselesi ele alınırken felsefenin genelliği tasavvufun ise özelliği daha ziyade İslâm medeniyeti zemininde çözümlenmeye çalışıldı.

Anahtar Kelimeler

Nous, Logos, Mevlâna, Tasavvuf Felsefesi, Felsefe

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

proje değil

Teşekkür

Teşekkürler

The Philosophy of Sufism and Mevlana on the Basis of the Unity of Nous and Logos

Öz

In this study, we discussed the relationship between Sufism and philosophy in the context of Mevlana Celaleddin Rumi. We tried to show that the relationship in question exhibits a unity, not an opposition. Our aim from integrity is not to dissolve Sufism into philosophy or philosophy to Sufism, but to draw attention to the intersections of two disciplines that have different lines in Islamic thought. Sufism is a term belonging to Islamic culture and thought. Philosophy is generalized. Of course, Sufism, which is a special term, has general aspects, and philosophy, which is generalized, has specific aspects. For this reason, while the issue of the relationship between philosophy and mysticism was discussed in the research, the generality of philosophy and the characteristic of Sufism were tried to be analyzed on the basis of Islamic civilization.

Anahtar Kelimeler

Nous, Logos, Rumi, Sufi Philosophy, Philosophy

Proje Numarası

proje değil

Kaynakça

• Annemarie Schimmel, İslâm’ın Mistik Boyutları, Çeviren Ergun Kocabıyık. Üçüncü Basım, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2012.
• Aristoteles, Ruh Üzerine, Çeviren: Zeki Özcan, 2. Baskı, Alfa yayınları, Bursa 2001.
• Fârâbî, İlimlerin Sayımı, Telif ve Tercüme: Mevlüt Uyanık, Aygün Akyol. Elis Yayınları, Ankara 2017.
• Fârâbî, Tahsîl es-Sa’ade, Haydarabad 1345/1926.
• H. Âdem Tülüce, "Türk Tefekkür Tarihini Temellendirmede Yeni Bir Yorum Denemesi". Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 18 (2018): 513-533.
• H. Ziya Ülken, İslâm Düşüncesi: Türk Düşüncesi Tarihi Araştırmalarına Giriş, Ülken Yayınları, İstanbul 2005.
• H. Ziya Ülken, Şeytan’la Konuşmalar, İkinci Baskı, Ülken Yayınları, İstanbul 2003.
• İsmail R. Farukî, Tevhid, Çeviren: Dilaver Yardım, İnsan Yayınları, İstanbul 1987.
• Mehmet Bayraktar, İslâm Felsefesine Giriş, 15. Baskı, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2019.
• Mevlânâ Celâleddîn Rûmî, Fîhi Mâ Fîh, Tercüme: Ahmed Avni Konuk, İz Yayıncılık, İstanbul 1994.
• Mevlânâ, Mesnevî I, Çeviren: Veled İzbudak, Gözden Geçiren: Abdulbaki Gölpınarlı, MEB Yayınları, İstanbul 1995.
• Nurettin Topçu, İslâm ve İnsan: Mevlânâ ve Tasavvuf, 7. Baskı, Dergâh Yayınları, İstanbul 2013.
• Platon, Devlet, Türkçesi: Hüseyin Demirhan, Sosyal Yayınlar, İstanbul 2002.
• Platon, Parmenides, Türkçesi: Saffet Babür, Ara Yayıncılık, İstanbul 1989.
• Plotinus, Enneadlar: Seçmeler, Asa Kitabevi, Bursa 1996.
• Süleyman Dönmez, "İslâm Medeniyet Tarihi Esasında Fuat Sezgin Hakkında Bir Değerlendirme". Antakiyat 2 (2019): 1-16.
• Süleyman Dönmez, Emanet Ahlakı: Türk Ahlak Felsefesine Giriş, Karahan Kitabevi, Adana 2015.
• Süleyman Dönmez, Keşfedilmeyi Bekleyen Medeniyet: Felsefenin Batı Dışı Referanslarına Eleştirel Bir Katkı, Karahan Kitabevi, Adana 2015.
• Toshihiko Izutsu, İslâm’da Varlık Düşüncesi, Türkçesi: İbrahim Kalın, İnsan Yayınları, İstanbul 1995.
• Tuna Tunagöz, Mevlânâ Düşüncesinde Tanrı, Karahan Kitabevi, Adana 2015.
• William Chittick, Hayal âlemleri: İbn Arabî ve dinlerin çeşitliliği meselesi, Türkçesi: Mehmet Demirkaya, Kaknüs yayınları, İstanbul 1999.
• William Chittick, Varolmanın Boyutları, Çeviren: Turan Koç, İnsan Yayınları, İstanbul 1997.
• Yalçın Koç, Zihin ve Nazariyat: Zihnin Kaynağı ve Esasları Üzerine Bir İnceleme, Cedit Neşriyat, Ankara 2017.