ANAOKULUNA DEVAM EDEN ÇOCUKLARDA SERBEST VE HAREKETLİ OYUN DÜZENLEMELERİNİN AKRAN İLİŞKİLERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2016, Cilt: 26 Sayı: 2, 163 - 174, 30.07.2016

Hülya Gülay Ogelman , Aysun Gündoğan , Hatice Erten Sarıkaya Alev Önder

https://doi.org/10.18069/firatsbed.346917

Öz

Araştırmanın amacı anaokuluna devam eden çocuklarda, serbest ve
hareketli oyun düzenlemelerinin akran ilişkisine etkisini incelemektir. Bu
amaçla ön test, son testli, deney ve kontrol gruplu deneysel yöntemden yararlanılmıştır.
Araştırmada iki deney bir kontrol grubu yer almaktadır. Çalışma grubunu Denizli
ili Tavas ilçesinde MEB’na bağlı resmi bir bağımsız anaokulundaki üç sınıfa
devam eden 5 yaş grubundan 33 çocuk oluşturmuştur. İlk deney grubunda 11 çocuk
(4 kız-% 36.4; 7 erkek-% 63.6), ikinci grupta 12 çocuk (3 kız-% 25; 9 erkek-%
75), yer almıştır. Kontrol grubunda da 5 yaş grubundan 10 çocuk (3 kız-% 30; 7
erkek-% 70) yer almaktadır. Veri toplama araçları olarak “Okul Öncesi Sosyal
Davranış Ölçeği Öğretmen Formu” ve“Akranların Şiddetine Maruz Kalma Ölçeği”
kullanılmıştır. Sonuçlara göre; deney ve kontrol gruplarının son test puanları
karşılaştırıldığında, deney gruplarının lehine olumlu sosyal davranış düzeyleri
artmış, fiziksel saldırganlık ve akran şiddetine maruz kalma düzeyleri
azalmıştır. İlişkisel saldırganlık davranışlarında ise deney ve kontrol
grubunda anlamlı bir farklılık ortaya çıkmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Anaokulu Çocukları, Oyun Düzenlemeleri, Akran İlişkileri, Olumlu Sosyal Davranış, Saldırganlık, Akran Şiddetine Maruz Kalma

Examination of The Effect of Free and Active Play Arrangements on Peer Relationships in Children Attending Kindergarten

Öz

The
purpose of this study is to examine the effect of free and active play
arrangements on peer relationships in children attending kindergarten. For this
purpose, the experimental method with pretest, posttest, experimental and
control groups was used. There were two experimental groups and one control
group in the study. The working group consisted of 33 children in the age group
of 5 years receiving education in three classes at an official independent
kindergarten affiliated with Ministry of Education in the Tavas District of
Denizli. While 11 children (4 girls- 36.4%; 7 boys-63.6%) were involved in the
first experimental group, 12 children (3 girls- 25%; 9 boys-75%) were involved
in the second experimental group. On the other hand, the control group consisted
of 10 children in the age group of 5 years (3 girls-30%; 7 boys-70%).
“Preschool Social Behavior Scale- Teacher Form” and “Peer Victimization Scale”
were used as the data collection tools. When the posttest scores of the
experimental and control groups were compared according to the results, it was
revealed that in favor of the experimental groups, prosocial behavior levels
increased and physical aggression and peer victimization decreased. No
significant difference was found in the experimental and control groups in
terms of the relational aggressive behaviors.

Anahtar Kelimeler

Children, Play Arrangements, Peer Relationships, Prosocial Behavior, Aggression, Peer Victimization

Kaynakça

• Ambrose, H. N., & Menna, R. (2013). Physical and relational aggression in young children: the role of mother–child interactional synchrony. Early Child Development and Care, 183(2), 207-222.
• Bay-Hinitz, A. K., Peterson, R. F., & Quilitch, H. R. (1994). Cooperative games: A way to modify aggressive and cooperative behaviors in young children. Journal of Applied Behavior Analysis, 27(3), 435-446.
• Bonica, C., Arnold, D. H., Fisher, P. H., Zeljo, A., & Yershova, K. (2003). Relational aggression, relational victimization, and language development in preschoolers. Social Development, 12(4), 551-562.
• Broidy, L., Nagin, D. S., Tremblay, R. E., Bates, J. E., Brame, R., & Dodge, K. A. (2003). Developmental trajectories of childhood disruptive behaviors and adolescent delinquency: A six site, cross-national study. Developmental Psychology, 39, 222–245.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Örnekleme Yöntemleri. http://w3.balikesir.edu.tr/~msackes/wp/wpcontent/uploads/2012/03/BAY-Final-Konulari.pdf adresinden alınmıştır.
• Cardon, G., Labarque, V., Smits, D., & De Bourdeaudhuij, I. (2009). Promoting physical activity at the pre-school playground: The effects of providing markings and play equipment. Preventive Medicine, 48, 335–340.
• Crick, N. R., Casas, J. F., & Mosher, M. (1997). Relational and overt aggression in preschool. Developmental Psychology, 33(4), 579-588.
• Crick, N. R., Casas, J. F., & Ku, H. (1999). Relational and physical forms of peer victimization in preschool. Psychology Faculty Publications. Paper 87. http://digitalcommons.unomaha.edu/psychfacpub/87 adresinden alınmıştır.
• Crick, N. R., & Grotpeter, J. K. (1995). Relational aggression, gender, and social psychological adjustment. Child Development, 66, 710–722.
• Crick, N. R., Ostrov, J. M., Burr, J. E., Cullerton-Sen, C., Jansen-Yeh, E., & Ralston, P. (2006). A longitudinal study of relational and physical aggression in preschool. Applied Developmental Psychology, 27, 254–268.
• Côté, S. M., Boivin, M., Nagin, D. S., Japel, C., Xu, Q., Zoccolillo, M., Tremblay, R. E. (2007). The role of maternal education and nonmaternal care services in the prevention of children's physical aggression problems. Archives of General Psychiatry, 64(11), 1305-1312.
• Çankaya, G., & Ergin, H. (2015). Çocukların oynadıkları oyunlara göre empati ve saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(2), 283-297.
• Durualp, E., & Aral, N. (2010). Altı yaşındaki çocukların sosyal becerilerine oyun temelli sosyal beceri eğitiminin etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 160-172.
• Edwards, S. & Cutter-Mackenzie, A. (2011). Environmentalising early childhood education curriculum through pedagogies of play. Australasian Journal of Early Childhood. 36(1), 51-59.
• Eisenberg, N. (1995). Prosocial development: A multifaceted model. In W.M. Kurtines & J.L. Gewirtz (Eds.), Moral development: An introduction (pp. 401–429). Boston: Allyn & Bacon.
• Fehr, K. K., & Russ, S. W. (2013). Aggression in pretend play and aggressive behavior in the classroom. Early Education and Development, 24(3), 332-345.
• Flanders, J. L., Simard, M., Paquette, D., Parent, S., Vitaro, F., Pihl, R. O., & Seguin, J. R. (2010). Rough-and-tumble play and the development of physical aggression and emotion regulation: A five-year follow-up study. Journal of Family Violence, 25(4), 357-367.
• Frost, J. L., Wortham, S. C., & Reifel, S. (2012). Play and Child Development (4th ed.). USA: Pearson Education.
• Gülay, H. (2008). 5-6 yaş çocuklarına yönelik akran ilişkileri ölçeklerinin geçerlik güvenirlik çalışmaları ve akran ilişkilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gülay-Ogelman, H. (2015). Okul öncesi eğitim sınıflarında oyun: Denizli ili örneği. Uluslararası Oyun ve Oyuncak Kongresi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum (7-8 Mayıs 2015). Proceedings Book, 735-746.
• Gülay-Ogelman, H., & Erten-Sarıkaya, H. (2014). Okul öncesi dönem çocuklarının oyun davranışlarının akran ilişkileri üzerindeki yordayıcı etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(3), 301-321.
• Hart, C. H., Nelson, D. A., Robinson, C. C., Olsen, S. F., & McNeilly-Choque, M. K. (1998). Overt and relational aggression in Russian nursery-school-age children: Parenting style and marital linkages. Developmental Psychology, 34, 687-697.
• Hartup, W. W. (1992). Friendships and their developmental significance. In H. McGarle (Ed.), Childhood Social Development: Contemporary Perspectives (pp. 175–205). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
• İnan, M., Karagözoğlu, C. & Şimşek, Ö. (2014). 7 yaş çocuklarında hareketli oyunların saldırganlık davranışları üzerine etkileri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(1), 47-58.
• Jordan, B. (2009). Scaffolding learning and co-constructing understandings. (Eds. A. Anning, J. Cullen and M. Fleer). Early childhood education. Society and culture (2nd edition) (pp. 39–53). Los Angeles, CA: SAGE Publications.
• Karakuş, A. (2008). Okul öncesi sosyal davranış ölçeği öğretmen formunun güvenirlik ve geçerlik çalışması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Ladd, G. W., & Kochenderfer-Ladd, B. (2002). Identifying victims of peer aggression from early to middle childhood: Analysis of cross-informant data for concordance, estimation of relational adjustment, prevalence of victimization, and characteristics of identified victims. Psychological Assessment, 14(1), 74- 96.
• O’Connor, C., & Stagnitti, K. (2011). Play, behaviour, language and social skills: The comparison of a play and a non-play intervention within a specialist school setting. Research in Developmental Disabilities, 32, 1205–1211.
• Ostrov, J. M., Woods, K. E., Jansen-Yeh, E. A., Casas, J. F., & Crick, N. R. (2004). An observational study of delivered and received aggression, gender, and social-psychological adjustment in preschool: Abstract "This White Crayon Doesn't Work ....”. Psychology Faculty Publications, Paper 86. http://digitalcommons.unomaha.edu/psychfacpub/86 adresinden alınmıştır.
• Özdamar, K. (1999). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. (2. baskı). Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Özdemir, S., & Tepeli, K. (2015). Okul öncesi çocuklarda görülen fiziksel ve ilişkisel saldırganlık davranışlarının incelenmesi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18), 229-245.
• Sebanc, A. M. (2003). The friendship features of preschool children: Links with prosocial behavior and aggression. Social Development, 12(2), 249-268.
• Strong, W.B., Malina, R.M., Blimkie, C.J.R., Daniels, S. R., Dishman, R. K., Gutin, B., … Trudeau, F. (2005). Evidence based physical activity for school-age youth. The Journal of Pediatrics, 146(6), 732–737.
• Taner-Derman, M. (2009). Okul öncesi eğitim alan beş-altı yaş grubu çocuklarda sınıf içinde gözlenen saldırgan davranışlar ve öğretmenden kaynaklanan nedenleri. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 4(3), 892-907.
• Uysal, H., & Dinçer, Ç. (2013). Okul öncesi dönemde karşılaşılan fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın bazı değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 38(169), 328-345.
• Yaşar, M., & Paksoy, İ. (2011). Çizgi filmlerdeki saldırgan içerikli görüntülerin çocukların serbest oyunları sırasındaki saldırganlık düzeylerine etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 279-298.