ÇANAKKALE YÖRESEL YEMEK HARİTASI

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 315 - 328, 30.10.2024

Ayşe Nur Özer , Emre Önel , Betül Taban , İlker Türkeri

https://doi.org/10.32958/gastoria.1536639

Öz

Ziyaretçilerin seyahatleri sırasında yöresel yemeklerin destinasyona yönelik çekim unsuru oluşturduğu bilinmektedir. Çekim unsuru olarak görülen yöresel yemekleri işlevsel hale getirerek amacına hizmet etmesini sağlamanın yollarından birisi de lezzet rotalarını kapsayan bir yemek haritasını ziyaretçilere sunmaktan geçmektedir. Yemek haritaları yöresel ürünleri ve lezzetleri bölgesel olarak işaret eden bir çeşit yol gösterici kılavuzdur. Bu çalışmanın amacı Çanakkale’nin yöresel lezzetlerini içende bulunduran, ziyaretçilere kılavuz olacak bir yemek haritası oluşturmaktır. Çalışmada ayrıca Çanakkale zihin haritası da oluşturulmuştur. Çalışma sonucunda oluşturulan yemek haritasında Çanakkale’nin ilçeleri ile özdeşlemiş 37 yöresel yemeğe yer verilmiştir. Oluşturulan yemek haritasının Çanakkale ilinin yöresel yemeklerinin tanınırlığının artmasında rol oynayacağı düşünülmektedir. Aynı zamanda Çanakkale mutfak mirasının gelecek nesillere korunarak devam etmesi için bir kaynak olması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale, yemek haritası, zihin haritası, yöresel mutfak

ÇANAKKALE LOCAL FOOD MAP

Öz

It is known that local dishes create an attraction for visitors during their travels. One of the ways to make local dishes, which are seen as an element of attraction, functional and serve their purpose is to present a food map covering flavor routes to visitors. Food maps are a kind of guiding guide that points out local products and flavors regionally. The aim of this study is to create a food map that includes the local flavors of Çanakkale and will guide visitors. In the study, a Çanakkale mind map was also created. In the food map created as a result of the study, 37 local dishes identified with the districts of Çanakkale were included. It is thought that the food map created will play a role in increasing the recognition of the local dishes of Çanakkale province. At the same time, it is aimed to be a resource for the preservation and continuation of Çanakkale culinary heritage for future generations.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale, food map, mind map, traditional cuisine

Kaynakça

• Akçaözoğlu, E. Y. & Koday, S. (2019). Kültürel coğrafya bakımından Osmaniye ilinin mutfak kültürü. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2), 537-552.
• Anonim, (1998). Çanakkale. T.C. Çanakkale Valiliği, Örs Matbaacılık: İzmir.
• Atmaca, D. & Toygur, H. (2021). Çanakkale’nin kültür coğrafyasına Bayramiç ilçesi’nden bakabilmek. Türk Ekini, 3, 61-85.
• Aydoğdu, A., Okay, E. Ö. & Köse, Z. C. (2016). Destinasyon tercihinde gastronomi turizmi’nin önemi: Bozcaada örneği. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(2), 120-132.
• Bessière, J. (1998). Local development and heritage: traditional food and cuisine as tourist attractions in rural areas. Journal of European Society for Rural Sociology Sociologia Ruralis, (38), 21- 34.
• Birdir, K. & Akgöl, Y. (2015). Gastronomi turizmi ve türkiye’yi ziyaret eden yabancı turistlerin gastronomi deneyimlerinin değerlendirilmesi. İşletme Ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(2), 57-68.
• Boz, M. & Karakaş, E. (2017). Çanakkale’de uygulanması gereken öncelikli destinasyon stratejilerinin belirlenmesi: a’wot uygulaması. International Journal of Social Science, 337-350.
• Brillat- Savarin, J. A. (2016). Lezzetin fizyolojisi ya da yüce mutfak üzerine düşünceler. (H., Bucak, Çev.) İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
• Bucak, T. & Ateş, U. (2014). Gastronomi turizminin il turizmine etkisi: Çanakkale örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 28(2), 315-328.
• Bucak, T. & Taşpınar, O. (2014). Türk mutfağı tarihinde deniz kültürünün yeri ve önemi. International Journal of Human Sciences, 11(1), 551-568.
• Bulut, G. E. (2008). Bayramiç (Çanakkale) Yöresinde Etnobotanik Araştırmalar (Yayınlanmış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çakır, A., Çiftçi, G. & Çakır, G. (2023). Thrace tourism route project: an evaluation on the taste route. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2), 194-205.
• Çavuşoğlu, M. & Çavuşoğlu, O. (2018). Gastronomi turizmi ve Gökçeada lezzet rotası. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(1), 347-359.
• Demirbulat, Ö. G., Saatçi, G. & Tozan, B. (2022). Çanakkale mutfağı hakkında restoran yöneticilerinin görüşlerinin incelenmesi. Journal of Gastronomy, Hospitality and Travel, 5(3), 1159-1167.
• Denizeri, K. (2023). Eceabat yöresinde yetişen Chardonnay, Cabernet Sauvıgnon ve Kalecik Karası üzümlerinin doğal tatlı şarap üretimine uygunluğunun belirlenmesi (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale.
• Doğanlı, B. (2020). Coğrafi işaret, markalaşma ve kırsal turizm ilişkileri. Journal of Human and Social Sciences, 3(2), 525-541.
• Dols, C. N. & Pernia, J. L. G. (2020). Gastronomy as a real agent of social change. International Journal of Gastronomy and Food Science, 21, 1-7.
• Duran, E., Eryücel, Ö. & Özcan, Z. (2019). Şarap üretimi ve tüketiminin Türkiye turizmindeki yeri: kadim anadolu bağ rotası başlangıç noktası olarak Çanakkale örneği. Turizm ve Araştırma Dergisi, 8(1), 70-83.
• Durmuş, E., Yüceer, S. E. & Tan, S. (2022). Coğrafi işaret tescilinin yaratacağı sosyo-ekonomik etkilerin incelenmesi: Bozcaada Çavuş Üzümü örneği, Tarım Ekonomisi Dergisi, 28(1), 21-29.
• Girgin, C. A. (2024). Gastronomik kimlik çerçevesinde Gelibolu’nun mutfak kültürüne ait değerlerin belirlenmesine yönelik bir araştırma (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale.
• Göker, G. (2011). Destinasyon çekicilik unsuru olarak gastronomi turizmi: Balıkesir ili örneği (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Gözüm, Ü. Y., Akşit, İ., Tolun, V., Özkök, F. & Kaşıkçı, A. (2015). Çanakkale rehberi. Ü. Gözüm (Ed). Çanakkale Valiliği, Mas Matbaacılık: İstanbul.
• Gülcan, D. (2022). Sürdürülebilir gastronomi turizmi kapsamında gastronomik miras unsuru tören yiyecek içeceklerinin rolü ve önemi: Çanakkale mutfağı üzerine bir araştırma (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Gürdal, M. (1997). Çanakkale ilinin 2000’li yıllarda Türkiye’de sürdürülebilir turizm ve kalkınma olgusu içindeki yeri ve önemi. yerleşim ve çevre sorunları: Çanakkale ili, İzmir.
• Hamlacıbaşı, F. Ü. (2008). Yiyecek turizmi ve yiyecek turizmi açısından Bozcaada’nın kaynakları (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Ilgar, R. (2017). Çanakkale ilinde tarımda sürdürülebilirlik ve organik tarım. Doğu Coğrafya Dergisi, 22(37), 159-178.
• Işık, N. (2024). Geleneksel seramikçiliğin geliştirilerek yaşatılması ve gelecek kuşaklara aktarılmasında kurumsal bir model örneği: ÇASEM (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale.
• İlhan, R. & Mesci, M. (2018). Gastronomi turizmi çerçevesinde Çerkez mutfağının incelenmesi. ÇOMÜ Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 293-315.
• Jong, A., Palladıno, M., Puıg, R. G., Romeo, G., Fava, N., Cafıero, C., Skoglund, W., Varley, P., Marcıanò, C., Laven, D. & Sjölander-Lındqvıst, A. (2018). Gastronomy tourism: an ınterdisciplinary literature review of research areas, disciplines, and Dynamics. Gastronomy and Tourism, 3(2), 131-146.
• Kaya, S., Er, S. & Kaynaş, P. D. K. (2021). Farklı domates çeşitlerinin güney Marmara lokasyonlarındaki kalite özelliklerinin belirlenmesi: Çanakkale domatesi coğrafi işaret tescili. Lapseki Meslek Yüksekokulu Uygulamalı Araştırmalar Dergisi, 2(4), 136-147.
• Kelkit, A. (2003). Çanakkale ilinde sanayi ve çevre ilişkisi üzerinde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34 (2), 179-186.
• Kılınççeker, O. (2014). Ada çayı ve ısırgan otu ekstraktlarının balık köfte kaplamalarında kullanımı. Adıyaman Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 4(2), 47-56.
• Kivela, J. & Crotts, J. C. (2006). Tourism and gastronomy: gastronomy’s ınfluence on how tourists experience a destination. Journal of Hospitality and Tourism Research, 30(3), 354–377.
• Köseler, S., Koçhan, B., Atsız, N. & Sünnetçioğlu, S. (2019). Çanakkale’de alternatif gastronomi rotaları belirlemeye yönelik bir araştırma, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(4), 1533-1551.
• Küçük, E. (2021). Yerel etkinliklerde gastronomi mirasının yaşatılması üzerine bir araştırma: Çanakkale örneği (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü: Çanakkale.
• Küçük, E. & Saatçi, G. (2022). Yerel etkinliklerde gastronomi mirasının yaşatılması üzerine bir araştırma: Çanakkale örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(1), 184-201.
• Narin, M. & İnanöz N. (2016). Yöresel gıda ürünlerinin kırsal kalkınmaya etkisi: Savaştepe/Sarıbeyler üzerinde bir pilot çalışma. International Journal of Social and Economic Sciences, 6(2), 81-88.
• Onur, N. (2021). Gastronomi turizmi ve Hatay lezzet rotası. Turizm Ekonomi Ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 3(2), 150-162.
• Orman Genel Müdürlüğü (2019). Çanakkale’nin Florası. https://www.ogm.gov.tr/sertifikasyon/Canakkale/%C3%87anakkale_Floras%C4%B1_Haziran_2019.pdf
• Özkan, Ç. (2021). Sürdürülebilir gastronomi turizmi kapsamında somut olmayan kültürel miras unsuru: hıdırellez pilavı üzerine bir araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 361-373.
• Özkan, Ç. & Aydın, Ş. (2018). Yerel yiyecekler aracılığı ile sürdürülebilir destinasyonlar: Ayvacık örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(1), 335-349.
• Özmen, R. (2019). Destinasyon çekiciliği olarak gastronomi turizmi: Çanakkale örneği (Yayınlanmış Doktora Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Öztürk, S. S. (2023). Mutfak imajının destinasyon kişiliğine etkisi: Gökçeada örneği, (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale.
• Sağlık, E. (2019). Kentsel tasarım kalitesi ile kentsel kimlik ilişkisi: Çanakkale kenti örneği (Yayınlanmış Doktora Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Sarıışık, M. & Özbay, G. (2015). Gastronomi turizmi üzerine bir literatür incelemesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 26(2), 264-278.
• Savgın, E. C., Zengin, B. (2019). Çiftlik turizmi faaliyetlerinin geleneksel mutfak kültürü sürdürülebilirliği açısından değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(1), 484-504.
• Savsa, G. S. (2023). Somut olmayan kültürel miras olarak yöresel yemeklerin metaforik incelenmesi: Çanakkale örneği. Turcology Research, 76, 32-38.
• Şahin, U. & Şeker, M. (2022). Çanakkale’nin Eceabat yöresinde yetiştiriciliği yapılan zeytin çeşitlerinin pomolojik özellikleri. Uluslararası Fen Araştırmalarında Yenilikçi Yaklaşımlar Dergisi, 6(2), 94-106.
• Temiz, M., Sağlık, A., Sağlık, E., Kelkit, A. & Bayrak, M. İ. (2019). Kent turizminin marka kent oluşumundaki etkisi: Çanakkale kent turizminin swot analizi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 257-273.
• Tolun, V. (2007). Çanakkale City Guide. Çanakkale Belediyesi: Çanakkale.
• Ulu, E. K. (2019). Türk mutfak kültüründe peynir tatlıları. Aydın Gastronomy, 3(1), 37-42.
• UNWTO (2012). Global report on food tourism. published by the world tourism organization (UNWTO), Madrid, Spain.
• Üzülmez, M. & Akdağ, G. (2020). Gastronomi turizminde yeni tur rotaları: 3 a (Adana-Antep-Antakya) lezzet bölgesi örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(4), 51-63.
• Yavuz, M. & Özkanlı, O. (2019). Yöresel yiyecek ve içeceklerin gastronomi turizmine etkileri: Gökçeada örneği. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(2), 279-301.
• Yenıpınar, U., Köşker, H. & Karacaoğlu, S. (2014). Turizmde yerel yiyeceklerin önemi ve coğrafi işaretleme: Van otlu peyniri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2(2), 13-23.
• Yüceer, Y. K., İşleten, M. & Pala, Ç. U. (2007). Sensory characterıstıcs of Ezine cheese. Journal of Sensory Studies, 22(1), 49-65.
• Yüksel, A. (2019). Gastronomi ne değildir?. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 16(1), 186-190.
• İnternet Kaynakları
• http://www.bogazgazetesi.com.tr/canakkale-deniz-ve-dag-mutfaginin-bulusma-yeri 17.04 / 03.05.2024 / tarihinde erişildi.
• http://www.canakkale.gov.tr/ayvacik 16.55 / 05.05.2024 tarihinde erişildi.
• http://www.canakkale.gov.tr/can/ 15.30 / 04.05.2024 tarihinde erişildi.
• http://www.canakkale.gov.tr/lapseki 12.24/ 05.05.2024 tarihinde erişildi.
• http://www.kemalcifci.com/icerik/bayramic-beyazi-ve-cografi-isaretli-urunlerde-markalasma-92.aspx 15.59 / 15.04.2024 tarihinde erişildi.
• https://canakkale.ktb.gov.tr/TR-70471/yoresel-yemekler.html 14.34 / 05.05.2024 tarihinde erişildi.
• https://canakkale.ktb.gov.tr/TR-70471/yoresel-yemekler.html 22.10 / 04.05.2024 tarihinde erişildi.
• https://canakkale.ktb.gov.tr/TR-70486/turizm-aktiviteleri.html 14.26 / 04.05.2024 tarihinde erişilmiştir.
• https://canakkale.ktb.gov.tr/TR-70504/turizm-istatistikleri.html 10.25 / 04.05.204 tarihinde erişildi.
• https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/liste?il=17 18.33 / 04.05.2024 tarihinde erişildi.
• https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/liste?il=17&tur=&urunGrubu=&adi= 15.44 / 15.04.2024 tarihinde erişildi.
• https://www.behance.net/gallery/29979639/TROJAN 14.32 / 05.05.2024 tarihinde erişildi.
• https://www.can.bel.tr/ilcemiz-can/ 15.31 / 05.05.2024 tarihinde erişildi.
• https://www.canakkale.bel.tr/tr/sayfa/1133-kulturel-yayinlar 14.26 / 05.05.2024 tarihinde erişilmiştir.
• https://www.eeas.europa.eu/delegations/t%C3%BCrkiye/co%C4%9Frafii%CC%87%C5%9Faretli-g%C4%B1dalar_tr?s=230 18.46 / 04.05.2024 / tarihinde erişildi.
• https://www.investincanakkale.com/canakkale/ilceler 16.16 / 15.04.2024 tarihinde erişildi. Fotoğraf Kaynakları
• https://canakkale.ktb.gov.tr/TR-70471/yoresel-yemekler.html
• https://degustasyon.net/talay-cabernet-sauvignon-2012-bozcaada/
• https://lezzetler.com/cicirya-gokceada-canakkale-vt104952
• https://ozgelokmanhekim.com/yine-yine-yeniden-gokceada-bolum-3/
• https://tr.foursquare.com/v/i%C5%9F%C4%B1keli-nohut-kahvesi/56bccfd8498ef1c1d741ba6f
• https://tr.pinterest.com/pin/501025527278040968/
• https://www.canakkalekalem.com/canakkale-de-sakli-lezzet-biga-koftesi/118948/
• https://www.elele.com.tr/yemek/turk-mutfagi/ezine-peynirli-ve-feslegenli-domates-dolmasi-10-20-14
• https://www.endogaltatlar.com/mevlevi-tatlisi-25-gr
• https://www.hurriyet.com.tr/lezizz/casir-kavurmasi-tarifi-41393334
• https://www.kazancisuturunleri.com/meshur-canakkale-peynir-helvasi-500g
• https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/isparta/neyenir/tavsan-yahnisi
• https://www.lezzet.com.tr/yemek-tarifleri/hamurisi-tarifleri/borek-tarifleri/balkabakli-citir-borek
• https://www.mutfaktansofraya.com/tarif/gokceada-badem-kurabiyesi/
• https://www.nefisyemektarifleri.com/kusburnu-sekilli-kurabiye/
• https://www.nefisyemektarifleri.com/soganli-pidecanakkale/
• https://www.pratikyemektarifi.net/bakliyat-yemekleri/bakla-keskegi/
• https://www.trakyagezi.com/hidirellez-pidesi-sut-pidesi/
• https://www.velidede.com.tr/products/bademli-damla-sakizli-kurabiye
• https://www.yenisoz.com.tr/haber/biga-peynir-tatlisi-cografi-isaret-tescilini-aldi-7854/
• https://yemek.com/tarif/asma-yapraginda-sardalya/
• https://yemek.com/tarif/sardalya/
• https://yemek.com/tarif/tandir-corbasi/
• https://ye-mek.net/tarif/italyan-pita-ekmegi
• https://zavrak.com.tr/tr/detay/ahlat-dag-armutu-tursusu-49