Merkezi ve Çevresel Sinir Sistemi Konusunda Geliştirilmiş Bir Eğitsel Oyun

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 80 - 92, 31.03.2020

Melike Beker Baş Orhan Karamustafaoğlu

Öz

Çağdaş eğitim anlayışında öğretmen, öğrenmenin gerçekleştirileceği ortam ve yöntemlerden üst düzeyde fayda sağlama hedefindedir. Bu bağlamda öğrenme ortamında bireysel benzerlik ve farklılıkları olan öğrenciler dikkate alınarak, soyut düşünme becerisi olan öğrencilerin dışında bu beceriyi kazanamamış öğrencilerinde var olduğu düşünülmeli ve öğretim somut materyallerle destekleneceği etkinlikler planlanmalıdır. Bu etkinlikler yapılırken öğretimin zevkli hale getirilmesi çocuğun dikkatini çekecektir. Bu durumun gerçekleştirileceği ortamlardan birisi de oyunların kullanıldığı öğrenme ortamlarıdır. Oyun çocuğun yaratıcılığını geliştirdiği bir ortamdır. Bu ortamda çocuk anlamlı bir öğrenme gerçekleştirirse oyunun eğiticilik ve öğreticilik rolü öne çıkabilir. Bu rolleri de eğitim-öğretimde uygulamak süreci eğlenceli hale dönüştürebilir. Bu çalışma öğrencilerin sinir sistemi organlarının işlevlerini ve merkezi ve çevresel sinir sisteminin birbiri ile olan ilişkilerini anlamlandırmasının kolaylaştırılması için öğretmenlere ve fen bilimleri öğrencilerine yönelik örnek oyun şeklinde geliştirilmiştir. Çalışma eylem araştırması yöntemiyle yürütülmüş olup uygulaması 2018-2019 eğitim- öğretim yılında Çorum ili Merkez ilçesine bağlı bir ortaokulun 6. sınıflarında öğrenim gören 18 ve 19 kişiden oluşan iki ayrı grup ile yapılmıştır. Etkinlik planlanırken grupların fen bilimleri ortalama akademik başarı düzeylerine bakılmış ve grupların homojen olduğu belirlenmiştir. Çalışma sonunda öğrencilere grup ile yapılandırılmamış mülakat yapılmış ve informal gözlemler not edilmiştir. Çalışmada geliştirilen eğitsel oyunun konunun öğretimi ve ilişkilendirilmesinde etkili olduğu, merak duygusu ile güdülenme sağlanarak öğrencilerin aktif olduğu bir öğrenme ortamı oluşturulduğu çıkarımına ulaşılmıştır. Ayrıca grup içerisinde ekip dayanışması, kurallara uyma ve birbirlerine saygı duyma becerilerini de geliştirdikleri fark edilmiştir. Çalışma sonunda, oyun deneysel çalışma şeklinde yürütülebilir, kavram veya zihin haritaları gibi teknikler ile ilişkilendirme kolaylaştırılabilir gibi bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Eğitsel oyun, Merkezi sinir sistemi, Çevresel sinir sistemi

Kaynakça

• Bacanlı, H. (2001). Gelişim ve öğrenme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Bakırcı, H. (2014). Ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı öğretim materyali tasarlama, uygulama ve modelin etkiliğini değerlendirme çalışması: Işık ve ses ünitesi örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Bilgin, İ., & Karaduman, A. (2005). İşbirlikli öğrenmenin 8. sınıf öğrencilerinin fen dersine karşı tutumlarına etkisinin incelenmesi. İlköğretim Online, 4(2), 32-45.
• Boyraz, C., & Serin, G. (2015). İlkokul düzeyinde oyun temelli fiziksel etkinlikler yoluyla kuvvet ve hareket kavramlarının öğretimi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 89-101.
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, S., & Yıldırım, M. (2017). Eğitsel oyunlarla fen dersine "var mısın yok musun"? Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 12-25.
• Cansız Aktaş, M. (2019). Nitel veri toplama teknikleri. İçinde H. Özmen ve O. Karamustafaoğlu (Ed.), Eğitimde araştırma yöntemleri (s. 113-136). Ankara: Pegem Akademi.
• Coşkun, H., Akarsu, B., & Kariper, İ.A. (2012). Bilim öyküleri içeren eğitsel oyunların fen ve teknoloji dersindeki öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 93-109.
• Çavuş, R., & Balçın. M.D. (2017). Fen bilimleri dersinde gerçekleştirilen oyun etkinliklerine ilişkin öğrenci görüşleri: Maddenin yapısı ve özellikleri örneği. Researcher: Social Science Studies, 5(10), 323-341.
• Çavuş, R., Kulak, B., Berk, H., & Öztuna Kaplan, A. (2011, Mart). Fen ve teknoloji öğretiminde oyun etkinlikleri ve günlük hayattaki oyunların derse uyarlanması. İGEDER Fen ve Teknoloji Öğretmenleri Zirvesi’nde sunulmuş bildiri, İstanbul, Türkiye.
• Demirel, Ö., Seferoğlu, S. S., & Yağcı, E. (2004). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Doğan Bora, N., Çakıroğlu, J., & Tekkaya, C. (2006). Sinir sistemi konusunun kavram çarkı ile öğretimi. Eğitim ve Bilim, 31(141), 32-39.
• Doymuş, K., Şimşek, Ü., & Bayrakçeken, S. (2004). İşbirlikçi öğrenme yönteminin fen bilgisi dersinde akademik başarı ve tutuma etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 1(1), 22-30.
• Eltem, Ö. (2018), Fen bilimlerinde maddenin yapısı ve özellikleri ünitesinin öğretiminde eğitsel oyunların kullanımı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Gençer, S., & Karamustafaoğlu, O. (2014). “Durgun elektrik” konusunun eğitsel oyunlarla öğretiminde öğrenci görüşleri. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi (ATED), 4(2), 72-87.
• Gök, G. (2014). 7E öğrenme döngüsü modelinin 6.sınıf öğrencilerinin vücudumuzda sistemler konusunu anlamalarına, öz düzenleme becerilerine, bilimsel epistemolojik inançlarına ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Güner, C. (2018). Oyun temelli öğrenme yöntemini öğrencilerin fen bilimleri dersi akademik başarılarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Güneş, M. H., & Güneş, T. (2005). İlköğretim öğrencilerinin biyoloji konularını anlama zorlukları ve nedenleri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 169-175.
• Haneci, O. A. (2018). Element ve iyon konusunun oyun destekli öğretilmesinin öğrencilerin akademik başarı tutum motivasyon ve işbirliğine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Karamustafaoğlu, O., & Yurtyapan, E. (2016). Fen bilimleri dersi yedinci sınıf “ışığın soğurulması” konusunun eğitsel oyunlarla öğretimi: Renk oyunu örneği, Route Educational and Social Science Journal, 3(4), 81-94.
• Karamustafaoğlu, O., & Kaya, M. (2013). Eğitsel oyunlarla ‘Yansıma ve Aynalar’ konusunun öğretimi: yansımalı koşu örneği. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi (ATED), 3(2), 41-49.
• Karamustafaoğlu, O., Pazar, Ş. B., & Karamustafaoğlu, S. (2018). Eğitsel oyunlarla Dolaşım Sistemi konusunun öğretimi: Kan yolu oyunu örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi (ESTÜDAM) Eğitim Dergisi, 3(2), 1-18.
• Kaya, S., & Elgün, A. (2015). Eğitsel oyunlarla desteklenmiş fen öğretiminin ilkokul öğrencilerinin akademik başarılarına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 329-342.
• Korkmaz, S. (2018). Eğitsel oyun geliştirilerek desteklenen fen bilimleri öğretiminin öğrenci tutum ve başarısına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi, Bartın.
• Sezer, A., & Tokcan, H. (2003). İşbirliğine dayalı öğretimin coğrafya dersinde akademik başarı üzerine etkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 227-242.
• Tezel, Ö. (2018). Bilim öyküleri içeren eğitsel oyunlarla fen öğretimi. İçinde O. Karamustafaoğlu, Ö. Tezel ve U. Sarı (Ed.), Güncel yaklaşım ve yöntemlerle etkinlik destekli fen öğretimi (s. 449-472). Ankara: Pegem Akademi.
• Yıldıran, N. (2004). Fen bilgisi dersinde atomun yapısı ve periyodik çizelge konusunun oyun ve modellerle öğretilmesinin başarıya etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldız, E., Şimşek, Ü., & Araz, H. (2016). Dolaşım sistemi konusunda eğitsel oyun yönteminin kullanılmasının öğrencilerin akademik başarı ve fen öğrenimi motivasyonu üzerine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(36), 20-32.