Ortaöğretim Biyoloji Dersi Öğretiminde Uygulanan Yansıtıcı Düşünmeyi Geliştirme Etkinliklerinin Öğrencilerin Akademik Başarı ve Tutumları Üzerindeki Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 39 Sayı: 3, 1289 - 1317, 24.12.2019

Mustafa Yel , Süreyya Yiğitel

https://doi.org/10.17152/gefad.602781

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı,
ortaöğretim biyoloji dersi öğretiminde uygulanan yansıtıcı düşünmeyi geliştirme
etkinliklerinin öğrencilerin akademik başarı ve tutumları üzerindeki etkisini
ortaya koymaktır. Araştırma öntest-sontest kontrol
gruplu deneysel desen olarak tasarlanmıştır. Çalışma grubunu, 12. sınıf 30
öğrenci oluşturmuştur. Araştırma verilerinin toplanmasında Gaz Alışverişi
Akademik Başarı Testi, Biyoloji Tutum Ölçeği,
Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu kullanılmıştır. Araştırmada yansıtıcı düşünmeyi geliştirme etkinliklerini içeren Öğretmen El Kitabı
ve Öğrenci El Kitabı kullanılmıştır. Verilerin analizinde, SPSS 20 paket
programı kullanılırken veriler Mann Whitney U-Testi ve Wilcoxon İşaretli Sıralar
Testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Görüşme formuyla elde edilen
veriler betimselsel analiz edilip
öğrenci görüşleri frekans ve yüzde olarak ifade edilmiştir. Araştırmanın
verilerinden elde edilen sonuçlara göre biyoloji
dersi öğretiminde, deney grubuna uygulanan yansıtıcı düşünmeyi geliştirme
etkinliklerinin, kontrol grubuna uygulanan geleneksel öğretim etkinliklerine
göre biyoloji dersi akademik başarı ve biyoloji dersine yönelik tutumu
olumlu yönde arttırmada daha etkili olduğu
belirlenmiştir. Araştırmada elde
edilen bulgular ışığında önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Düşünme, yansıtıcı düşünme

Kaynakça

• Beaty, L. (1997). Becoming a professional teacher in higher education. http://www.graham-russell-pead.co.uk/articles-pdf/being-a-teacher. pdf. adresinden erişilmiştir. Borg, W. R. & Gall, M. D. (1989). Educational research: An introduction . New York: Longman.Bölükbaşı, F. (2004). Yansıtıcı öğretimin ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutum ve başarıları üzerindeki etkililiği (Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Burhan Horasanlı, E. (2015). İngilizceyi yabancı dil olarak öğreten öğretmenlerin online platformlar vasıtasıyla yansıtıcı düşünme etkinliği (Yüksek Lisans Tezi). İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: PegemA.Büyüköztürk, Ş. (2007). Deneysel desenler: Ön test - son test kontrol gruplu desen ve veri analizi. Ankara: PegemA.Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak E., Akgün Ö. E., Karadeniz Ş., & Demirel F. (2011). Bilimsel arştırma yöntemleri. Ankara: PegemA.Campbell, N. A., & Reece, J. B. (2010). Biyoloji (Çev. Gündüz E., Demirsoy A., Türkan İ.). Ankara: Palme.Demiralp, D. (2010). İlköğretim birinci kademe programlarının öğrencilerin yansıtıcı düşünmelerini geliştirmeye etkisine yönelik öğretmen görüşleri (Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Elazığ.Demirel, Ö. (2011). Öğretim İlke ve Yöntemleri Öğretme Sanatı. Ankara: PegemA.Dewey, J. (1933). How we think? A restatement of the relation of reflective thinking to the educative process. Boston: Heath and Company.Doğanay, A., & Tok Ş. (2007). Öğretimde çağdaş yaklaşımlar. A. D. (Ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri(s.215-277) içinde. Ankara: Pegema.Ekiz, D. (2006). Kendini ve başkalarını izleme: Sınıf öğretmeni adaylarının yansıtıcı günlükleri. İlköğretim Online, 5 (1), 45-57. 8 Mart 2013 tarihinde http:// ilkogretim-online.org.tr. adresinden erişilmiştir.Erginel, S. Ş. (2006). Yansıtıcı düşünen öğretmen yetiştirme: Hizmet öncesi öğretmen eğitiminde yansıtıcı düşünmenin algısı ve geliştirilmesi üzerine bir çalışma (Doktora Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Eroschenko, V. P. (2008). Histoloji atlası fonksiyonel ilişkileriyle (Çev. Demir, R.). Ankara: Palme. Ersözlü, Z. N. (2008). Yansıtıcı düşünmeyi geliştirici etkinliklerin ilköğretim 5.sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersindeki akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi (Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Elazığ.Ersözlü, Z. N., & Kazu, H. (2011). İlköğretim beşinci sınıf sosyal silgiler dersinde uygulanan yansıtıcı düşünmeyi geliştirme etkinliklerinin akademik başarıya etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (1), 141-159.Gelen, İ. (2002). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde düşünme becerilerini kazandırma yeterliklerinin değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(10), 100-119.Grimmett, P.P., MacKinnon, A.M., Erickson, G.L., & Riecken, T.J. (1990). Reflective practice in teacher education. In R.T. C. Editor, W.R H. Editor, & M.C. Pugach (Eds.), Encouraging reflective practice in education: An analysis of issues and programs. New York: Teachers College.Güvenç, Z. (2012). Sınıf öğretmenlerinin duygusal zekâları ile yansıtıcı düşünme becerileri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.Hatton, N., & Smith, D. (1995). Reflection in teacher education: Towards definition and implementation. Teaching and Teacher Education, 11(1), 33–49. Hovardaoğlu, S. (2000). Davranış bilimleri için araştırma teknikleri. Ankara: Ve-ga. Jones, M., & Jones, G. (2003). Biyoloji (Çev. Gündüz G., Süzen B.). İstanbul: Birol.Karadağ, M. (2010). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme düzeylerinin incelenmesi (Şanlıurfa ili örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Karaoğlan-Yılmaz, F. G. (2014). E-öğrenme ortamlarında yansıtıcı düşünme etkinliklerinin öğrencilerin akademik başarısına, sosyal buradalığına ve güdülenmesine etkisi (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Keeton, W. T., & Gould, J. K. (2000). Genel biyoloji (Çev. Demirsoy A., Türkan İ.). Ankara: Palme.Kerlinger, F. N. (1973). Foundations of behavioral research. New York: Holt, Rinehart and Winston.Keskinkılıç, G. (2010). İlköğretim 7. sınıf fen ve teknoloji dersinde uygulanan yansıtıcı düşünmeye dayalı etkinliklerin bilimsel süreç becerilerinin gelişimine ve başarıya etkisi (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.Kırnık, D. (2010). İlköğretim 5. sınıf türkçe dersinde yansıtıcı düşünmeyi geliştirici etkinliklerin öğrenci başarısına etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.Kızılkaya, G., & Aşkar, P. (2009). Problem çözmeye yönelik düşünme becerisi ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 34(154), 82-92. Kolb, D. (1984). The process of experiential learning. NJ: Prentice Hall.Kozan, S. (2007). Yansıtıcı düşünme becerisinin kaynak tarama ve rapor yazma derslerindeki etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.Köksal, N. (2006). Yansıtıcı Düşünmenin Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Uygulamalarına Katkıları. (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Köksal, N., & Demirel, Ö. (2008). Yansıtıcı düşünmenin öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulamalarına katkıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 189-203.Kula, F. (2011). Biyoloji 12. Ankara: Palme.Lasley, T. J. (1992). Promoting teacher reflection. Journal of Staff Development, 13(1), 24-29. Lee, H. J. (2005). Understanding and assessing preservice teachers reflective thinking. Teaching and teacher,21, (1), 699-715.Meral, E. (2009). Yeni (2006) ilköğretim ingilizce programını uygulayan öğretmenlerin eleştirel ve yansıtıcı düşünmeleri (Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ. Norton.J.L. (1994). Creative thinking and locus of control as predictors of reflective thinking in preservice teachers. Annual Meeting of the Association of Teacher Educators’da sunulan bildiri, http://eric.ed.gov/ERİCDOCS/data/ericdocs2sq1/contentstorage01/0000019b/ 0/15 /43/dc.pdf adresinden erişilmiştir.Oruç, İ. (2000). Effects of reflective teacher training program on teachers’ perception of classroom environment and on their attitudes toward teaching profession (Yüksek Lisans Tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Özbek, G. (2014). Öğretmen adaylarının yansıtıcı düşünme becerileri: Bir eylem araştırması (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.Özçallı, S. (2007). Öz yeterlik inancı ve yansıtıcı düşünce yetkinliği açısından hizmet içi eğitim programının öğretmenlerin mesleki gelişimi üzerindeki olası etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Özden, B. (2012). Yansıtıcı düşünme uygulamalarının sınıf öğretmeni adaylarının yapılandırmacı öğrenme ortamı hazırlama becerilerine etkisi (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.Öztürk, S. (2003). Developing A Reflective Reading Model (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.Peker, M. (2003). Kolb öğrenme stili modeli. Milli Eğitim Dergisi, 157, 185-192Pollard, A. (1999). Reflective teaching in the primary school, a handbook fort he classroom. London: Cossell.Powell, E. (2005). Conceptualising and faclitating active learning: teachers video stimulated reflective dialogues. Reflective Practice, 6 (3), 407-418.Schon, D. A. (1983). The reflective practitioner, how professionals think in action. United States of America: Basic.Semerci, Ç. (2007). Öğretmen ve öğretmen adayları için yansıtıcı düşünme eğilimi (YANDE) ölçeğinin geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim bilimleri, 7(3), 729-754.Seyhan, B.Ç. (2013). Sinir sistemi konusunun öğretilmesinde kullanılan yansıtıcı düşün me stratejilerinin öğrencilerin başarılarına, tutumlarına ve bilgilerinin kalıcılığına etkisi (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.Stout, C. J. (1989). Teachers views of the emphasis on reflective teaching skills during their student teaching. The Elementary School Journal, 89 (4), 512-524.Şahin, Ç. (2009). Fen bilgisi öğretmen adaylarının yansıtıcı düşünme yeteneklerine göre günlüklerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 225-236.Şanal, E., S. (2006). Yansıtıcı düşünen öğretmen yetiştirme: Hizmet öncesi öğretmen eğitiminde yansıtıcı düşünmenin algısı ve geliştirilmesi üzerine bir çalışma (Doktora Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Taggart, G. L. & Wilson, A. P. (2005) Promoting reflective thinking in teachers 44 action strategies. California: Corwin.Taşpınar, M. (2010). Kuramdan uygulamaya öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Data.Tok, Ş. (2008). Fen bilgisi dersinde yansıtıcı düşünme etkinliklerinin öğrencilerin akademik başarılarına ve fen bilgisi dersine yönelik tutumlarına etkisi. İlköğretim Online, 7(3), 557-568. org.tr/vol7say3/v7s3m2.pdf adresinden erişilmiştir.Ünver, G. (2003). Yansıtıcı düşünme. Ankara: PegemA.Van Manen, M. (1977). Linking ways of knowing with ways of being practical. Curriculum Inquiry, 6, 205-28.Wakefield, J. (1996). Educational psychology: Learning to be a problem solver. Boston: Houghton Mifflin Company.Yetim, N. (2014). Ortaöğretim öğrencilerinde yansıtıcı düşünme becerisi, akademik stres düzeyi ve yabancı dil dersi akademik başarı ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.Yıldız, İ. (2012). Web tabanlı akran değerlendirme sistemine yerleştirilmiş yönlendirici yardım stratejilerinin hizmet öncesi öğretmenlerin yansıtıcı düşünme ve öğretmen öz-yeterlilikleri üzerindeki etkisi (Doktora Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Yıldırım, C. (2012). Bilimsel süreç becerileri etkinliklerinin ilköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin yansıtıcı düşünmelerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.Yılmaz, Y., & Yılmaz, Y. (2005). Parametrik olmayan testlerin pazarlama alanındaki araştırmalarda kullanılması: 1995-2002 arası yayın taraması. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (3), 177-199.Zeichner, M. K., & Liston, D.P. (1996). Reflective teaching: An introduction. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.