Kıbrıs Türk Eğitim Sisteminde Tarih Öğretimi

Yıl 2020, Cilt: 40 Sayı: 3, 1193 - 1217, 29.11.2020

Mehmet Balyemez

https://doi.org/10.17152/gefad.792895

Cited By: 1

Öz

Tarih, geçmişte yaşanmış önemli olayları sebep ve sonuç ilişkisi kapsamında inceleyen bir bilim dalıdır. Tarih bilimi, bu olayları incelerken sadece geçmişin bir bölümünü aydınlatmakla kalmaz, bugün ve geleceğe dair yapılan değerlendirmelerin sağlam temeller üzerine inşa edilmesini de sağlar. Tarih aynı zamanda bir milletin belleğidir. Milli bellek ile milli kimlik birbiriyle ilişkilidir. Devletler, tarih eğitim ve öğretimi aracılığıyla milli kimliklerini oluşturur ve geliştirirlerken ortak tarih birliği ve ülkü birliğini yaratmak amacıyla tarih eğitimine müdahale etmişlerdir. Tarih bilimi, uzun yıllar boyunca siyasi yapıların milli kimlik geliştirme amaçlarının aracısı olmuştur. Tarih bilimi, bu durumun yarattığı etkiden dolayı tarafsızlık gibi en önemli parametresini yitirmeye başlamıştır. Geçmişte ve günümüzde siyasi iktidarların hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla tercih ettiği araçlardan biri de tarih bilimidir. Makalede, Kıbrıs Türk tarih eğitiminin kronolojik gelişimi ile günümüzdeki durumunun incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda nitel araştırma yöntemi kullanılarak birinci ve ikinci elden kaynaklar taranmıştır. Bu kapsamda hem Cumhurbaşkanlığı Cumhuriyet Arşivi’nde hem de KKTC’deki Milli Arşiv ve Araştırma Dairesi’nde bulunan belgeler incelenmiş, ikinci elden kaynaklar ile yazılı basından yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs Türkleri, Tarih Öğretimi, Milli Bilinç, Siyasi İrade

Kaynakça

• Akyüz, Y. (2019). Türk eğitim tarihi, Ankara: PEGEM Yayımcılık.
• An, A. (1994). İngiliz döneminde Kıbrıs Türk tarih kitaplarında İngiliz dönemi, Cyprus Review Journal, 6 (1). https://www.researchgate.net/publication/283643332_Ingiliz_doneminde_Kibris_Turk_tarih_kitaplari__Kibris_Turk_tarih_kitaplarinda_Ingiliz_donemi/link/5676f34c08ae125516ec04c1/download adresinden erişilmiştir.
• Armağan M. (2016, Ekim 02). Lozan hezimettir de, kaç sıfır? Gelin bunu tartışalım. Yeni Şafak Gazetesi. https://www.yenisafak.com/yazarlar/mustafaarmagan/lozan-hezimettir-de-kac-sifir-gelin-bunu-tartisalim-2032199.
• Atatürk Öğretmen Akademisi (AÖA), (2020). www.aoa.edu.tr/so.html adresinden erişilmiştir.
• Avrupa Birliği Bakanlar Komitesi (AKBK), (2001). https://pestalozziprogrammelibrary.wordpress.com/2015/01/04/recommendation-rec200115-of-the-committee-of-ministers-to-member-states-on-history-teaching-in-twenty-first-century-europe/ adresinden erişilmiştir.
• Avrupa Birliği Parlamenterler Meclisi (ABPM), (1989). http://semanticpace.net/tools/pdf.aspx?doc=aHR0cDovL2Fzc2VtYmx5LmNvZS5pbnQvbncveG1sL1hSZWYvWDJILURXLWV4dHIuYXNwP2ZpbGVpZD0xNTE0NSZsYW5nPUVO&xsl=aHR0cDovL3NlbWFudGljcGFjZS5uZXQvWHNsdC9QZGYvWFJlZi1XRC1BVC1YTUwyUERGLnhzbA==&xsltparams=ZmlsZWlkPTE1MTQ1 adresinden erişilmiştir.
• Avrupa Birliği Parlamenterler Meclisi (ABPM), (1996). https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=15317&lang=en adresinden erişilmiştir.
• Balyemez, M. (2017). İngiliz sömürge yönetimi döneminde Kıbrıs Türklerinin siyasi örgütlenmeleri (1923-1960), (Yayımlanmamış doktora tezi), Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Ankara.
• Cumhurbaşkanlığı Cumhuriyet Arşivi, (CCA), (1937). Türkiye Cumhuriyeti konsolosluk ve muhtelit h. dairesi. Kutu 124, gömlek 886, sıra 16.
• Cumhurbaşkanlığı Cumhuriyet Arşivi, (CCA) (1936). Kararlar Daire Başkanlığı (1928- ). Kutu 70, gömlek 98, sıra 2.
• Cumhurbaşkanı Erdoğan: Tek parti CHP döneminin araştırılması gereken karanlık noktalar bulunuyor. (2019, Aralık 21). NTV. https://www.ntv.com.tr/turkiye/cumhurbaskani-erdogan-tek-parti-chp-doneminin-arastirilmasi-gereken-karanlik-nok,iV__zdJxrUa5fn2cvMeLVQ.
• Çambel, H. C. (1939). Atatürk ve Tarih, Belleten, 3 (10). 269-272. https://drive.google.com/file/d/0B7liBn5XLsAfRGFMbW5jSnJidzA/edit adresinden erişilmiştir.
• Dışişleri Bakanlığı, (2020). http://www.mfa.gov.tr adresinden erişilmiştir.
• Dilek, D. (2007). Tarih derslerinde öğrenme ve düşünce gelişimi, Ankara: PEGEM Akademi Yayıncılık.
• Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ), (2020). https://www.emu.edu.tr/tr adresinden erişilmiştir.
• Eğitimin merkezine öğrenci yerleştirildi, (2007, Mayıs 13). Kıbrıs Gazetesi.
• Erdoğan’dan CHP’ye tek parti dönemi eleştirisi. (2016, Aralık 22). Ege Postası. http://www.egepostasi.com/haber/Erdogan-dan-CHP-ye-tek-parti-donemi-elestirisi/228152.
• Erdoğan'dan tarih eleştirisi: Tek partili dönem, (2017, Ekim 28). Cumhuriyet Gazetesi, https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/erdogandan-tarih-elestirisi-tek-partili-donemin-854815.
• Fedai, H. (1984, Kasım 4). Muhtasar Kıbrıs coğrafyası ve muhtasar Kıbrıs tarihi. Söz Gazetesi.
• Fedai, H. (1999). Kıbrıs tarihi - Ziver bey. Lefkoşa: KKTC MEKB yayını.
• Gazioğlu, A.C. (2007). Kıbrıs’ta soykırım yılı 1964 ve Enosis’in ayak sesleri, Lefkoşa: Cyrep Yayınları.
• İsmail, S. (1998). Kıbrıs üzerine bildiriler, Lefkoşa: Kıbrıs Araştırma ve Yayın Merkezi (CYREP).
• Kılınç, M. ve Keçeci Kurt, S. (2019). Türk tarih eğitimi, Ankara: PEGEM Yayınları.
• Kıbrıs İlim Üniversitesi (KİÜ), (2020).https://www.csu.edu.tr/akademik/ adresinden erişilmiştir.
• Kıbrıs’ta bir Türk tarih kurumu kuruluyor. ( 1961, Nisan 17), Bozkurt.
• Kıbrıs Türk tarih kurumu dün resmen kuruldu. (1961, Temmuz 3), Bozkurt.
• Kıbrıs Türk tarihine toplu bir bakış yazarı Hüseyin Metin ile bir konuşma. (1959, Kasım 6), Nacak Gazetesi.
• KKTC Cumhuriyet Meclisi Tutanak Dergisi (2008/4, Nisan 03).
• KKTC Cumhuriyet Meclisi Tutanak Dergisi (2008/4, Temmuz 10).
• KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı (MEKB), (2020). https://yobis.mebnet.net/frmUniversities.aspx adresinden erişilmiştir.
• Krieger, L. (1977). Ranke the meaning of the history, London: The University of Chicago Press, Ltd. file:///C:/Users/DELL/Downloads/Leonard%20Krieger%20-%20Ranke.%20The%20Meaning%20of%20History-The%20University%20of%20Chicago%20Press%20(1977).pdf adresinden erişilmiştir.
• Lacoste Y. (1993). İbn-i Haldun, üçüncü dünyanın geçmişi, tarih biliminin doğuşu, (Çev. M. Sert), İstanbul: Sezai Ekinci Matbaası.
• Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ), (2020). www.eul.edu.tr/akademik/fakulteler/fen-edebiyat-fakultesi adresinden erişilmiştir.
• Lozan hezimettir. (2010, Ekim 01). Yeni Akit Gazetesi. https://www.yeniakit.com.tr/haber/lozan-hezimettir-217397.html.
• Milli Arşiv ve Araştırma Dairesi (MAAD) (1949). Türk işleri komisyonu ara raporu.
• Murat, A. (2012). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde tarih eğitiminin insan hakları bağlamında değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Papadakis, Y. (2008). Bölünmüş Kıbrıs’ta tarih eğitimi: Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türklerin “Kıbrıs tarihi” ile ilgili ders kitaplarının bir karşılaştırması, (2/2008), KKTC: PRIO. http://docplayer.biz.tr/273093-Bolunmus-kibris-ta-tarih-egitimi-kibrisli-rum-ve-kibrisli-turklerin-kibris-tarihi-yiannis-papadakis-2-2008-t.html adresinden erişilmiştir.
• POST Araştırma Enstitüsü (POST RI), (2008). https://postresearchinstitute.wordpress.com/origins-and-progress/ adresinden erişilmiştir.
• Soysal, İ. (1965). Türkiye’nin dış münasebetleriyle ilgili başlıca siyasi andlaşmaları, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Şen, C. (2017). Kıbrıs Türk eğitim tarihinde Bartınlı bir öğretmen: Müçteba Öktem, Bartın Üniversitesi Çeşm-i Cihan: Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları E-Dergisi, 4(1), 121-129.
• Şıvgın, H. (2009). Ulusal tarih eğitiminin kimlik gelişimindeki önemi, Gazi Akademik Bakış, 2 (4), 35-52. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/73999 adresinden erişilmiştir.
• Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kuzey Kıbrıs Kampüsü (ODTÜ KKK), (2020), https://ncc.metu.edu.tr/tr adresinden erişilmiştir.
• Tarih ders kitaplarının yeniden yazılması, (2006, Aralık 2011). Kıbrıs Gazetesi.
• Tarih kitaplarının yazımı için AB’den para almadık, ( 2007, Nisan 12). Kıbrıs Gazetesi.
• Tekeli, İ. (1998). Tarih yazımı üzerine düşünmek, Ankara: Dost Kitabevi.
• Tek parti iktidarı. (2010, Ocak 01). Yeniçağ Gazetesi. https://www.yenicaggazetesi.com.tr/tek-parti-iktidari-30596h.htm.
• Tuna, F., Prof. Halil İnalcık Kıbrıs’ta gördüklerini anlatıyor. (1961 Mayıs 5). Nacak Gazetesi.
• Turan, Ş. (1996). Türk devrim tarihi, 3. Kitap, Ankara: Bilgi Yayınları.
• Turan, Ş. (1997). Milliyetçilik anlayışında tarih yazıcılığının önemi, Sözel bildiri, Tarih ve Milliyetçilik 1. Ulusal Tarih Kongresinde sunulmuştur, Mersin Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, Mersin.
• Yakın Doğu Üniversitesi (YDÜ), (2020). eğitim.neu.edu.tr/akademik/akademik-programlar/tarih-ogretmenligi-bolumu/dersler/;eğitim.neu.edu.tr/akademik/akademik-programlar/turkce-ogretmenligi-bolumu/dersler/ adresinden erişilmiştir.
• Yükseköğretim Kurumu (YÖK). (1981), https://www.mevzuat.gov.tr./MevzuatMetin/1.5.2547.pdf adresinden erişilmiştir.
• Yeni bir Hamle: Kıbrıs Türklerinin sosyal tarihi. (1957, Kasım 9). Bozkurt Gazetesi.
• (1925, Mayıs 1). The Cyprus Gazette. http://cypruslibrary.moec.gov.cy/ebooks/The_Cyprus_Gazette_1925/index.html adresinden erişilmiştir.
• Kıbrıs Türk tarihini konu alan kitap. (1952, Aralık 10). Halkın Gazetesi.