İngiltere’deki İki Dilli Türk Ortaokul Öğrencileri ile Türkiye’deki Ortaokul Öğrencilerinin Okuma Tutumlarının ve Okur Öz Algılarının Karşılaştırılması

Yıl 2022, Cilt: 42 Sayı: 2, 1177 - 1211, 29.08.2022

Celalettin Çelebi Tuğba Pürsün Süleyman Arslantaş Mehmet Toyran

https://doi.org/10.17152/gefad.1077106

Öz

Bu araştırmanın amacı, İngiltere’deki iki dilli Türk ortaokul öğrencileri ile Türkiye’de öğrenim gören ortaokul öğrencilerinin okur öz algılarının ve okumaya yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından karşılaştırmalı olarak incelenmesidir. Araştırma tarama modelinde desenlenmiştir. İngiltere’den 177, Türkiye’den ise 186 ortaokul öğrencisinin katıldığı araştırmanın evreninin belirlenmesinde kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Araştırma verileri “Okur Öz Algılama Ölçeği” ve “Garfield Görselli 1-6. Sınıflar İçin Okumaya Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Elde edilen verilerin normal dağılım göstermesi nedeniyle parametrik betimsel istatistik testlerden Anova ve Tukey testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, sınıf düzeyine göre İngiltere’deki iki dilli Türk ortaokul öğrencileri ile Türkiye’deki ortaokul öğrencilerinin okur öz algılarında anlamlı farklılık bulunduğu ve genel olarak Türkiye’deki öğrencilerin okur öz algılarının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin okumaya yönelik tutumlarının da sınıf düzeyi açısından anlamlı düzeyde farklılaştığı ve Türkiye’deki sınıfların tamamının İngiltere’deki altıncı ve sekizinci sınıflara göre daha fazla olumlu tutuma sahip oldukları görülmüştür. Cinsiyet değişkeni açısından her iki ülkede de kız öğrencilerin okur öz algılarının erkek öğrencilerden; Türkiye’deki hem kız hem de erkek öğrencilerin İngiltere’deki kız ve erkek öğrencilerden daha yüksek okur öz algısına sahip oldukları belirlenmiştir. Benzer biçimde Türkiye’deki kız ve erkek öğrencilerin okumaya yönelik tutumlarının İngiltere’deki kız ve erkek öğrencilere göre daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İngiltere, Türkiye, Okuma tutumu, İki dilli, Ortaokul öğrencileri, Okur öz algısı, Okuma tutumu

Comparison of Reading Attitudes and Reader SelfPerceptions of Bilingual Turkish Secondary School Students in England and Secondary School Students in Turkey

Öz

The aim of this study is to comparatively examine the reader self-perceptions and attitudes towards reading of bilingual Turkish secondary school students in UK and secondary school students in Turkey in terms of some variables. In this survey, the convenience sampling method has been adopted to determine the sample of the study, in which 177 secondary school students from England and 186 secondary school students from Turkey participated. The research data were collected by means of the Reading Attitude Survey with “Garfield “Pictures for 1-6th Grade Students and the Reader Self- Perception Scales. Since the data were normally distributed, the researchers used parametric tests like Anova and Tukey. As a result of the research, it has come out that there is a statistically significant difference in reader self-perceptions of secondary school students in England and Turkey as far as their grade levels are concerned, and that reader self-perceptions of students in Turkey are higher. Moreover, attitudes of students towards reading also differed significantly in terms of their grade levels and that all of the grade levels in Turkey had more positive attitudes than the sixth and eighth graders in the UK. In terms of gender, it has been determined that self-perceptions of female students in both countries is higher than that of male students, on the other hand, students in Turkey have higher self-perceptions than the students in the UK. In a similar vein, attitudes of students in Turkey towards reading are higher than that of students in England.

Anahtar Kelimeler

Turkey, Secondary school students, UK, Turkey, Bilingual, Secondary school students, Reader self-perceptions, Reading attitudes, Reading attitudes

Kaynakça

• Akıncı, M. A. (2007). Fransa’da Türkçe ana dili eğitimi ve iki dilli Türk çocuklarının dil becerileri. II. Avrupa Türk Dili Bilgi Şöleni, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Söğütözü, Ankara, 5-6 Mayıs.
• Armut, M. & Türkyılmaz, M. (2018). Ortaokul Öğrencilerinin Okuma Becerileri Üzerine Bir İnceleme. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (1), 217-236.
• Arslan, A. (2013). Okuma becerisi ile ilgili makalelerde cinsiyet değişkeni. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2(2), 251-265.
• Aydın, İ. S. (2013). İki dilli Türk öğrencilerin yazılı anlatım becerilerine yönelik bir durum çalışması. Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(9), 657-670.
• Bağ, G. (2012). Reading attitudes of high school students: An analysis from different variables. International Journal of New Trends in Education and Their Implications, 3(2), 47-58.
• Baker, L. and Wigfield, A. (1999). Dimensions of children's motivation for reading and their relations to reading activity and reading achievement. Reading Research Quarterly, 34(4), 452-477.
• Baki, Y. (2017). 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Electronic Journal of Social Sciences, 16(63), 1166-1186.
• Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlık ve ilgileri üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Balcı, A., Uyar, Y. ve Büyükikiz, K. K. (2012). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları, kütüphane kullanma sıklıkları ve okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Turhish Studies, 7(4), 965-985.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84, 191-215.
• Bandura, A. (1986). Social Foundations of Thought and Action: A Social Cognitive Theory. New Jersey: Prentice Hall, Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W. H. Freeman
• Başaran, M., & Ateş, S. (2009). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin okumaya ilişkin tutumlarının incelenmesi. Journal of Gazi Educational Faculty, 29(1), 73.
• Baştuğ, M. ve Çelik, T. (2015). Ortaokul öğrencilerinin okur öz algı düzeylerinin cinsiyet, sınıf, okuma ortamı ve sıklığı açısından incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 12(1), 903-918.
• Bilgiç, M. (2016). Batı Avrupa’da iki dilli Türk çocuklarının yazılı Türkçe kelime sıklıkları: Fransa örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bircan, E. ve Uzuner Yurt, S. (2016). Ortaokul öğrencilerinin okuma tutumları ve okuduğunu anlama öz yeterlikleri arasındaki ilişki. Journal of Academic Studies, 67(17), 201-215.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem
• Akademi. Akıncı, M. A. (2007). Fransa’da Türkçe ana dili eğitimi ve iki dilli Türk çocuklarının dil becerileri. II. Avrupa Türk Dili Bilgi Şöleni, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Söğütözü, Ankara, 5-6 Mayıs.
• Can, A., Deniz, E., & Çeçen, M. A. (2016). Ortaokul öğrencilerinin okuma tutumları. Electronic Turkish Studies, 11(3), 645-660.
• Cemiloğlu, İ. ve Şen, Ü. (2012). Belçika’da yaşayan Türk çocuklarının demografik özelliklerine göre Türkçeye yönelik tutumları, ZfWT, 4(2), 7-26.
• Coles, M., & Hall, C. (2002). Gendered readings: Learning from children’s reading choices. Journal of Research in Reading, 25(1), 96-108.
• Çeçen, M. ve Deniz, E. (2015). Lise öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları (Diyarbakır ili örneği). Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (30), 193-212.
• Çelebi, C. (2019). Views of teachers working at Turkish schools in England about students’ misbehaviors in classroom. Research on Education and Psychology, 3(2), 164-184.
• Dilbaz, H.G. (2019). Ortaokul öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarının ve okur öz-algılarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Ereş, F. (2015). Türkiye’de Göçmen Eğitimi Sorunsalı ve Göçmen Eğitiminde Farklılığın Yönetimi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (2), 17-30.
• Güler Arı, T. (2015). İki dilli Türk çocuklarının ve velilerin ana dili Türkçeyi öğrenme tutumları (Aisne Bölgesi-Fransa örneği). (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Gürbüz, O. (2017). Fransa’da yaşayan iki dilli Türk göçmen çocukların Türkçeye karşı tutumları ve Fransa’daki ana dil eğitim politikaları. SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science, 4(13), 354-378.
• Henk, W. A. & Melnick, A. S. (1995). The Reader Self-Perception Scale (RSPS): A new tool for measuring how children feel about themselves as readers. The Reading Teacher, 48(6), 470-482.
• Henk, W. A., Marinak, B. A., & Melnick, S. A. (2012). Measuring The Reader Self Perceptions Of Adolescents In Troducıng The Rsps2. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 56(4), 311-320.
• Hoy, A. W, & Spero, R. B. (2005). Changes in teacher efficacy during early years of teaching: A comparison of four measures. Teaching and Teacher Education, 21, 343-356.
• İnce, B. (2011). Yurtdışındaki Türk çocuklarının anadilleri Türkçede yaşadıkları anlatım sorunlar: Fransa örneği. (Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• İnnalı, H. Ö. ve Aydın, S. İ. (2014). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okur öz yeterliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies, 9(9), 651-682.
• İşeri, K. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuma tutumlarının incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 468-487.
• İzci, G. (2013). İlköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ile noktalama işaretlerini uygulama düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,) Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Günümüzde insan ve insanlar: Sosyal psikolojiye giriş (12. Basım). İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Karakoç Öztürk, B. (2015). Ortaokul öğrencilerinin okur öz yeterlikleri üzerine bir araştırma Adana ili örneği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(21), 908– 936.
• Keskin, H. K.; Atmaca T. (2014). Okur öz algısı ölçeği-2’nin Türkçeye uyarlanması. İlköğretim Online, 13(1), 306-318.
• Kıncal, Y.R. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kocaarslan, M. (2016). “Garfield” görselli 1-6. sınıflar için okumaya yönelik tutum ölçeğinin Türkçe uyarlama çalışması. İlköğretim Online, 15(4), 1217-1233.
• Köklü, N. (1992) Araştırmaya Yönelik Bir Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 86, 27-36.
• Kurnaz, A., ve Pürsün, T. (Ekim, 2019). Ortaokul öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: KOP-KİTAPP uygulaması örneği. 9. Uluslararası Balkanlarda Sosyal Bilimler Kongresi, Kuşadası-Aydın.
• Logan, S., & Johnston, R. (2009). Sex differences in reading ability and attitudes: Examining where these differences lie. Journal of Research in Reading, 32(2), 199-214.
• Mete, G. (2012). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığı üzerine bir araştırma (Malatya ili örneği), Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 43-66.
• Pajares, F. (2002). Gender and perceived self-efficacy in self-regulated learning. Theory Into Practice, 41,116-225.
• Russ, K.M. (1989). Relating reading attitude to reading achievement in an East Los Angeles junior high school. Reading Improvement, 26(3), 208–214.
• Sallabaş, M. E. (2008). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ve okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 141-155.
• Schunk, D. H. (2003). Self-efficacy for reading and writing: Influence of modelling, goal setting, and self-evaluation. Reading & Writing Quarterly, 19, 159-172.
• Schunk, D. H., & Rice, J. M. (1989). Learning goals and children’s reading comprehension. Journal of Reading Behavior, 21, 2797293
• Schwarzer, R., Ba¨ßler, J., Kwiatek, P., Schro¨der, K., & Zhang, J. X. (1997). The assessment of optimistic self-beliefs: Comparison of the German, Spanish, and Chinese versions of the General Self-Efficacy scale. Applied Psychology: An International Review, 46, 69–88.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, G.F. (2014). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şahin, N. (2019). Ortaokul öğrencilerinin okuma tutumları ve okuma motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 914-940.
• Tatar Kırılmış, İ. ve Çelebi, C. (2015). İngiltere’de anadil olarak Türkçe dersi alan öğrencilerin Türkçe kelime dağarcığı. Studies of The Ottoman Domain, 5 (8), 1 - 41.
• Tekin, N. M. (2015). İngiltere’deki ana dili Türkçe olan öğrencilerin Türkçe dersine yönelik tutumları. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Uçgun, D. (2014). 8. sınıf öğrencilerinin okur öz yeterliklerinin incelenmesi: Niğde ili örneği. International Journal of Language Academy, 2/2, 38-47.
• Uysal, A. (2015). Bir diaspora mekânı olarak Londra Türk okulları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 41 (8), 756-768.
• Ülper, H. (2010). Okuma ve anlamlandırma becerilerinin kazandırılması. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Ülper, H., Yaylı, D. ve Karakaya, İ. (2013). Okur Özyeterlik Ölçeğinin Geliştirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (1): 85-100
• Ülper, H. (2011). Öğrenci açısından okumaya güdüleyici etmenler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 941-960.
• Ünal, E. (2010). An analysis of the reading attitudes of elementary school fourth and fifth grade students. The New Educational Review, 22(3-4), 117-127.
• Yaman, H. & Dağtaş, A. (2015). İngiltere’deki iki dilli Türk çocuklarına Türkçe öğreten öğretmenlerin ihtiyaç analizi: Swot analizi örneği. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi 2(4), 47-82.
• Yaylı, D., & Duru, E. (2008). The adaptation of the Reader Self-Perception Scale to the 4th and 5th grade Turkish students. Eğitim Araştırmaları-Eurasian Journal of Educational Research, 33, 193-210.
• Yıldız, M. ve Öztürk, S. (2013). Almanya’da ilkokulda (Grundschule) öğrenim gören Türk çocuklarının yazma becerileri üzerine bir inceleme: Stuttgart örneği. Zeitschrift Für Die Welt Der Türken,5(2), 139-155.
• Yıldız, M., & Kaman, Ş. (2016). İlköğretim (2-6. sınıf) öğrencilerinin okuma ve yazma tutumlarının incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 507-522.