Özel Yetenekli Öğrencilere Okutulan Türkçe Alanı Yardımcı Ders Materyali Kitabındaki Metinlerin Derlem Tabanlı İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 43 Sayı: 2, 999 - 1020, 02.09.2023

Mustafa ARMUT Esmehan ÖZER Mehmet KARA

https://doi.org/10.17152/gefad.1253930

Öz

Bu çalışmada, özel yetenekli tanısı olup bilim ve sanat merkezlerine devam eden özel yetenekli öğrenciler için hazırlanıp okutulan Bilim ve Sanat Merkezleri Türkçe Alanı Yardımcı Ders Materyali Kitabının söz varlığı bakımından derlem tabanlı olarak incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla Türkçe Veri Deposu programı kullanılarak otuz dokuz metin incelenmiştir. Metinlerin üzerinde derlem programına sokulmadan önce bazı düzenlemeler yapılmıştır. Örneğin ayrı yazılan birleşik sözcükler ve özel adlar bitişik yazılmıştır. Sözcük kök ve gövdelerine gelen çekim ekleri çıkarılmıştır. Bu süreçte Güncel Türkçe Sözlük ile Kubbealtı Lugati’nden yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda incelenen metinlerde farklı sözcük/toplam sözcük oranı, metinlerin sözcüksel yoğunlukları ve ilk yüz sözcüğün görünümü ortaya konulmuştur. Ayrıca metinlerdeki ilk yüz sözcüğün Türkçe Sıklık Sözlüğü’ndeki en sık kullanılan sözcükler ile karşılaştırılması ve metinlerdeki ilk yüz sözcük içindeki ad türünden sözcüklerin Türkçe Sıklık Sözlüğü’ndeki temalara göre incelenmesi sağlanarak veriler paylaşılmıştır. Elde edilen bulgular alan yazın bağlamında tartışılarak öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Özel yetenekli öğrenciler, Söz varlığı, Derlem, Okuma.

Corpus-Based Analysis of the Texts in the Turkish Language Field Supplementary Course Material Book for Gifted Students

Öz

The aim of this study is to reveal the vocabulary of the Turkish Field Supplementary Lesson Material book prepared for gifted students and taught to these students in science and art centers. For this purpose, the thirty-nine texts were analyzed on a corpus-based using the Turkish Data Depository program. Before the texts were included in the corpus program, some regulation were made on them. For example, separate compound words and proper nouns were written adjacent. Inflectional suffixes from word roots and stems were removed. In this process, Contemporary Turkish Dictionary and Kubbealtı Dictionary were used. As a result of the study, different word/total word ratios, lexical densities of the texts and the status of the first hundred words were revealed in the analyzed texts. Moreover, the comparation of the first hundred words in the texts with the most frequently used words in the Turkish Frequency Dictionary and the examination of the noun type words in the first hundred words in the texts according to the themes in the Turkish Frequency Dictionary the findings were reported. The findings were discussed in the context of the literature and suggestions were provided.

Anahtar Kelimeler

Gifted students, Vocabulary, Corpus, Reading.

Kaynakça

• Akarsu, F. (2001). Üstün yetenekli çocuklar aileleri ve sorunları. Eduser Yayınları.
• Aksan, D. (2015). Türkçenin sözvarlığı. Bilgi Yayınevi.
• Aksan, Y. ve Yaldır, Y. (2011, Ocak). Türkçe sözvarlığının nicel betimlemesi. 24. Ulusal Dilbilim Kurultayı, Ankara.
• Aksan, Y., Aksan, M., Mersinli, Ü. & Demirhan, U. U. (2017). A frequency dictionary of Turkish. Routledge.
• Armut, M., Özer, E. ve Kara, M. (2021, Kasım). Üstün yetenekli/zekâlı çocukların okuma becerilerinin incelenmesi. 19. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, Türkiye.
• Arslan Kutlu, H. (2006). MEB ilköğretim 6, 7. ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin söz varlığı açısından değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi). Enstitü adı yazılmalı, İstanbul.
• Bahar, A., Kaya, A. İ., & Bahar, F. (2016). Differences in reading attitudes and preferences between gifted and non-gifted elementary students. Education and Science, 41(187), 45-61. doi:10.15390/EB.2016.4595
• Baş, B. ve Demirci, S. (2015). 2. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerle çalışma kitaplarındaki etkinliklerin söz varlığı açısından karşılaştırılması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(1), 17-29. doi:10.16916/aded.22794
• Bayburtlu, Y. S. (2019). Öğrencilerin hazırlıksız konuşmalarında kelime hazinesi katsayıları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(1), 44-66. doi: org/10.16916/aded.613179
• Bellomo, T. S. (2009). Morphological analysis as a vocabulary strategy for L1 and L2 college preparatory students. The Electronic Journal for English as a Second Language, 13(3), 1-27. Retrieved from https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ898200.pdf
• Bilge, H., & Kalenderoğlu, İ. (2022). The relationship between reading fluency, writing fluency, speaking fluency, reading comprehension, and vocabulary. Education and Science, 47(209), 25-53. doi: 10.15390/EB.2022.9609
• Blount, C. (2005). A case study: The effects of differentiated instruction on a gifted and talented student's vocabulary. (Master dissertation, Carthage College).Enstitü adı yazılmalı, Kenosha.
• Brindger, C. (2009). The effects of accelerated reader (AR) as an extrinsic motivation tool for improving gifted students’ reading levels. The Corinthian, 10(1), 57-64. Retrieved from https://kb.gcsu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1068&context=thecorinthian
• Bulut, B., & Karasakaloğlu, N. (2017). Benefiting from listening in vocabulary development. Journal of Education and Training Studies, 5(12), 99-109. doi: 10.11114/jets.v5i12.2688 Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Yayınevi.
• Chung, C., & Pennebaker, J. (2007). The psychological functions of function words. In K. Fiedler, Social communication (pp. 343-559). Psychology Press.
• Çetinkaya, F. Ç., Öksüz, H. İ. ve Öztürk, M. (2018). Etkileşimli okuma ve kelime hazinesi. Journal of International Social Research, 11(60), 705-715. doi: 10.17719/jisr.2018.2825
• Djuarsa, H. M. (2017). The relationship between vocabulary knowledge and reading comprehension ability of senior high school students. Magister Scientiae, (41), 41-53. doi: 10.33508/mgs.v0i41.1563
• Dunn, K., Georgiou, G., & Das, J. P. (2020). The relationship of cognitive processes with reading and mathematics achievement in intellectually gifted children. Roeper Review, 42(2), 126-135. doi: 10.1080/02783193.2020.1728803
• Ercilasun, A. B. (1994). Engin Ardıç’a cevap. https://www.tdk.gov.tr/dosyalar/TDD/1995s519/1995s519_00_13_A_B_ERCILASUN.pdf adresinden erişilmiştir.
• Gökyay, O. Ş. (1990). Orhan Şaik Gökyay ile yapılan söyleşi. Dergâh, 1(10), 12.
• Graves, M. F. (2006). The vocabulary book learning & instruction. Teachers College Press.
• Hall, R., Greenberg, D., Laures‐Gore, J., & Pae, H. K. (2014). The relationship between expressive vocabulary knowledge and reading skills for adult struggling readers. Journal of Research in Reading, 37(S1), 87-100. doi: 10.1111/j.1467-9817.2012.01537.x.
• Hirsh, D., & Nation, P. (1992). What vocabulary size is needed to read unsimplified texts for pleasure. Reading in a Foreign Language, 8(2), 689-696. Retrieved from https://scholarspace.manoa.hawaii.edu/server/api/core/bitstreams/04d7edf5-be1c-4a1e-9c91-995135ac4120/content
• Jović, V. M. (2016). How to choose required reading for primary school–with regard to literarily gifted children. Learning and Teaching, 127. Retrieved from http://www.klettobrazovanje.org/Casopis/Broj%201_2016.pdf#page=128
• Kara, M. ve Ulutaş, M. (2018). Gazi üniversitesi vakfı özel anadolu lisesi öğrencilerinin kelime hazinesinin derlem tabanlı incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(3), 1902-1916. https://dergipark.org.tr/en/pub/teke/issue/39454/465526 adresinden erişilmiştir.
• Kara, M. ve Ünal, M. (2019). Üstün yetenekli öğrencilerin yazılı anlatımlarındaki söz varlığının derlem tabanlı incelenmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 7(1), 252-261. doi:10.18298/ijlet.3270
• Karadağ, Ö. (2018). Dil eğitimi araştırmaları için bir değişken önerisi: Kelime hazinesi katsayısı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 532-537. doi:10.16916/aded.372078
• Karadağ, Ö. (2019). Aynı sınıf düzeyi için hazırlanan Türkçe ders kitaplarının ortak sözvarlığı açısından karşılaştırılması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 1130-1140. doi:10.16916/aded.616942
• Karadağ, Ö. ve Kurudayıoğlu, M. (2010). 2005 Türkçe programına göre hazırlanmış ilköğretim birinci kademe Türkçe ders kitaplarının kelime hazinesi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27, 423-436. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/157001 adresinden erişilmiştir.
• Kaynak, O. (1969). Türkçede bağlaçlar. Türk Dili. https://www.tdk.gov.tr/dosyalar/TDD/1969s209/1969s209_16_O_KAYNAK.pdf
• Korkmaz, Z. (1992). Gramer terimleri sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2005). Bağlaçlar ve türkiye türkçesindeki oluşumları. Türk Dili, 638, 118-125. https://www.tdk.gov.tr/dosyalar/TDD/2005s638/2005_638_03_Z_KORKMAZ.pdf adresinden erişilmiştir. Kubbealtı lugati. http://lugatim.com/ adresinden erişilmiştir.
• Kumova Metin, S. (2008). Evaluation of function words in Turkish based on the Zipf's 1. law. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 23(2), 467-475. Retrieved from https://eds.p.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=5da48429-6ea2-4d55-88e8-c52c1bb80fd1%40redis
• Kurudayıoğlu, M. ve Karadağ, Ö. (2005). Kelime hazinesi çalışmaları açısından kelime kavramı üzerine bir değerlendirme. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 293-307. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/77263 adresinden erişilmiştir.
• Kurudayıoğlu, M. ve Karadağ, Ö. (2006). Ortak kelime hazinesi kazandırmada ilköğretim sekizinci sınıf Türkçe ders kitaplarının durumu. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 335-343.
• Leana Taşcılar, M. Z. (2017). Bibliyoterapi programının üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin öz saygı düzeylerine etkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(37), 73-96. doi:10.31795/baunsobed.645183
• Lessard-Clouston, M. (2013). Teaching vocabulary. TESOL International Association. Longman dictionary of contemporary English online. Retrieved from https://www.ldoceonline.com/
• McCarthy, M., & Carter, R. (1997). Written and spoken vocabulary. In N. Schmitt & M. McCarthy (Ed.), Vocabulary description, acquisition and pedagogy (pp. 20-39). Cambridge: Cambridge Universty Press.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2014). Özel yetenekli çocuklar aile klavuzu. Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (ilkokul ve ortaokul 1-8. sınıflar). Ankara:(2019). T. C. Millî Eğitim Bakanlığı.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2021). Bilim ve sanat merkezleri Türkçe alanı yardımcı ders materyali.
• Nation, P., & Waring, R. (1997). Vocabulary size, text covarage and word lists. In N. Schmitt & M. McCarthy (Eds.), Vocabulary description, acquisition and pedagogy (pp. 6-19). Cambridge Universty Press.
• Nichols, T. M. (1993). A study to determine the effects of the junior great books program on the interpretive reading skills development of gifted/able learner children. Retrieved from https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED354694.pdf
• Oğurlu, Ü. (2014). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin okuma ilgisi, tutumu ve eleştirel okuma becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 15(2), 29-43. doi:10.1501/Ozlegt_0000000197
• Okur, A. (2007). Serbest okuma etkinliğinin sözcük hazinesi ve kavram gelişimine etkisi (MEB tarafından ilköğretim II. kademe öğrencilerine önerilen 100 temel eser örneğinde). (Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi). İstanbul.
• Ragatz, C. M. (2015). Playing vocabulary games and learning academic language with gifted elementary students. (Doctoral dissertation, Arizona State University). Phoenix. Retrieved from https://www.proquest.com/docview/1679283990?pq-origsite=gscholar&fromopenview=true
• Read, J. (2000). Assessing vocabulary.Cambridge University Press.
• Reis, S. M., & Boeve, H. (2009). How academically gifted elementary, urban students respond to challenge in an enriched, differentiated reading program. Journal for the Education of the Gifted, 33(2), 203-240. doi:10.1177/016235320903300204
• Reis, S., Gubbins, E., Briggs, C., Schreiber, F., Richards, S., Jacobs, J…. Alexander, M. (2004). Reading instruction for talented readers: Case studies documenting few opportunities for continuous progress. Gifted Child Quarterly, 48(4), 315-338. doi:10.1177/001698620404800406
• Robinson, M. V. (2005). Examining the relationship between vocabulary knowledge, oral reading fluency, and reading comprehension (Doctoral dissertation, University of Oregon). ProQuest. https://www.proquest.com/openview/932ef52f2f136154c5210a171f755540/1?pq-origsite=gscholar&cbl=18750&diss=y
• Sak, U. (2013). Üsütn zekâlılar: Özellikleri, tanılanmaları, eğitimleri (6. baskı). Vize Akademi.
• Scott, A. J., & Nagy, W. E. (2004). Developing word consciousness. In H. F. Baumann & Kame’enui, E. J. (Eds.), Vocabulary instruction research to practise (pp. 201-217). The Guilford Press.
• Sezer, T. (2021). Turkish data depository. https://tools.tdd.ai/freq_ci adresinden erişilmiştir.
• Smith, A., & Feng, J. (2018, October). Literature circle and gifted students: Boosting reading motivation and performance. Paper presented at the Annual Meeting of the Georgia Educational Research Association.
• Titus, S. E. (1989). A study of vocabulary knowledge of multiple meaning words among gifted, above average, and average students. (Doctoral dissertation, The Ohio State University). Columbus.
• Türk Dil Kurumu güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
• Türkçe sözlük (2010). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Wainwright, J., & Hutton, J. (1992). Your own words. Nelson.
• Weganofa, R., Pratiwi, N., Liskinasih, A., & Sulistyo, G. H. (2020). The effectiveness of pre-reading activities on gifted students: A case on low achievement students. Journal for the Education of Gifted Young Scientists, 8(1), 501-513. doi:10.17478/jegys.644812
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, H. (1996). İlkokul beşinci sınıf türkçe ders kitaplarının kelime ve cümle kadrosu. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi). Enstitü adı yazılmalı, Ankara.