TÜKETİCİNİN AMBALAJLI VE AMBALAJSIZ SOFRALIK ZEYTİN SATIN ALMA TERCİHLERİ VE BUNA ETKİ EDEN BAZI FAKTÖRLER

Yıl 2017, Sayı: 17, 41 - 50, 01.02.2017

Yasin Özdemir Seda Kayahan Özge Keskinel

Öz

Tüketici isteklerini karşılayacak şekilde sofralık zeytin
üretilmesinin ülke ekonomisine katkıda bulunması kaçınılmazdır. Bu araştırmada
438 katılımcıya uygulanan anket ile tüketicilerin satın alma tercihleri ile bu
tercihlerin karar verme mekanizması üzerine etkili olan faktörlerin
belirlenmesi amaçlanmış ve sofralık zeytin sanayindeki aktörler ile kanun
yapıcılara yol gösterici olabileceği düşünülen çeşitli bulgulara ulaşılmıştır.
Katılımcıların %61'lik kısmı açık olarak satılan zeytinleri satın almayı tercih
ederken %39'luk kısmı ise ambalaj içindeki zeytini satın aldığını belirtmiştir.
Bununla birlikte, katılımcıların %69'u ambalajlı ürünlerde kullanılan ambalaj
salamurasını beğenmediklerini ifade etmiştir. Ambalajlı zeytin satın
alınmasında ürün özelliklerinin ambalaj üzerinde belirtilmesi (%27), standart
kalitede olması (%26), hijyenik olması (%24) ve daha sağlıklı olması (%23)
tercih üzerinde etkili olmuştur. Tüketicilerin %64'lük kısmı her zaman veya
genellikle belli bir markayı tercih ettiklerini belirtirken marka tercihinde %86'sı
aynı markada her zaman ya da genelde aynı lezzet ve kaliteyi bulduklarını
vurgulamıştır. Hiçbir katılımcı satın aldığı ambalajlı zeytin içerisinde
genelde veya sıklıkla yabancı madde çıkıyor cevabını seçmezken, katılımcıların %33'ü
nadiren çıkıyor cevabını seçmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zeytin tercihi, Ambalajlı zeytin, Ambalajsız zeytin

Kaynakça

• Akbay, C., Tiryaki, G., ve Gül, A. 2007. Consumer characteristic sinfluencin gfast Food consumption in Turkey. Food Control, 18: 904-913
• Akçay, F. P. 2014. Lak ve kalay miktarı farklı teneke ambalajlarda piyasaya sunulan gemlik tipi sofralık siyah zeytinlerde bazı metal iyonlarının geçişme düzeylerinin tespiti. Gıda ve Yem Bilimi Teknolojisi Dergisi, 10:14- 22.
• Akpınar-Bayızıt, A., Ozcan, T., Yılmaz-Ersan, L., Yıldız, E., Delikanlı, B. ve Vural, H. 2015. Consumer Preferencesand Perception: an Analysis on Table Olives. 3rd International Symposium on Traditional Foods from Adriaticto Caucasus, Abstract Book Sarajevo, Bosniaand Herzegovina, 538.
• Akpınar-Bayizit, A., Vural, H., Özcan, T., Yılmaz-Ersan, L. ve Delikanlı B. 2014. Sofralık Zeytin Ve Zeytinyağı Tüketici Alışkanlıkları: Bursa İli Örneği. 4. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, Sözlü-Poster Bildiriler Kitabı, Adana, 665.
• Anonim, 2010." Sofralık zeytin ambalajlama". Gıda teknolojisi T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
• Anonim, 20l14a. Açıkta Satılan Değil, Ambalajlı ve Künyeli Zeytin Tercih Edin, http://Www.haberler.com/acikta-satilan-degil-ambalajli-ve-kunyeli-zeytin-6385110-haberi (Accessed 20.11.2015).
• Anonim, 2014b.Açıkta satılan zeytin sağlığa zararlı, http://Wwww.ticaretgazetesi.com.tr/ acikta-satilan-zeytin- sagliga-zararli (Accessed 20.11.2015).
• Anonim, 2014c. Ölümsüz ağaç, http://www.dunyagida.com.tr/haber.php?nid-3578 (Accessed20.11.2015).
• Aracıoğlu, B. ve Tatlıdil, R., 2009. Tüketicilerin satın alam davranışında çevre bilincinin etkileri. Ege Akademik Bakış Dergisi, 9 (2): 435-461.
• Arıcı, Ö. ve Aktan, N., 1997. Memecik ve Uslu siyah zeytin çeşitlerine uygulanan farklı salamura yöntemlerinin duyusal ve kimyasal bileşimi üzerine etkileri. Gıda, 22 (2): 147-154.
• Bautista-Gallego, J., Arroyo-Löpez, F. N., Romero-Gil, V., Rodriguez-Gömez, F. ve Garrido-Fernândez, A., 2015. The effect of ZnCl, on green Spanish-style table olive packaging, a presentations tyledependent behaviour. Joumal ofthe Science of Foodand Agriculture, 95(8): 1670-1677.
• Bayramer, G., 2015. Türkiye'nin sofralık zeytin ve zeytinyağı ihracatındaki sorunların değerlendirilmesi ( Yüksek Lisans Tezi), Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 32-34 s.
• Çakır, M., Çakır, F. ve Usta, Ş., 2010. Üniversite öğrencilerinin tüketim tercihlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2:87-94.
• Espejel, J. Fandos, C. ve Flavian, C., 2008. Consumer satisfaction: A keyfactor of consumer loyalty and buying intention ofa PDO Food product. British Food Journal, 110(9): 865-881.
• Friese, M.,Hofmann, W. ve Wânke, M., 2008. Whenimpulsestakeover: Moderated predictive validity ofexplicit and implicit attitude measures in predicting Food choice and consumption behaviour. British Journal of Social Psychology, 47(3):397-419,
• Gürkan, N. P., 2015. Turkish Olive and Olive Oil Sectoral Innovation System: A Functional-Structural Analysis (Doctoral Dissertation). Middle Fast Technical University Institute of Natural and Applied Science. 1-18 p.
• Harp, F. ve Keçeli, T., 2008. Sofralık zeytinde kaliteyi etkileyen faktörler. I. Ulusal Zeytin Öğrenci Kongresi, Balıkesir, 82-84.
• Gönen, E., Özgen, Ö..Babekoğlu, Y. ve Ufuk, H., 2001. Gençlerin tüketici davranışlarının bir model yaklaşımı ileincelenmesi. Hacettepe Üniversitesi 1.İ.B.F. Dergisi, 19(1):137-166.
• Güngör, F., 2010. Farklı yörelerde yetiştirilen Gemlik zeytininden sofralık siyah zeytin elde edilmesi sırasında temel bileşenlerinde meydana gelen değişmeler üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 4-7 s.
• Hacıoğlu, D.M., 2011. Markalı ürün tercihlerinin satın alma davranışları üzerindeki etkisi. Journal of Social Policy Conferences, 61(2):243—268. 50
• İnan, E., Yılmaz, Y., Oraman, İ.H. 2009. Gıda ürünlerine ilişkin tüketici davranışı dinamiklerinin belirlenmesi: "Trakya örneği". JOTAF/Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1):01-10.
• Kailis, S. ve Harris, D., 2007. Producing table olives. Landlinks press.236 p. Australia.
• Kotler, P.. 2003. Marketing Management, International Edition, Prentice Hall, U.S.A.
• Krajbich, I., Hare, T., Bartling, B., Morishima, Y., ve Fehr, E., 2015. A common mechanism underlying Food choice and social decisions. PLoS Comput Biol,11(10): e1004371.
• Lee, S.M. Kitsawad, K., Sigal, A., Flynn, D. ve Guinard, J.X., 2012. Sensory Properties and consumer acceptance of imported and domestic sliced blackripe olives. Journal of Food science, 77(12):439-448.
• Ligvani, M. T. ve Artukoğlu, M., 2015. Sofralık Zeytin Üretimi, Pazarlaması, Sorunlar ve Çözüm Önerileri: Akhisar İlçesi Örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 52(2):17-23.
• Lucena-Padrös, H.,Caballero-Guerrero, B., Maldonado-Barragân, A., ve Ruiz-Barba, J. L., 2014. Microbial diversity and Dynamics of Spanish-style green table-olive fermentations in large manufacturing companies through culture-dependent technigues. Food microbiology, 42: 154-165.
• Marsilio, V., 2002. Sensory analysis oftable olives. Science and Technology Olivae, 90:32-41.
• Meral, Y., 2013. Kahramanmaraş kent merkezinde coğrafi işaretli ürünlere ilişkin tüketici tercihleri: gemlik zeytini örneği (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım Ekonomisi Bölümü. 1-4 s.
• Özkaya, M.T.. Tunalıoğlu, R., Eken, Ş., Ulaş, M., Tan, M., Danacı, A., İnan, A. ve Tibet, Ü., 2010. Türkiye Zeytinciliğinin Sorunları ve Çözüm Önerileri. Türkiye Ziraat Mühendisliği 7. Teknik Kongresi.
• Odabaşı, Y., Barış, G., 2003. Tüketici Davranışı. MediaCat Yayınları, 2. Baskı. 404 s. İstanbul.
• Özdemir, Y., 2011. Bazı melez zeytinlerin fizikokimyasal özelliklerinin ve starter kültür (Lactobacillus plantarum) ilaveli sofralık zeytin fermantasyonuna uygunluklarının belirlenmesi (Doktora tezi). Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 1025.
• Öztürk, P., 2006. Rekabet gücü olarak marka faktörü, marka oluşturma stratejileri ve koruma sistemleri. İktisat İşletme ve Finans, 244:13-19,
• Rachid, M. M., Soulaiman, A. H., Rayab, G. ve Lovino, R. 2007. The Table Olive Sector. Options Mediterrancennes: Serie A. . Seminaires Mediterrancens; n. 73. Pp:103-107.
• Rödiger, M., ve Hamm, U. 2015. How areorganic Food prices affecting consumer behaviour? A review. Food Ouality and Preference, 43: 10-20.
• Savaş, E., ve Uylaşer, V., 2014. Domat çeşidi yeşil zeytinin işlenmesinde farklı acılık giderme işlemleri ve salamura bileşiminin etkisi. Gıda ve Yem Bilimi Teknolojisi Dergisi, (9): 28-32.
• Yilmaz, E., ve Aydeniz, B. 2012. Sensory evaluation and consumer perception of some commercial green table olives. British Food Journal, 114(8): 1085-1094.
• Yükselen, C., 2007. Pazarlama İlkeler Yönetim Örnek Olaylar, Genişletilmiş Altıncı Baskı, Detay Yayıncılık, 432, Ankara.
• Zhllima, E.,Vercuni, A., Tabaku, I., Imami, D., Chan-Halbrendt, C. ve Merkaj, E., 2012. Consumer preferences for table olives in Tirana. Albanian Journal of Agricultural Sciences, 11(2): 81-87.
• Zhllima, E., Chan-Halbrendt, C., Merkaj, E., Imami, D., Vercuni, A. ve Oinami, I., 2014. Analysis of consumer preferences for table olives, thecase of Albanian urban consumers. Journal of Food Products Marketing, 21(9): 521-532.