Beyaz Dut (Morus alba) Yaprağı Ekstraktıyla Çam Ahşap Numunelerin Boyanabilirliğinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 52 - 62, 29.05.2024

Elif Aktürk Bozdemir , Adem Önal , Ferda Eser

Öz

Öz
Bu çalışmada, beyaz dut(Morus alba) yapraklarının doğal boyar madde olarak, ahşap numunelerin renklendirilmesinde kullanılabilirliği araştırıldı. Bu amaçla, Tokat il merkezinde haziran ayında toplanan beyaz dut yaprakları, gölgede kurutuldu ve deiyonize suda soxhlet cihazında reflux edildi. Elde edilen boyar madde kullanılarak,(5x 2.5x2.5 cm) ebatlarında çam ahşap materyaller, sırasıyla pH 4 ve pH 8’de birlikte mordanlama metoduyla boyandı. Mordan olarak demir sülfat(FeSO4.7H2O), bakır sülfat(CuSO4.5H2O), alüminyum sülfat( AIK(SO4)2.12.H2O ), gümüş nitrat(AgNO3) ve Önal -1( %3 NH3 (v/v,) %3 Üre(g/v) %3 Kalsiyum okzalat (g/v)) mordanları kullanıldı. Boyanan materyallerin renk kodları Pantone Color Quide renk atlası ile görsel olarak belirlendi. Yıkama, kuru ve yaş sürtünme haslık analizleri literatürdeki gibi yapılarak, sonuçlar gri skalaya göre tespit edildi. K/S(renk verimliliği) ve CIE Lab (açıklık-koyuluk) değerleri Primer Colorscan SS 6200 cihazında ölçüldü. En yüksek K/S değeri (19,50) Önal-1 mordanı ile elde edildi. Elde edilen haslık sonuçlarına göre yıkama ve sürtme haslıkları tüm mordanlar için yaklaşık 4-5 olarak bulundu.

Anahtar Kelimeler

doğal boya, mordan, boyama, Beyaz dut yaprağı, haslık

Destekleyen Kurum

BAP

Proje Numarası

2023/01

Teşekkür

Sunulan bu çalışma Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından 6003 kodlu proje kapsamında desteklenmiştir. Ayrıca bu çalışma Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Anabilim Dalında, “Beyaz Dut(Morus alba) Yaprağı Ekstraktlarının Değişik Kumaş Türleri ve Ahşap Materyalde Boyarmadde Olarak Kullanılabilirliğinin Araştırılması ” isimli doktora tezinden türetilmiştir. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Kimya anabilim dalı organik sentez laboratuvarı hoca ve araştırmacılarına teşekkür ederim.

Kaynakça

• Torgan, E. (2008). Kökboya (Rubia tinctorum L.) Bitkisinden Pigment Eldesi, Analizi ve Uygulaması (Doctoral dissertation, Marmara Universitesi 21-23 (Turkey)).
• Güneş, A. (2010). Mazı meşesi (quercus infectoria olivier) gomalağından doğal pigment eldesi (Order No. 28582911). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (2566004789). Retrieved from https://www.proquest.com/dissertations-theses/mazı-meşesi-i-quercus-infectoria-olivier/docview/2566004789/se-2
• Deveoğlu, O., & Karadağ, R. (2011). Genel bir bakış: doğal boyarmaddeler. Marmara Fen Bilimleri Dergisi, 23(1), 21-32.
• Srivastava, R., & Sofi, I. R. (2019). Impact of Synthetic Dyes on Human Health and Environment. Impact of Textile Dyes on Public Health and the Environment, 146.
• Eser, F. (2016). Kızılağaç Yapraklarının Tekstil Endüstrisinde Boyarmadde Kaynağı Olarak Değerlendirilmesi. Anadolu University Journal of Science and Technology A-Applied Sciences and Engineering, 17(1), 199-207.
• Özdemir, H. (2022). Yünlü ve pamuklu kumaşların yer fıstığı tohum kabuğuyla boyanması ve renk haslıklarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 37(1), 143-157.
• Önal, A., Özbek, O., Tombul, K. C., & Nached, S. (2021). Investigation of the dyeing properties of cotton fabrics and wool yarns using Prunus persica leaf extract. Journal of the Indian Chemical Society, 98(7), 100092.
• İşbilir, Ş. S., & Çelik, E. (2021). Edirne ilinde yetişen dut ağacı yapraklarının antioksidan ve antidiyabetik aktivitesi üzerine bir çalışma. Journal of Advanced Research in Natural and Applied Sciences, 7(3), 319-332.
• Ceren, İ. N. C. E., & Çağındı, Ö. (2020). Beyaz ve tam buğday unlu ekmek çeşitlerine eklenen beyaz dut (morus alba) yaprak ve posasının antioksidan ve antidiyabetik aktivite üzerine etkisi. Gıda, 45(5), 977-988.
• Atılgan, A., Göktaş, O., & Peker, H. (2012). Pinar Bitki Ekstraktından Elde Edilen Doğal Boyanın Ahşap Malzemeye Üstyüzey Olarak Uygulanması. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 12(2), 139-147.
• Okca, A. K. (2017). Ahşap oyuncaklarının kökboya, cehri ve indigo ile boyanması. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 10(19), 73-88.
• Goktas, O., Duru, M. E., & Ozen, E. (2008). Determination of the color stability of an environmentally friendly wood stain derived from laurel {Laurus nobilis L.) leaf extracts under UV exposure. Forest Products Journal, 58(1/2).
• Beldean, E., & Timar, M. C. (2023). Wood Colouring with Natural Dye Extracts. New Research and Perspectives. Bulletin of the Transilvania University of Brasov. Series II: Forestry• Wood Industry• Agricultural Food Engineering, 81-92.
• Atılgan, A., Ersen, N., & Peker, H. (2013). Atık çay ekstraktlarından elde edilen boyanın ahşap malzemede renklendirme olanaklarının araştırılması. Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 13(2), 268-277.
• Kavak, F., Onal, A., & Seyfikli, D. (2010). Usage of Willow extract as mordant agent and dyeing of wooden and fiber samples with onion (Allium cepa) shell. Rasayan Journal of Chemıstry, 3(1).
• Srivastava, S., Kapoor, R., Thathola, A., & Srivastava, R. P. (2006). Nutritional quality of leaves of some genotypes of mulberry (Morus alba). International Journal of Food Sciences and Nutrition, 57(5-6), 305-313.
• Katsube, T., Imawaka, N., Kawano, Y., Yamazaki, Y., Shiwaku, K., & Yamane, Y. (2006). Antioxidant flavonol glycosides in mulberry (Morus alba L.) leaves isolated based on LDL antioxidant activity. Food chemistry, 97(1), 25-31.
• Zhou, A., Kikandi, S., & Sadik, O. A. (2007). Electrochemical degradation of quercetin: Isolation and structural elucidation of the degradation products. Electrochemistry Communications, 9(9), 2246-2255.
• Singh, P., Arif, Y., Bajguz, A., & Hayat, S. (2021). The role of quercetin in plants. Plant Physiology and Biochemistry, 166, 10-19.
• Okamoto, T. (2005). Safety of quercetin for clinical application. International Journal of Molecular Medicine, 16(2), 275-278.
• Beecher, G. R. (2003). Overview of dietary flavonoids: nomenclature, occurrence and intake. The Journal of nutrition, 133(10), 3248S-3254S.
• Önal, A., Durdykulyyeva, S., Özbek, O., & Nached, S. (2022). The use of Hibiscus sabdariffa flower extracts in cotton fabric and wool yarn dyeing. Journal of The Institution of Engineers (India): Series E, 103(2), 315-321.
• ISO, E. (2001). 105-X12: 2002 Textiles-Tests for colour fastness-Part X12: Colour fastness to rubbing. 12. EN ISO, 105-C07.
• ISO, 105-C06. (2010). 105-C06: Textiles—Tests for Colour Fastness Part C06: Colour Fastness to Domestic and Commercial Laundering. International Organization for Standardization, Geneva, Switzerland.
• Džimbeg-Malčić, V., Barbarić-Mikočević, Ž., & Itrić, K. (2011). Kubelka-Munk theory in describing optical properties of paper (I). Tehnički vjesnik, 18(1), 117-124.
• Önal, A. (2022). Boyar Madde Ve Tekstil Kimyası (1. Baskı). İstanbul; Bilimkent yayınları, 36-37.
• Yeniocak, M., Göktaş, O., Ertan, Ö. Z. E. N., Çolak, M., Uğurlu, M., & Yeniocak, S. (2015). Kökboya İle Renklendirilen ağaç malzemenin yıkanma performanslarının incelenmesi. Selcuk University Journal of Engineering Sciences, 14(2), 304-323.
• Önal, A., & Subasar, F. D. (2012). Kırmızı lahana’dan (Brassica oleracea var.capitata f.rubra) elde edilen doğal boya ile yün, pamuk ve keten kumaşların boyanması. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi(1), 35-41.
• Öztav, F. (2009). Havaciva Bitkisi (Alkanna tinctoria)’nin Selülozik ve Protein Elyaf Boyarmaddesi Olarak Kullanılabilirliğinin Araştırılması.Doktora tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.Tokat, 90-91.