The Effect of Whistleblowing on Psychological Resilience: TR90 Region Accounting Professionals Example

Yıl 2019, 2019 Ek Sayı, 170 - 180, 27.10.2019

Büşra Tosunoğlu

Öz

The concept of whistleblowing, which is becoming more and more important
in recent years, is expressed as communicating the situations that are contrary
to the ethical values and laws in the working life of the individuals to the
relevant persons and organizations. As in every profession, professional accountants may have problems in
how they act in the face of negative situations related to their taxpayers
while performing their professional activities, and this situation affects
their psychological resilience levels. The aim of this study; is to determine
the effect of whistleblowing on psychological resilience in terms of
professional accountants. In this direction, a model has been developed and
tested. Two
hypotheses were created to test the model and a questionnaire was applied to
professional accountants operating in TR90 region. Structural
equation model was used to test the hypotheses. According to the analysis
results; It was concluded that whistleblowing has a high level and positive
effect on psychological resilience

Anahtar Kelimeler

Whistleblowing, Psychological Resilience, Accounting Professionals

Bilgi Uçurmanın Psikolojik Dayanıklılık Üzerindeki Etkisi: TR90 Bölgesi Muhasebe Meslek Mensupları Örneği

Öz

Son
yıllarda önemi giderek artan bilgi uçurma kavramı, bireylerin çalışma
hayatlarında etik değerlere ve yasalara aykırı durumları ilgili kişi ve
kuruşlara iletme olarak ifade edilmektedir. Her meslekte olduğu gibi muhasebe
mesleğini icra eden meslek mensupları da mesleki faaliyetlerini
gerçekleştirirken mükelleflerine ilişkin olumsuz durumlar karşısında nasıl
hareket etmeleri noktasında problemler yaşayabilmekte ve bu durum da psikolojik
dayanıklılık seviyelerini etkilemektedir. Bu çalışmanın amacı; bilgi uçurmanın
psikolojik dayanıklılık üzerindeki etkisini muhasebe meslek mensupları
açısından belirlemektir. Bu doğrultuda bir model geliştirilmiş ve test
edilmiştir. Modelin test edilmesinde iki hipotez oluşturulmuş ve TR90
bölgesinde faaliyette bulunan muhasebe meslek mensubuna anket uygulanmıştır.
Oluşturulan hipotezleri test etmek için yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır.
Analiz sonuçlarına göre; bilgi uçurmanın psikolojik dayanıklılık üzerinde
yüksek düzeyde ve pozitif bir etkiye sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilgi Uçurma, Psikolojik Dayanıklılık, Muhasebe Meslek Mensupları

Kaynakça

• Aktan, C. C. (2015). Organizasyonlarda yanlış uygulamalara karşı bir sivil erdem, ahlaki tepki ve vicdani red davranışı: Whistleblowing, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7 (2), 19-36. Altunışık, R. C., Bayraktaroğlu, R. ve Engin, S.Y. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı. Sakarya: Sakarya Kitabevi.Ateş, N. (2012). Öğretmenlikte meslek ahlakı ve mesleki değerler, Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 3 (6), 3-18. Baltacı, A. (2017). Eğitim örgütlerinde bilgi uçurma sürecinin yönetilmesi, International Journal of Social and Educational Science, 4 (7), 43-62.Brennan, N. ve Kelly, J. (2007). A study of whistleblowing among trainee auditors, British Accounting Review, 39 (1), 61-87. Brink, A. G., Lowe, D. J. & Victoravich L. M. (2013). The effect of evidence strength and internal rewards on intentions to report fraud in the dodd-frank regulatory environment, Auditing: A journal of Practice & Theory, 32 (3), 87-104.Celep, C. ve Konaklı, T. (2012). Bilgi uçurma: eğitim örgütlerinde etik ve kural dışı uygulamalara yönelik bir tepki, E-International Journal of Educational Research, 3 (4), 65-88.De Graff, G. (2010). A report on reporting: why peers report ıntegrity and law violantions ın public organizations, Public Administration Review, 70 (5), 767-779.Dow, K. E., Wong, J., Jackson, C. & Leitch, R. A. (2008). A comparison of structural equation modeling approaches: the case of user acceptance of information systems, Journal of Computer Information Systems, 48 (4), 105-116.Golapshani N. (2003). Understanding reliability and validity in qualitative research, The Qualitative Report, 8 (4): 597-607.Gökçe Toker, A. (2013). Whistle-blowing ıntentions of prospective teachers: education evidence, International Education Studies, 6 (8), 112-123.Hair, J.F., Tatham, R. L., Anderson, R. E. & Black, W. (1998). Multivariate data analysis. New Jersey: Prentice Hall.Kalaycı, Ş. (2014). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik değişkenleri. İstanbul: Asil Yayın Dağıtım.Kaygısız, E. G., Çelik, A. ve Kaplan, M. (2019). Aile işletmelerinde bilgi ifşası: kavramsal bir değerlendirme, Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, 6 (33), 580-586. Kline, P. (1994). An easy quide to factor analysis. New York: Routledge.Kurtuluş, K. (1998). Pazarlama araştırmaları. İstanbul: Avcıol Basın Yayın. Liyanarachchi, G. A. ve Alder, R. (2011). Accountants’ whistle-blowing ıntentions: the ımpact of retaliation, age and gender, Australian Accounting Review, 21 (2), 167-182. Mesmer Magnus, J. R. ve Viswesvaran, C. (2005). Whistleblowing organizations: an examination of correlates of whistleblowing ıntentions, actions and retalition, Journal of Business Ethics, 62 (3), 277-297.Nartgün, Ş. S. ve Kaya, A. (2017). Öğretmenlerin bilgi uçurma davranışları ve bilgi uçurma nedenleri ile bireysel değerleri arasındaki ilişki, The Journal of Academic Social Science Studies, 54, 65-89. Near, J. P. ve Miceli, P. (1985). Organizational dissidence: the case of whistle-blowing. Journal of Business Ethics, 4 (1), 1-16. Park, H., Blenkinsopp, J., Öktem, M. K. ve Ömürgönülşen, U. (2008). Cultural orientation and attitudes toward different forms of whistleblowing: a comparison of south Korea, Turkey and the U.K., Journal of Business Ethics, 82, 929-939. Park, H. ve Blenkinsopp, J. (2009). Whistleblowing as planned behavior- a survey of south Korean police officers, Journal of Business Ethics, 85 (4), 545-556.Robinson, S. N., Robertson, J. C. & Curtis, M. B. (2012). The effects of contextual and wrongdoing attributes on organizational employees’ whistleblowing ıntentions following fraud, Journal of Business Ethics, 106, 213-227.Seifert, D. L. (2006). The influence of organizational justice on the perceived likelihood of whistle-blowing, academic dissertation, Doctor of Philosophy Washington State University, College of Business. Tavakoli, A., Keenan, J. & Karanovic, B. C. (2003). Culture and whistleblowing an empirical study of croatian and United States managers utilizing hofstede’s cultural dimensions, Journal of Business Ethics, 43 (1), 49-64.Toker Gökçe, A. (2014). Okul yönetiminde bilgi uçurma (whistle-blowing). İnayet Aydın ve Kürşad Yılmaz (Ed.), Pegem Akademi, (s. 493-503). Ankara.Toker Gökçe, A. ve Oğuz, E. (2015). Öğretmen adaylarının farklı bilgi uçurma (whistleblowing) tercihlerinde belirleyici olan kültürel değerler, Sakarya University Journal of Education, 5 (1), 55-69.Turan, B. ve İplikçioğlu, İ. (2018). Planlı davranış teorisi ile whistleblowing niyetinin incelenmesi: sağlık sektörü çalışanları üzerinde bir araştırma, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 147-166.Tümlü Ülker, G. ve Recepoğlu, E. (2013). Üniversite akademik personelinin psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3 (3), 205-213. Uyar, S. ve Yelgen, E. (2015). Bilgi ifşası (whistleblowing) ve denetim. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13 (1), 85-106.Xu, Y. ve Ziegenfuss, D. E. (2008). Reward systems, moral reasoning and ınternal auditors’ reporting wrongdoing, Journal of Business and Psychology, 22 (4), 323-331.Yener, S. (2018). İşgören sesliliğinin tükenmişlik ve bilgi uçurma arasındaki ilişkide düzenleyici rolü. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16 (31), 217-236.Yürür, S. ve Nart, S. (2016). Örgütsel adalet algısı kamu çalışanlarının ihbar etme niyetinin belirleyicisi midir?, Amme İdaresi Dergisi, 49 (3), 117-148.