An application of CRITIC-based PROMETHEE method in academic success ranking

Yıl 2022, , 649 - 663, 15.04.2022

Sinem Mutlu , Gültekin Cagıl , Ahmet Ayar

https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.976239

Cited By: 2

Öz

The rapidly increasing university number causes difficulty in distinguishing a qualified university and it starts debates over the quality of the education. The fact that there are so many more graduates from the university when it is compared to the past, can be followed by evaluating a graduate according to her/his university’s quality. Thus, it is necessary to be aware of the academic performance while choosing a university to study. In this article, it is aimed to investigate and rank the state universities, in Marmara Region, which provide a training for industrial engineering; in terms of universities’ academic performances and in terms of providing ideas and in terms of some other points that we don’t pay attention. Eight different criteria are taken into consideration and the criteria weightiness has been determined by CRITIC Weighting Method. By using the weightiness acquired and the data collected from this study, ten alternative universities are ranked both fully and partly by data from 2019 and PROMETHEE method. Results from this study are interpreted and following researches are advised.

Anahtar Kelimeler

CRITIC method, Ranking industrial engineering, PROMETHEE method, Ranking universities

CRITIC tabanlı PROMETHEE yöntemiyle akademik başarı sıralama uygulaması

Öz

Yıldan yıla artan üniversite sayısı, nitelikli üniversitelerin ayırt edilmesinde zorluğa yol açmakta ve eğitimin kalitesi konusunda tartışmalara sebep olmaktadır. Geçmişe kıyasla çok daha fazla üniversite mezununun bulunması, mezunların mezun oldukları üniversitenin başarısı ile değerlendirilmesine de neden olabilmektedir. Bu sebeple üniversite tercihlerinde akademik performansın göz önünde bulundurularak bilinçli tercih edilmesi gerekli bir husustur. Bu çalışmada, Marmara Bölgesi’ndeki Endüstri Mühendisliği eğitimi veren devlet üniversitelerinin akademik performansları gerek öğrencilere fikir sağlaması gerekse aslında çok da dikkat etmediğimiz özellikleriyle üniversitelerin birbirlerinden ne derece üstün olduğunu gözlemlemek amacıyla sıralanmıştır. Toplamda sekiz kriter göz önünde bulundurulmuş, kriter ağırlıkları CRITIC ağırlıklandırma metodu ile belirlenmiştir. Buradan elde edilen ağırlıklar ve çalışmada saptanan veriler kullanılarak on alternatif üniversite 2019 yılı verileri ile PROMETHEE yöntemi yardımıyla hem kısmi olarak hem de tam olarak sıralanmıştır. Elde edilen sonuçlar yorumlanarak sonrasında yapılabilecek çalışmalara tavsiyelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

CRITIC yöntemi, Endüstri mühendisliği sıralama, PROMETHEE yöntemi, Üniversite sıralama

Kaynakça

• Abbott, M. & Doucouliagos, C. (2003). The efficiency of Australian universities: a data envelopment analysis. Economics of Education Review, 22(1), 89-97. https://doi.org/10.1016/S0272-7757(01)00068-1
• Agraval, N. (2021). Multi-criteria decision-making toward supplier selection: exploration of PROMETHEE II method, Benchmarking: An International Journal. https://doi.org/10.1108/BIJ-02-2021-0071
• Agustina, R., Dwanoko, Y. S., Susanto, G., Kuswinardi, W., Purwanto, H. L. & Suprianto, D. (2019). Decision makind system vocational high school election using PROMETHEE method. Journal of Physics: Conference Series.
• Akbulut, O.Y. (2019). CRITIC & EDAS yöntemleri ile İş Bankası’nın 2009-2018 yılları arasındaki performansının analizi, Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 4(2), 249-263. https://doi.org/10.30784/epfad.594762
• Aladağ, Z., Alkan, A., Güler, E. & Özdin, Y. (2018). Akademik birimlerin veri zarflama analizi ve PROMETHEE yöntemleri ile performans değerlendirmesi: Kocaeli Üniversitesi örneği. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 34(1).
• Albadvi, A., Chaharsooghi, K. & Esfahanipour, A. (2007). Decision making in stock trading: An application of PROMETHEE, Europian Journal of Operational Research, 177(2)., 678-693. https://doi.org/10.1016/j.ejor.2005.11.022
• Aliyev, R., Temizkan, H. & Aliyev, R. (2020) Fuzzy analytic hierarchy process-based multi-criteria decision making for universities ranking, Symmetry, 12(8). https://doi.org/10.3390/sym12081351
• Apan, M. & Öztel, A. (2020). Girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının CRITIC-PROMETHEE bütünleşik karar verme yöntemi ile finansal performans değerlendirmesi: Borsa İstanbul’da bir uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 63, 54-73.
• Arık, N. & Seyhan, B. (2016). TOP 500’deki Türk üniversitelerinin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü. Kesit Akademi Dergisi, 2(6), 198-209. Arslan, A. & Güven, Ö. (2018). Veri zarflama analizi ile üniversitelerin etkinliklerinin belirlenmesine yönelik bir çalışma: Türkiye örneği, Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi (2).
• Aygün, F. (2011). PROMETHEE sıralama yöntemi ile yatırım projesi değerlendirme ve üretim sektöründe uygulanması [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü]
• Bağcı, H. & Esmer, Y. (2016). PROMETHEE yöntemi ile faktoring şirketi seçimi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 116-129. https://doi.org/10.18221/bujss.14955
• Bal, V. (2013). Vakıf üniversitelerinde veri zarflama analizi ile etkinlik belirlenmesi, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1).
• Baharat, E. N. (2019). PROMETHEE yöntemiyle tercih edilen otomobil markasının hizmet kalitesi ve müşteri memnuniyetinin değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Can, G.F. & Kargı, Ş. (2019). Sektörlerin iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk seviyelerinin CRITIC-EDAS entegrasyonu ile değerlendirilmesi, Endüstri Mühendisliği Dergisi, 30(1), 15-31.
• Coşkun, S. S. (2015). Eğitim kurumlarının kurumsal performanslarının ölçüm modellemesi: Çok kriterli yöntem uygulanması [Yüksek Lisans Tezi, Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Çakır, S., & Perçin, S. (2013). Çok kriterli karar verme teknikleriyle lojistik firmalarında performans ölçümü, Ege Akademik Bakış, 13(4), 449-459.
• Çalışkan, E. & Eren, T. (2016). Bankaların performanslarının çok kriterli karar verme yöntemiyle değerlendirilmesi, Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2), 85-107.
• Çavdar, H. & Özçalık, S. (2019). İşletme performanslarının karşılaştırılması: BIST’te PROMETHEE yöntemiyle bir uygulama, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 26(3), 815-832. https://doi.org/10.18657/yonveek.587858
• Diakoulaki, D., Mavrotas, G. & Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: the CRITIC method, Computers & Operations Research, 22(7), 763-770. https://doi.org/10.1016/0305-0548(94)00059-H
• Dağdeviren, M. & Eraslan, E. (2008). PROMETHEE sıralama yöntemi ile tedarikçi seçimi, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(1), 69- 75.
• Demircioğlu, M. & Coşkun, İ. T. (2018). CRITIC-MOOSRA yöntemi ve UPS seçimi üzerine bir uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27(1), 183-195.
• Doğan, N. Ö. & Uçak, H. (2018). Üniversite tercihinde çok kriterli karar verme yöntemlerinin kullanılması: vakıf üniversitelerinin ameliyathane programları üzerine bir analitik hiyerarşi prosesi uygulaması. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 8(2), 265- 286.https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.465190
• Ishizaka, A., Pickernell, D. Huang, S. & Senyard, J. (2020). Examining knowledge transfer activities in UK universities: advocating a PROMETHEE-based approach. International Journal of Entrepreneurial Behaviour & Research, 26(6), 1389-1409. https://doi.org/10.1108/IJEBR-01-2020-0028
• Işık. Ö. (2019). Türkiye’de hayat dışı sigorta sektörünün finansal performansının CRITIC tabanlı TOPSIS ve MULTIMOORA yöntemiyle değerlendirilmesi. BMIJ, 7(1), 542-562. http://dx.doi.org/10.15295/bmij.v7i1.1090
• Jati, H., Nurkhamid, & Wardani, R. (2021), Visibility Ranking of University E-Learning Websites – CRITIC Method Approach, 1737(3).
• Kılıç, O. & Çerçioğlu, H. (2016). TCDD iltisak hatları projelerinin değerlendirilmesinde uzlaşık çok ölçütlü karar verme yöntemleri uygulaması, Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 31(1), 211-220. https://doi.org/10.17341/gummfd.15002
• Kordon, E. (2006). Yetkinliklere dayalı kariyer planlama ve endüstri mühendisliği öğrencileri için bir uygulama [Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi]
• Küçükoğlu, S. (2020). Çok kriterli karar verme yöntemleri ile Türkiye’de nükleer santral kuruluş yeri seçimi [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Murat, S., Kazan, H. & Coşkun, S. (2015). An application for measuring performance quality of schools by using the PROMETHEE multi-criteria decision making method. Procedia – Socialand Behavioral Sciences, 195, 729- 738.
• Orakçı, E., & Özdemir, A. (2017). Telafi edici çok kriterli karar verme yöntemleri ile Türkiye ve AB ülkelerinin insani gelişmişlik düzeylerinin belirlenmesi. AKÜ İİBF Dergisi, 19(1), 61-74. https://doi.org/10.5578/jeas.49652
• Özdemir, D. (2019). PROMETHEE Yöntemi ile Türkiye’de yenilenebilir enerji alternatiflerinin sıralanması [Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Özden, C. (2008). Veri zarflama analizi (VZA) ile Türkiye’deki vakıf üniversitelerinin etkinliğinin ölçülmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2), 167-185.
• Özel, G. (2014) Devlet üniversitelerinin etkinlik analizi: Türkiye örneği, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(3), 124-136. Rençber, Ö. F. (2018). İllerin bilgi ve iletişim teknolojileri gelişmişliklerine göre sıralanması: PROMETHEE yöntemi ile örnek uygulama. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 271-285. https://doi.org/10.30794/pausbed.425451
• Şahin, A. & Akkaya, G. C. (2013). PROMETHEE sıralama yöntemi ile portföy oluşturma üzerine bir uygulama. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları, 2(2), 67-81.
• Şahin, O. (2018). Türkiye’deki bireysel emeklilik şirketlerinin bireysel emeklilik yatırım fonları üzerinden performanslarının değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi, Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Şenkayas, H.& Hekimoğlu, H. (2013). Çok kriterli tedarikçi seçimi problemine PROMETHEE yöntemi uygulaması, Verimlilik Dergisi, 0(2), 63-80.
• Ulucan, A. (2011). Measuring the efficiency of Turkish universities using measure-specific data envelopment analysis. Sosyo Ekonomi, 14(1), 181-196.
• Urfalıoğlu, F. & Genç, T. (2013). Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye’nin ekonomik performansının Avrupa Birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, 35(2), 329-360. Ünlü, U, Yalçın, N. & Yağlı, İ. (2017). Kurumsal yönetim ve firma performansı: TOPSIS yöntemi ile BIST 30 firmaları üzerine bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 63-81. https://doi.org/10.16953/deusbed.09673
• Wing, S., Wei, G., Lu, J., Wu, J., Wei, C. & Chen, X. (2021), GRP and CRITIC method for probabilistic uncertain linguistic MAGDM and its application to site selection of hospital constructions. Soft Comput. https://doi.org/10.1007/s00500-021-06429-2
• Vetschera, R. & Almeida, A. (2012). A PROMETHEE-based approach to portfolio selection problems. Computers & Operation Research, 39(5), 1010-1020. https://doi.org/10.1016/j.cor.2011.06.019
• Yalçın, N. & Karakaş, E. (2019). Kurumsal sürdürülebilirlik performans analizinde CRITIC-EDAS yaklaşımı. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 34(4), 147-161. https://doi.org/10.21605/cukurovaummfd.704167