Türkiye ve Avrupa'daki Tüketicilerin Gıda Etiketi Okuma Tutumlarını Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 4, 261 - 267, 31.12.2017

Aybike Cebeci F. Esra Güneş

Öz

Ülkelerin refah düzeylerinin artmasıyla birlikte
tüketiciler, tükettikleri gıdaların besin öğesi içeriğine, güvenilirliğine ve
sağlıklı olmasına daha çok önem vermektedir. Bu çalışmada, Türkiye ve
Avrupa’daki tüketicilerin besin etiketi okuma alışkanlığını etkileyen
faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Genel olarak, ambalajlı gıda
ürünlerinin üzerindeki etiket bilgilerinin okunma sıklığı incelendiğinde,
sıklığın çalışmalarda yer alan insanların sosyodemografik özelliklerine,
kişilerin sağlıklı beslenmeye karşı duydukları ilgiye, beslenme bilgi
düzeylerine ve yaş aralıklarına göre değişiklik gösterebildiği belirlenmiştir. Buna ek olarak, sağlıklı
beslenme için uygun ürün seçimi yapma konusunda bir bilgi açığı olduğu da
bulunmuştur. Bu
bağlamda, tüketicilerin besin etiketlerini okuma oranlarının artırılması için
tüketicilerin bilinçlendirilmesi göz önüne alınmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Beslenme Bilgisi, Besin Etiketi Okuma, Besin Etiketleri, Tüketici Davranışları

Kaynakça

• Sanchez, M., Sanjuan, A.I., Akl, G. (2001). The Influence of Experience in Consumption and Personal Attitudes on the Purchase of Lamb and Beef. 71st EAAE Seminar, Zaragoza-İspanya.
• Caswell, J.A., Noelke, C.M., Mojduszka, E.M. (2002). Unifying Two Frameworks for Analyzing Quality and Quality Assurance for Food Products (B. Krissoff, M. Bohman ve J.A. Caswell Editör). Global Food Trade and Consumer Demand for Quality, Kluwer Academic/Plenum Publishers, New York, s.43-61.
• Onurlubaş E. (2015). Tüketicilerin Gıda Güvenliği Konusunda Bilinç Düzeylerinin Ölçülmesi: Tokat İli Örneği. G.O.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara (Danışman: Prof. Dr. A. Zafer GÜRLER).
• Pride, W., Ferrell, O.C. (2013). Foundations of Marketing. Cengage Learning. Higher Education, 220.
• Kang, H.T. (2013). Reading nutrition labels is associated with a lower risk of metabolic syndrome in Korean adults: The 2007–2008 Korean NHANES. Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases, 23: 876-882.
• Graham, D.J., Laska, M.N. (2012). Nutrition label use partially mediates the relationship between attitude toward healthy eating and overall dietary quality among college students. J. Acad. Nutr. And Diet. 112: 414-18.
• Satia, J.A., Galanko, J.A., Neuhouser, M.L. (2005). Food nutrition label use is associated with demographic, behavioral, and psychosocial factors and dietary intake among African Americans in North Carolina. J. Am. Diet. Assoc, 105: 392-402.
• Solomon, M.R., Marshall, G.W., Stuart, E.W. (2012). Marketing: Real People, Real Choices. Pearson Education Limited.
• Demirci, A., Demirci, A. (2013). Kozmetik ürün etiketlerindeki sembollerin bilinirliği. E-Journal of New World Sciences Academy, 136-45.
• T.G.K. (2011). Türk gıda kodeksi etiketleme yönetmeliği, Resmi Gazete, 28157, 29 Aralık 2011.
• T.V.H.B. (2014). Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, Resmi Gazete, 28906, 7 Şubat 2014.
• Tek, B.Ö. (2000). 21. Yüzyılın Basında Tüketicinin Korunması’nın Değisen Gündemi çerçevesinde Türkiye’nin Yeri. 21.Yüzyıla Girerken Tüketici Olarak Haklarımızı Biliyor Muyuz? Standart, 16-25.
• Gün, İ., Orhan, H. (2011). Süt ve Ürünleri Tüketicilerinin Etiket Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi. Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech., 1: 45–51.
• T.K.B. (2002). Türk Gıda Kodeksi Gıda Maddelerinin Genel Etiketleme ve Beslenme Yönünden Etiketleme Kuralları Tebliği. Resmi Gazete,2002/58.
• Food Standards Agency. (2010). Public attitudes towards, and use of, general food labeling. Social Science Research Unit Oxford Evidentia, UnitReport 4.
• Besler, H.T., Buyuktuncer, Z., Uyar, M.F. (2012). Consumer understanding and use of food and nutrition labeling in Turkey. J. Nutr. Edu. And Behav., 44: 584-91. Alpuğuz G., Erkoç F., Mutluer B., Selvi M. (2009). Gençlerin (14-24 Yaş) Gıda Hijyeni ve Ambalajlı Gıdaların Tüketimi Konusundaki Bilgi ve Davranışlarının İncelenmesi. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 66 (3): 107–115.
• Güneş FE., Aktaç Ş., Omurtag Korkmaz Bİ. (2014). Tüketicilerin Gıda Etiketlerine Yönelik Tutum ve Davranışları. Akademik Gıda, 12 (3): 30–37.
• Grunert GK., Fernandez-Celemin L., Wills JM., Bonsmann SSG., Nureeva L. (2010). Use and Understanding of Nutrition Information on Food Labels in Six European Countries. J Public Health, 18: 261–277.
• Grunert GK., Wills JM., Fernandez-Celemin L. (2010). Nutrition Knowledge, and Use and Understanding of Nutrition Information on Food Labels Among Consumers in the UK. Appetite, 55: 177–189.
• Ranilovic J., Baric IC. (2011). Differences Between Younger and Older Populations in Nutrition Label Reading Habits. British Food Journal, 113 (1): 109–121.
• Aygen FG. (2012). Tüketicilerin Besin Etiketi İncelenmesi Konusundaki Tutum ve Davranışları. İşletme Araştırmaları Dergisi, 4 (3): 28–54.
• Annunziata A., Vecchio R. (2012). Factors Affecting Use and Understanding of Nutrition Information on Food Labels: Evidences from Consumers. Agricultural Economics Review, 13 (2): 103–116.
• Köse N., Yaman M. (2010). Tüketicilerin Gıda Maddelerinin Son Kullanma Tarihine Verdikleri Önem Üzerine Bir Araştırma: Kastamonu İli Merkez İlçe Örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18 (1): 233–240.
• Cooke R., Papadaki A. (2014). Nutrition Label Use Mediates the Positive Relationship Between Nutrition Knowledge and Attitudes Towards Healthy Eating with Dietary Quality Among University Students in the UK. Appetite, 83 (1): 297–303.
• Kresic G., Mrduljas N. (2016). The Relationship Between Knowledge and the Use of Nutrition Information on Food Package. Acta Alimentaria, 45 (1): 36-44.
• Gezmen Karadağ M., Türközü D. (2017). Consumers’ Opinions and Use of Food Labels, Nutrition, and Health Claims: Results from Turkey, Journal of Food Products Marketing, DOI: 10.1080/10454446.2017.1266558. Erişim Tarihi: 6 Eylül 2017.
• Topuzoğlu, A., Hıdıroğlu, S., Ay, P., Önsüz, F., İkiışık, H. (2007). Tüketicilerin Gıda Ürünleri ile İlgili Bilgi Düzeyleri ve Sağlık Risklerine Karşı Tutumları. Kor Hek, 6 (4): 253-58.
• Karabiber, C., Hazer, O. (2010). “Tüketicilerin Bilgi Kaynağı Olarak Gıda Ürünlerindeki Etiketi Okuma ve Anlamada Karşılaştıkları Sorunların İncelenmesi”, Hacettepe Üniversitesi Tüketici-Pazar-Araştırma-Danışma Test ve Eğitim Merkezi Tüketici Yazıları II, 253-270.
• Ünüsan, N. (2004). “Preschool Teachers’ Attitudes Towards Nutritional Information on Food Labels in Turkey and Recommendations for an Educational Programme”, Early Child Development and Care, 174 (7): 629 – 638.