Aksaray İli Eskil İlçesi Geleneksel Bir Buğday Ürünü: Cüğcük

Yıl 2018, Ek Sayı 1, 78 - 85, 27.07.2018

Adeviye Filikci , Nermin Işık

Öz

Geleneksel yiyecek, bir bölgede
yetiştirilen ürünler ve bölge halkının kültürüyle bir araya getirilerek oluşturulan,
bölgede gelenek haline gelmiş yiyeceklerdir. Cüğcük, Eskil ilçesi mutfağının geleneksel yiyeceklerindendir. Araştırmanın
amacı, Aksaray’ın Eskil ilçesinde yapılan
cüğcüğün yapım aşamaları ve tüketim şeklinin derlenerek kayıt altına alınması
ve gelecek kuşaklara aktarılmasıdır. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı
çalışmanın verileri, Eskil’de yaşayan, kaynak kişi olma özelliklerine sahip, ev
kadınlarından (n=8), yarı-yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak elde
edilmiştir. Cüğcük yaparken buğday temizlenir, yıkanır ve kaynatılarak
kurutulur. Yapılacak çeşidine göre eklenmesi gereken besinler (kenevir,
kavun-karpuz çekirdeği, menengiç, zeyrek (keten tohumu) eklenerek öğütülür.
Genellikle sütün içine katılarak içine kuru üzüm eklenir ve cips şeklindeki
tarhanayla (Maraş tarhanası gibi), nadir olarak da pekmezle karıştırılarak ya da kuru
şekilde, yat geberlik olarak tüketildiği belirlenmiştir. Buğdayın hasat
edilmesinden sonra yapılan cüğcük bir sonraki hasada kadar ilçede sevilerek tüketilen bir besindir. Bu çalışmayla
unutulmaya yüz tutmuş bir besin olan cüğcüğün kayıt altına alınması,
tanıtılması mutfak kültürü açısından da önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Cüğcük, Eskil, Mutfak Kültürü, Aksaray, Geleneksel Gıda

Kaynakça

• Başoğul, N. (2010), Karpuz ve çekirdekleri ile gelen sağlık, 09.01.2018 http://www.hakaynasi.com/nazan-basogul/622/karpuz-ve-cekirdekleri-ile-gelen-saglik-nazan-basogul-tabiat-ecz-as-ha.aspx
• Dönmez, E. Salantur, A. Yazar, S. Akar, T. ve Yıldırım, Y., (2004). Ülkemizde bulgurun yeri ve bulgurluk çeşit geliştirme, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, Sayı 1-2, 71-76
• Egelioğlu, N. (2012). Keten tohumu kullanımının menopozal semptomlar ve yaşam semptomları üzerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, İzmir, 32
• Işıklı, N. ve Şenol, B. (2009). ‘Buğday çerezi: Kavurga’, II. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu 27-29 Mayıs 2009, Van,315-319
• Kalem, S. ve Dural, B. (Ed). (2016 ). Türkiye’nin buğday atlası, WWF Vakfı 2016 Raporu,
• Kalkan, F. (2013). Buğday öğütmede ilk kırma valslerinin yapısal özellikleri ve işletme parametrelerinin buğday boyut küçültmesine ve enerji tüketimine etkisinin belirlenmesi, , Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, 1
• Kavun çekirdeği suyunun inanılmaz faydaları, 09.01.2018 http://www.gidagundemi.com/beslenme-ve-saglik/beslenme/kavun-cekirdegi-suyunun-inanilmaz-faydalari-h14764.html
• Köksel, H. Çetiner, B. Şanal, T., 2016, (2016). Hububat Ürünleri Konusunda Yanıltıcı İddialar Ve Bilimsel Değerlendirmeler, TUSAF Dergisi Sayı 1, 50-66
• Özberk, F. Karagöz, A. Özberk, İ. Atlı, A., (2016). Buğday Genetik Kaynaklarından Yerel ve Kültür Çeşitlerine; Türkiye'de Buğday ve Ekmek, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2016, Sayı 2, 218-233
• Şeren Karakuş, S. Küçükkömürler, S. Ekmen, Z., (20 ). Türk Kültürün de Bulgur, 38. ICANAS (Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi) Bildiri Kitapçığı,10-15 Eylül 2007, ANKARA, 1179-1190
• Ünüvar, A. (2013). Menengiç (Pistaciaterebinthus L.) Ve Bazı Ekmek Katkı Maddelerinin Hamur Reolojik Özellikleri Ve Ekmek Kalitesi Üzerine Etkileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı, , Ankara, 4
• Yiğit, A. Ertürk, Ü. Korukluoğlu, M., (2005). Fonksiyonel Bir Gıda: Ceviz, DergiPark, 2005, Sayı 1, Cilt 34, 163-170