Coğrafi İşarete Sahip Olan Yöresel Ürün ve Yemeklerin Manisa’nın Gastronomi Turizminin Gelişimine Katkısı

Yıl 2018, Ek Sayı 1, 371 - 389, 27.07.2018

Eda Hazarhun , Mustafa Tepeci

Öz

Yerel
ve geleneksel gıdalar gastronomi turizmininin, önemli ürünleri arasında yer
almaktadır. Son yıllarda, turistlerin yöresel değerlerini koruyan ve ön plana
çıkartan destinasyonlara daha fazla seyahat gerçekleştirdikleri görülmektedir.
Bundan dolayı, destinasyonlar turist çekmek ve turizm gelirlerini artırmak için
yöresel ürünleri korumaya önem vermeye başlamışlardır. Yöresel ürünlerin
korunması ve gelecek nesillere aktarılması, yerelliğin dünya ile buluşması
olarak ön plana çıkartılan coğrafi işaretleme uygulaması ile
gerçekleştirilmektedir. Türkiye’nin, çok eski çağlardan beri sayısız medeniyete
ev sahipliği yapması, coğrafi konumunun uygunluğu ve verimli toprak yapısı çok
çeşitli coğrafi işaretli yöresel ürünlere sahip olmasına neden olmuştur. Bu
yöresel ürünlerin kalite standartlarının korunması ve taklitlerinden sakınılması
için coğrafi işaretleme ile tescillenmesi gerekmektedir. Coğrafi işarete sahip
ürünler, destinasyonlara gastronomi turizmi kapsamında turist çekmektedir.
Turistler coğrafi işarete sahip yöresel ürün ve yemekleri deneyimlemek için
destinasyonlara seyahat gerçekleştirmektedir. Bu çalışmada, Manisa ilinde
coğrafi işaret tescili alan yöresel ürün ve yemekler tanıtılarak, coğrafi
işarete sahip ürün ve yemeklerin gastronomi turizmine katkısı belirlenmeye
çalışılmıştır. Manisa ili, Akhisar Domat Zeytin, Akhisar Uslu Zeytin, Akhisar
Köfte, Salihli Kiraz, Salihli Odun Köfte ve Kırkağaç kavunu olmak üzere
toplamda altı coğrafi işaretli ürüne sahiptir. Coğrafi işarete sahip olan
yöresel ürün ve yemeklerin Manisa’nın gastronomi turizminin gelişimine katkısı
için öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Coğrafi İşaretleme, Manisa, Gastronomi Turizmi, Manisa’nın Coğrafi İşarete Sahip Ürünleri

Kaynakça

• Akhisar Zeytini (2018a). Akhisar Zeytini. http://www.akhisarzeytini.net/domat_zeytin.htm. Erişim Tarihi: 28 Ocak 2018.
• Akhisar Zeytini (2018b). Akhisar Zeytini. http://www.akhisarzeytini.net/uslu_zeytin.htm. Erişim Tarihi: 28 Ocak 2018.
• Avşar, E. (2014). Manisa Halk Kültürü. Manisa’yı Tanıtma ve Turizm Derneği Kültür Yayınları.
• Bowen, S. ve Zapata, A.V. (2009). Geographical Indications, Terroir, and Socio Economic and Ecological Sustainability: The Case of Tequila . Journal of Rural Studies. 25 (1), 108-119.
• Diken, B. ve Tepeci, M. (2017). Determination of the Effects of Grapes and Grape Products on The Development of (Gastronomic) Tourism in Manisa. 3rd International Gastronomic Tourism Congress, (pp.110-123), İzmir, Turkey, December 7-9.
• Doğan, B. (2015). Coğrafi İşaret Korunmasının Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Önemi. NWSA-Social Science,10 (2), 58-75.
• Döner, G. ve Tepeci, M., (2014). Manisa Mesir Macunu Festivali Ziyaretçilerinin Festivale Katılım Nedenleri ve Memnuniyet Düzeylerini Etkileyen Unsurların Belirlenmesi. 15. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, 782-795, Gazi Üniversitesi, Ankara, 13-16 Kasım.
• Durlu-Özyaka, F., Sünnetçioğlu, S. ve Can, A. (2013). Sürdürülebilir Gastronomi Turizmi Hareketliliğinde Coğrafi İşaretlemenin Rolü. Journal of Tourim and Gastronomy Studies, 1 (1),13-20.
• Ertan, A. (2010). Prestijli Tarım Ürünlerinin Pazarlanmasında Kalite ve Coğrafi İşaret Kavramlarının Tutundurulması ve Bu Bağlamda Tarım Satış Kooperatiflerinin Önemi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (2),157-170.
• Gökovalı, U. (2007). Coğrafi İşaretler ve Ekonomik Etkileri: Türkiye Örneği. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21 (2), 142-159.
• Gurmevi, (2014). http://www.gurmevi.com/sarkuteri-detay/57_akhisar-domat-kirma. Erişim Tarihi:25 Ocak 2017.
• Haber45 (2014). https://www.45haber.com/ekonomi/kirkagac-kavununda-bu-yil-verim-fazla.html. Erişim Tarihi:28 Ocak 2018.
• Hürriyet (2008). Türkiye’nin Lezzet Haritası. http://kelebekgaleri.hurriyet.com.tr /galeridetay/92561/2368/1/turkiyenin-lezzet-haritasi. Erişim Tarihi: 25 Ocak 2017.
• Jay, T. ve Taylor, M. (2012). A Case of Champagne: A Study of Geographical Indications. Corporate Governance eJournal, 7 (15), 1-32.
• Karaca, O. B. (2016). Geleneksel Peynirlerimizin Gastronomi Turizminde Önemi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4 (2),17-39. Kavuntohumu (2018). 600 Yıllık Kırkağaç Kavunu Tescillendi. http://www. kavuntohumu.com/kavun/600-yillik-kirkagac-kavunu-tescillendi. Erişim Tarihi:28 Ocak 2018.
• Kan, M., Gülçubuk, B. ve Küçükçongar, M. (2012). Coğrafi İşaretlerin Kırsal Turizmde Kullanılma Olanakları. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi,14 (22), 93-101.
• Kartal, B., Tepeci, M. ve Atlı, H. (2015). Examining the Religious Tourism Potential of Manisa, Turkey with a Marketing Perspective. Tourism Review,70 (3), 214-231.
• Kırkağaç Kavunu (2011). http://www.kirkagackavunu.com/. Erişim Tarihi:28 Ocak 2018.
• Kırmızı Patent. (2018). Türkiye’de Coğrafi İşaret Tescilli Ürünler. http://www. kirmizipatent.com/tr/blog/turkiyede-cografi-isaret-tescilli-urunler. Erişim Tarihi:15 1 2017.
• Manisa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, (2018). Genel Bilgi ve Tarihçe. http://www.manisakulturturizm.gov.tr/TR,151843/genel-bilgi-ve-tarihce.html. Erişim Tarihi:25 Ocak 2018
• Manisa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, (2018b). Coğrafi Yapı. http://www.manisakulturturizm.gov.tr/TR,151846/cografi-yapi.html. Erişim Tarihi: 25 Ocak 2018.
• Manisa Mutfağı (2015). https://gezimanya.com/turkiye/manisa-mutfagi, Erişim Tarihi: 01 Temmuz 2017.
• Marka Şehir (2013). Marka Şehir Manisa Dev Öğrencinin Turizm El Kitabı. Neşe Ofset Baskı:İzmir.
• Mercan, Ş. O. ve Üzülmez, M. (2014). Coğrafi İşaretlerin Bölgesel Turizm Gelişimindeki Önemi: Çanakkale İli Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte Dergisi, 29 (2), 67-94.
• Milliyet, (2017). http://www.milliyet.com.tr/kirkagac-kavunu-festivalle-tanitildi-manisa-yerelhaber-2281921. Erişim Tarihi:28 Ocak 2017. News, (2015). http://www.news2023.com/haber/343093-salihli-kirazina-hes-tehdidi. Erişim Tarihi:28. Ocak.2018.
• Nizam, D. (2011). Coğrafi İşaretler ve Küresel Piyasalarda Yerelleşen Tarım Ürünleri: Ege Pamuğu Logosu Üzerine Bir Saha Çalışması. Ekolojik Krize Yanıtlar Dergisi, 25, 87-117.
• Okumuş, B., Okumuş, F., ve Mckercher, B. (2007). Incorporating Local and International Cuisines in the Marketing of Tourism Destinations: The Cases of Hong Kong and Turkey”, Tourism Management, 28, 253–261.
• Orhan, A. (2010). Yerel Değerlerin Turizm Ürününe Dönüştürülmesinde Coğrafi İşaretlerin Kullanımı: İzmit Pişmaniyesi Örneği. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2), 243-254.
• Özener, H. (2016). Türkiye’de Coğrafi İşaretler. http://mobil.tobb.org.tr/HaberResimleri/7566-11.pdf. Erişim Tarihi.15.01.2017.
• Özleyen, E. ve Tepeci, M. (2017). Manisa’da Yöresel Yemeklerin ve Lezzetlerin Turizmin Gelişimine Katkısının Belirlenmesi. Turizm Akademik Dergisi, 4 (2), 139-152.
• Polat, E. (2017). Turizm ve Coğrafi İşaretleme: Balıkesir Örneği / Tourism and Geographical Indication: Balıkkesir Example. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 1 (1),17-31.
• Quan, S. ve Wang, N. (2003). Towards a Structural Model of The Tourist Experience: An Illustration from Food Experiences in Tourism. Tourism Management, 25, 297-305.
• Salihli Sektör Gazetesi, (2015). http://www.salihlisektorgazetesi.com/16411/haber/-salihli-kirazi-na-hes-tehdidi.aspx. Erişim Tarihi:28 Ocak 2017.
• Sınai Mülkiyet Kanunu (2016). http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/01/20170110-9.htm. Erişim Tarihi:25 Ocak 2018. Şahin, G. (2013). Coğrafi İşaretlerin Önemi ve Vize (Kırıkkale)’nin Coğrafi İşaretleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 23-37.
• Taşlıgil, N. ve Şahin, G. (2011). Doğal ve Kültürel Özelikleri ile Lületaşı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (16), 436-452. Tanrıkulu, M. (2012). Türkiye’de Coğrafi İşaretlerin Tespiti ve Tescil Edilmesinin Önemi. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitim Dergisi, 1 (2),173-184.
• TC. Manisa Valiliği Kent Rehberi, (2017). Yemek Kültürü. http://manisafx.mekan360.com/iys_yemekkulturu,sehirID=45,icerik=810,sayfa=6-yemekkulturu-akhisar-kofte.html. Erişim Tarihi:25 Ocak 2018.
• Türk Patent Enstitüsü (2018). http://www.turkpatent.gov.tr/ Erişim Tarihi:15.Ocak.2018.
• Tosan Gıda (2017). https://www.tosan.com.tr/urunler/zeytin-cesitleri/siyah-zeytin/akhisar-uslu-tipi/. Erişim Tarihi:25 Ocak 2018. UNWTO (2012). Global Report on Food Tourism. http://cf.cdn.unwto.org/sites/all/files/docpdf/amreports4-foodtourism.pdf (08 October 2017).
• Yakamoz Güncel Haber, (2018). http://www.yakamozyakut.com.tr/mutfak-cafe/salihlinin-100-yillik-geleneksel-odun-koftesi-h4109.html. Erişim Tarihi.28 Ocak 2018.
• Yenipınar, U., Köşker, H. ve Karacaoğlu, S. (2014). Turizmde Yerel Yiyeceklerin Önemi ve Coğrafi İşaretleme: Van Otlu Peyniri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2(2),13-23.
• Yıkmış, S. ve Ünal, A. (2016). The Importance of Geographical Indication in Gastronomy Tourism: Turkey. International Journal of Agricultural and Life Sciences, 2 (4), 73-79.
• Zaman, S. ve Kayserili, A. (2015). The Role of Geographical Signs in Gastronomy Tourism: A Case Study of Erzurum Cag Kebab. International Journal of Academic Research in Environment and Geography, 2 (1), 40-45.