Ebeveyn ve Genç İlişkisinde Aile Tutumları ve Aile Değerleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma

Yıl 2025, Sayı: 6, 95 - 124, 21.03.2025

Gamze Aksan

https://doi.org/10.62156/habitus.1629339

Öz

2000’li yıllar sonrasında küresel ve yerel düzeyde yaşanan gelişmelerle ortaya çıkan sosyal etkileşim yapıları, bilgi teknolojilerindeki ilerlemelerle birlikte öncekinden farklı bir bağlama taşınırken bu hızlı değişimden toplumsal kurumların özelde ailenin etkilenmesi kaçınılmaz olmuştur. Bu noktada, gelecekle ilgili artan kaygıların bir bakıma temel öznelerinden biri olarak, değişimin taşıyıcısı konumuyla toplumdaki her kesimin ilgisini yönelttiği aile ve gençlik, gözlem verilerinin ötesinde spesifik konularda karşılaştırmalı analizlerle daha çok anlaşılma ihtiyaç duymaktadır. Bu çalışmada özellikle aile yapısı, aile tutumları ve çocuk yetiştirme sürecinde değerlerin pratik ve ideal yönlerine odaklanılmıştır. Özelde üniversite gençliği ve gençliğin aileleri üzerine bağımsız iki nicel araştırma gerçekleştirilmiş; çalışmada gençler ve ailelerin tutumları ve değerleri somut ve soyut benzeşen ve farklılaşan yönleriyle betimlenerek analiz edilmiştir. Konya evrenli çalışmada ulaşılan en çarpıcı bulgular; değişen aile tutumlarında, aile içerisindeki yetişme süreçlerinde ailelerin daha toplulukçu-özgeci, üniversite kategorisinde gençlerin daha bireyci-özgeci değerleri önemsemesinin yanı sıra dindarlık değerinin aile değeri olarak aile ve gençlik ilişkisinde kuşaklar arası aktarım kabiliyetinin giderek azalması olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Gençlik Araştırmaları, Aile Araştırmaları, Aile Değerleri ve Tutumları, Gençliğin Aile Değerleri ve Tutumları.

Etik Beyan

Bu çalışmanın verileri Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi etik kurulunun 19.03.2024 tarihli toplantısında alınan "2024/057” numaralı karar izniyle elde edilmiştir.

A Comparative Study on Family Attitudes and Family Values in the Relationship Between Parent and Youth

Öz

The social interaction structures that emerged with the developments experienced at global and local levels after the 2000s were carried to a different context than before with the advances in information technologies, and it has become inevitable for social institutions, especially the family, to be affected by this rapid change. At this point, the family and youth, which are in a sense one of the main subjects of increasing concerns about the future and the carrier of change, and which attract the attention of every segment in the society, need to be understood more with comparative analyses on specific issues beyond observation data. This study particularly focuses on the practical and ideal aspects of family structure, family attitudes and values in the process of raising children. Two independent quantitative studies were conducted on university youth and their families; in the study, the attitudes and values of young people and families were described and analyzed with their concrete and abstract similar and different aspects. The most striking findings reached in the Konya-based study were; in changing family attitudes, in addition to the fact that families attach more importance to collectivist-altruistic values in the upbringing processes within the family, and young people in the university category attach more importance to individualist-altruistic values, the ability of the value of religiosity to be transferred between generations in the family and youth relationship as a family value is gradually decreasing.

Anahtar Kelimeler

Youth Studies, Family Studies, Family Values and Attitudes, Family Values and Attitudes of Youth.

Etik Beyan

The data of this study were obtained with the permission of the decision numbered ‘2024/057’ taken at the meeting of the ethics committee of Selçuk University Faculty of Literature dated 19.03.2024.

Kaynakça

• Aksan, G. (2016). Max Weber ve Değerler Sosyolojisi: Bir Metodolojik İkilemin Düşündürdükleri, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (35), 427-446. https://doi.org/10.26466/opus.571209
• Akyıl, Y. (2012). Family Value Transition in a Changing Turkey. https://aura.antioch.edu/etds/68 Erişim: 25.01.2025
• Altan, C. (2011). Eğitim-siyasal eğilim ilişkisi: Mersin örneği, CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12(1), 313-329.
• Aygün, N., Söylev, Ö. F. (2023). Z Kuşağı Ekseninde Ailede Yaşanan Kuşak Çatışmalarına Yönelik Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri, Current Research in Social Sciences and Humanities, 2(3), 33-48. Doi: https://doi.org/10.5281/zenodo.10437775
• Bain, R. (1928). An attitude on attitude research, American Journal of Sociology, 33(6), 940-957.
• Bales, R. F., Parsons, T. (1956). Family: Socialization and Interaction Process (1st ed.). Routledge. Doi: https://doi.org/10.4324/9781315824307
• Baumrind, D. (1967). Child care practices anteceding three patterns of preschool behavior, Genetic Psychology Monographs.
• Baumrind, D. (1968). Authoritarian vs. authoritative parental control, Adolescence, 3(11), 255.
• Baumrind, D. (1971). Current patterns of parental authority, Developmental Psychology, 4(1p2), 1.
• Baumrind, D. (1996). The discipline controversy revisited, Family Relations, 405-414.
• Bayer, A. (2020). Modernleşme sürecinde aile: Değişen annelik ve babalık, Tevilat, 1(1), 35-60. Doi: https://doi.org/10.5281/zenodo.4414805
• Beck, U., Beck-Gernsheim, E. (2002). Individualization: Institutionalized Individualism and its Social and Political Consequences, Sage Publications.
• Boratav, H. B., Fişek, G. O. ve Eslen-Ziya, H. (2017). Erkekliğin Türkiye Halleri, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Bourdieu, P. (1996). On the family as a realized category, Theory, Culture & Society, 13(3), 19-26.
• Bozaslan, H. (2012). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Anne Baba Tutumlarının Epistemolojik İnanç ve Alternatif Bilişsel Özellikler Açısından İncelenmesi, Journal of European Education (JEE), 2(1), 28-40.
• Chandra, R. (2015). Impact of Modernization On Urban Families, Samajbodh, 5(1and2), 36-41.
• Cherlin, A. J. (2004), The de institutionalization of American marriage, Journal of Marriage and Family, 66, 848-861. Doi: https://doi.org/10.1111/j.0022-2445.2004.00058.x
• Chow, N. W., Lum, T. Y. S. (2008). Trends in family attitudes and values in Hong Kong, Trends in family attitudes and values in Hong Kong: final report.
• Çakır, H., Azman, A. (2022). Sosyal kuşaklar: kuşaklar sosyolojisinde metodolojik bir açılım, İmgelem, 6(11), 331-350. Doi: https://doi.org/10.53791/imgelem.1150010
• Çelik, C. (2010). Değişim sürecinde Türk aile yapısı ve din, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, (08), 25-35.
• Çobanoğlu, A. (2020). Türk aile yapısında ve kültüründe yakın gelecekte önem kazanacağı öngörülen değişimler, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(2), 68-80.
• Darling, N., Steinberg, L. (1993). Parenting Style As Context: An Integrative Model, Psychological Bulletin, 113, 487- 496.
• Erdentuğ, S. A. (1985). Çeşitli insan topluluklarında aile tipleri, Antropoloji, (12).
• Erkol, M., Şahin, M. (2021). Üniversite öğrencilerinin aile değerlerinin incelenmesi: Afyonkarahisar İli örneklemi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (67), 103-124. Doi: https://doi.org/10.51290/dpusbe.781486
• Giddens, A. (1992). The Transformation of Intimacy: Sexuality, Love, and Eroticism in Modern Societies, Polity Press.
• Gökoğlu, S. (2022). Aile Tutumlarının Z Kuşağının Değer Yönelimleri Üzerine Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gözübüyük, N. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarında davranış sorunlarının anne-baba tutumu ve öz-kontrol ile ilişkisinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Grolnick, W. S. (2002). The psychology of parental control: How well-meant parenting backfires, Psychology Press.
• Gür, B., Dalmış, İ., Kırmızıdağ, N. vd. (2012). Türkiye’nin Gençlik Profili, Ankara: SETA Yayınları.