Etik İlkeler
Harran İlahiyat Dergisi'nde uygulanan yayın süreçleri, bilginin tarafsız ve saygın bir şekilde gelişimine ve dağıtımına temel teşkil etmektedir. Bu doğrultuda uygulanan süreçler, yazarların ve yazarları destekleyen kurumların çalışmalarının kalitesine doğrudan yansımaktadır. Hakemli çalışmalar bilimsel yöntemi somutlaştıran ve destekleyen çalışmalardır. Bu noktada sürecin bütün paydaşlarının (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler) etik ilkelere yönelik standartlara uyması önem taşımaktadır. Harran İlahiyat Dergisi, yayın etiği kapsamında tüm paydaşların aşağıdaki etik sorumlulukları taşımasını beklemektedir. Aşağıda yer alan etik görev ve sorumluluklar, açık erişim olarak Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan rehberler ve politikalar dikkate alınarak hazırlanmıştır.
(Bk. COPE Yönerge Türkçe). Ayrıca bk. İlahiyat Alan Dergileri Editörler Çalıştayı Kararları (20/01/2018)
Hakemli dergide bir makalenin yayımlanması, uyumlu ve saygı duyulan bilgi ağının gelişmesinde gerekli bir temel yapı taşıdır. Bu, yazarların ve onları destekleyen enstitülerinin çalışmalarının kalitesinin doğrudan yansımasıdır. Hakemli makaleler bilimsel metotları destekler ve şekillendirir. Bu yüzden beklenen etik davranışların standartlarında anlaşmaya varmak yayımlama ile ilgili tüm taraflar, yazar, dergi editörü, hakem ve yayımcı kuruluşlar için önemlidir:
1. Yazarlık
* Kaynakça listesi eksiksiz olmalıdır.
* İntihal ve sahte veriye yer verilmemelidir.
* Aynı araştırmanın birden fazla dergide yayımlanmasına teşebbüs edilmemeli, bilim araştırma ve yayın etiğine uymalıdır.
Bilim araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemler şunlardır:
a) İntihal: Başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini, uygulamalarını, yazılarını, şekillerini veya eserlerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi sunmak,
b) Sahtecilik: Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, sunulan veya yayınlanan eseri gerçek olmayan verilere dayandırarak düzenlemek veya değiştirmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak, yapılmamış bir araştırmayı yapılmış gibi göstermek,
c) Çarpıtma: Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,
ç) Tekrar yayım: Bir araştırmanın aynı sonuçlarını içeren birden fazla eseri doçentlik sınavı değerlendirmelerinde ve akademik terfilerde ayrı eserler olarak sunmak,
d) Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde, uygun olmayan biçimde parçalara ayırarak ve birbirine atıf yapmadan çok sayıda yayın yaparak doçentlik sınavı değerlendirmelerinde ve akademik terfilerde ayrı eserler olarak sunmak,
e) Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek, aktif katkısı olan kişileri yazarlar arasına dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini yayım sırasında veya sonraki baskılarda eserden çıkarmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,
f) Diğer etik ihlali türleri: Destek alınarak yürütülen araştırmaların yayınlarında destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile onların araştırmadaki katkılarını açık bir biçimde belirtmemek, insan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek, hakem olarak incelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri yayınlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak, bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak, tamamen dayanaksız, yersiz ve kasıtlı etik ihlali suçlamasında bulunmak (YÖK Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi, Madde 8).
2. Yazarın Sorumlulukları
* Tüm yazarlar önemli oranda araştırmaya katkıda bulunmalıdır.
* Makaledeki tüm verilerin gerçek ve özgün olduğu beyanı gerekir.
* Tüm yazarlar geri çekmeyi ve hataların düzeltilmesini sağlamak zorundadır.
3. Hakemliklerin Sorumlulukları
* Değerlendirmeler tarafsız olmalıdır.
* Hakemler araştırmayla, yazarlarla ve/veya araştırma fon sağlayıcılar ile çıkar çatışması içerisinde olmamalıdır.
* Hakemler ilgili yayımlanmış ancak atıfta bulunulmamış eserleri belirtmelidirler.
* Kontrol edilmiş makaleler gizli tutulmalıdır.
4. Editöryal Sorumluluklar
* Editörler, bir makaleyi kabul etmek ya da reddetmek için tüm sorumluluğa ve yetkiye sahiptir.
* Editörler, kabul ettiği ya da reddettiği makaleler ile ilgili çıkar çatışması içerisinde olmamalıdır.
* Sadece alana katkı sağlayacak makaleler kabul edilmelidir.
* Hatalar bulunduğu zaman düzeltmenin yayımlanmasını ya da geri çekilmesini desteklemelidir.
* Hakemlerin ismini saklı tutmalıdır ve intihal/sahte veriye engel olmalıdır.
Hakemlik süreci bilimsel yayımlamanın başarısının merkezinde bulunmaktadır. Hakemlik sürecinin korunması ve iyileştirilmesi taahhüdümüzün bir parçasıdır ve Harran İlahiyat Dergisi’nin bilim camiasına yayıncılık etiği ile ilgili her durumda özellikle şüpheli, yinelenen yayınlar olması durumunda ya da intihal durumlarında yardım etme zorunluluğu vardır.
Okuyucu, Harran İlahiyat Dergisi’nde yayınlanan bir makalede önemli bir hata ya da yanlışlık fark ettiğinde ya da editoryal içerik ile ilgili herhangi bir şikâyeti (intihal, yinelenen makaleler vb.) olduğu zaman hruilahiyatfakültesidergisi@gmail.com adresine mail atarak şikayette bulunabilir. Şikayetler gelişmemiz için fırsat sağlayacağından şikayetleri memnuniyetle karşılarız, hızlı ve yapıcı bir şekilde geri dönüş yapmayı amaçlarız.
İntihali Ortaya Çıkarma: Harran İlahiyat Dergisi’ne yayımlanmak üzere gönderilen makaleler, en az iki hakem tarafından çift taraflı kör hakemlik değerlendirmesine tabi tutulur. Ayrıca intihal tespitinde kullanılan özel bir program aracılığıyla makalelerin daha önce yayımlanmamış olduğu ve intihal içermediği teyit edilir.
Yayın Politikası
Yayıncı: Harran İlahiyat Dergisi, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi (Şanlıurfa/Türkiye) tarafından yayımlanır.
Kapsam: Harran İlahiyat Dergisi, Dinî Araştırmalar alanında hazırlanan akademik çalışmaları yayımlar.
Temel İslam Bilimleri: Tefsir, Hadis, Kelam, İslam Hukuku, İslam Mezhepleri Tarihi, Tasavvuf, Arap Dili ve Edebiyatı.
Felsefe ve Din Bilimleri: İslam Felsefesi, Din Felsefesi, Din Psikolojisi, Din Sosyolojisi, Din Eğitimi, Dinler Tarihi, Mantık.
İslam Tarihi ve Sanatları: İslam Tarihi, İslam Sanatları Tarihi, Türk-İslam Edebiyatı, Dini Musiki.
Yayın Sıklığı: Harran İlahiyat Dergisi, yılda 2 sayı olarak (15 Haziran. – 15 Aralık) yayımlanan hakemli bir dergidir. Dergimize Haziran sayısı için 1 Ekim-1 Mart; Aralık sayısı için ise 1 Nisan-1 Eylül tarihleri arasında makale gönderilebilir.
Makale Kabul: Harran İlahiyat Dergisi'ne gönderilecek yazılarda; alanında bir boşluğu dolduracak özgün bir makale olması veya daha önce yayımlanmış çalışmaları değerlendiren, bu konuda yeni ve dikkate değer görüşler ortaya koyan bir inceleme olma şartı aranır. Makalelerin Harran İlahiyat Dergisi’nde yayımlanabilmesi için, daha önce bir başka yerde yayımlanmamış veya yayımlanmak üzere kabul edilmemiş olması gerekir. Bir sayıda aynı yazara ait en fazla bir çalışma değerlendirilir..
Makale Değerlendirme Süreci: Dergimize gönderilen yazılarda şu aşamalar takip edilir.
Ön kabul: Ön kabul aşamasında yazı, dergi ilkelerine, makale ve öz için belirtilen asgari-azami kelime sayısı sınırına uygunluğuna göre incelenir. Ayrıca Telif Hakkı Devri ve Etik Beyan Formunda belirtilen bilgilerin doğruluğu, ıslak imzalı olup olmadığı kontrol edilir. Ölçek, anket, mülakat gibi veri toplama araçlarına yer verilen makalelerde Etik Kurul Onayının olup olmadığı incelenir.
Ön Değerlendirme: Ön kabul aşamasını geçen makaleler, bir makale gönderim döneminin sonunda, önceden belirlenmiş ölçütlere göre iki uzman tarafından değerlendirilerek puanlanır. Puan sıralamasına göre en fazla ilk 20 makale ön kontrol aşamasına kabul edilir. Diğerleri yazarlarına iade edilir.
Ön Kontrol: Ön Değerlendirme aşamasından sonra ilk 20 makale, intihal tespitinde kullanılan özel bir program aracılığıyla intihal kontrolünden geçirilir. İsnad Atıf Sistemi Yazım Kılavuzu'na (www.isnadsistemi.org) uygun görülmeyenler, düzeltilmesi için yazarına iade edilir.
Hakem Süreci: Değerlendirme için uygun bulunanlar, ilgili alanda en az iki hakeme gönderilir. Hakemlerin isimleri gizli tutulur ve raporlar Dergi Park’ın veri tabanında) saklanır. Hakem raporlarından biri olumlu, diğeri olumsuz olduğu takdirde Derginin yetkili kurulları, hakem raporlarını inceleyerek nihai kararı verir. Yazarlar, hakem ve Yayın Kurulunun eleştiri ve önerilerini dikkate alırlar. Katılmadıkları hususlar varsa, gerekçeleriyle birlikte itiraz etme hakkına sahiptirler. Yayına kabul edilmeyen yazılar, yazarlarına iade edilmez.
Yayın Dili: Harran İlahiyat Dergisi'nin yazım dili Türkiye Türkçesidir. Ancak her sayıda derginin üçte bir oranını geçmeyecek şekilde İngilizce ve Arapça ile yazılmış yazılara da yer verilebilir. Arapça makalelerin Türkçe ve İngilizce başlık ve özet ile Latin Alfabesi kullanılarak yazılmış kaynakça içermesi de gereklidir. Makaleler, İngilizce başlık, öz (450-600 kelime arası), anahtar kelimeler (en az 5 kavram) ve İSNAD atıf stilinde hazırlanan kaynakça içerir.
Atıf ve Referans Sistemi: Harran İlahiyat Dergisi, atıf ve kaynakça yazımında İsnad Atıf Sistemi'nin (www.isnadsistemi.org) kullanılmasını şart koşmaktadır.
İntihal Tespit Politikası: İntihal tespitinde kullanılan özel bir program aracılığıyla makalelerin daha önce yayımlanmamış olduğu ve intihal içermediği teyit edilir. Ön kontrol aşamasında yapılan intihal taraması sonucunda benzerlik oranı (kaynakça hariç alıntılar dahil) %20'nin üzerindeyse gözden geçirilmesi için makale yazara iade edilir. Makalede şahıs ve metin incelemeleri söz konusu olduğunda bu oran, yetkili kurulların kararıyla en fazla %25’e kadar kabul edilebilir.
Açık Erişim Politikası: Bu dergi; bilimsel araştırmaları halka ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyerek, içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır.
Arşivlenme: Dergi, Yayın Kurulu tarafından belirlenen yurt içi ve dışındaki kütüphanelere uluslararası indeks kurumlarına, yayımlandığı tarihten itibaren bir ay içerisinde gönderilir.
Yayın ve Değerlendirme Ücreti: Harran İlahiyat Dergisi, yazarlardan makale değerlendirme ve yayın süreci için herhangi bir ücret talep etmemektedir.
Telif Hakkı: Yazarlar, çalışmalarını gönderirken sistemde yer alan Telif Hakkı Devri ve Etik Beyan Formunu ıslak imzalı olacak şekilde doldururlar. Harran İlahiyat Dergisi'nde yayımlanması kabul edilen yazıların telif hakkı Dergisi Editörlüğü'ne devredilmiş sayılır.
