Matematik Eğitiminde Motivasyon ve Öz-düzenleme: Tek Bir Durum Çalışması

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 45, 30.06.2022

Emine Fazlı Ömer Avcı

https://doi.org/10.22596/hej.976349

Öz

Bu çalışmanın amacı, matematik eğitiminde öğrencilerin öz-düzenleme becerileri ile motivasyonunu örnek olay üzerinden incelemektir. Atıf kuramı, beklenti-değer kuramı, öz-belirleme kuramı ve öz-düzenleme kuramlarının en temel kavram ve yaklaşımlarını temel alarak matematik dersinde motivasyonu sağlamaya yönelik oluşturduğumuz motivasyon teorik çerçevesi üzerinden araştırmamızın katılımcısının motivasyonunu inceledik. Araştırmamızın katılımcısı İstanbul ilinde bir devlet lisesinde öğrenim gören bir öğrencidir. Nitel araştırma yöntemlerinden araçsal durum çalışması desenine giren araştırmamızda verileri, 2019-2020 eğitim-öğretim yılında on altı haftalık yüz yüze eğitim sürecinde ve on beş haftalık uzaktan eğitim sürecinde olmak üzere toplamda otuz bir haftalık bir süreçte yarı yapılandırılmış mülakatlar ve gözlem notlarından elde ettik. Değerlendirmelerimizi yüz yüze eğitim sürecinde öğrenciye sunduğumuz eğitim ve uzaktan eğitim sürecinde öğrencinin bireysel çalışmaları üzerinden yaptık. Yaptığımız incelemede, sunduğumuz eğitimin sonunda katılımcının matematik dersine yönelik algısının olumlu yönde değiştiğini ve matematik dersinde kendi öğrenme hedeflerini belirleyebildiğini, uygun bilişsel ve motivasyonel stratejiler kullanarak öğrenme sürecini düzenleyebildiğini gözlemledik.

Anahtar Kelimeler

Matematik eğitimi, Motivasyon, Öz-düzenlemeli öğrenme

Motivation and Self-regulation in Math Education: A Case Study

Öz

The purpose of this research is to investigate student’s self-regulation skills and motivation in math education through a case study. We analyzed the participant’s motivation in learning math using the fundamental concepts and approaches of the attribution theory, expectancy-value theory, self-determination theory and self-regulation theory. The participant of the study is a student at a public high school in Istanbul. In our instrumental case study design, we collected data through semi-structured face-to-face interviews and observations for sixteen weeks and online interviews and observations for fifteen weeks (31 weeks in total) in 2019-2020 education year. We have evaluated the case based on the education provided face-to-face and in the time of online education on the participant’s individual study. We have concluded that the participant’s perception and attitude toward math was changed in a positive way, and she could determine her own learning goals and regulate her learning through using appropriate cognitive and motivational strategies.

Anahtar Kelimeler

Math education, motivation, self-regulation of learning

Kaynakça

• Avcı, Ö. (2016). Kültürel araç olarak dil ve pedagoji: Motivasyonel bir analiz. Düşünce Dergisi, 5, 112-123.
• Avcı, Ö. (2020). Motivasyona kuramsal bakış: Atıf, beklenti-değer ve öz belirleme. Ö. Avcı, & E. Akyıldız (Ed.), Eğitimde motivasyon-kuramsal arka plan, gelişimsel dönemler ve öğrenme-öğretme (3-51)’de. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Aydın, M. & Baki, A. (2020). Bazı insanlar matematiksel yetenekle mi doğmaktadır? Matematik öğretmenlerinin ve matematik öğretmeni adaylarının matematiksel yetenek hakkındaki inançları, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (73), 69-91.
• Aydın, B. & Doğan, M. (2012). Matematik öğretimi: geçmişten günümüze matematik eğitimi önündeki engeller, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(2), 89-95.
• Baki, A. (2006). Kuramdan uygulamaya matematik öğretimi, Trabzon: Derya Kitabevi.
• Baki, A. (2020). Matematiği öğretme bilgisi (3.baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Balantekin, Y. & Bilgin, A. (2017). ARCS motivasyon modelinin öğrencilerin motivasyonlarına, tutumlarına ve akademik başarılarına etkisi. Elementary Education Online, 16 (1), 161-177.
• Berkant, H.G. & Gençoğlu Ş.S. (2015). Farklı lise türlerinde çalışan matematik öğretmenlerinin matematik eğitimine yönelik görüşleri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (12), 194-217.
• Bişer, F. ve Ada, T. (2020). Matematik dersi öğretim programı üzerine meslek lisesi matematik öğretmenlerinin görüşleri. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 10(1), 543-582.
• Chavez, C. (2008). Conceptualizing from the inside: Advantages, complications, and demands on insider positionality. The Qualitative Report, 13(3), 474-494. Retrieved from http://www.nova.edu/ssss/QR/QR13-3/chavez.pdf
• Cleary, T.J., & Chen, P.P. (2009). Self-regulation, motivation, and math achievement in middle school: variations across grade level and math context. Journal of School Psychology, 47 (5), 291-314.
• Cleary, T. J., & Zimmerman, B. J. (2004). Self-regulation empowerment program: A school-based program to enhance self-regulated and self-motivated cycles of student learning. Psychology in the Schools, 41, 537-550.
• Creswell, J.W., & Poth, C. (2018). Qualitative inquiry and research design (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.
• Çiltaş, A. (2011). Eğitimde öz-düzenleme öğretiminin önemi üzerine çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5, 1-11.
• Deci, E. L., ve Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. New York: Plenum.
• Deci, E. L., ve Ryan, R. M. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11, 4, 227-268.
• De Corte, E., Mason, L., Depaepe, F., & Verschaffel, L. (2011). Self-regulation of mathematical knowledge and skills. In B. J. Zimmerman, & D. H. Schunk (Eds.), Handbook of self-regulation of learning and performance (pp. 155-172). New York: Routledge.
• De Corte, E., Verschaffel, L., & Op't Eynde, P. (2000). Self-regulation: A characteristic and a goal of mathematics education. In M. Boekaerts, P. R. Pintrich, & M. Zeidner (Eds.), Handbook of self-regulation (pp. 687–726). Academic Press.
• Demir, M. K. ve Budak, H. (2016). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin öz-düzenleme, motivasyon, biliş üstü becerileri ile matematik dersi başarıları arasındaki ilişki. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 30-41.
• Dursun, Ş. & Dede Y. (2004). Öğrencilerin matematik başarısını etkileyen faktörler: matematik öğretmenleri görüşleri bakımından. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 217-230. Granberg, C., Palm, T., & Palmberg, B. (2021). A case study of a formative assessment practice and the effects on students’ self-regulated learning. Studies in Educational Evaluation, 68, 100955.
• Greene, J. A. & Azevedo, R. (2007). A theoretical review of Winne and Hadwin's Model of self-regulated learning: New perspectives and directions. Review o f Educational Research, 77(3), 334-372. Güner, N. (2013). Bir labirentte çıkış aramak mı? Yoksa yeni ufuklara yelken açmak mı? On ikinci sınıf öğrencilerinden matematik öğrenmek ile ilgili metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13 (3), 1929-1950.
• Işık A., Çiltaş A. & Bekdemir M. (2008). Matematik eğitiminin gerekliliği ve önemi. Kazım Karabekir Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 174-184.
• İspir, O. A., Ay, Z. S. ve Saygı, E. (2011). Üstün başarılı öğrencilerin öz-düzenleyici öğrenme stratejileri, matematiğe karşı motivasyonları ve düşünme stilleri. Eğitim ve Bilim, 36 (162), 235-246.
• Kutluca, T. & Akın, F. M. (2014). Dört kefeli cebir terazisi somut materyali yardımı ile tamsayılar konusunun öğretimi. Elementary Education Online, 13 (1), 17-26.
• Marchis, I. (2011). How mathematics teachers develop their pupils' self-regulated learning skills. Acta Didactica Napocensia, 4 (2-3). 9-14.
• Markee, N. (2013). Emic and ethic in qualitative research. In C. A. Chapelle (Ed.), The encyclopedia of applied linguistics (pp. 1–4). Chichester: Wiley-Blackwell.
• MEB. (2011). Ortaöğretim Matematik Dersi Öğretim Programı.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. SanFrancisco, CA: Jossey-Bass.
• Millî Eğitim Bakanlığı Çok Programlı Lise Yönergesi (2001). Tebliğler Dergisi, 2530, Kasım 2201. http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/767.pdf. (erişim tarihi: 15/05/2021)
• Nilson, L. & Zimmerman, B. J., (2013). Creating self-regulated learner: Strategies to strengthen students’ self awareness and learning skills: USA: Stylus publishing. ÖSYM. (2012). 2012-YGS sonuçlarına ilişkin sayısal bilgiler.
• ÖSYM. (2015). 2015-YGS sonuçlarına ilişkin sayısal bilgiler.
• ÖSYM. (2018). 2018 YKS Değerlendirme Raporu, Ankara: Yüksek Öğretim Kurumu, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi.
• ÖSYM. (2020). 2020 YKS Değerlendirme Raporu, Ankara: Yüksek Öğretim Kurumu, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi.
• Panadero, E., & Alonso-Tapia, J. (2014). How do students self-regulate? Review of Zimmerman‟s cyclical model of self-regulated learning. Anales de Psicología, 30 (2), 450-462.
• Panaoura, A., Gagatsis, A. & Demetriou, A. (2009). An intervention to the metacognitive performance: Self-regulation in mathematics and mathematical modeling. Acta Didactica Universitatis Comenianae Mathematics, 9, 63−79.
• Peker, M. (2006). Matematik öğretmeye yönelik kaygı ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 9, 73- 92.
• Peker, M., Mirasyedioğlu, Ş. (2003). Lise 2.sınıf öğrencilerinin matematik dersine yönelik tutumları ve başarıları arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 157-166.
• Pintrich, P. R. (1999). The role of motivation in promoting and sustaining self-regulated learning. International Journal of Educational Research, 31(6), 459–470.
• Pintrich, P. R. (2000). The role of goal orientation in self-regulated learning. In M. Boekaerts S, P.R. Pintrich ve M. Zeidner (Ed.), Handbook o f Self Regulation. San Diego, CA: Academic Press. 451-502.
• Pintrich, P. R. (2004). A conceptual framework for assessing motivation and self-regulated learning in college students. Educational Psychology Review, 16, 385–407.
• Pintrich, P. R. & Garcia, T. (1993). Intraindividual Differences in Students' Motivation and Self-Regulated Learning. German Journal of Educational Psychology, 7 (3), 99-107.
• Pintrich, P. R., and de Groot, E. V. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal Educational Psychology, 82, 33–40.
• Robbins, S. P. & Judge, T.A. (2012). Örgütsel Davranış. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Savaş, E., Taş S. & Duru A. (2010). Matematikte öğrenci başarısını etkileyen faktörler, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 113-132. Stake, R. (2005). Qualitative studies. In N. K. Denzin ve Y. S. Lincoln (Eds.), Handbook of qualitative research (ss. 443-466). London: Sage Publications, Inc.
• Tatar, E. & Dikici, R. (2008). Matematik eğitiminde öğrenme güçlükleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (9), 183-193.
• Uçan, S. (2019). Durum çalışması araştırması. S. Şen ve İ. Yıldırım (Editörler), Eğitimde araştırma yöntemleri (ss. 227-247)’nde. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık. Usher, E. L., & Schunk, D. H. (2018). A social cognitive theoretical perspective of self-regulation. In. D.H., Schunk & J. A., Greene (Eds.), Handbook of self-regulation of learning and performance (2nd Ed.). (pp. 19-35). New York: Routledge.
• Usta, N. (2014). Bartın ili ortaokullar arası matematik yarışmasına katılan öğrencilere göre matematikte başarılı olmalarını sağlayan faktörler. Journal of Faculty of Education, 3 (2), 153-173.
• Üredi, I. & Üredi, L. (2005). İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin öz düzenleme stratejileri ve motivasyonel inançlarının matematik başarısını yordama gücü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 250-260.
• Weiner, B. (1986). An Attributional Theory of Motivation and Emotion. New York: Springer-Verlag.
• Wigfield, A. ve Eccles, J. S. (2002). The development of competence beliefs, expectancies for success, and achievement values from childhood through adolescence. In A. Wigfield & J. S. Eccles (Eds.), Development of achievement motivation (pp. 91-120). San Diego, CA: Academic Press.
• Yenilmez, K. & Dereli, A. (2009). İlköğretim okullarında matematiğe karşı olumsuz önyargı oluşturan etmenler. e-Journal of New World Sciences Academy, 4 (1), 25-33.
• Yin, R. (2018). Case study research and applications (6. Ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.
• Yin, R. (2009). Case study research: design and methods (4. Ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.
• Yurt, E. (2016). Ortaokul öğrencilerinin matematiğe yönelik yeterlik beklentileri ve değer algılarının incelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 8 (1), 200-215.
• Zimmerman, B. J. (1989). A social cognitive view of self-regulated academic learning. Journal of Educational Psychology. 81, 329–339.
• Zimmerman, B. J., and Kitsantas, A. (1997). Developmental phases in self-regulation: shifting from process goals to outcome goals. Journal Educational Psychology, 89, 29–36. Zimmerman, B. J. (2000). Attaining self-regulation: a social cognitive perspective, in Handbook of Self-Regulation, eds M. Boekaerts, P. R. Pintrich, and M. Zeidner (San Diego, CA: Academic Press), 13–40.
• Zimmerman, B. J. (2002). Becoming a Self-Regulated Learner: an overview. Theory into Practice, 41(2), 64 – 70.
• Zimmerman, B. J., and Campillo, M. (2003). Motivating self-regulated problem solvers, in The Nature of Problem Solving, eds J. E. Davidson and R. J. Sternberg (New York, NY: Cambridge University Press), 233–262.
• Zimmerman, B. J., Moylan, A. R., Hudesman, J., White, N., and Flugman, B. (2011). Enhancing self-reflection and mathematics achievement of at-risk urban technical college students. Psychological Test and Assessment Modeling, 53,141–160.