Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The effect of positive psychological capital and leader-member exchange on organizational citizenship behavior: a research

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 2, 318 - 341, 31.12.2022
https://doi.org/10.17218/hititsbd.1077092

Öz

The aim of this research is to determine the effect of positive psychological capital and leader-member exchange on organizational citizenship behavior. The population of the research consists of 258 personnel working in Borikasit and Boraks factories belonging to Eti Maden enterprises operating in Bandırma, Balıkesir, and the sample of the research consists of 202 personnel working in these factories. With the data obtained, frequency analysis, reliability analysis, normality test, multiple correlation analysis and multiple regression analysis was performed. As a result of the correlation analysis, it was determined that there is a positive and significant relationship between leader-member exchange and positive psychological capital (r(202): 0,584, p<0,05). In addition, it has been observed that there is a positive and significant relationship between leader-member exchange and organizational citizenship behavior (r (202): 0,606, p<0,05) and a positive and significant relationship between psychological capital and organizational citizenship behavior. According to the results of the multiple regression analysis, it was seen that the leader-member exchange has a positive and significant effect on organizational citizenship behavior (β = 0,0222, p<0,05). It has been observed that positive psychological capital has a positive and significant effect on organizational citizenship behavior (β = 0,657, p<0,05)

Kaynakça

  • Acar, Z. (2011). Örgütsel yurttaşlık davranışı: Kavramsal gelişimi ile kişisel ve örgütsel etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(1), 1-14. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2151881
  • Adıkara, W. ve Soetjipto, B. W. (2021). The impacts of leader–member exchange, psychological capital and job crafting on innovative behaviour: Evidence from the public sector. Intellectual Economics, 15(1), 31-48. doi:10.13165/IE-21-15-1-03
  • Aderibigbe, J.K. ve Mjoli, T.Q. (2018). Evaluation of the components of psychological capital and organizational citizenship behavior among Nigerian graduate employees. Journal of Economics and Behavioral Studies,10(5), 38-50. doi:10.22610/jebs.v10i5(J).2496
  • Alparslan, A.M., Yastıoğlu, S. ve Taş, M.A. (2019). Mutlu eden yöneticiler: pozitif psikoloji bağlamında araştırmalar ve öneriler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Asgari, A., Silong, A. D., Ahmad, A. ve Sama, B. A. (2008). The relationship between transformational leadership behaviors, leader-member exchange and organizational citizenship behaviors. European Journal of Social Sciences, 6(4),140-151. Retrieved from:https://www.researchgate.net/publication/260294193_The_Relationship_between_Transformational_Leadership_Behaviors_Leader-Member_Exchange_and_Organizational_Citizenship_Behaviors
  • Aslaner, F. ve Artan, İ. (2019). Pozitif psikolojik sermayeninlider-üye etkileşimi vasıtasıyla bireyselperformansı etkilemedeki rolü: Perakende sektöründe bir araştırma. Business & Management Studies: An International Journal, 7(4), 1657-1689. doi:10.15295/bmij.v7i4.1195
  • Atakay, Ö. ve Yılmaz, S. (2020). Lider-üye etkileşiminin örgütsel vatandaşlık davranış üzerine etkisinde algılanan örgütsel desteğin aracılık rolü: bir zincir perakende işletmesi üzerine araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(3), 159-175. doi:10.35379/cusosbil.626521
  • Avey, J. B., Reichard, R. J., Luthans, F. ve Mhatre, K. H. (2011). Meta‐analysis of the impact of positive psychological capital on employee attitudes, behaviors, and performance. Human Resource Development Quarterly, 22(2), 127-152. doi:10.1002/hrdq.20070
  • Ayhün, Erden, S. ve Celep, O. (2019). Dönüşümsel ve etkileşimsel liderlik tarzlarının sosyal sermaye ve lider-üye etkileşimine etkisi: Otel işletmelerinde bir araştırma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 14(2), 133-152. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/girkal/issue/51925/658137
  • Bartlett, J. E., Körtlik, J. W. ve Higgings, C. C. (2001). Organizational research: determining appropriate sample size in survey research. Information Technology, Learning, and Performance Journal, 19(1),43-50. Erişim adresi: https://www.proquest.com/openview/968e6436885222038106d874c370feaa/1?cbl=9497&pq-origsite=gscholar
  • Bitmiş, G., Sökmen, A. ve Turgut, H. (2014). Örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeği: Geçerlilik ve güvenilirliğinin yeniden değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,16(2), 1-14. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/287218
  • Bogler, R. ve Somech, A. (2019). Psychological capital, team resources and organizational citizenship behavior. The Journal of psychology, 153(8), 784-802. doi:10.1080/00223980.2019.1614515
  • Bozgeyikli, H., Avcı, A. ve Nevruz, B. (2017). Öğretmenlerin psikolojik sermaye düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Turkish Studies, 12(6), 103-122. Erişim adresi: http://acikerisim.fsm.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11352/3636/Bozgeyikli.pdf?sequence=1&isAllowed=y
  • Büyükkaymakçı, Y. ve Sundu, M. (2021). Lider üye etkileşiminin iş tatmini ve işten ayrılma niyetine etkisinde psikolojik sermayenin düzenleyici rolü. OPUS– Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(42), 5276-5313. doi:10.26466/opus.918842.
  • Che, X., Guo, Z., and Chen, Q. (2021). The relationship between k-workers'leader-member exchange, organiational citizenship behavior and task performance-evidence from Chinese hospitals. Front. Psychol. 12, 625584. doi:10.3389/fpsyg.2021.625584
  • Chen, C. H.V., Wang, S.J., Chang, W.C. ve Hu, C.S. (2008).The effect of leader-member exchange, trust, supervisor support on organizational citizenship behavior in nurses. Journal of Nursing Research, 16(4),321-328. doi:10.1097/01.jnr.0000387319.28010.5e
  • Chen, S., Wang, Z., Zhang, Y. ve Guo, K. (2021). Affect-driven impact of paradoxical leadership on employee organizational citizenship behaviour. Journal of Management & Organization, 1, 1-14. doi:10.1017/jmo.2021.57
  • Coutu, D. (2002). How resilience works. Harvard Business Review, 80(5), 46-56. Erişim adresi: https://www.archercareer.com/s/HBRResilience03Couto.pdf
  • Çetin, F. ve Basım, H. N. (2012). Örgütsel psikolojik sermaye: Bir ölçek uyarlama çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 121-137. Erişim adresi: https://toad.halileksi.net/sites/default/files/pdf/orgutsel-psikolojik-sermaye-bir-olcek-uyarlama-calismasi-toad.pdf
  • Çetin, Ş., Korkmaz, M., ve Çakmakçı, C. (2012). Dönüşümsel ve etkileşimsel liderlik ile lider-üye etkileşiminin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(1), 7-36. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10325/126590
  • Çiçekoğlu, H. (2020). Psikolojik sermayenin lider üye etkileşimine etkisi: Sağlık sektöründe bir alan araştırması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 41, 192-208. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/pausbed/issue/57311/691792
  • Dansereau, F., Graen, G. B. ve Haga, W. (1975). A vertical dyad linkage approach to leadership within formal organizations: A longitudinal investigation of the role making process. Organizational behavior and human performance, 13(1), 46-78. doi:10.1016/0030-5073(75)90005-7
  • Dienesch, R ve Liden, R. (1986). Leader-member exchange model of leadership: A critique and further development. Academy of Management Review, 11(3), 618-634. doi:10.5465/amr.1986.4306242
  • Dyne, L.V., Ang, S. ve Botero, I. (2003). Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional constructs. Journal of Management Studies, 40(6), 1359-1392. doi:10.1111/1467-6486.00384
  • Erdoğan, P. (2018). Pozitif psikolojik sermayenin örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütsel sinizm ve tükenmişlik üzerine etkisi: Sağlık sektöründe bir uygulama. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Estiri, M., Amiri, N. S., Khajeheian, D. ve Rayej, H. (2018). Leader-member exchange and organizational citizenship behavior in hospitality industry: A study on effect of gender. Eurasian Business Review, 8(3), 267-284. doi:10.1007/s40821-017-0083-7
  • Farrell, S. ve Finkelstein, L. (2007). Organizational citizenship behavior and gender: expectations and attributions for performance. North American Journal of Psychology, 9(1), 100-120. doi:10.1037/e518612013-535
  • Gooty, J., Gavin, M., Johnson, P. D., Frazier, M. L. ve Snow, D. B. (2009). In the eyes of the beholder: Transformational leadership, positive psychological capital, and performance. Journal of Leadership & Organizational Studies, 15(4), 353-367. doi:10.1177/1548051809332021
  • Graen, G. B. ve Uhl-Bien, M. (1995). Relationship-based approach to leadership: Development of leader-member exchange (LMX) theory of leadership over 25 years: Applying a multi-level multi-domain perspective. The Leadership Quarterly, 6(2), 219-247. doi:10.1016/1048-9843(95)90036-5
  • Gürbüz, S. (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile duygusal bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Elektronik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 48-75. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/69071
  • Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • He, C., McCabe, B. ve Jia, G. (2021b). Effect of leader-member exchange on construction worker safety behavior: safety climate and psychological capital as the mediators. Safety Science, 142, 1-9. doi:10.1016/j.ssci.2021.105401
  • Herbert, M. (2011). An exploration of the relationship between psychological capital, occupational stress, burnout and employee engagement (Yüksek Lisans Tezi). Stellenbosch, University of Stellenbosch, South Africa,
  • Hmieleski, K. ve Carr, J. (2008). The relationship between entrepreneur psychological capital and new venture performance. Frontiers Of Entrepreneurship Research, 14, 1-15. Erişim adresi: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1346023
  • Janssen, O. ve Van Yperen, N. W. (2004). Employees' goal orientations, the quality of leader-member exchange, and the outcomes of job performance and job satisfaction. Academy of Management Journal, 47(3), 368-384. doi:10.5465/20159587
  • Jung, H. S. ve Yoon, H. H. (2015). The impact of employees’ positive psychological capital on job satisfaction and organizational citizenship behaviors in the hotel. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 27(6), 1135-1156. doi:10.1108/IJCHM-01-2014-0019
  • Kaplanseren, S. ve Örücü, E. (2018). İşe tutkunluğun örgütsel vatandaşliğa etkisi: otel çalişanlari üzerine bir araştirma. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 1-19. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/trakyaiibf/issue/38477/403423
  • Kelebek Erbaş, E. F. (2021). Lider-üye etkileşiminin ve örgütsel özdeşleşmenin örgüt yararına etik olmayan davranışta bulunma üzerindeki etkileri: Mesaj çerçevelemesinin düzenleyici rolü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı, Kocaeli.
  • Koçak, D. ve Çınar, O. (2020). Lider-üye etkileşimi ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkide pozitif psikolojik sermayenin aracı rolü: Hizmet sektöründe bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (1), 1-20. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1007654
  • Kodaş, B. ve Yasar, S. (2021). Psikolojik sermaye, iş stresi ve hizmet odaklı örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi. Turizm Araştırmaları Dergisi, 32(1), 79-90. doi:10.17123/atad.948477
  • Kumlu, T. ve Nergiz, H. G. (2018). Otel işletmesi çalışanlarının pozitif psikolojik sermaye düzeyleri ile örgütsel vatandaşlik davranişlari arasindaki ilişki. Çatalhöyük Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, 1-13. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1673225
  • Liden, R. C. ve Maslyn, J. M. (1998). Multidimensionality of leader-member exchange: An empirical assessment through scale development. Journal of management, 24(1), 43-72. doi:10.1016/S0149-2063(99)80053-1
  • Lievens, F. ve Anseel, F. (2004). Confirmatory factor analysis and invariance of an organizational citizenship behaviour measure across samples in a Dutch‐speaking context. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77(3), 299-306. doi:10.1348/0963179041752727
  • Lo, M. C., Ramayah, T. ve Kueh Swee Hui, J. (2006). An investigation of leader member exchange effects on organizational citizenship behavior in Malaysia. Journal of Business & Management, 12(1).http://jbm.johogo.com/pdf/volume/1201/1201-5-23.pdf
  • Loyd, B., Jacqueline, M. S. ve Matthew, L. C. (2013). Effect of psychological capital and resistance to change on organisational citizenship behaviour: Original research. SA Journal of Industrial Psychology, 39(2), 1-14. doi:10.4102/sajip.v39i2.1136
  • Luthans, F. ve Jensen, S. M. (2002). Hope: A new positive strength for human resource development. Human Resource Development Review, 1(3), 304-322. doi:10.1177/1534484302013003
  • Luthans, F., Youssef, C. M. ve Avolio, B. J. (2007). Psychological capital: developing the human competitive edge. Oxford: Oxford University Press.
  • Neves, P. C., Paixão, R., Alarcão, M. ve Gomes, A. D. (2014). Organizational citizenship behavior in schools: Validation of a questionnaire. The Spanish Journal of Psychology, 17. doi:10.1017/sjp.2014.20
  • Organ, D. W., Podsakoff, P. M. ve MacKenzie, S. B. (2005). Organizational citizenship behavior: Its nature, antecedents, and consequences. California, London, New Delhi: Sage Publications.
  • Örücü, E. ve Hasırcı, I. (2021). Öz kendilik değerlendirmesi, iş tatmini ve tükenmişlik ilişkisi üzerine bir araştırma. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 6(15), 316-334. Erişim adresi: https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=965012
  • Özdemir, A. (2019). Psikolojik güçlendirme ve lider üye etkileşiminin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., ve Hui, C. (1993). Organizational citizenship behaviors and managerial evaluation of employees’ performanca: a review and suggestions for future research. Open Journal of Leadership, 11(4), 1-40. Erişim adresi: https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/014920630002600307
  • Pradana, B. G. V. (2021). The role of psychological capital and leader member exchange on participatory budgeting and managerial performance. Media Ekonomi dan Manajemen, 36(1), 11-26. doi:10.24856/mem.v36i1.1811.
  • Pradhan, R. K., Lalatendu, K. J. ve Pratishtha B. (2016). Impact of psychological capital on organizational citizenship behavior: moderating role of emotional intelligence, Cogent Business & Management, 3(1), 1-16. doi:10.1080/23311975.2016.1194174
  • Qadeer, F. ve Jaffery, H. (2014). Mediation of psychological capital between organizational climate and organizational citizenship behavior. Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences, 8(2), 453- 470. Erişim adresi: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2483656
  • Rego, A., Marques, C., Leal, S., Sousa, F. ve Pina e Cunha, M. (2010). Psychological capital and performance of Portuguese civil servants: Exploring neutralizers in the context of an appraisal system. The International Journal of Human Resource Management, 21(9), 1531-1552. doi:10.1080/09585192.2010.488459
  • Sa’adah, N., ve Rijanti, T. (2022). The role of knowledge sharing, leader-member exchange (LMX) on organizational citizenship behavior and employee performance: An empirical study on public health center of Pati 1, Pati 2 and Trangkil in central Java. International Journal of Social and Management Studies, 3(1), 112–131. doi:10.5555/ijosmas.v3i1.87
  • Samancı, S. ve Basım, H. N. (2018). Akademisyenlerin örgütsel adalet algıları ve örgütsel vatandaşlık davranışları: Psikolojik sermayenin aracılık rolü. Business and Economics Research Journal, 9(2), 363-380. Erişim adresi: https://www.berjournal.com/wp-content/plugins/downloads-manager/upload/BERJ9218Article8p.363-380.pdf
  • Seligman, M. E. ve Schulman, P. (1986). Explanatory style as a predictor of productivity and quitting among life insurance sales agents. Journal Of Personality And Social Psychology, 50(4), 832. doi:10.1037/0022-3514.50.4.832
  • Shaheen, S., Bukhari, I. ve Adil, A. (2016). Moderating role of psychological capital between perceived organizational support and organizational citizenship behavior and its dimensions. International Journal of Research Studies in Psychology, 5(2), 41-50. doi:10.5861/ijrsp.2016.1375
  • Sözen, C. ve Basım, N. (2020). Örgüt kuramları. Ankara: Beta Yayınları.
  • Stephen, R. P. ve Timothy, J. A. (2011). Organizational behavior. New Jersey: Pearson Prentice Hall.
  • Tabachnick, B. ve Fidel, L. (2001). Using multivariate statistics. MA: Allyn&Bacon, Inc.
  • Tekin, E. (2018). The mediating role of organizational justice on the effects of leader-member exchange on organizational citizenship behavior. Business &Amp; Management Studies: An International Journal, 6(1), 291–314. doi:10.15295/bmij.v6i1.225
  • Türesin Tetik, H. ve Köse, S. (2017). Psikolojik sermayenin lider-üye etkileşimi üzerindeki etkisininhizmet sektöründe araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2) 341-378. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1004570
  • Udin, U. ve Yuniawan, A. (2020). Psychological capital, personality traits of big-five, organizational citizenship behavior, and task performance: Testing their relationships. The Journal of Asian Finance, Economics, and Business, 7(9), 781-790. doi:10.13106/jafeb.2020.vol7.no9.781
  • Uğurluoğlu, Ö., Şantaş, F. ve Demirgil, B. (2013). Lider-üye etkileşimi ve tükenmişlik ilişkisi: Hastanelerde bir uygulama. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 16(1), 1-21.https://dergipark.org.tr/en/pub/hacettepesid/issue/7573/99411
  • Upadhyay, Y. ve Kumar, D. (2020). Leader–member exchange, psychological capital and employees’ creativity. Vision, 24(4), 406-418. doi:10.1177/0972262920925585
  • Ünüvar, T. G. (2006). An Integrative model of job characteristics, job satisfaction, organizational commitment, and organizational citizenship behavior. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Wang, H., Law, K. S., Hackett, R. D., Wang, D. ve Chen, Z. X. (2005). Leader-member exchange as a mediator of the relationship between transformational leadership and followers' performance and organizational citizenship behavior. Academy of management journal, 48(3), 420-432. doi:10.5465/amj.2005.17407908
  • Vasudevan, H., ve Aslan, I. (2022). Developing organizational citizenship behaviour: Organizational climate and leader-member exchange effects. Marketing and Management of Innovations, 1, 94-107. Erişim adresi: https://mmi.fem.sumdu.edu.ua/sites/default/files/A569-2022_07_Vasudevan%20et%20al_0.pdf
  • Yaman, Ü. T. (2021). Pozitif psikolojik sermaye ve iş yükü algısının istenen ve istenmeyen rol ötesi davranışlara etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bilim Dalı, Bursa.
  • Yıldız, S. M. (2011). Spor hizmeti sunan kamu kurumlarında lider üye etkileşimi ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(3), 323–329. Erişim adresi: https://arastirmax.com/tr/system/files/dergiler/20631/makaleler/13/3/arastirmax-spor-hizmeti-sunan-kamu-kurumlarinda-lider-uye-etkilesimi-orgutsel-vatandaslik-davranisi-iliskisi.pdf
  • Zengin Y. (2019). Lider üye etkileşimi ve örgütsel özdeşleşme ilişkisinde pozitif psikolojik sermayenin aracılık rolü. Turkish Studies-Economics, Finance, Politics, 14(2), 357-380. Erişim adresi: https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/342793/

Pozitif psikolojik sermaye ve lider-üye etkileşiminin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi: bir araştırma

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 2, 318 - 341, 31.12.2022
https://doi.org/10.17218/hititsbd.1077092

Öz

Bu araştırmanın amacı, pozitif psikolojik sermayenin ve lider-üye etkileşimin, örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisini belirlemektir. Araştırmanın evrenini, Balıkesir’in Bandırma ilçesinde faaliyet gösteren Eti Maden işletmelerine ait Borikasit ve Boraks fabrikalarında çalışan 258 personel oluşturmakta olup, araştırmanın örneklemini ise bu fabrikalarda çalışan 202 personel oluşturmaktadır.Elde edilen verilerle frekans analizi, güvenirlik analizi, normallik testi, korelasyon analizi ve çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan korelasyon analizinin sonucunda lider-üye etkileşimi ile pozitif psikolojik sermaye arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki (r(202): 0,584, p<0,05) olduğu belirlenmiştir.Ayrıca lider-üye etkileşimi ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki (r(202): 0,606, p<0,05), psikolojik sermaye ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasında da pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki (r(202): 0,787 p<0,05)olduğu görülmüştür. Yapılan çoklu regresyon analizinin sonucuna göre, lider-üye etkileşiminin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde pozitif yönlü ve anlamlı (β = 0,222, p<0,05) bir etkisinin olduğu görülmüştür. Pozitif psikolojik sermayenin ise örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde pozitif yönlü ve anlamlı (β = 0,657, p<0,05) etkisinin olduğu görülmüştür.

Kaynakça

  • Acar, Z. (2011). Örgütsel yurttaşlık davranışı: Kavramsal gelişimi ile kişisel ve örgütsel etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(1), 1-14. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2151881
  • Adıkara, W. ve Soetjipto, B. W. (2021). The impacts of leader–member exchange, psychological capital and job crafting on innovative behaviour: Evidence from the public sector. Intellectual Economics, 15(1), 31-48. doi:10.13165/IE-21-15-1-03
  • Aderibigbe, J.K. ve Mjoli, T.Q. (2018). Evaluation of the components of psychological capital and organizational citizenship behavior among Nigerian graduate employees. Journal of Economics and Behavioral Studies,10(5), 38-50. doi:10.22610/jebs.v10i5(J).2496
  • Alparslan, A.M., Yastıoğlu, S. ve Taş, M.A. (2019). Mutlu eden yöneticiler: pozitif psikoloji bağlamında araştırmalar ve öneriler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Asgari, A., Silong, A. D., Ahmad, A. ve Sama, B. A. (2008). The relationship between transformational leadership behaviors, leader-member exchange and organizational citizenship behaviors. European Journal of Social Sciences, 6(4),140-151. Retrieved from:https://www.researchgate.net/publication/260294193_The_Relationship_between_Transformational_Leadership_Behaviors_Leader-Member_Exchange_and_Organizational_Citizenship_Behaviors
  • Aslaner, F. ve Artan, İ. (2019). Pozitif psikolojik sermayeninlider-üye etkileşimi vasıtasıyla bireyselperformansı etkilemedeki rolü: Perakende sektöründe bir araştırma. Business & Management Studies: An International Journal, 7(4), 1657-1689. doi:10.15295/bmij.v7i4.1195
  • Atakay, Ö. ve Yılmaz, S. (2020). Lider-üye etkileşiminin örgütsel vatandaşlık davranış üzerine etkisinde algılanan örgütsel desteğin aracılık rolü: bir zincir perakende işletmesi üzerine araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(3), 159-175. doi:10.35379/cusosbil.626521
  • Avey, J. B., Reichard, R. J., Luthans, F. ve Mhatre, K. H. (2011). Meta‐analysis of the impact of positive psychological capital on employee attitudes, behaviors, and performance. Human Resource Development Quarterly, 22(2), 127-152. doi:10.1002/hrdq.20070
  • Ayhün, Erden, S. ve Celep, O. (2019). Dönüşümsel ve etkileşimsel liderlik tarzlarının sosyal sermaye ve lider-üye etkileşimine etkisi: Otel işletmelerinde bir araştırma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 14(2), 133-152. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/girkal/issue/51925/658137
  • Bartlett, J. E., Körtlik, J. W. ve Higgings, C. C. (2001). Organizational research: determining appropriate sample size in survey research. Information Technology, Learning, and Performance Journal, 19(1),43-50. Erişim adresi: https://www.proquest.com/openview/968e6436885222038106d874c370feaa/1?cbl=9497&pq-origsite=gscholar
  • Bitmiş, G., Sökmen, A. ve Turgut, H. (2014). Örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeği: Geçerlilik ve güvenilirliğinin yeniden değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,16(2), 1-14. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/287218
  • Bogler, R. ve Somech, A. (2019). Psychological capital, team resources and organizational citizenship behavior. The Journal of psychology, 153(8), 784-802. doi:10.1080/00223980.2019.1614515
  • Bozgeyikli, H., Avcı, A. ve Nevruz, B. (2017). Öğretmenlerin psikolojik sermaye düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Turkish Studies, 12(6), 103-122. Erişim adresi: http://acikerisim.fsm.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11352/3636/Bozgeyikli.pdf?sequence=1&isAllowed=y
  • Büyükkaymakçı, Y. ve Sundu, M. (2021). Lider üye etkileşiminin iş tatmini ve işten ayrılma niyetine etkisinde psikolojik sermayenin düzenleyici rolü. OPUS– Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(42), 5276-5313. doi:10.26466/opus.918842.
  • Che, X., Guo, Z., and Chen, Q. (2021). The relationship between k-workers'leader-member exchange, organiational citizenship behavior and task performance-evidence from Chinese hospitals. Front. Psychol. 12, 625584. doi:10.3389/fpsyg.2021.625584
  • Chen, C. H.V., Wang, S.J., Chang, W.C. ve Hu, C.S. (2008).The effect of leader-member exchange, trust, supervisor support on organizational citizenship behavior in nurses. Journal of Nursing Research, 16(4),321-328. doi:10.1097/01.jnr.0000387319.28010.5e
  • Chen, S., Wang, Z., Zhang, Y. ve Guo, K. (2021). Affect-driven impact of paradoxical leadership on employee organizational citizenship behaviour. Journal of Management & Organization, 1, 1-14. doi:10.1017/jmo.2021.57
  • Coutu, D. (2002). How resilience works. Harvard Business Review, 80(5), 46-56. Erişim adresi: https://www.archercareer.com/s/HBRResilience03Couto.pdf
  • Çetin, F. ve Basım, H. N. (2012). Örgütsel psikolojik sermaye: Bir ölçek uyarlama çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 121-137. Erişim adresi: https://toad.halileksi.net/sites/default/files/pdf/orgutsel-psikolojik-sermaye-bir-olcek-uyarlama-calismasi-toad.pdf
  • Çetin, Ş., Korkmaz, M., ve Çakmakçı, C. (2012). Dönüşümsel ve etkileşimsel liderlik ile lider-üye etkileşiminin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(1), 7-36. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10325/126590
  • Çiçekoğlu, H. (2020). Psikolojik sermayenin lider üye etkileşimine etkisi: Sağlık sektöründe bir alan araştırması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 41, 192-208. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/pausbed/issue/57311/691792
  • Dansereau, F., Graen, G. B. ve Haga, W. (1975). A vertical dyad linkage approach to leadership within formal organizations: A longitudinal investigation of the role making process. Organizational behavior and human performance, 13(1), 46-78. doi:10.1016/0030-5073(75)90005-7
  • Dienesch, R ve Liden, R. (1986). Leader-member exchange model of leadership: A critique and further development. Academy of Management Review, 11(3), 618-634. doi:10.5465/amr.1986.4306242
  • Dyne, L.V., Ang, S. ve Botero, I. (2003). Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional constructs. Journal of Management Studies, 40(6), 1359-1392. doi:10.1111/1467-6486.00384
  • Erdoğan, P. (2018). Pozitif psikolojik sermayenin örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütsel sinizm ve tükenmişlik üzerine etkisi: Sağlık sektöründe bir uygulama. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Estiri, M., Amiri, N. S., Khajeheian, D. ve Rayej, H. (2018). Leader-member exchange and organizational citizenship behavior in hospitality industry: A study on effect of gender. Eurasian Business Review, 8(3), 267-284. doi:10.1007/s40821-017-0083-7
  • Farrell, S. ve Finkelstein, L. (2007). Organizational citizenship behavior and gender: expectations and attributions for performance. North American Journal of Psychology, 9(1), 100-120. doi:10.1037/e518612013-535
  • Gooty, J., Gavin, M., Johnson, P. D., Frazier, M. L. ve Snow, D. B. (2009). In the eyes of the beholder: Transformational leadership, positive psychological capital, and performance. Journal of Leadership & Organizational Studies, 15(4), 353-367. doi:10.1177/1548051809332021
  • Graen, G. B. ve Uhl-Bien, M. (1995). Relationship-based approach to leadership: Development of leader-member exchange (LMX) theory of leadership over 25 years: Applying a multi-level multi-domain perspective. The Leadership Quarterly, 6(2), 219-247. doi:10.1016/1048-9843(95)90036-5
  • Gürbüz, S. (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile duygusal bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Elektronik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 48-75. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/69071
  • Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • He, C., McCabe, B. ve Jia, G. (2021b). Effect of leader-member exchange on construction worker safety behavior: safety climate and psychological capital as the mediators. Safety Science, 142, 1-9. doi:10.1016/j.ssci.2021.105401
  • Herbert, M. (2011). An exploration of the relationship between psychological capital, occupational stress, burnout and employee engagement (Yüksek Lisans Tezi). Stellenbosch, University of Stellenbosch, South Africa,
  • Hmieleski, K. ve Carr, J. (2008). The relationship between entrepreneur psychological capital and new venture performance. Frontiers Of Entrepreneurship Research, 14, 1-15. Erişim adresi: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1346023
  • Janssen, O. ve Van Yperen, N. W. (2004). Employees' goal orientations, the quality of leader-member exchange, and the outcomes of job performance and job satisfaction. Academy of Management Journal, 47(3), 368-384. doi:10.5465/20159587
  • Jung, H. S. ve Yoon, H. H. (2015). The impact of employees’ positive psychological capital on job satisfaction and organizational citizenship behaviors in the hotel. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 27(6), 1135-1156. doi:10.1108/IJCHM-01-2014-0019
  • Kaplanseren, S. ve Örücü, E. (2018). İşe tutkunluğun örgütsel vatandaşliğa etkisi: otel çalişanlari üzerine bir araştirma. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 1-19. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/trakyaiibf/issue/38477/403423
  • Kelebek Erbaş, E. F. (2021). Lider-üye etkileşiminin ve örgütsel özdeşleşmenin örgüt yararına etik olmayan davranışta bulunma üzerindeki etkileri: Mesaj çerçevelemesinin düzenleyici rolü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı, Kocaeli.
  • Koçak, D. ve Çınar, O. (2020). Lider-üye etkileşimi ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkide pozitif psikolojik sermayenin aracı rolü: Hizmet sektöründe bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (1), 1-20. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1007654
  • Kodaş, B. ve Yasar, S. (2021). Psikolojik sermaye, iş stresi ve hizmet odaklı örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi. Turizm Araştırmaları Dergisi, 32(1), 79-90. doi:10.17123/atad.948477
  • Kumlu, T. ve Nergiz, H. G. (2018). Otel işletmesi çalışanlarının pozitif psikolojik sermaye düzeyleri ile örgütsel vatandaşlik davranişlari arasindaki ilişki. Çatalhöyük Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, 1-13. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1673225
  • Liden, R. C. ve Maslyn, J. M. (1998). Multidimensionality of leader-member exchange: An empirical assessment through scale development. Journal of management, 24(1), 43-72. doi:10.1016/S0149-2063(99)80053-1
  • Lievens, F. ve Anseel, F. (2004). Confirmatory factor analysis and invariance of an organizational citizenship behaviour measure across samples in a Dutch‐speaking context. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77(3), 299-306. doi:10.1348/0963179041752727
  • Lo, M. C., Ramayah, T. ve Kueh Swee Hui, J. (2006). An investigation of leader member exchange effects on organizational citizenship behavior in Malaysia. Journal of Business & Management, 12(1).http://jbm.johogo.com/pdf/volume/1201/1201-5-23.pdf
  • Loyd, B., Jacqueline, M. S. ve Matthew, L. C. (2013). Effect of psychological capital and resistance to change on organisational citizenship behaviour: Original research. SA Journal of Industrial Psychology, 39(2), 1-14. doi:10.4102/sajip.v39i2.1136
  • Luthans, F. ve Jensen, S. M. (2002). Hope: A new positive strength for human resource development. Human Resource Development Review, 1(3), 304-322. doi:10.1177/1534484302013003
  • Luthans, F., Youssef, C. M. ve Avolio, B. J. (2007). Psychological capital: developing the human competitive edge. Oxford: Oxford University Press.
  • Neves, P. C., Paixão, R., Alarcão, M. ve Gomes, A. D. (2014). Organizational citizenship behavior in schools: Validation of a questionnaire. The Spanish Journal of Psychology, 17. doi:10.1017/sjp.2014.20
  • Organ, D. W., Podsakoff, P. M. ve MacKenzie, S. B. (2005). Organizational citizenship behavior: Its nature, antecedents, and consequences. California, London, New Delhi: Sage Publications.
  • Örücü, E. ve Hasırcı, I. (2021). Öz kendilik değerlendirmesi, iş tatmini ve tükenmişlik ilişkisi üzerine bir araştırma. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 6(15), 316-334. Erişim adresi: https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=965012
  • Özdemir, A. (2019). Psikolojik güçlendirme ve lider üye etkileşiminin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., ve Hui, C. (1993). Organizational citizenship behaviors and managerial evaluation of employees’ performanca: a review and suggestions for future research. Open Journal of Leadership, 11(4), 1-40. Erişim adresi: https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/014920630002600307
  • Pradana, B. G. V. (2021). The role of psychological capital and leader member exchange on participatory budgeting and managerial performance. Media Ekonomi dan Manajemen, 36(1), 11-26. doi:10.24856/mem.v36i1.1811.
  • Pradhan, R. K., Lalatendu, K. J. ve Pratishtha B. (2016). Impact of psychological capital on organizational citizenship behavior: moderating role of emotional intelligence, Cogent Business & Management, 3(1), 1-16. doi:10.1080/23311975.2016.1194174
  • Qadeer, F. ve Jaffery, H. (2014). Mediation of psychological capital between organizational climate and organizational citizenship behavior. Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences, 8(2), 453- 470. Erişim adresi: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2483656
  • Rego, A., Marques, C., Leal, S., Sousa, F. ve Pina e Cunha, M. (2010). Psychological capital and performance of Portuguese civil servants: Exploring neutralizers in the context of an appraisal system. The International Journal of Human Resource Management, 21(9), 1531-1552. doi:10.1080/09585192.2010.488459
  • Sa’adah, N., ve Rijanti, T. (2022). The role of knowledge sharing, leader-member exchange (LMX) on organizational citizenship behavior and employee performance: An empirical study on public health center of Pati 1, Pati 2 and Trangkil in central Java. International Journal of Social and Management Studies, 3(1), 112–131. doi:10.5555/ijosmas.v3i1.87
  • Samancı, S. ve Basım, H. N. (2018). Akademisyenlerin örgütsel adalet algıları ve örgütsel vatandaşlık davranışları: Psikolojik sermayenin aracılık rolü. Business and Economics Research Journal, 9(2), 363-380. Erişim adresi: https://www.berjournal.com/wp-content/plugins/downloads-manager/upload/BERJ9218Article8p.363-380.pdf
  • Seligman, M. E. ve Schulman, P. (1986). Explanatory style as a predictor of productivity and quitting among life insurance sales agents. Journal Of Personality And Social Psychology, 50(4), 832. doi:10.1037/0022-3514.50.4.832
  • Shaheen, S., Bukhari, I. ve Adil, A. (2016). Moderating role of psychological capital between perceived organizational support and organizational citizenship behavior and its dimensions. International Journal of Research Studies in Psychology, 5(2), 41-50. doi:10.5861/ijrsp.2016.1375
  • Sözen, C. ve Basım, N. (2020). Örgüt kuramları. Ankara: Beta Yayınları.
  • Stephen, R. P. ve Timothy, J. A. (2011). Organizational behavior. New Jersey: Pearson Prentice Hall.
  • Tabachnick, B. ve Fidel, L. (2001). Using multivariate statistics. MA: Allyn&Bacon, Inc.
  • Tekin, E. (2018). The mediating role of organizational justice on the effects of leader-member exchange on organizational citizenship behavior. Business &Amp; Management Studies: An International Journal, 6(1), 291–314. doi:10.15295/bmij.v6i1.225
  • Türesin Tetik, H. ve Köse, S. (2017). Psikolojik sermayenin lider-üye etkileşimi üzerindeki etkisininhizmet sektöründe araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2) 341-378. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1004570
  • Udin, U. ve Yuniawan, A. (2020). Psychological capital, personality traits of big-five, organizational citizenship behavior, and task performance: Testing their relationships. The Journal of Asian Finance, Economics, and Business, 7(9), 781-790. doi:10.13106/jafeb.2020.vol7.no9.781
  • Uğurluoğlu, Ö., Şantaş, F. ve Demirgil, B. (2013). Lider-üye etkileşimi ve tükenmişlik ilişkisi: Hastanelerde bir uygulama. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 16(1), 1-21.https://dergipark.org.tr/en/pub/hacettepesid/issue/7573/99411
  • Upadhyay, Y. ve Kumar, D. (2020). Leader–member exchange, psychological capital and employees’ creativity. Vision, 24(4), 406-418. doi:10.1177/0972262920925585
  • Ünüvar, T. G. (2006). An Integrative model of job characteristics, job satisfaction, organizational commitment, and organizational citizenship behavior. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Wang, H., Law, K. S., Hackett, R. D., Wang, D. ve Chen, Z. X. (2005). Leader-member exchange as a mediator of the relationship between transformational leadership and followers' performance and organizational citizenship behavior. Academy of management journal, 48(3), 420-432. doi:10.5465/amj.2005.17407908
  • Vasudevan, H., ve Aslan, I. (2022). Developing organizational citizenship behaviour: Organizational climate and leader-member exchange effects. Marketing and Management of Innovations, 1, 94-107. Erişim adresi: https://mmi.fem.sumdu.edu.ua/sites/default/files/A569-2022_07_Vasudevan%20et%20al_0.pdf
  • Yaman, Ü. T. (2021). Pozitif psikolojik sermaye ve iş yükü algısının istenen ve istenmeyen rol ötesi davranışlara etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bilim Dalı, Bursa.
  • Yıldız, S. M. (2011). Spor hizmeti sunan kamu kurumlarında lider üye etkileşimi ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(3), 323–329. Erişim adresi: https://arastirmax.com/tr/system/files/dergiler/20631/makaleler/13/3/arastirmax-spor-hizmeti-sunan-kamu-kurumlarinda-lider-uye-etkilesimi-orgutsel-vatandaslik-davranisi-iliskisi.pdf
  • Zengin Y. (2019). Lider üye etkileşimi ve örgütsel özdeşleşme ilişkisinde pozitif psikolojik sermayenin aracılık rolü. Turkish Studies-Economics, Finance, Politics, 14(2), 357-380. Erişim adresi: https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/342793/
Toplam 74 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Edip Örücü 0000-0002-3301-7496

Maida Uzuner 0000-0001-5064-9594

Itır Hasırcı 0000-0002-5449-2640

Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2022
Gönderilme Tarihi 21 Şubat 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022 Cilt: 15 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Örücü, E., Uzuner, M., & Hasırcı, I. (2022). Pozitif psikolojik sermaye ve lider-üye etkileşiminin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi: bir araştırma. Hitit Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 318-341. https://doi.org/10.17218/hititsbd.1077092
                                                     Hitit Sosyal Bilimler Dergisi  Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.