Examining Peer Relations Thesis Completed Between 2000-2021 in the Field of Preschool Education

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 3, 658 - 680, 31.10.2022

Hülya Gülay Ogelman Hande Güngör

https://doi.org/10.47793/hp.1159015

Öz

The research seeks to examine the theses on peer relations completed between 2000 and 2021 in the field of preschool education in Turkey. The sample of the research consists of 63 master’s and doctoral theses on peer relations, completed between 2000 and 2021 in the field of preschool education and registered in the The Council of Higher Education (YÖK) National Thesis Center. A qualitative method was employed in the study. The results demonstrated that the first master’s thesis was completed in 2009, and the first doctoral thesis was completed in 2008. Additionally, at the master's and doctoral levels, quantitative research was found to be the most preferred research method, while mixed research methods were found to be the least preferred. Further, the relational method was found to be the most preferred among quantitative research design methods in master's theses, and survey and experimental methods were preferred in doctoral theses. The results also revealed that qualitative case study methodology was the most preferred method in master’s and doctoral theses. In terms of data collection time, the cross-sectional method was most frequently preferred in master’s and doctoral theses. As to the sample group, it was seen that the theses on preschool children were the most preferred in master’s and doctoral theses. While peer relationships of children with special needs were the most frequently discussed topic in master's theses, doctoral theses revolved around curriculum development.

Anahtar Kelimeler

peer relationships, preschool period, postgraduate theses

Okul Öncesi Eğitim Alanında 2000-2021 Yılları Arasında Tamamlanmış Akran İlişkileri Konulu Tezlerin İncelenmesi

Öz

Araştırmanın amacı, Türkiye’de okul öncesi eğitim alanında 2000-2021 yılları arasında tamamlanmış akran ilişkileri konulu tezlerin incelenmesidir. Araştırmanın örneklemini, Yükseköğretim Kurumu (YÖK) Ulusal Tez Merkezi’nde bulunan okul öncesi eğitim alanında 2000-2021 yılları arasında tamamlanmış akran ilişkileri konusunda hazırlanmış yüksek lisans ve doktora düzeyinde 63 tez oluşturmaktadır. Araştırma, nitel araştırma yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Yüksek lisans düzeyinde ilk tezin 2009, doktora düzeyinde ise 2008 yılında tamamlandığı belirlenmiştir. Yüksek lisans ve doktora düzeylerinde en çok tercih edilen araştırma yaklaşımının nicel, en az tercih edilen araştırma yaklaşımının ise karma olduğu ortaya konulmuştur. Yüksek lisans tezlerinde nicel araştırma desenleri içerisinde en çok ilişkisel yönteminin, doktora tezlerinde ise tarama ve deneysel yönteminin tercih edildiği görülmektedir. Nitel araştırma desenleri içerisinde yer alan durum çalışması, yüksek lisans ve doktora tezlerinde en çok tercih edilen yöntem olmuştur. Veri toplama zamanı açısından yüksek lisans ve doktora tezlerinde en sık kesitsel yöntemin tercih edildiği belirlenmiştir. Örneklem grubu açısından yüksek lisans ve doktora tezlerinde en çok okul öncesi dönem çocuğunun yer aldığı tezlerin gerçekleştirildiği görülmektedir. Yüksek lisans tezlerinde konu açısından en sık özel gereksinimli çocukların akran ilişkileri ele alınmış iken doktora tezlerinde program geliştirme çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

akran ilişkileri, okul öncesi dönem, lisansüstü tezler

Kaynakça

• Başaran, M., & Aksoy, A. B. (2020). Okul öncesi dönemde okul hazır bulunuşluğu: sistematik bir derleme. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 1122-1166.
• Bertan, M., Haznedaroğlu, D., Koln, P., Yurdakök, K., & Güçiz, B. D. (2009). Ülkemizde erken çocukluk gelişimine ilişkin yapılan çalışmaların derlenmesi (2000-2007). Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 52, 1-8.
• Can, D. (2017). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş grubu çocukların akran ilişkileri ve benlik algılarının baba katılım boyutlarına göre incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Chen, C. C., McComas, J. J., Hartman E., & Symons, F. J. (2011). A prospective sequential analysis of the relation between physical aggression and peer rejection acts in a high-risk preschool sample, Early Education and Development, 22(4), 574-592. https://doi.org/10.1080/10409289.2010.481706
• Erbay, F., ve Durmuşoğlu Saltalı, N. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının okul hazırbulunuşluklarının yordayıcısı olarak sosyal bağımsızlık. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(31), 4138-4155. https://doi.org/10.26466/opus.681864
• Farina, E., & Belacci, C. (2022). Being visible or being liked? Social status and emotional skills in bullying among young children. European Journal of Developmental Psychology, 19(2), 267-282. https://doi.org/10.1080/17405629.2021.1903864
• Gülay Ogelman, H. (2014). Türkiye’deki okul öncesi dönem sosyal beceri araştırmaları: 2000-2013 Yılları arasındaki tezlerin incelenmesi. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 41-65.
• Gülay Ogelman, H. (2018). Okul öncesi dönemde akran ilişkileri. (3. baskı). Ankara: Eğiten Kitap.
• Gülay Ogelman, H., & Erten-Sarıkaya, H. (2016). Beş yaş çocuklarının akran şiddetine maruz kalma ve akran şiddetini uygulama düzeylerinin izlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(37), 187-203.
• Gülay Ogelman, H., & Güngör, H. (2015). Türkiye’deki okul öncesi dönem çevre eğitimi çalışmalarının incelenmesi: 2000-2014 Yılları arasındaki tezlerin ve makalelerin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 180-194.
• Gürsoy Yılmaz, G. (2020). 60-72 aylık çocukların oyuncak tercihleri-oyun becerileri ve saldırganlık yönelimlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi].Çağ Üniversitesi.
• Halpern, J., Jutte, D., Colby, J., & Boyce, W. T. (2015). Social dominance, school bullying, and child health: What are our ethical obligations to the very young? Pediatrics, 135 (Suppl 2), S24–S30. https://doi.org/10.1542/peds.2014-3549C
• Hanish, L. D., Xiao, S. X., Malouf, L. M., Martin, C. L., Goble, P., Fabes, R. A., DeLay, D., & Bryce, C. (2022). The Benefits of Buddies: Strategically pairing preschoolers with other-gender classmates promotes positive peer interactions, Early Education and Development, https://doi.org/10.1080/10409289.2022.2090773
• Hartup W. W., & Abecassis M. (2002). Friends and enemies. In: Smith P and Hart C (eds) Blackwell Handbook of Childhood Social Development. Oxford: Blackwell. Available at:http://www.blackwellreference.com/subscriber/tocnode.html?id=g9780631217534_chunk_g978063121753420.
• Hartup, W. W. (1996). The company they keep: Friendships and their developmental significance. Child Development, 67(1), 1–13. https://doi.org/10.2307/1131681
• https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=20062.
• Kalvin, C., Bierman, K. L., & Erath, S. A. (2015). Prevention and ıntervention programs promoting positive peer relations in early childhood. Ed. M. Boivin. Encyclopedia on Early Childhood Development: Peer Relations. (pp. 31-36). https://www.child-encyclopedia.com/pdf/complet/peer-relations.
• Kiuru, N., Aunola, K., Lerkkanen, M.-K., Pakarinen, E., Poskiparta, E., Ahonen, T., Poikkeus, A. M., & Nurmi, J. E. (2015). Positive teacher and peer relations combine to predict primary school students’ academic skill development. Developmental Psychology, 51(4), 434–446. https://doi.org/10.1037/a0038911
• Ladd G. W. (2009). Trends, travails, and turning points in early research on children's peer relationships: Legacies and lessons for our time? In K. H. Rubin, W. M. Bukowski, & B. Laursen (Eds.), Handbook of peer interactions, relationships, and groups (pp. 20–41). New York: Guilford Press;.
• Lu, W. Y. (1997). Preschool conflict: Boys and girls in free play. Doktoral dissertation. The University of Texas at Austin, USA.
• Özmen, D. (2013). 5-6 yaş grubu çocukların akran ilişkilerinin sosyal problem çözme becerisi açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Pektane-Gülmez, A., Gültekin-Akduman, G., & Gündüz, A. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının annelerinin duygusal zekâ düzeyleri ile çocuklarının akran zorbalığı düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of International Social Research, 12(64), 605-612. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2019.3383
• Rubin, K. H., Bukowski, W. M., & Bowker, J. C. (2015). Children in peer groups. In R. M. Lerner, M. H. Bornstein, & T. Leventhal (Eds.), Handbook of child psychology and developmental science, vol. 4, Ecological settings and processes, (pp. 175–222). John Wiley & Sons, Inc.
• Shin, K. M., Cho, S. M., Shin, Y. M., & Park, K. S. (2016). Effects of early childhood peer relationships on adolescent mental health: a 6- to 8-year follow-up study in South Korea. Psychiatry Investig, 13(4), 383-388. https://doi.org/10.4306/pi.2016.13.4.383
• Ural, G., Gülümser Gültekin, G., & Şepitci Sarıbaş M. (2022). Okul öncesi çocuklarının akran zorbalığına maruz kalma düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 12(1), 313-337. https://doi.org/10.23863/kalem.2022.231
• Wentzel, K. R. (2017). Peer relationships, motivation, and academic performance at school. In A. J. Elliot, C. S. Dweck, & D. S. Yeager (Eds.), Handbook of competence and motivation: Theory and application (pp. 586–603). The Guilford Press.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yorgun Yasar, E. & Özbey, S. (2019). Okul öncesi dönemdeki korunmaya muhtaç çocukların ahlaki değer yapılarının çocuklara ilişkin bazı değişkenlere göre incelenmesi: Ankara örneklemi. Değerler Eğitimi Dergisi,17 (38), 41-70. https://10.34234/ded.402313