Araştırma Makalesi
Yıl 2020,
Cilt: 18 Sayı: 2, 113 - 130, 31.12.2020
Öz
İslâm tarihinin özellikle ilk üç asrında meydana gelen olaylar, hadis ilmini çeşitli açılardan etkilemiştir. Bu olaylar ile diğer bazı kişisel veya sosyal sâiklerin etkisiyle özellikle akran âlimler arasında ciddi tartışmalar meydana gelmiştir. Zaman zaman ilmî üslubun sınırlarının zorlandığı bu tartışmalarda sarf edilen sözlerin anlamı ve değeri üzerine pek çok yorum yapılmış, tenkit ifadelerinin geçerliliği üzerine de bazı kanaatler ortaya konulmuştur. Bilhassa farklı fikrî ve i‘tikâdî anlayışların teşekkülünü takip eden süreçte yaşanan bu münakaşalar, bir yönüyle zengin bir ilmî tartışma ortamını hazırlamış, diğer yandan hasmının itibarını zedeleyen ve onu değersiz kılmayı amaç edinen bir üslûbu da beraberinde getirmiştir. Makalede, akran râvîlerin birbirlerine yönelttikleri tenkitlerin değeri ve cerh ve ta‘dîl ilmi açısından ifade ettiği anlam üzerinde durulmaktadır.
Kaynakça
- Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el Mervezî, Müsned, thk. Ahmed Muhammed Şâkir, Kahire, 2013.
- Ahmed b. Hanbel, el-İlel ve ma’rifetü’r-ricâl, thk. Vasiyyullah b. Muhammed b. Abbas, Riyad, 2001.
- Akgün, Hüseyin, Hadis Rivayet Coğrafyası, İstanbul, 2019.
- Aşıkkutlu, Emin, “Teşeyyu’”md., DİA, XL, 564-565, İstanbul, 2011.
- Aydınlı, Abdullah, Hadis Istılahları Sözlüğü, İstanbul, 2013.
- Beyhakî, Ahmed b. Hüseyin Ma’rifetü’-Sünen ve’l-Âsâr, thk. Abdülmu’tî Emîn Kal’acî, Kâhire, 2008.
- Buhâri, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu’fî, el-Câmiu’s-sahîh, thk. Muhammed Zehîr b. Nâsır en-Nâsır, Cidde, 1999.
- Elbânî, Nâsırüddîn, Silsiletü’l-ehâdîsi’s-sahîha ve şey’ün min fıkhihâ ve fevâidihâ, Riyad, 2002.
- Erul, Bünyamin, Hadis Tetkieri, Ankara, 2016.
- Fesevî, Ebû Yûsuf Ya’kûb b. Süfyân b. Cüvvân, el-Ma’rife ve’t-târîh, Beyrut, 2010.
- Hâkim, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed el-Hâkim en-Nîsâbûrî, Ma’rifetü ulûmi’l-hadîs, Beyrut, 1977.
- Hatîb, Ebûbekir Ahmed b. Ali b. Sâbit el-Bağdâdî, Târîhu Bağdâd, thk. Beşşar Avvad Ma’rûf, Beyrut, 2002.
- Hatib, Muhammed Accac, es-Sünne kable’t-tedvîn, Kâhire, 2008.
- Hatiboğlu, Mehmed Said, Siyâsi-İctimai Hadiselerle Hadis Münasebetleri, Ankara, 2016.
- İbn Adî, Ebû Ahmed Abdullah b. Adî b. Abdillah el-Cürcânî, el-Kâmil fî duafâi’r-ricâl, Beyrut, 2009.
- İbn Abdilberr, Ebû Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed b. Abdilberr en-Nemerî, Câmi’u beyâni’l-ilm ve fadlihî ve mâ yenbağî fî rivâyetihî, ve hamlihî, thk. Ebu’l-Eşbâl ez-Züheyrî, Dammam, 2010.
- İbn Asâkir, Ebû Muhammed Bahâüddîn el-Kâsım b. Ali el-Hasan ed-Dımeşkî, Târîhu Medineti Dımaşk, Dımaşk, 1995.
- İbn Dakîku’l-Îd, Ebu’l-Feth Takıyüddîn Muhammed b. Ali b. Vehb el-Kuşeyrî el-Kûsî, el-İktirâh fî beyâni’l-ıstılâh ve mâ udîfe ilâ zâlike mine’l-ehâdîsi’l-ma’dûde mine’s-sıhâh, Beyrut, t.s.
- İbn Ebî Şeybe, Ebûbekr Abdullah b. Muhammed: el-Musannef, thk. Muhamed Avvâme, Beyrut, 2013.
- İbn Fâris, Ebu’l-Hüseyin Ahmed b. Fâris b. Zekeriyya b. Muhammed er-Râzî el-Kazvînî el-Hemedânî, Mu’cemü mekâyîsi’l-luğa, thk. Abdüsselâm Muhammed Harun, y.s., t.s.
- İbn Hacer, Ebu’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî Muhammed el-Askalânî, Tehzîbü’t-tehzîb, y.s., 2010,
- İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî, es-Sikât, thk. Muhammed Abdülmuîd Hân, Haydarâbâd, 2009.
- İbn Hibbân, Kitâbu’l-Mecrûhîn mine’l-muhaddisîn ve’d-duafâ ve’l-metrûkîn, thk. Mahmud İbrahim Zâyed, Haleb, 2010.
- İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd b. Mâce el-Kazvînî, es-Sünen, thk. Muhammed Fuad Abdülbakî, Beyrut, 2010.
- İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem Ali b. Ahmed el-Ensârî er-Rüveyfiî, Lisânu’l-Arab, Beyrut, 1993.
- İbn Seyyidünnâs, Ebu’l-Feth Fethuddîn Muhammed b. Muhammed b. Muhammed el-Ya’merî, Uyûnü’l-eser fî fünûni’l-meğâzî ve’ş-şemâil ve’s-siyer, Beyrut, 1993.
- İbnü’l-Esîr, Ebü’s-Seâdât Mecdüddîn el-Mübârek b. Esîrüddîn Muhammed b. Muhammed eş Şeybânî el Cezerî, en-Nihâye fî garîbi’l-hadîs ve’l-eser, thk. Mahmûd Muhammed et-Tanâhî, Kâhire, 2009.
- İbnü’s-Salâh, Ebû Amr Takıyüddîn Osman b. Salahaddîn Abdurrahman b. Mûsa eş-Şehrezûrî, Ulûmu’l-hadîs, thk. Nureddin Itr, Beyrut, 1986.
- Kahraman, Hüseyin, Hadis İlminde Bir Cerh Terimi Olarak İrcâ ve Mürciî Râviler, Bursa, 2011.
- Kahraman Hüseyin, “Sosyal Değişim Sürecinde Kûfe Hadisçiliği”, Marife Dinî Araştırmalar Dergisi, s.87-115, yıl:6, sayı:2, güz: 2006.
- Kanarya, Bayram, “Cerh-Ta’dîl Bağlamında İmam Şafiî’ye Yöneltilen İthamlar”, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, s. 227-244, c. 16, sayı:3, 2017/1,
- Karahan, Abdullah, Hadis Râvilerinde Güvenilirlik, İstanbul, 2018.
- Kırbaşoğlu, Hayri, Alternatif Hadis Metodolojisi, Ankara, 2019.
- Kızılkaya, Sabri, Cerh ve Ta’dilde Mezheb Taassubu, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Esntitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 1998. Köktaş, Yavuz, Günümüz Hadis Problemleri, İstanbul, 2013.
- Leknevî, Ebu’l-Hasenât Muhammed Abdülhay b. Muhammed Abdilhalîm b. Muhammed Emînillâh es-Sihâlevî, er-Ref’ ve’t-tekmîl fi’l-cerh ve’t-ta’dîl, thk. Abdülfettâh Ebû Gudde, Beyrut, 2016.
- Muallimî, Ebû Abdillâh Abdurrahman b. Yahyâ b. Alî el-Muallimî el-Yemânî, et-Tenkîl limâ verade fî Te’nîbi’l-Kevserî mine’l-ebâtîl, thk. M. Nâsırüddîn el-Elbânî, Riyad, 2010.
- Miras, Kâmil, Sahîh-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarîh Tercüme ve Şerhi, İstanbul, 2019.
- Mutayrî, Recâ Huceylân, “İrşâdu’l-Eimmeti’l-A’lâm İlâ Fehmi Hakîkati Cerhi’l-Akrân”, s. 64-74, Jurnal al-Turath, vol. 3, no:1, 2018.
- Müslim, Ebu’l-Hüseyin Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî, el-Câmiu’s-Sahîh, thk. Muhammed Fuad Abdülbakî, Beyrut, 2010.
- Nevevî, Ebû Zekeriyya Yahya b. Şeref b. Mürî, et-Takrîb ve’t-teysîr li ma’rifeti süneni’l-beşîri’n-nezîr, thk. Muhammed Osman el-Huşt, Beyrut, 2010.
- Nevevî, el-Mecmû’ şerhu’l-Mühezzeb, Beyrut, 2010.
- Özafşar, Mehmet Emin, İdeolojik Hadisçiliğin Tarihî Arka Planı, Ankara, 2015.
- Özşenel, Mehmet, İlk Dönem Hadis-Re’y Tartışmaları, İstanbul, 2017.
- Polat, Salahattin, Hadis Araştırmaları, Kayseri, 2017.
- Râzî, Ebû Abdillâh Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyin, Menâkıbü’l-İmâm eş-Şâfiî, Kâhire, 1986 . Reşîd, Mahmud Ahmed, “Menhecü’l-İmâm ez-Zehebî fi’t-Teâmül Maa Cerhi’l-Akrân”, Hadis Tetkikleri Dergisi, s. 81-100, c. 6, sayı:2, 2008.
- Sabrî, Âmir Hasan, Selâsü resâil fî ilmi’l-cerh ve’t-ta’dîl, Beyrut, 2004.
- Suyûtî, Ebu’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebîbekr b. Muhammed el-Hudayrî es-Suyûtî eş-Şâfiî, Tedrîbu’r-râvî fî şerhi Takrîbi’n-Nevevî, thk. Ebû Kuteybe Nazar Muhammed el-Fâryâbî, Beyrut, 1994.
- Sübkî, Ebû Nasr Tâcüddîn Abdülvehhâb b. Ali b. Abdilkâfi, Tabakâtü’ş-Şâfiiyyeti’l-kübrâ, thk. Muhammed Abdülkâdir Ahmed Atâ, Beyrut, 1971.
- Şâfiî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İdrîs b. Abbas, Dîvânü’ş-Şâfiî, thk. Mücâhid Mustafa Behcet, Dımaşk, 1999.
- Tehânevî, Zafer Ahmed b. Latîf et-Tehânevî el-Osmânî, Kavâid fî ulûmi’l-hadîs, Beyrut, 1972.
- Ukaylî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Amr b. Mûsa, ed-Du’afâ’ü’l-kebîr, thk. Abdülmu’tî Emin Kal’acî, Beyrut, 2014.
- Ünal, İsmail Hakkı, Ebû Hanîfe’nin Hadis Anlayışı ve Hanefî Mezhebinin Hadis Metodu, Ankara, 2018.
- Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osman ez-Zehebî et-Türkmânî el-Fârikî ed-Dımeşkî, Siyeru a’lâmi’n-nübelâ, thk. Şuayb el-Arnaûd, Beyrut, 1985
- Zehebî, er-Ruvâtü’s-sikât el-mütekellem fîhim bimâ lâ yûcibu reddehum, thk. Muhammed İbrahim el-Mevsılî, Beyrut, 2010.
- Zehebî, Mîzânü’l-i’tidâl fî nakdi’r-ricâl, thk. Ali Muhammed Becâvî, Beyrut, 1963.
- Zehebî, Tezkiretü’l-huffâz, thk. Abdurrahman b. Yahyâ el- Muallimî, Haydarâbâd, 2009.
Toplam 56 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Din Araştırmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 18 Sayı: 2 |
Kaynak Göster
İlim Tasavvurumuz Üzerine…
İslâm ilim geleneği, ihtiva ve temsil ettiği zâhirî, aklî, felsefî ve irfânî zenginliği ile küllî bir gerçekliği yansıtmaktadır. Söz konusu zenginlik alanlarının her birisi meşrûiyyetini, kendi usûlü dairesinde hakikat arayışı süreci içerisinde bulunuşuyla temellendirmektedir. Başlı başlarına müstakil birer ilim dalı olmaları ve bunun neticesinde tarifi, gayesi ve mesâili itibariyle sınırları belirgin olsa da, ortak bir tasavvura aracılık etmeleri dolayısıyla kaçınılmaz biçimde, bünyesinde sair ilimlerle kendi zaviyelerinden müştereklikler barındırır. Ne var ki, kendine has mesâildeki farklılaşmalar, bütünün temsil ettiği küllî tasavvurun varlığına engel değildir.
Geçmişte ve günümüzde, geleneğin bu yönü gözden kaçırıldığında, ilimler arası irtibat, sözü edilen müştereklikler üzerinden değil, ayrışmalardan hareketle kurulmaya çalışılmıştır. Esasen İslâm ilim geleneğini, ilimler arası iç çekişmelerin ve tartışmaların odağı olarak görmek böyle bir yaklaşım neticesinde ortaya çıkmıştır. Kadîm ilim geleneğimizi fikrî karışıklığın odağı olarak görme zafiyetini sadece şarkiyat geleneğinin bir refleksi imiş gibi kabul etmek kolaycı bir yaklaşımdır. Şarkiyat geleneği ‘ötekinin duruşunu’ temsil ettiği için dikkate alınması ve zafiyetlerine odaklanılması gereken, ‘öteki’lerin dışında kalanlar, yani ‘biz’ olmalıyız.
İlim ehli taifeyi teşkil eden bizlerin bu süreçte yapması gereken, dışardan ve çatışma odaklı yaklaşımı bir yana bırakıp; kendilerini İslâm tasavvurunu zayıflatmaya adamış kişilerin yöntemlerinin üst dilini keşfederek, benzer hatalara düşmekten kurtulmak, muhtelif ilimleri aynı müştereklikte cem eden kadîm geleneğimizin üst tasavvuruna odaklanmaktır.
İslâm toplumu olarak, fikrî hamlemizi gerçekleştirmemiz, körü körüne taklîdi bir yana bırakıp, bize ait değerler manzumemizi keşfetmemize bağlıdır. Modern çağın bilgi üzerindeki bizi kuşatan tahakkümü ve kendi değerlerini bize taşıyan imkânlarını ‘mihengimize’ vurmadan özümseme, bizi sürekli olarak kimliğimizden uzaklaştırmaktadır. Günümüzde öğrendiğimiz en önemli esas, ‘bilginin/ma‘lûmâtın’ kutsallığı iddiasıdır. Oysa her dönemde, mukaddes olan hakikat ve ma‘rifettir. Bir başka ifade ile varlığımız meşrûiyyetini bilgi peşinde koşmamızdan değil, hakikat yolcusu olmamızdan almalıdır.
Doğru yanlış her türlü bilginin kutsanması sebebiyledir ki, arama motorları ve sosyal medya plâtformaları üzerinden paylaşılan veriler, tıpkı, geçmişte ilimler ve ilim ehli arasında sadece ma‘lûmâta odaklanıldığında, ilimler arasındaki müşterek zeminin fark edilememesi ve İslâm tarihinin çatışmalar tarihi şeklinde algılanması gibi, bir ölçüye vurulmaksızın yaygınlığı nisbetinde doğru ve tayin edici bir konum ihrâz etmiştir. Bizler geçmişin ve günümüzün tecrübesinden istifade ederek, tekrar aynı hataya düşmediğimizden emin olmalıyız.
Şu halde, ilim ehline düşen, öncelikle ilimlerin usûlleri ve telif tarzlarının müşterekliğini temin eden ‘üst dilini’; bir başka ifade ile ‘küllî tasavvurunu’ keşfe yönelik gayretlerini arttırmaktır. İlmin bugünkü temsilcilerinin, İlâhî hakîkati zâhirî, aklî, rûhî, kalbî, irfânî plânda idrak için ömür tüketen geçmiş âlim, hakîm ve ârifler ile eserler üzerinden bağ kurmak suretiyle, onların arayış tecrübelerinden istifade etmeleri, ilimleri kuşatan küllî tasavvurun idrâkini mümkün kılacaktır. Bizi küllî tasavvura ulaştıracak olan vasıta, bazen dilin sunduğu imkânlar, bazen akıl, mantık ve felsefenin hâsıl ettiği kazanımlar, bazen de kalbin ve irfânî geleneğin ulaştığı hakikatler olabilecektir.
Bütün bu hususların arayışı içerisinde olan, Hadis Tetkikleri Dergisi (HTD) aracılığı ile de, bize ait duruşa ve müşterek tasavvuru keşfin zaruretine dikkat çekmeyi kaçınılmaz görüyoruz. Bir başka ifade ile, tedbirimizi alıp, tedârikimizi ikmâl ederek seyrimize devam etmenin mutlak ihtiyacımız olduğunu fark ederek, ‘cihet-i vahdemizi’ yeniden hatırlamalı, uydu olmaktan, ezilmişlikten kurtulmalı, kendimize ait usûl, ulemâ ve kitâbiyâta dönmeli, ilmî düşünüşümüzü yeniden ‘âlî tasavvurumuza’ uygun hâle getirmeliyiz.
Kırk ikinci sayımızla, akademik dergicilikte kemâle erdiğimizin göstergesi olarak, kesintisiz yayın hayatını sürdürerek, geride bıraktığımız ilk yirmi yılın ardından, Hadis Tetkikleri Dergisi’nin bu nüshasında; hadis ilimlerinin muhtelif alanlarında ilginizi çekecek tetkiklere yer verdik. İslâm coğrafyasının uzak diyarlarının tasavvurlarını bize sunan makaleler, eser tetkikleri, bilimsel etkinlik ve kitap tanıtımları bu sayımızda sizlerin ilgisine arz ettiğimiz içeriğimizdir.
Destekleriniz sayesinde muhteviyâtı daha da zenginleşecek olan Hadis Tetkikleri Dergisi (HTD) işaret edilen hususlarda bize iletilen her türlü talebe açık olup, bütün imkânlarını kullanarak arzu edilen hususlarda yazarlarımızın yanında olmaya çalışacaktır.
Geride bıraktığımız yirmi yıl ve kırk iki sayı boyunca Hadis Tetkikleri Dergisi’ne (HTD) destek olan, sahip çıkan, bizleri cesaretlendiren, yazılarıyla bizi onurlandıran hayatta olan ve ahirete irtihal eden bütün hoca ve kardeşlerimize şükranlarımızı sunarken, bundan sonra da HTD’nin imkânlarının, araştırmacılarımızın hizmetinde olduğunu te’yîden ifade istiyoruz. Gelecek sayılarımızda görüşmek dileğiyle...
Saygılarımızla...
İbrahim HATİBOĞLU
İslâm ilim geleneği, ihtiva ve temsil ettiği zâhirî, aklî, felsefî ve irfânî zenginliği ile küllî bir gerçekliği yansıtmaktadır. Söz konusu zenginlik alanlarının her birisi meşrûiyyetini, kendi usûlü dairesinde hakikat arayışı süreci içerisinde bulunuşuyla temellendirmektedir. Başlı başlarına müstakil birer ilim dalı olmaları ve bunun neticesinde tarifi, gayesi ve mesâili itibariyle sınırları belirgin olsa da, ortak bir tasavvura aracılık etmeleri dolayısıyla kaçınılmaz biçimde, bünyesinde sair ilimlerle kendi zaviyelerinden müştereklikler barındırır. Ne var ki, kendine has mesâildeki farklılaşmalar, bütünün temsil ettiği küllî tasavvurun varlığına engel değildir.
Geçmişte ve günümüzde, geleneğin bu yönü gözden kaçırıldığında, ilimler arası irtibat, sözü edilen müştereklikler üzerinden değil, ayrışmalardan hareketle kurulmaya çalışılmıştır. Esasen İslâm ilim geleneğini, ilimler arası iç çekişmelerin ve tartışmaların odağı olarak görmek böyle bir yaklaşım neticesinde ortaya çıkmıştır. Kadîm ilim geleneğimizi fikrî karışıklığın odağı olarak görme zafiyetini sadece şarkiyat geleneğinin bir refleksi imiş gibi kabul etmek kolaycı bir yaklaşımdır. Şarkiyat geleneği ‘ötekinin duruşunu’ temsil ettiği için dikkate alınması ve zafiyetlerine odaklanılması gereken, ‘öteki’lerin dışında kalanlar, yani ‘biz’ olmalıyız.
İlim ehli taifeyi teşkil eden bizlerin bu süreçte yapması gereken, dışardan ve çatışma odaklı yaklaşımı bir yana bırakıp; kendilerini İslâm tasavvurunu zayıflatmaya adamış kişilerin yöntemlerinin üst dilini keşfederek, benzer hatalara düşmekten kurtulmak, muhtelif ilimleri aynı müştereklikte cem eden kadîm geleneğimizin üst tasavvuruna odaklanmaktır.
İslâm toplumu olarak, fikrî hamlemizi gerçekleştirmemiz, körü körüne taklîdi bir yana bırakıp, bize ait değerler manzumemizi keşfetmemize bağlıdır. Modern çağın bilgi üzerindeki bizi kuşatan tahakkümü ve kendi değerlerini bize taşıyan imkânlarını ‘mihengimize’ vurmadan özümseme, bizi sürekli olarak kimliğimizden uzaklaştırmaktadır. Günümüzde öğrendiğimiz en önemli esas, ‘bilginin/ma‘lûmâtın’ kutsallığı iddiasıdır. Oysa her dönemde, mukaddes olan hakikat ve ma‘rifettir. Bir başka ifade ile varlığımız meşrûiyyetini bilgi peşinde koşmamızdan değil, hakikat yolcusu olmamızdan almalıdır.
Doğru yanlış her türlü bilginin kutsanması sebebiyledir ki, arama motorları ve sosyal medya plâtformaları üzerinden paylaşılan veriler, tıpkı, geçmişte ilimler ve ilim ehli arasında sadece ma‘lûmâta odaklanıldığında, ilimler arasındaki müşterek zeminin fark edilememesi ve İslâm tarihinin çatışmalar tarihi şeklinde algılanması gibi, bir ölçüye vurulmaksızın yaygınlığı nisbetinde doğru ve tayin edici bir konum ihrâz etmiştir. Bizler geçmişin ve günümüzün tecrübesinden istifade ederek, tekrar aynı hataya düşmediğimizden emin olmalıyız.
Şu halde, ilim ehline düşen, öncelikle ilimlerin usûlleri ve telif tarzlarının müşterekliğini temin eden ‘üst dilini’; bir başka ifade ile ‘küllî tasavvurunu’ keşfe yönelik gayretlerini arttırmaktır. İlmin bugünkü temsilcilerinin, İlâhî hakîkati zâhirî, aklî, rûhî, kalbî, irfânî plânda idrak için ömür tüketen geçmiş âlim, hakîm ve ârifler ile eserler üzerinden bağ kurmak suretiyle, onların arayış tecrübelerinden istifade etmeleri, ilimleri kuşatan küllî tasavvurun idrâkini mümkün kılacaktır. Bizi küllî tasavvura ulaştıracak olan vasıta, bazen dilin sunduğu imkânlar, bazen akıl, mantık ve felsefenin hâsıl ettiği kazanımlar, bazen de kalbin ve irfânî geleneğin ulaştığı hakikatler olabilecektir.
Bütün bu hususların arayışı içerisinde olan, Hadis Tetkikleri Dergisi (HTD) aracılığı ile de, bize ait duruşa ve müşterek tasavvuru keşfin zaruretine dikkat çekmeyi kaçınılmaz görüyoruz. Bir başka ifade ile, tedbirimizi alıp, tedârikimizi ikmâl ederek seyrimize devam etmenin mutlak ihtiyacımız olduğunu fark ederek, ‘cihet-i vahdemizi’ yeniden hatırlamalı, uydu olmaktan, ezilmişlikten kurtulmalı, kendimize ait usûl, ulemâ ve kitâbiyâta dönmeli, ilmî düşünüşümüzü yeniden ‘âlî tasavvurumuza’ uygun hâle getirmeliyiz.
Kırk ikinci sayımızla, akademik dergicilikte kemâle erdiğimizin göstergesi olarak, kesintisiz yayın hayatını sürdürerek, geride bıraktığımız ilk yirmi yılın ardından, Hadis Tetkikleri Dergisi’nin bu nüshasında; hadis ilimlerinin muhtelif alanlarında ilginizi çekecek tetkiklere yer verdik. İslâm coğrafyasının uzak diyarlarının tasavvurlarını bize sunan makaleler, eser tetkikleri, bilimsel etkinlik ve kitap tanıtımları bu sayımızda sizlerin ilgisine arz ettiğimiz içeriğimizdir.
Destekleriniz sayesinde muhteviyâtı daha da zenginleşecek olan Hadis Tetkikleri Dergisi (HTD) işaret edilen hususlarda bize iletilen her türlü talebe açık olup, bütün imkânlarını kullanarak arzu edilen hususlarda yazarlarımızın yanında olmaya çalışacaktır.
Geride bıraktığımız yirmi yıl ve kırk iki sayı boyunca Hadis Tetkikleri Dergisi’ne (HTD) destek olan, sahip çıkan, bizleri cesaretlendiren, yazılarıyla bizi onurlandıran hayatta olan ve ahirete irtihal eden bütün hoca ve kardeşlerimize şükranlarımızı sunarken, bundan sonra da HTD’nin imkânlarının, araştırmacılarımızın hizmetinde olduğunu te’yîden ifade istiyoruz. Gelecek sayılarımızda görüşmek dileğiyle...
Saygılarımızla...
İbrahim HATİBOĞLU