Şanlıurfa’da Satışa Sunulan Sokak Sütlerinin Bazı Kimyasal ve Mikrobiyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 15 - 23, 01.10.2017

Büşra Göncü Göncü Aslı Çelikel Mutlu Buket Akın Musa Serdar Akın

Öz

Bu çalışmada, Şanlıurfa ilinde farklı noktalardan kış ve yaz mevsimlerinde 30’ar adet olmak üzere toplam 60 adet sokak
sütünün bazı kimyasal ve mikrobiyolojik özellikleri incelenmiştir. Çalışmada incelenen sokak sütü örneklerinde yapılan
fizikokimyasal ve mikrobiyal analizlerde örneklerin kalitelerinin yeterli düzeyde olmadığı, önemli bir kısmının Türk Gıda Kodeksi
Çiğ ve Isıl İşlem Görmüş İçme Sütleri Tebliği’ne uymadığı belirlenmiştir. Ayrıca mevsimin sokak sütlerinin pH, titrasyon asitliği,
kurumadde, yağ, yoğunluk, toplam bakteri sayıları, koliform bakteri sayıları ve maya-küf sayıları üzerine etkisi istatistiksel
olarak önemli (p<0.05) bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde incelenen örneklerin kimyasal özelliklerinden
ziyade mikrobiyal kalitelerinin daha kötü olduğu tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Sokak sütü; çiğ süt kalitesi; Şanlıurfa

Kaynakça

• Köşker, Ö., ve Tunail, N., Süt ve Mamulleri Mikrobiyolojisi ve Hijyeni Uygulama Klavuzu. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Yay. No: 985, Uygulama Kılavuzu No: 217, Ankara, 1985.
• Tekinşen, C., Süt Ürünleri Teknolojisi. Selçuk Üniv. Veteriner Fak., Konya., 326s, 1996.
• TÜİK., Türkiye İstatistik Kurumu. Ankara, 2014.
• Ateş, R., Türkiye Ölçeğinde Farklı Bölgelere Ait Özel Çiftlikler ve Üretici Birliklerinden Temin Edilen Çiğ Sütlerin Bileşiminde Yıl Boyunca Meydana Gelen Değişimlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Tekirdağ. 41s, 2015.
• Kesenkaş, H., ve Akbulut., N., İzmir ilinde satılan sokak sütleri ile orta ve büyük ölçekli çiftliklerde üretilen sütlerin özelliklerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fak. Dergisi, 2010, 47 (2): 161-169, 2010.
• Oysun, G., Süt ve Ürünlerinde Analiz Yöntemleri, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:504, Bornova- İzmir, 306 s, 2011.
• IDF., Determination of the Total Solid Content (Cheese and Processed Cheese). IDF Standard: 4A.Brussels:International Dairy Federation, 1982.
• Anonim, Çiğ Süt Standardı. TS1018. Türk Standartlar Enstitüsü, Ankara, 1989.
• Metin, M., Süt ve Mamulleri Analiz Yöntemleri (Duyusal, Fiziksel ve Kimyasal Analizleri). Ege Üniversitesi Ege Meslek Yüksekokulu Yayınları No:24, Bornova-İzmir, 439s, 2010.
• Metin, M., Süt Teknolojisi, Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayınları No:33. Bornova, İzmir, 1998.
• Bek, Y., ve E. Efe., Araştırma ve Deneme Metotları. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Ders Notları No:71 Adana, 200 s, 1995.
• Anonim, Türk Gıda Kodeksi Çiğ Süt ve Isıl İşlem Görmüş İçme Sütler Tebliği, T.C Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, 14.02.2000 tarih ve 23964 No’lu Resmi Gazete, Tebliğ No:2000-6, 2001.
• Türkoğlu, H., Atasoy, F., Özer, B., Şanlıurfa İlinde Üretilen ve Satışa Sunulan Süt, Yoğurt ve Urfa Peynirlerinin Bazı Kimyasal Özellikleri. GAP III. Tarım Kongresi, 16-18 Ekim 2003, 467-470s, Şanlıurfa, 2003.
• Tokur, E., Ankara’da satılan sokak sütlerinin bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Süt Teknolojisi ABD., Ankara, 63s, 2006.
• Özrenk, E., ve Bayar, N., Konya yöresine ait sütlerin bazı kalite özellikleri. Türkiye 10. Gıda Kongresi. 21-23 Mayıs, 695-700s, Erzurum, 2008.
• Aydın, S., Çetinkaya, A., Bayrakçı, E., Kars ilinde üretilen inek sütlerinin bazı kimyasal özellikleri. Ulusal Meslek Yüksekokulları Öğrenci Sempozyumu, 21- 22 Ekim, Düzce, 2010.
• Diler, A., ve Baran, A., Erzurum’un hınıs ilçesi çevresindeki küçük ölçekli işletme tank sütlerinden alınan çiğ süt örneklerinin bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Alınteri Dergisi, 26 (B): 18-24, 2014.
• Kurt, A., Demirci, M. ve Kurdal, E., Erzurum piyasasında satılan sütlerin özellikleri ve çeşitli hileler yönünden incelenmesi. Gıda Dergisi, 6 (6): 15-19, 1977.
• Sezgin, E., ve Koçak, C., Ankara’da satılan sokak sütlerinin bazı nitelikleri üzerine araştırmalar. Gıda, 7(6): 281-287, 1982.
• Sezgin, E., ve Bektaş, S., Trabzon’da Satılan Sokak Sütlerinin Bazı Nitelikleri Üzerine Araştırmalar, Gıda, 13(6):181-187, 1988.
• Özsunar, A., Trakya Bölgesinde Üretilen İnek Sütlerinde Aflatoksin M1 Varlığı. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği ABD, Tekirdağ, 50 s, 2005.
• Tuncer, K., TR71 Bölgesindeki Süt Sığırı İşletmelerinden Toplanan Çiğ Sütlerin Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi/ Determination Of Some Quality Characteristics Of Raw Milk Samples Collected From Dairy Farms İn TR71 Region. Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Kırşehir, 77 s, 2015.
• Kavas, G., ve Akbulut, N., İzmir ilinde satılan sokak sütlerinin fiziksel-kimyasal özellikleri üzerinde bir araştırma. E. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 30 (1-2): 81-88, 1993.
• Yaylak, E., Alçiçek, A., Konca, Y., Uysal, H., İzmir ilçelerinde mandıralarca kış aylarında toplanan sütlerde bazı besin madde ve fiziksel özelliklere ait değişimlerin saptanması. Hayvansal Üretim Dergisi. 48 (1): 26-32, 2007.
• Kaşıkçı, M., Sivas İli Yıldızeli İlçesinde Halk Elinde Yetiştirilen Esmer Sığırların Çiğ Süt Kompozisyonu ve Somatik Hücre Sayısının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Zootekni ABD, Tokat, 56 s, 2012.
• Yalçın, B. C., Genel Zootekni (Ders Kitabı). İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayınları. Rektörlük Yayın No: 2769. Dekanlık Yayın No:1, 1981.
• Alçiçek, A., Beslemenin süt yağına etkileri. Hasad Dergisi, 117: 32-34, 1995.
• Şekerden, Ö., Özkütük, K., Büyük Baş Hayvan Yetiştirme. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No: 122, Adana, 1995.
• Sezgin, E., Atamer, M., Koçak, C., Yıldırım, M. ve Yıldırım, Z., Ankara’da satılan sokak sütlerinin bazı fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik özellikleri. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, 1331. Ankara, 1993.
• Çubuk, A., Ankara Piyasasında Tüketime Sunulan Süt ve Yoğurtların Protein,Yağ Kurumadde, Asitlik ve Kül Derecelerinin Saptanması. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beslenme Bilimleri Programı, Ankara, 73s, 1997.
• Dozet, N., Stanisic, M., and Bijielzac, S., Studies on Quality of Milk in Various Regions of Production. 20. Int. Dairy Congr. P: 41-42, 1978.
• Jaurez. M., Castro, M.I., Ramos, M., and Anvarez, M. P. J., Composition of milk in Spain. 1. MainComponente. Milchwissenschaft 33: 752-755, 1978.
• Kılıç, A., ve Kılıç, S., Yem(leme) ve Süt. Bilgehan Basımevi. Bornova, İzmir, 288s, 1994.
• Gönç, S., ve Tanülkü, B., Süt endüstrisi kurumu izmir fabrikasına gelen sütlerin bazı özelliklerine bölge ve mevsimlerin etkisi üzerine araştırmalar. E. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 18 (1, 2, 3): 275-290, 1981.
• Önal, A. R., Trakya’da Özel Bir Süt İşleme Tesisi Tarafından Değerlendiren Çiğ Sütlerin Somatik Hücre Sayısı ve Bazı Bileşenlerin Tespiti. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı. 110s, 2005.
• Demirci, M., Öksüz, Ö., Şimşek, O., Kurultay, Ş., Kıvanç, M., Gündüz, H.H., Uçan, N., Süt ve Süt Ürünlerinin Kalite Kontrolü. Anadolu Üniversitesi Yayın No: 2064. 254s, 2010.
• Üzüm, M., Ankara Yöresinde Tüketime Sunulan Çiğ Sütlerde Salmonella, Shigella ve Bazı Patojenlerin İzolasyonu. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 73s, 2006.
• Şekerden, Ö., Özkütük, K., Büyük Baş Hayvan Yetiştirme. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No: 122, Adana, 1995.
• Dede, C., İstanbul’da Satılan Sokak Sütlerinin Mikrobiyolojik Olarak İncelenmesi. Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 52s, 2000.
• Anonim, Güvenli Süt Tüketimi Raporu. http://www.tetrapak.com.tr/pdf/ guvenli/ pdf.erişim: Aralık 2008.