Eğitimcilerin Örgütsel Sessizliklerinde Cinsiyetin ve Medenî Durumun Etkisi: Bir Meta Analiz Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 34 Sayı: 3, 786 - 803, 31.07.2019

Öznur Tulunay Ateş Emine Önder

Öz

Bir
meta-analiz çalışması olan bu araştırmada, eğitim çalışanlarının örgütsel
sessizliğinde cinsiyet ve medenî durumun etkisi incelenmiştir. Araştırmada,
örgütsel sessizlik ile cinsiyet arasındaki ilişkilerin incelendiği birbirinden
bağımsız 20 araştırma bir araya getirilerek 7514 kişilik örneklem grubu;
örgütsel sessizlikle medenî durum arasındaki ilişkilerin incelendiği
birbirinden bağımsız 9 araştırma bir araya getirilerek 2919 kişilik örneklem
grubu elde edilmiştir. Araştırmada, rastgele etki modeline göre araştırma
kapsamındaki çalışmaların etki yönü ve genel etkisi hesaplanmıştır. Analiz
sonucunda; cinsiyetin ve medenî durumun örgütsel sessizlik üzerindeki genel
etkisinin çok zayıf düzeyde olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca, kadınların erkeklere,
evlilerin bekârlara oranla daha fazla örgütsel sessizlik yaşadıkları
anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel sessizlik, cinsiyet, medenî durum, meta analiz

Effect of Marital Situation and Gender on Educators’ Organizational Silence: A Meta-Analysis Study

Öz

In this study, which is a meta-analysis study, the effect of educators’
marital status and their gender in their organizational silence was examined.
In the research, a sample group containing 7514 people was established from 20
independent studies gathered together in which relationships between
organizational silence and gender were discussed; a sample group containing
2919 people was established from 9 independent studies gathered together in
which relationships between organizational silence and marital status were
discussed. In the study, effect direction and general effects of studies within
the scope of this research were calculated according to random effect model. As
a result of the analysis, it was understood that general effect of gender and
marital status on organizational silence was at a very weak level. In addition,
it was understood that women experienced more organizational silence compared
to men, and married ones did more than singles. 

Anahtar Kelimeler

Organizational silence, gender, marital status, meta-analysis

Kaynakça

• Acaray, A. (2014). Örgüt kültürü, örgütsel sessizlik ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Alkan, Z. (2016). Liderlik tarzlarının örgütsel sessizlik ilişkisinde kariyer memnuniyetinin rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, İsparta.
• Alparslan, A. M. (2010). Örgütsel sessizlik iklimi ve işgören sessizlik davranişlari arasindaki etkileşim: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi öğretim elemanlari üzerinde bir araştirma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Apak, F. (2016). Okul yöneticilerinin gücü kullanma biçimleri ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik düzeyleri arasındak ilişki, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Aslan, Y. B. (2017). Ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları (Denizli ili örneği). Yayınlanmamış Tezsiz Yüksek Lisans Projesi. Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Aşkun, B., Bakoğlu, R. ve Berber, A. (2010). Remaining silent or not: is power distance a barrier for academicians?. International Conference on Human, Work and Organization, Technical University of Czestochowa, Polonya.
• Aydın, F. (2016). Ortaokul yöneticilerinin kullandıkları örgütsel güç türleri ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Aydın, Y. (2015). Örgütsel sessizliğin okul yönetiminde kayırmacılık ve öğretmenlerin öz yeterlik algısı ile ilişkisi, Yayımlanmamış yüksek l). isans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Bağ, D. ve Ekinci, C. E. (2018). Öğretim elemanlarında örgütsel sessizlik davranışı, nedenleri ve sonuçları. International Journal of Human Sciences, 15(1), 567-580.
• Balkan-Akan, B. ve Oran, Ç. (2017). Akademisyenlerin örgütsel sessizlik algıları: Konuya ilişkin bir uygulama. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(5), 72-90.
• Baştuğ, G., Palan, A., Yılmaz, T. ve Duyan, M. (2016). Organizational slience sport employees, Journal of Education and Learning, 5(4). 126-132. Doi:10.5539/jel.v5n4p126.
• Bayram, T. Y. (2010). Üniversitelerde örgütsel sessizlik, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Bayram, A, Cetinkaya, G. ve Yıldırım, Y. (2017). The relationship between organizational silence and life satisfaction in football referees. PressAcademia Procedia (PAP), 3, 423-430. Permemant link to this document: http://doi.org/10.17261/Pressacademia.2017.428 adresinden 01. 06. 2018 tarihinde ulaşılmıştır.
• Borenstein, M. Hedges, L. V., Higgins, J. P. T.ve Rothstein, H. R. (2013). Meta-Analize Giriş, Çeviren: Dinçer, S., Anı Yayıncılık, Ankara. Brisfield, C. T. (2009). Employee silence: Investigation of dimensionality, development of measures, and examination of related factors, Unpublished master's thesis, Ohio State University, USA.
• Brinsfield, C. D., Edwards, M. S. & Greenberg, J. (2009). Voice and silence in organizations: Historical review and current conceptualizations. Jerald Greenberg, Marissa S. Edwards (Ed.), Voice and silence in organizations (pp. 3-36). UK: Emerald Group Publishing Ltd.
• Britton, D. M. (2000). The epistemology of the gendered organization. Gender and Society, 14(3), 418-434.
• Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2007). Research methods in education. Routledge, USA. http://rme500.cankaya.edu.tr/uploads/files/%5BLouis_Cohen%20Research%20Methods.pdf adresinden 07. 03. 2017 tarihinde ulaşılmıştır.
• Cooper, H., Hedges, L. V. & Valentine, J. C. (2009). The handbook of research synthesis and meta analysis. New York: Sage.
• Çakal, G. (2016). Ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin okul yönetimine katılma ile örgütsel sessizlik algıları arasındaki ilişki (Tekirdağ ili örneği), Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Çakıcı, A. (2010). Örgütlerde işgören sessizliği, neden sessiz kalmayı tercih ediyoruz?. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Çakır, E. ve Yılmaz, E. (2017). Öğretmenlerin örgütsel sessizliklerinin örgütsel bağlılıkları ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. I. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Araştırmaları Sempozyumu (ISCER). 3-5 Kasım, 2017, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Antalya.
• Çavuş, M. F., Develi, A. ve Sarıoğlu, G. S. (2015). Mobbing ve örgütsel sessizlik: Enerji sektörü çalışanları üzerine bir araştırma. Işletme ve Iktisat Çalışmaları Dergisi, 3(1),10-20.
• Çiçek-Sağlam, A. ve Yüksel, A. (2015). Liselerde görev yapan öğretmen ve yöneticilerin örgütsel sessizliğe ilişkin görüşleri. Turkish Studies, 10(7). 316-332.
• Çitli, İ. İ. (2015). Örgütsel sessizlik ile tükenmişlik arasındaki ilişki ve bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Dal, H. ve Atanur Baskan, G., (2018). Ortaöğretim kurumlarında örgütsel sessizliğe ilişkin öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(1), 45-91.
• Daşcı, E. (2014). İlköğretim kurumu yöneticilerinin liderlik tarzları ile öğretmenlerin yaşadıkları yıldırma (mobbing) ve örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Demirtaş, Z. ve Nacar, D. (2018). Öğretmenlerin iş doyumu ve örgütsel sessizlik algıları arasındaki ilişki. The Journal of Educational Reflections, 2(1), 13-23. Detert, J. R. & Edmondson, A. C. (2005). No exit, no voice: The bind of risky voice opportunities in organisations. Harvard Business School Working Paper, 5-49. Dinçer, S. (2014). Eğitim bilimlerinde uygulamalı meta-analiz. Ankara: Pegem Akademi.
• Dönmez, E. (2016). Örgütsel sosyalleşme ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Dyne, L. V., Ang, S. & Botero, I. C. (2003). Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional constructs. Journal of Management Studies, 40(6), 1360-1392.
• Erigüç, G., Özer, Ö., Sonğur, C. ve Turaç, İ. S. (2014). Bir devlet hastanesinde hemşirelerde örgütsel sessizlik üzerine bir araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 61-84.
• Erkılıç, E. (2017). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile örgütsel sessizlik davranışı arasındaki karşılıklı etki derecelerinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi: Rize ili otel işletmelerinde bir uygulama. Yayımlanmamış doktora tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Eroğlu, A. H. Adıgüzel, O. ve Öztürk, U. C. (2011). Sessizlik girdabı ve bağlılık ikilemi: İşgören sessizliği ile örgütsel bağlılık ilişkisi ve bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 97-124.
• Gök, A., Arslan, C. M. ve Özgan, H. (2013). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik nedenleri ve etkileri. 8. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Gökçe, N. (2013). Lise öğretmenlerinin örgütsel sessizlik düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Gürdoğan, A. ve Atak, O. (2016). Çalışanların demografik özellikleri ile örgütsel sessizlikleri arasındaki ilişki: Beş yıldızlı otel örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(44), 1106-1116.
• Gürer, A. ve Deniz, N. (2018). Çalışan sessizliğinin demografik özellikler açısından incelenmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53(1), 91-110. doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.02.871
• Halbaw, A. (2018). Erbil temel okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel adalet algılarıyla örgütsel sessizlik arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul.
• Harlos, K. P. (2004). Explaining silent discontent at work. Academy of Management Meeting, New Orleans.
• İnandı, Y., Gün, M. E. ve Gılıç, F. (2017). The study of relationship between women teachers’ career barriers and organizational silence: Viewpoint of women and men teachers. European Journal of Contemporary Education, 6(3), 542-556.
• İşleyici, K. (2015). Örgütsel adalet ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkinin incelenmesi (Zonguldakili örneği),Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Kahraman, A. (2015). Mobbing ile işgören sessizliği arasındaki ilişki: Afyonkarahisar merkez ilköğretim kurumları örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
• Kahveci, G. (2010). İlköğretim okullarında örgütsel sessizlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Kahveci, G. ve Demirtaş, Z. (2013). Okul yöneticisi ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları. Eğitim ve Bilim Dergisi, 38(167), 50-64.
• Karabağ Köse, E. (2013). İlköğretim kurumu öğretmenlerine göre okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile örgütsel öğrenme arasındaki ilişkide örgütsel sessizlik ve karara katılımın aracı etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kılıçlar, A. ve Harbalıoğlu. M. (2014). Örgütsel sessizlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: Antalya’daki beş yıldızlı otel işletmeleri üzerine bir araştırma. Işletme Araştırmaları Dergisi, 6(1), 328-346.
• Kolay, A. (2012). Endüstri meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Köylüoğlu, A. S., Bedük, A., Duman, L., ve Büyükbayraktar, H. H. (2015). Analizing the relation between teachers’ organizational slience perception and whistle blowing perception, Procedia- Social and Behavioral Sciences, 207, 536-545.
• Kutanis, R. Ö. ve Çetinel, E. (2014). Kadınların sessizliği: Devlet okullarındaki kadın öğretmenler üzerine bir araştırma. Amme İdaresi Dergisi, 47(1), 153-173.
• Kutlay, Y. (2012). Araştırma görevlilerinin örgütsel adanmışlık ve öz-yeterliliklerinin örgütsel sessizlikleri üzerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, İsparta.
• Le Pine J. A. & L. V. Dyne, (1998). Predicting voice behavior in work groups Journal of Applied Psychology, 83(6), 853-868.
• Milliken, F. J., Morrison, E. W. & Hewlin, P. E. (2003). An exploratory study of employee silence: Issues that employees don't communicate upward and why. Journal of Management Studies, 40(6), 1453-1476.
• Morrison, E. W. & Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world. Academy of Management Review, 25(4), 706-725,
• Near, J. P. & Miceli, M. P. (1996). Whistle-blowing: Myth and reality. Journal of Management, 22(3), 507-526.
• Öncü, B. (2017). Okul öncesi yöneticilerinin algılanan liderlik stilleri ile okul öncesi öğretmenlerinin yaşadıkları örgütsel sessizlik arasındaki algılarının incelenmesi (Kırıkkale ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Özdemir, L. ve Sarıoğlu Uğur, S. (2013). Çalışanların örgütsel ses ve sessizlik algılamalarının demografik nitelikler açısından değerlendirilmesi: Kamu ve özel sektörde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(1), 257-281.
• Özdemir, Ş. (2015). Sınıf öğretmenlerinin örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Özgan. H., Külekçi, E. (2012). Öğretim elemanlarının sessizlik nedenleri ve üniversitelerine etkileri. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(4), 33-49.
• Özgen, I. ve Sürgevil, O. (2009). Örgütsel sessizlik olgusu ve turizm işletmeleri açısından değerlendirilmesi, Z. Sabuncuoğlu (Ed.) içinde, Turizm işletmelerinde örgütsel davranış. Bursa: MKM Yayıncılık
• Öztürk, H. (2014). Ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel sessizlik ile örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Mevlana Üniversitesi, Konya.
• Öztürk-Çiftçi, D., Meriç, E. ve Meriç, A. (2015). Örgütsel sessizlik, tükenmişlik ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: Ordu ili özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde bir uygulama. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 996-1007.
• Pinder, C. C. & Harlos, K. H. (2001). Employee silence: Quiescence and acquiescence as response to perceived injustice. Research in Personnel and Human Resources Management, 20, 331-369.
• Premeaux, S. F. & Bedeian, A. G. (2003). Breaking the silence: The moderating effects of self-monitoring in predicting speaking up in the workplace. Journal of Management Studies, 40(6), 1537-1562.
• Ruçlar, K. (2013). Örgüt kültürü ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişki Sakarya üniversitesi örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Kocaeli.
• Sevgin, A. (2015). Liselerde çalışan öğretmenlerde örgütsel bağlılık ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkinin saptanması (Eyüp ilçe örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• Sezgin Nartgün, Ş. ve Kartal, V. (2013). Öğretmenlerin örgütsel sinizim ve örgütsel sessizlik hakkındaki görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 47-67.
• Şekerli, H. (2013). Öğretmenlerde çalışan sessizliği, iş doyumu ve denetim odağı Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Ankaral.
• Tangirala, S. & Ramanujam, R. (2008). Employee silence on critical work issues: The cross level effects of procedural justice climate. Personnel Psychology, 61, 37-68.
• Tülibaş, T. ve Celep, C. (2014). Öğretim elemanlarının sessiz kalma nedenleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 280-297.
• Yanık, C. (2012). Örgütsel sessizlik ile güven arasındaki ilişki ve eğitim örgütlerinde bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Uçar, R. (2017). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(Özel Sayı 2), 209-232.
• Ünlü, Y. (2015). İlköğretim ve ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ve örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Ünlü, Y., Hamedoğlu, M. A., ve Yaman, E. (2015). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ve örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 40-157.
• Yıldırım, A. ve Çarıkçı, O. (2017). Mesleki ve teknik anadolu liselerinde görev yapan eğitim yöneticisi ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik düzeylerinin incelenmesi. Vizyoner Dergisi, 8(19), 33-43.
• Yüksel, R. F. (2015). Okul çalışanlarının örgütsel bağlılık ve örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Okan Üniversitesi, İstanbul.