Lise Öğrencilerinin Yaşam Doyumu ve Yılmazlık Düzeylerinin Anne-Baba Tutumlarıyla İlişkisi Açısından İncelenmesi
Yıl 2019,
Cilt: 34 Sayı: 4, 1037 - 1060, 31.10.2019
Nermin Çiftçi Arıdağ
,
Sedef Ünsal Seydooğulları
Öz
Bu araştırmanın amacı; lise öğrencilerinin yaşam doyumu ve yılmazlık düzeylerinin anne-baba tutumlarına göre incelenmesidir. Bununla birlikte öğrencilerin yaşam doyumu ve yılmazlık düzeylerinin cinsiyete ve algılanan akademik başarıya göre farklılaşma düzeylerini ve yaşam doyumu ve ana- baba tutumlarının yılmazlığı anlamlı bir şekilde yordayıp yordamadığını araştırmaktır. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul ve Kocaeli’nde farklı liselerde eğitim gören 679 (Meslek Lisesi, İmam-Hatip Lisesi, Fen Lisesi ve Anadolu Lisesi) lise öğrencisi oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, Yaşam Doyumu Ölçeği, Yılmazlık Ölçeği ve Ana-Baba Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre; yaşam doyumu ve yılmazlık ile anne-baba tutumları arasında anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Demokratik anne baba tutumu ile yaşam doyumu ve yılmazlık arasında pozitif yönde zayıf düzeyde anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Otoriter anne ve baba ile yaşam doyumu ve yılmazlık arasında da negatif yönde zayıf düzeyde anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Yaşam doyumu ve yılmazlık düzeyinin cinsiyete göre farklılaşmadığı gözlenmiştir. Akademik başarısını düşük olarak algılayan öğrencilerin yaşam doyumları akademik başarısını iyi ve çok iyi olarak algılayan öğrencilerin yaşam doyumundan anlamlı bir şekilde düşük olduğu görülmüştür. Akademik başarısını düşük olarak algılayan öğrencilerin yılmazlıklarının akademik başarısını ortanın altı, orta, iyi ve çok iyi olarak algılayan öğrencilerin yılmazlıklarından ve akademik başarısını orta olarak algılayan öğrencilerin yılmazlık düzeylerinin akademik başarısını iyi olarak algılayanların yılmazlık düzeylerinden anlamlı bir şekilde düşük olduğu saptanmıştır. Ana-baba tutumları ve yaşam doyumunun birlikte yılmazlığı anlamlı bir şekilde yordadığı gözlenmiştir. Bulgular, elde edilen sonuçlarla birlikte literatürdeki araştırmalarla ilişkilendirilerek tartışılmıştır.
Kaynakça
- Arastaman, G. ve Balcı, A. (2013). Lise öğrencilerinin yılmazlık algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(2), 915-928.Arygle, M. (1994). The psychology of happiness. (4th ed). London: Routledge.
- Avşaroğlu S, Deniz M.E ve Kahraman A. (2005). Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu, iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 115-129.
- Aypay, A. & Eryılmaz, A. (2011). Relationships of high school sdutent’subjective well-being and school burnout. International Online Journal of Educational Sciences, 3(1), 181-199.
- Baltacı, H. Ş. ve Karataş, Z. (2015). Perceived Social Support, Depression and Life Satisfaction as a Predictor of the resilience of secondary School Students: The Case of Burdur. Euraian Journal of Educational Research, 60 (111-130).
- Baumrind, D. (1966). The effects of authoritative parental control on child behaviors, Child Development, 37,887- 907.
- Baumrind, D. (1991). Effective parenting during the early adolescent transition. Family Transition. 2(1), 1.
- Bonanno, G. A. (2004). Loss, trauma and human resiliance. have we underestimated the human capacity to thrive after extremely aversive events. American Psychological Association, 59(1), 20-28.
- Bonanno, G. A. (2014). Beyond resiliance and PTSD: Mapping the heterogeneity of responses to potential trauma. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice and Policy. 4(1), 74-83.
- Budak, S. (2000). Psikoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
- Cenkseven, Ö. F., ve Sarı, M. (2009). The quality of school life and burnout as predictors of subjective wellbeing among teachers. Educational Sciences: Theory & Practice, 9(3), 1223-1235.
- Chang, L., Chang, C., Stewart, S.M., & Au, E. (2003). Life satisfaction, self concept, and family relations in Chinese adolescents and children. International Journal of Behavioral Development, 27, 182-189.
- Chow, H. P. H. (2005). Life satisfaction among university students in a Canadian Prairie City: A multivariate Analysis. Social Indicators Research, 70, 139-150.
- Cirhinlioğlu, F.G., (2006). Üniversite öğrencilerinde utanç eğilimi, dini yönelimler, benlik kurguları ve psikolojik iyilik hali arasındaki ilişkiler. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Coşkun, D. Y., Garipağaoğlu, Ç. ve Tosun, Ü. (2014). Analysis of the relationship between the resiliency level and problem solving skills of university students. Procedia Social and Behavioral Sciences, 114, 673-680.
- Çağır, G. ve Gürgân, U. (2010). Lise ve üniversite öğrencilerinin problemli internet kullanım düzeyleri ile algılanan iyilik halleri ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişki. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(24) 70-85.
- Çakar, S. F., Karataş, Z. ve Çakır, M A. (2014). Yetişkin yılmazlık ölçeği: Türk kültürüne uyarlanması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 22-39.
- Çakmen, F. O. (2004). İlkokul üç, dört ve beşinci sınıf öğrencilerinin bağımlılık eğilimleri ve anne-babalarının tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Çam, Z. ve Artar, M. (2014). Ergenlikte yaşam doyumu: Okul türleri bağlamında bir inceleme. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 23-46.
- Çam, Z., Deniz, K. Z. ve Kurnaz, A. (2014). School burnout: Testing a structural equation model based on perceived social support, perfectionism and stress variables. Education and Science, 39(173), 310-325.
- Çelik, E. (2013). Lise son sınıf öğrencilerinin yılmazlık özelliklerinin duygusal dışavurum açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 221-236.
- Çivitçi, A. (2009). İlköğretim öğrencilerinde yaşam doyumu: Bazı kişisel ve ailesel özelliklerin rolü. UludağÜniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXII (1), 29-52.
- Dayıoğlu, B. (2008). Üniversite giriş sınavına hazırlanan adaylarda psikolojik sağlamlık: Öğrenilmiş güçlülük, algılanan sosyal destek ve cinsiyetin rolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- DeVellis, R. (2017). Ölçek Geliştirme Kuram ve Uygulamalar. Tarık Totan (Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Dew, T. & Huebner, E. S. (1994). Adolescent' perceived quality of life: An exploratory investigation. Journal of School Psychology, 32(2), 185-199.
- Diener, E. Emmons, R. A. Larsen, R. J. & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal Of Personality Assessment, 49, 71–75.
- Dilmaç, B. ve Ekşi, H. (2008). Meslek yüksek okullarında öğrenim gören öğrencilerin yaşam doyumları ve benlik saygılarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 279-287.
- Doğan, T. (2004). Üniversite öğrencilerinin iyilik halinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Doğan, T. ve Yıldırım, İ. (2006). Üniversite öğrencilerinin iyilik halinin "arkadaşlık" ve "sevgi" boyutlarının incelenmesi. Eurasian Journal of Educational Research, 24, 77-86.
- Doğan, T. (2015). Kısa Psikolojik sağlamlık ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well- Being, 3(1), 93-102.
- Dökmen, Ü. (1996). İletişim çatışmaları ve empati. (4. Baskı). İstanbul, Sistem Yayıncılık.
- Eldeleklioğlu, J. (1996). Karar stratejileri ile ana baba tutumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Gilman, R. & Huebner, E. S. (2006). Characteristics of adolescents who report very high life satisfaction.Journal of Youth and Adolescence, 35, 293-301.
- Gizir, C. A. (2004). Akademik sağlamlılık: Yoksulluk içindeki sekizinci sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına katkıda bulunan koruyucu faktörlerin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
- Gizir C. A., Aydın G. (2006). Psikolojik sağlamlık ve ergen gelişim ölçeğinin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk PDR Dergisi, 26, 87-99.
- Gökden-Kaya, N. (2007). Yatılı ilkogretim bölge okulu ikinci kademe öğrencilerinde saglamlığın içsel faktörlerini yordamada benlik saygısı, umut ve dışsal faktörlerin rolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi.Ortadogu Teknik Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitusu, Ankara.
- Gün, Z. ve Bayraktar, F. (2008). Türkiye'de iç göçün ergenlerin uyumundaki rolü. Türk Psikiyatri Dergisi, 19, 167-176.
- Günay, G. ve Bener, Ö. (2011). Kadınların toplumsal cinsiyet rolleri çerçevesinde aile içi yaşamı algılama biçimleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 153(153).
- Gündaş, A. ve Koçak, R. (2015). Lise öğrencilerinde psikolojik sağlamlığın yordayıcısı olarak benlik kurgusu. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 795-802.
- Gündoğar, D., Gül, S., Uskun, E., Demirci, S. ve Keçeci, D. (2007). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumunu yordayan etkenlerin imcelenmesi. Klinik Psikiyatri, 10, 14-20.
- Gürgan, C.A. (2006). Yılmazlık ölçeği: Ölçek geliştirme: Güvenirlik ve Geçerlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(2), 45-74.
- Gürgan, U. ve Dursun, H.S. (2013). The relationship between depression and resilience. In A. Drujinin, Z. Kostova, I. Sharuhove E. Atasoy (Eds.), The science and education at the beginning of the 21stCentury in Turkey, 1, 584-608.Sofia: St. Kliment Ohridski University Press.
- Gürgan, U. (2014). Üniversite öğrencilerinin yılmazlık ve iyilik halinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. E-Journal of New World Sciences Academy, 9(1), 18-35.
- Hart, D., Hofmann, V., Edelstein, W., & Keller, M. (1997). “The Relation of Childhood PersonalityTypes toAdolescent Behavior and Development:ALongitudinal Study of Icelandic Children” [Elektronic Version]. Developmental Psychology, 33 (2), 195-205.
- Henderson, N., & Milstein, M. (1996). Resiliency in schools. Thousand Oaks, CA: Corwin.
- Henry, C. S. (1994). Family system characteristics, parental behaviors and adolescent family life satisfaction.Family Relations, 43, 4, 447-455.
- Higgins, G. O. C. (1994). Resilient adults: Overcoming a cruel past. Jossey-Bass.
- Hintikka, J. (2001). Religious attendance and life satisfaction in the Finish general population. Journal of Psychology and Theology, 29 (2), 158.
- Huebner, E. S. , Suldo, S. M., Smith, L. C. & McKnight (2004). Life satisfaction in children and youth: Empirical foundations for schoolpsychologist. Psychology in the Schools, 41(1), 81-93.
- Huebner, E. S., & Gilman, R. (2006). Students who like and dislike school. Applied Research in Quality of Life, 1(2), 139-150.
- Işık, Ş. (2016). Türkiye’de kendini toparlama gücü konusunda yapılmış araştırmaların incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 6(45), 65-76.
- Jew, C. L., Green, K. E., &Kroger, J. (1999). “Development and validation of a measure of resiliency” [Elektronic Version]. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 32, 75-89.
- Johns, E. S. (2005). Student achievement, risk and resiliencyin elementary schools. Unpublished doctoral dissertation, Wayne State University, Detroit.
- Jöreskog, K. G., & Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Scientific Software International.
- Karaırmak, Ö. (2006) Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler. Türk PDR Dergisi, 26,129-142.
- Karaırmak, Ö. (2007). Investigation of personal qualities contributing to psychological resilience among earthquake survivors: A model testing study. (Yayımlanmamış doktora tezi), Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
- Karataş, Z. ve Savi Çakar, F. (2011). Self-esteem and hopelessness, and resiliency: An exploratory study of adolescents in Turkey. International Education Studies, 4(4), 84–91.
- Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yaşam doyumu düzeyinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Krovetz, M. L. (1999). Fostering Resiliency:Expecting All Students to Use Their Minds and Hearts Well. California:Corwin Press Inc.
- Kurdek, L. A., & Fine, M. A. (1994). Family Acceptance and Family Control as Predictors of Adjustment in Young Adolescents:Linear, Curvilinear or Interactive Effects. ChildDevelopment, 65(4), 1137-1146.
- Kuzgun, Y. (1973). Ana baba tutumlarının bireyin kendini gerçekleştirme düzeyine etkisi. Hacettepe Sosyal veBeşeri Bilimler Dergisi, 5, (1), 162-178.
- Leung, J. P. & Leung, K. (1992). Life satisfaction, self concept and relationshipwith parents in adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 21, 653-665.
- Luthar, S., Cicchetti, D., & Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71(3), 543–562.
- Macias, G. A. (2007). Resiliency Despite Poverty in Childhood: A Review of the Literature (Doctoral dissertation, Alliant International University, California School of Professional Psychology, San Diego).
- Malkoç, A. ve Yalçın, İ. (2015). Üniversite öğrencilerinde psikolojik dayanıklılık, sosyal destek, başa çıkma ve iyi-oluş arasındaki ilişkiler. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 5(43), 35-43.
- Masten, A. S., Best, K. M., & Garmezy, N. (1990). Resilience and development: Contributions from the study of children who overcome adversity. Development and psychopathology, 2(4), 425-444.
- McFarlane, A. H., Bellisimo, A. & Norman, G. R. (1995). Family structure, family functioning and adolescent well-being: The transcendent ınfluence of parental style. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 36(5). 847-864.
- Moller, V. (1996). Life satisfaction and expectations for the future in sample of university students: A research note. South African Journal of Sociology, 27 (1), 109-125.
- Oktan, V. (2008). Üniversite sınavına hazırlanan ergenlerin psikolojik sağlamlıklarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
- Onat, G. (2010). Demokratik ve otoriter olarak algılanan ana baba tutumlarının lise birinci sınıf öğrencilerinin yılmazlık düzeyine etkilerinin araştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Öğülmüş, S. (2001). Bir kişilik özelliği olarak yılmazlık. 1. Ulusal çocuk ve suç sempozyumu: Nedenler ve önleme çalışmaları. Ankara, 29-30 Mart 2001.
- Öngen, B. ve Aytaç, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ve yaşam değerleri ilişkisi. Sosyoloji Konferansları, (48), 1-18.
- Öz, F. ve Yılmaz, E. B. (2009). Ruh sağlığının korunmasında önemli bir kavram: Psikolojik sağlamlık. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 82-89.
- Özbay, Y. (2013). Aile Yılmazlığı: Bir engele rağmen birlikte güçlenen aile. Sosyal Politika Çalışmaları, 13 (31). 130.146.
- Özcan, B. (2005). Anne babaları boşanmış ve anne babaları birlikte olan lise öğrencilerinin yılmazlık özellikleri ve koruyucu faktörler açısından karşılaştırılması.Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Özer, E. J., Best, S. R., Lipsey, T. L., & Weiss, D. S. (2003). Predictors of posttraumatic stress disorder and symptoms in adults: A metaanalysis. Psychological Bulletin, 129, 52–71.
- Polat, S. (1986). Ana baba tutumlarının çocukların öğrenilmiş çaresizlik düzeyine etkisi.Hacettepe Üniversitesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Pavot,W.,& Diener, E. (1993). The affective and cognitive context of self reported measures of subjective well-being. Social Indicators Research, 28, 1-20.
- Riolli, L., Savicki, V., & Cepani, A. (2002). Resilience in the face of catastrophe: Optimism, personality, and coping in the Kosovo crisis. Journal of applied social psychology, 32(8), 1604-1627.
- Sahranç, Ü. (2007). Stres kontrolü, genel özyeterlik, durumluk kaygı ve yaşam doyumuyla ilişkili bir akış modeli. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Sastre, M. T. M. & Ferriere, G. (2000). Family Decline and the subjective well-being og adolescent. Social Indicators Research, 49(1), 49-82.
- Savi-Cakar, F. & Karatas, Z. (2011). Ergenlerin yilmazlik duzeyleri ile algiladiklari sosyal destek arasindaki iliski [The relationship between the resilience level of adolescents and perceived social support]. Cagdas Egitim Dergisi, 36(387), 12– 20.
- Seligson, J.L., Huebner, E.S., & Valois, R.F. (2003). Preliminary validation of the brief multidimensional students’ life satisfaction scale (BMSLSS). SocialIndicators Research, 61, 121-145.
- Serbest, S. (2010). The influence of the university students’ perceived paternal and maternal acceptance, father involvement and depressive symptoms on their resiliency. Unpublished masters’ thesis. Boğaziçi University, İstanbul.
- Seydooğulları, Ü. S., Arıdağ, Ç. N. ve Koç, M. (2014). Lise öğrencilerinin ahlaki yargı yeteneklerinin anne-baba tutumları açısından incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 47(2), 21-40.
- Sezer, Ö. ve Oğuz, V. (2010). Üniversite öğrencilerinde kendilerini değerlendirmelerinin ana baba tutumları ve bazı sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18 (3), 743-758.
- Shek, D. T. L. (1999). Parenting characteristics and adolescent psychological well-being: A longitudinal study in a Chinese context. Genetic, Social and General Psychology Monographs, 125 (1), 27-55.
- Sipahioğlu, Ö. (2008). Farklı risk gruplarındaki ergenlerin psikolojik sağlamlıklarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Suldo, S. M. & Huebner, E. S. (2004). Does life satşsfaction modersate the effects of stresful life events on psychopatholhogical beavior durind adolescnce? School Psychology Quarterly, 19 (2), 93-105.
- Suldo, S. M. & Huebner, E. S. (2004). The role of life satisfaction in the relationship between authoritative parenting dimensions and adolescent problem behaviour. Social indicators research, 66, 165-195.
- Suldo, S.M. & Huebner, E.S. (2006). Is extretimely high life satisfaction during adolescence advantageous?Social Indicators Research, 78, 179-203.
- Şenol, S. (2006). Çocuk ve gençlik ruh sağlığı, Ankara: HYB Yayıncılık.
- Tabachnick, B. G. and Fidell, L. S. (1996). Using multivariate statistics (3. Ed.). New York: Harpercollins Publishers.
- Taşgın E., ve Çetin F. Ç. (2006) Ergenlerde major depresyon: Risk Etkenleri, koruyucu etkenler ve dayanıklılık. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi, 13, 87-94.
- Terzi, Ş. (2008). Üniversite öğrencilerinde kendini toparlama gücünün içsel koruyucu faktörlerle ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 297-306.
- Terzi, Ş. (2009). Kendini toparlama gücü ölçeğinin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, III (26), 77-86.
- Tuzgöl-Dost, M. (2006). Subjective well- being among university students. Hacettepe Üniversitesi EğitimFakültesi Dergisi, 31, 188-197.
- Tuzgöl- Dost, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumlarının bazı demografik değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (22), 132-143.
- Vitale, M. G. (2001). The relationship between religiosity and life satisfaction in university students as measured bysocial support. Unpublished doktorate thesis, School of Professional Psychology, Chicago.
- Walsh, F. (2006). Strengthening family resilience, 2nd edn. New York: Guildford.
- Werner, E. E. (1993). Risk, resilience and recovery: Perspectives from the kauai longitudinal study. Development And Psychopathology, 5, 503-503.
- Yetim, Ü. (1993). Life satisfaction: A study based on the organization of personal projects. Social IndicatorResearch, 29 (3), 277-289.
- Yılmaz, H. ve Sipahioğlu, Ö. (2012). Farklı risk gruplarındaki ergenlerin psikolojik sağlamlıklarının incelenmesi. İlköğretim Online, 11(4), 927-94.
- Young, M. H. & Miller, B. C. (1995). The effect of parental supportive behaviors on life satisfaction of adolescent offspring. Journal of Marriage and Family, 57 (3).
Investigating Life Satisfaction and Resiliency Levels of High School Students based on the Relation with Parental Attitudes
Yıl 2019,
Cilt: 34 Sayı: 4, 1037 - 1060, 31.10.2019
Nermin Çiftçi Arıdağ
,
Sedef Ünsal Seydooğulları
Öz
The purpose of this study is to examine life satisfaction and resilience levels of high school students with respect to parental attitudes. In addition, whether or not the life satisfaction and resilience levels of students differ with respect to gender and perceived academic achievement was aimed at being examined. Also whether or not parental attitude and life satisfaction predicts resilience significantly. The study group consists of 679 students studying in various high schools in İstanbul and Kocaeli. The Personal Information Form, Satisfaction with Life Scale, Resiliency Scale and Parental Attitude Scale were used in collecting the data. According to the study findings; relationships were observed between life satisfaction and resilience and with parental attitudes. Positive, weak and significant relationships were detected between democratic parental attitude and life satisfaction and resilience. Weak and negative significant relationships were observed between authoritarian mother and authoritarian father with life satisfaction and resilience. According to our findings, it was observed that life satisfaction and resilience levels do not differ based on gender. Life satisfaction levels of students who perceive their academic achievement low were observed to be lowers than life satisfaction levels of students who perceive their academic achievement good and very good. Resilience levels of students who perceive their academic achievement low were again observed to be lower than resilience levels of students who perceive their academic achievement below medium, medium, good and very good. Also levels of students who perceive their academic achievement medium again observed to be lower than resilience levels of students who perceive their academic achievement good. Parental attitude and life satisfaction predict resilience at a significant level. Findings were discussed by relating the results with the studies in the literature.
Kaynakça
- Arastaman, G. ve Balcı, A. (2013). Lise öğrencilerinin yılmazlık algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(2), 915-928.Arygle, M. (1994). The psychology of happiness. (4th ed). London: Routledge.
- Avşaroğlu S, Deniz M.E ve Kahraman A. (2005). Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu, iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 115-129.
- Aypay, A. & Eryılmaz, A. (2011). Relationships of high school sdutent’subjective well-being and school burnout. International Online Journal of Educational Sciences, 3(1), 181-199.
- Baltacı, H. Ş. ve Karataş, Z. (2015). Perceived Social Support, Depression and Life Satisfaction as a Predictor of the resilience of secondary School Students: The Case of Burdur. Euraian Journal of Educational Research, 60 (111-130).
- Baumrind, D. (1966). The effects of authoritative parental control on child behaviors, Child Development, 37,887- 907.
- Baumrind, D. (1991). Effective parenting during the early adolescent transition. Family Transition. 2(1), 1.
- Bonanno, G. A. (2004). Loss, trauma and human resiliance. have we underestimated the human capacity to thrive after extremely aversive events. American Psychological Association, 59(1), 20-28.
- Bonanno, G. A. (2014). Beyond resiliance and PTSD: Mapping the heterogeneity of responses to potential trauma. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice and Policy. 4(1), 74-83.
- Budak, S. (2000). Psikoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
- Cenkseven, Ö. F., ve Sarı, M. (2009). The quality of school life and burnout as predictors of subjective wellbeing among teachers. Educational Sciences: Theory & Practice, 9(3), 1223-1235.
- Chang, L., Chang, C., Stewart, S.M., & Au, E. (2003). Life satisfaction, self concept, and family relations in Chinese adolescents and children. International Journal of Behavioral Development, 27, 182-189.
- Chow, H. P. H. (2005). Life satisfaction among university students in a Canadian Prairie City: A multivariate Analysis. Social Indicators Research, 70, 139-150.
- Cirhinlioğlu, F.G., (2006). Üniversite öğrencilerinde utanç eğilimi, dini yönelimler, benlik kurguları ve psikolojik iyilik hali arasındaki ilişkiler. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Coşkun, D. Y., Garipağaoğlu, Ç. ve Tosun, Ü. (2014). Analysis of the relationship between the resiliency level and problem solving skills of university students. Procedia Social and Behavioral Sciences, 114, 673-680.
- Çağır, G. ve Gürgân, U. (2010). Lise ve üniversite öğrencilerinin problemli internet kullanım düzeyleri ile algılanan iyilik halleri ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişki. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(24) 70-85.
- Çakar, S. F., Karataş, Z. ve Çakır, M A. (2014). Yetişkin yılmazlık ölçeği: Türk kültürüne uyarlanması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 22-39.
- Çakmen, F. O. (2004). İlkokul üç, dört ve beşinci sınıf öğrencilerinin bağımlılık eğilimleri ve anne-babalarının tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Çam, Z. ve Artar, M. (2014). Ergenlikte yaşam doyumu: Okul türleri bağlamında bir inceleme. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 23-46.
- Çam, Z., Deniz, K. Z. ve Kurnaz, A. (2014). School burnout: Testing a structural equation model based on perceived social support, perfectionism and stress variables. Education and Science, 39(173), 310-325.
- Çelik, E. (2013). Lise son sınıf öğrencilerinin yılmazlık özelliklerinin duygusal dışavurum açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 221-236.
- Çivitçi, A. (2009). İlköğretim öğrencilerinde yaşam doyumu: Bazı kişisel ve ailesel özelliklerin rolü. UludağÜniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXII (1), 29-52.
- Dayıoğlu, B. (2008). Üniversite giriş sınavına hazırlanan adaylarda psikolojik sağlamlık: Öğrenilmiş güçlülük, algılanan sosyal destek ve cinsiyetin rolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- DeVellis, R. (2017). Ölçek Geliştirme Kuram ve Uygulamalar. Tarık Totan (Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Dew, T. & Huebner, E. S. (1994). Adolescent' perceived quality of life: An exploratory investigation. Journal of School Psychology, 32(2), 185-199.
- Diener, E. Emmons, R. A. Larsen, R. J. & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal Of Personality Assessment, 49, 71–75.
- Dilmaç, B. ve Ekşi, H. (2008). Meslek yüksek okullarında öğrenim gören öğrencilerin yaşam doyumları ve benlik saygılarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 279-287.
- Doğan, T. (2004). Üniversite öğrencilerinin iyilik halinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Doğan, T. ve Yıldırım, İ. (2006). Üniversite öğrencilerinin iyilik halinin "arkadaşlık" ve "sevgi" boyutlarının incelenmesi. Eurasian Journal of Educational Research, 24, 77-86.
- Doğan, T. (2015). Kısa Psikolojik sağlamlık ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well- Being, 3(1), 93-102.
- Dökmen, Ü. (1996). İletişim çatışmaları ve empati. (4. Baskı). İstanbul, Sistem Yayıncılık.
- Eldeleklioğlu, J. (1996). Karar stratejileri ile ana baba tutumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Gilman, R. & Huebner, E. S. (2006). Characteristics of adolescents who report very high life satisfaction.Journal of Youth and Adolescence, 35, 293-301.
- Gizir, C. A. (2004). Akademik sağlamlılık: Yoksulluk içindeki sekizinci sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına katkıda bulunan koruyucu faktörlerin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
- Gizir C. A., Aydın G. (2006). Psikolojik sağlamlık ve ergen gelişim ölçeğinin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk PDR Dergisi, 26, 87-99.
- Gökden-Kaya, N. (2007). Yatılı ilkogretim bölge okulu ikinci kademe öğrencilerinde saglamlığın içsel faktörlerini yordamada benlik saygısı, umut ve dışsal faktörlerin rolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi.Ortadogu Teknik Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitusu, Ankara.
- Gün, Z. ve Bayraktar, F. (2008). Türkiye'de iç göçün ergenlerin uyumundaki rolü. Türk Psikiyatri Dergisi, 19, 167-176.
- Günay, G. ve Bener, Ö. (2011). Kadınların toplumsal cinsiyet rolleri çerçevesinde aile içi yaşamı algılama biçimleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 153(153).
- Gündaş, A. ve Koçak, R. (2015). Lise öğrencilerinde psikolojik sağlamlığın yordayıcısı olarak benlik kurgusu. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 795-802.
- Gündoğar, D., Gül, S., Uskun, E., Demirci, S. ve Keçeci, D. (2007). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumunu yordayan etkenlerin imcelenmesi. Klinik Psikiyatri, 10, 14-20.
- Gürgan, C.A. (2006). Yılmazlık ölçeği: Ölçek geliştirme: Güvenirlik ve Geçerlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(2), 45-74.
- Gürgan, U. ve Dursun, H.S. (2013). The relationship between depression and resilience. In A. Drujinin, Z. Kostova, I. Sharuhove E. Atasoy (Eds.), The science and education at the beginning of the 21stCentury in Turkey, 1, 584-608.Sofia: St. Kliment Ohridski University Press.
- Gürgan, U. (2014). Üniversite öğrencilerinin yılmazlık ve iyilik halinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. E-Journal of New World Sciences Academy, 9(1), 18-35.
- Hart, D., Hofmann, V., Edelstein, W., & Keller, M. (1997). “The Relation of Childhood PersonalityTypes toAdolescent Behavior and Development:ALongitudinal Study of Icelandic Children” [Elektronic Version]. Developmental Psychology, 33 (2), 195-205.
- Henderson, N., & Milstein, M. (1996). Resiliency in schools. Thousand Oaks, CA: Corwin.
- Henry, C. S. (1994). Family system characteristics, parental behaviors and adolescent family life satisfaction.Family Relations, 43, 4, 447-455.
- Higgins, G. O. C. (1994). Resilient adults: Overcoming a cruel past. Jossey-Bass.
- Hintikka, J. (2001). Religious attendance and life satisfaction in the Finish general population. Journal of Psychology and Theology, 29 (2), 158.
- Huebner, E. S. , Suldo, S. M., Smith, L. C. & McKnight (2004). Life satisfaction in children and youth: Empirical foundations for schoolpsychologist. Psychology in the Schools, 41(1), 81-93.
- Huebner, E. S., & Gilman, R. (2006). Students who like and dislike school. Applied Research in Quality of Life, 1(2), 139-150.
- Işık, Ş. (2016). Türkiye’de kendini toparlama gücü konusunda yapılmış araştırmaların incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 6(45), 65-76.
- Jew, C. L., Green, K. E., &Kroger, J. (1999). “Development and validation of a measure of resiliency” [Elektronic Version]. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 32, 75-89.
- Johns, E. S. (2005). Student achievement, risk and resiliencyin elementary schools. Unpublished doctoral dissertation, Wayne State University, Detroit.
- Jöreskog, K. G., & Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Scientific Software International.
- Karaırmak, Ö. (2006) Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler. Türk PDR Dergisi, 26,129-142.
- Karaırmak, Ö. (2007). Investigation of personal qualities contributing to psychological resilience among earthquake survivors: A model testing study. (Yayımlanmamış doktora tezi), Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
- Karataş, Z. ve Savi Çakar, F. (2011). Self-esteem and hopelessness, and resiliency: An exploratory study of adolescents in Turkey. International Education Studies, 4(4), 84–91.
- Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yaşam doyumu düzeyinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Krovetz, M. L. (1999). Fostering Resiliency:Expecting All Students to Use Their Minds and Hearts Well. California:Corwin Press Inc.
- Kurdek, L. A., & Fine, M. A. (1994). Family Acceptance and Family Control as Predictors of Adjustment in Young Adolescents:Linear, Curvilinear or Interactive Effects. ChildDevelopment, 65(4), 1137-1146.
- Kuzgun, Y. (1973). Ana baba tutumlarının bireyin kendini gerçekleştirme düzeyine etkisi. Hacettepe Sosyal veBeşeri Bilimler Dergisi, 5, (1), 162-178.
- Leung, J. P. & Leung, K. (1992). Life satisfaction, self concept and relationshipwith parents in adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 21, 653-665.
- Luthar, S., Cicchetti, D., & Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71(3), 543–562.
- Macias, G. A. (2007). Resiliency Despite Poverty in Childhood: A Review of the Literature (Doctoral dissertation, Alliant International University, California School of Professional Psychology, San Diego).
- Malkoç, A. ve Yalçın, İ. (2015). Üniversite öğrencilerinde psikolojik dayanıklılık, sosyal destek, başa çıkma ve iyi-oluş arasındaki ilişkiler. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 5(43), 35-43.
- Masten, A. S., Best, K. M., & Garmezy, N. (1990). Resilience and development: Contributions from the study of children who overcome adversity. Development and psychopathology, 2(4), 425-444.
- McFarlane, A. H., Bellisimo, A. & Norman, G. R. (1995). Family structure, family functioning and adolescent well-being: The transcendent ınfluence of parental style. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 36(5). 847-864.
- Moller, V. (1996). Life satisfaction and expectations for the future in sample of university students: A research note. South African Journal of Sociology, 27 (1), 109-125.
- Oktan, V. (2008). Üniversite sınavına hazırlanan ergenlerin psikolojik sağlamlıklarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
- Onat, G. (2010). Demokratik ve otoriter olarak algılanan ana baba tutumlarının lise birinci sınıf öğrencilerinin yılmazlık düzeyine etkilerinin araştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Öğülmüş, S. (2001). Bir kişilik özelliği olarak yılmazlık. 1. Ulusal çocuk ve suç sempozyumu: Nedenler ve önleme çalışmaları. Ankara, 29-30 Mart 2001.
- Öngen, B. ve Aytaç, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ve yaşam değerleri ilişkisi. Sosyoloji Konferansları, (48), 1-18.
- Öz, F. ve Yılmaz, E. B. (2009). Ruh sağlığının korunmasında önemli bir kavram: Psikolojik sağlamlık. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 82-89.
- Özbay, Y. (2013). Aile Yılmazlığı: Bir engele rağmen birlikte güçlenen aile. Sosyal Politika Çalışmaları, 13 (31). 130.146.
- Özcan, B. (2005). Anne babaları boşanmış ve anne babaları birlikte olan lise öğrencilerinin yılmazlık özellikleri ve koruyucu faktörler açısından karşılaştırılması.Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Özer, E. J., Best, S. R., Lipsey, T. L., & Weiss, D. S. (2003). Predictors of posttraumatic stress disorder and symptoms in adults: A metaanalysis. Psychological Bulletin, 129, 52–71.
- Polat, S. (1986). Ana baba tutumlarının çocukların öğrenilmiş çaresizlik düzeyine etkisi.Hacettepe Üniversitesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Pavot,W.,& Diener, E. (1993). The affective and cognitive context of self reported measures of subjective well-being. Social Indicators Research, 28, 1-20.
- Riolli, L., Savicki, V., & Cepani, A. (2002). Resilience in the face of catastrophe: Optimism, personality, and coping in the Kosovo crisis. Journal of applied social psychology, 32(8), 1604-1627.
- Sahranç, Ü. (2007). Stres kontrolü, genel özyeterlik, durumluk kaygı ve yaşam doyumuyla ilişkili bir akış modeli. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Sastre, M. T. M. & Ferriere, G. (2000). Family Decline and the subjective well-being og adolescent. Social Indicators Research, 49(1), 49-82.
- Savi-Cakar, F. & Karatas, Z. (2011). Ergenlerin yilmazlik duzeyleri ile algiladiklari sosyal destek arasindaki iliski [The relationship between the resilience level of adolescents and perceived social support]. Cagdas Egitim Dergisi, 36(387), 12– 20.
- Seligson, J.L., Huebner, E.S., & Valois, R.F. (2003). Preliminary validation of the brief multidimensional students’ life satisfaction scale (BMSLSS). SocialIndicators Research, 61, 121-145.
- Serbest, S. (2010). The influence of the university students’ perceived paternal and maternal acceptance, father involvement and depressive symptoms on their resiliency. Unpublished masters’ thesis. Boğaziçi University, İstanbul.
- Seydooğulları, Ü. S., Arıdağ, Ç. N. ve Koç, M. (2014). Lise öğrencilerinin ahlaki yargı yeteneklerinin anne-baba tutumları açısından incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 47(2), 21-40.
- Sezer, Ö. ve Oğuz, V. (2010). Üniversite öğrencilerinde kendilerini değerlendirmelerinin ana baba tutumları ve bazı sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18 (3), 743-758.
- Shek, D. T. L. (1999). Parenting characteristics and adolescent psychological well-being: A longitudinal study in a Chinese context. Genetic, Social and General Psychology Monographs, 125 (1), 27-55.
- Sipahioğlu, Ö. (2008). Farklı risk gruplarındaki ergenlerin psikolojik sağlamlıklarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Suldo, S. M. & Huebner, E. S. (2004). Does life satşsfaction modersate the effects of stresful life events on psychopatholhogical beavior durind adolescnce? School Psychology Quarterly, 19 (2), 93-105.
- Suldo, S. M. & Huebner, E. S. (2004). The role of life satisfaction in the relationship between authoritative parenting dimensions and adolescent problem behaviour. Social indicators research, 66, 165-195.
- Suldo, S.M. & Huebner, E.S. (2006). Is extretimely high life satisfaction during adolescence advantageous?Social Indicators Research, 78, 179-203.
- Şenol, S. (2006). Çocuk ve gençlik ruh sağlığı, Ankara: HYB Yayıncılık.
- Tabachnick, B. G. and Fidell, L. S. (1996). Using multivariate statistics (3. Ed.). New York: Harpercollins Publishers.
- Taşgın E., ve Çetin F. Ç. (2006) Ergenlerde major depresyon: Risk Etkenleri, koruyucu etkenler ve dayanıklılık. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi, 13, 87-94.
- Terzi, Ş. (2008). Üniversite öğrencilerinde kendini toparlama gücünün içsel koruyucu faktörlerle ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 297-306.
- Terzi, Ş. (2009). Kendini toparlama gücü ölçeğinin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, III (26), 77-86.
- Tuzgöl-Dost, M. (2006). Subjective well- being among university students. Hacettepe Üniversitesi EğitimFakültesi Dergisi, 31, 188-197.
- Tuzgöl- Dost, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumlarının bazı demografik değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (22), 132-143.
- Vitale, M. G. (2001). The relationship between religiosity and life satisfaction in university students as measured bysocial support. Unpublished doktorate thesis, School of Professional Psychology, Chicago.
- Walsh, F. (2006). Strengthening family resilience, 2nd edn. New York: Guildford.
- Werner, E. E. (1993). Risk, resilience and recovery: Perspectives from the kauai longitudinal study. Development And Psychopathology, 5, 503-503.
- Yetim, Ü. (1993). Life satisfaction: A study based on the organization of personal projects. Social IndicatorResearch, 29 (3), 277-289.
- Yılmaz, H. ve Sipahioğlu, Ö. (2012). Farklı risk gruplarındaki ergenlerin psikolojik sağlamlıklarının incelenmesi. İlköğretim Online, 11(4), 927-94.
- Young, M. H. & Miller, B. C. (1995). The effect of parental supportive behaviors on life satisfaction of adolescent offspring. Journal of Marriage and Family, 57 (3).