Kavram Haritalarının Değerlendirme Aracı Olarak Fizik Eğitiminde Kullanılması

Yıl 2008, Cilt: 35 Sayı: 35, 195 - 206, 01.06.2008

Şebnem Kandil İngeç

Öz

Kavram haritası öğretme ve öğrenme yöntemlerinden biridir. Bu çalışmada kavram haritaları, bir değerlendirme aracı olarak kullanılmıştır. Önce 73 fizik öğretmen adayından impuls ve momentum ile ilgili kendi kişisel kavram haritalarını çizmeleri istenmiş ardında da 21 soruluk bir başarı testi uygulanmıştır. Kavram haritalarından elde edilen bulgular öğretmen adaylarının impuls ve momentum kavramları arasında ilişki kurmada güçlük çektiğini göstermiştir. Kavram haritalarından alınan puanlar ile başarı testi puanları arasındaki korelasyon zayıf bulunmuştur. Çünkü başarı testi konu ile ilgili bilgileri ve bu bilgileri farklı durumlara uygulama derecesini ölçerken, kavram haritaları kavramsal bakış açısıyla öğrencilerin bilgilerini değerlendirir

Anahtar Kelimeler

kavram haritası, fizik eğitimi, impuls-momentum

Kaynakça

• Anderson, T., & Huang, S. C. C. (1989). On using concept maps to assess the comprehension effects of reading expository text . (ERIC Document Reproduction Service No. ED 310 368).
• Ausubel, D. P. (1968). Educational psychology:A cognitive view, New York: Holt, Rinehart & Winston.
• Ayvacı, H. Ş. ve Devecioğlu, Y. (2002). Kavram haritasının fen bilgisi başarısına etkisi. IV. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18 Eylül, Ankara.
• Bahar, M. (2001). Biyoloji Egitiminde Kavram Haritalannın Kullanımı. Abant izzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 25-40.
• Bayram, H., Salan, Ü. ve Gürdal, A., (1996). Stokiyometrik problem çözümlerinde kavram haritasının başarıya etkisi. II. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi, Özetler, 285-292, İstanbul.
• Bayram, H., Sökmen, N. ve Gürdal, A., (1997). Laboratuvar ve kavram haritası yöntemlerinin temel kimya kavramlarının öğretilmesinde başarı etkisi. Türk Cumhuriyetleri ve Asya Pasifik Ülkeleri Uluslar Arası Eğitim Sempozyumu. Fırat Üniversitesi, 24-26 Eylül, Elazığ, Türkiye.
• Çıldır, I. ve A. İ. Şen, (2006). Lise öğrencilerinin elektrik akımı konusundaki kavram yanılgılarının kavram haritalarıyla belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 92-101.
• Çıldır, I. ve A. İ. Şen, (2005). Orta öğretim fizik öğrencilerinin elektrik akımı konusundaki kavram yanılgılarının kavram haritaları yardımıyla tespit edilmesi. Dünya Fizik Yılı-Türk Fizik Derneği 23. Uluslararası Fizik Kongresi, Muğla, Türkiye.
• Çıldır, I. ve A. İ. Şen, (2007). Öğretmen adaylarının elektrik akımı konusunda hazırladıkları kavram haritalarının farklı veri analizi yöntemleriyle incelenmesi. 24. Uluslararası Fizik Kongresi, Malatya, Türkiye.
• Duru, M. K. ve Gürdal, A. (2002). İlköğretim fen bilgisi dersinde kavram haritasıyla ve gruplara kavram haritası çizdirilerek öğretimin öğrenci başarısına etkisi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18 Eylül, ODTÜ, Ankara.
• George, E. A., Broadstock, M. J., & Vásquez Abaz, J. (2000). Leraning energy, momentum, and concervation concepts with computer support in an undergraduate physics laboratory. In B. Fishman / S. O’Connor-Divelbiss (Eds.). Fourth international conference of the learning sciences (pp. 2-3). Mahwah, NJ: Erlbaum.
• Graham, T., & Berry, J. (1996). A hierarchical model of the development of student understanding of momentum. International Journal of Science Education, 18(1), 75-89.
• Grimellini-Tomasini, N., Pecori-Balandi, B., Pacca, J. L. A., & Villani, A. (1993). Understanding conservation laws in mechanics: students’ conceptual change in learning about collisions. Science Education, 77(2), 169-189.
• Gürdal A. ve Kulaberoğlu N. (1998). Fen öğretiminde kavram haritaları. Milli Eğitim Dergisi, 140, 47-53.
• Hestenes D., & Wells, M. (1992). A mechanics baseline test. The Physics Teacher, 30, 159-165.
• Hestenes, D., Wells, M., & Swackhamer, G. (1992). Force concept inventory. The Physics Teacher, 30, 141-158.
• Kandil-İngeç, Ş., Ünlü, P. ve Taşar, M. F. (2006). Temel kavramlardan oluşan kompleks bir kavramın öğrenme gelişim sıralamasının araştırılması: momentum. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 123-134.
• Karamustafaoğlu, S., Ayas, A. ve Coştu, B. (2002). Sınıf öğretmeni adaylarının çözeltiler konusundaki kavram yanılgıları ve bu yanılgıların kavram haritası tekniği ile giderilmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16- 18 Eylül, ODTÜ, Ankara
• Kılıç, G.B. (2003). Concept maps and language: A Turkish experience. Int. J. Sci. Educ., 25(11), 1299-1311.
• Kızılcık, H. Ş. (2004). Fizik öğretiminde kullanılan yazılı ölçme türlerinin itme-momentum konusu için karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Liu, X., & Hinchey, M. (1993). The validity and reliability of concept mapping as an alternative science assessment. Paper presented at the Third International Seminar of Misconceptions and Educational Strategies in Science and Mathematics, Ithaca, NY.
• McClure, R. J., Sonak, B., & Suen, K. H. (1999). Concept map assesment of classroom learning. Journal of Research in Science Teaching, 36(4), 475- 492.
• McClure, R. J., & Bell, P.E. (1990). Effects of an environmental education related STS approach instruction on cognitive structures of pre-service science teachers. University Park, PA:Pennsylvania State University. (ERIC Document Reproduction Service No. ED 341 582).
• Novak, J.D., & Gowin, R. (1984), Learning how to learn. New York: Cambridge University Pres.
• Novak, J.D., & Wandersee, J.H. (1990). Perspectives on concept mapping. Journal of Research in Science Teaching, 27(10).
• Novak, J.D. (1990). Concept maps and vee diagrams: two metacognitive tools to facilitate meaningful learning. Instructional Science, 19, 29-52.
• Novak, J.D., Gowin, D.B, & Johansen, G.T. (1983). The use of concept mapping and knowledge vee mapping with junior high school science students. Science Education, 67(5), 625-645.
• Özdemir, A.Ş. (2005). Analyzing concept maps as an assesstment (evaluation) tool in teaching mathematics. Journal of Social Sciences, 1(3), 141-149.
• Özdemir, Ö. Ülker, M., Uyguç, M., Huyugüzel, P., Çavaş, B. ve Kesercioğlu, T. (2002). Fen eğitiminde inşaacı yaklaşım ve kavram haritalarının kullanımının öğrenci başarılarına olan etkileri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildiriler Kitabı (s. 361-366), 16-18 Eylül, ODTÜ, Ankara.
• Raven, (1967-1968). The development of the concept of momentum in primary school children. Journal of Research in Science Teaching, 5, 216-223.
• Rice, D.C., Ryan, J.M., & Samson, S.M. (1998). Using concept maps to assess student learning in the science classroom: must different methods compete? Journal of Research in Science Teaching, 35(10), 1103-1127.
• Ruiz- Primo, M.A., & Shavelson, R.J. ( 1996). Problems and issues in the use of concept maps in science assesment. Journal of Research in Science Teaching, 33, 569-600.
• Ruiz-Primo, M.A. (2004). Examining concept maps as an assessment tool. concept maps: theory, methodology, Technology Proc. of the First Int. Conference on Concept Mapping, A. J. Cañas, J. D. Novak, F. M. González, Eds. Pamplona, Spain.
• Ruiz-Primo, M.A., Schultz, S.E., Li, M., & Shavelson, R.J. (2001). Comparison of the reliability and validity of scores from two concept-mapping techniques. Journal of Research in Science Education, 38 (2), 260-278.
• Rye, J.A. (2002). Scoring concept maps: An expert map-based scheme weighted for relationships. School Science and Mathematics, 102 (1), 33-44.
• Şahin, F. (2001). Öğretmen adaylarının kavram haritası yapma ve uygulama hakkındaki görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 12- 24.
• Şahin, F. (2002). Kavram haritalarının değerlendirme aracı olarak kullanılması ile ilgili bir araştırma, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, (1).
• Schau, C., Mattern, N., Zeilik, M., Teague, K.W., & Weber, R.J. (2001). Select-and-fill-in concept map scores as a measure of students’ connected understanding of science. Educational and Psychological Measurement, 61 (1), 136-158.
• Şen, A. İ. ve S. A. Özgün-Koca, (2002). Kavram haritalarının öğrenci tutumlarını belirlemede kullanılması: matematik ve fizik öğretmen adaylarının konu alanı hakkındaki düşünceleri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, (http://www.fedu.metu.edu.tr/ufbmek-5/b_kitabi/PDF/OgretmenYetistirme /Bildiri/t306d.pdf), Ankara.
• Shavelson, R., Lang, H., & Lewin, B. (1993). On concept maps as potential “authentic” assessments in science. Los Angeles, CA: National Center for Research on Evaluation, Standards, and Student Testing. (ERIC Document Reproduction Service No. ED 367 691)
• Sökmen, N. ve Bayram, H. (2000). Eğitimde kavram haritasının önemi. M.Ü. Eğitim ve Bilim, 115, 39-42.
• Sökmen, N., Bayram, H., Salan, Ü., Savcı, H. ve Gürdal, A. (1997). Kavram haritasının fen bilgisi başarısına etkisi. IV. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri, 10-12 Eylül, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Sülün, Y., Şenler, B. ve Tunç, E. Ö. (2003). İlk fen dersinde doğadaki madde döngüleri konusunun kavram haritalarıyla öğretiminin öğrenci başarısına etkisinin belirlenmesi. XII. Eğitim Bilimleri Kongresi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 15-18 Ekim, Antalya.
• Taşar, M. F., Ünlü, P. ve Ingeç, Ş. K. (2006). Teacher Candidates' understanding of impulse and momentum. Paper Presented at GIREP 2006, August 20-25 2006, Groupe International de Recherche sur l’Enseignement de la Physique, Amsterdam, The Netherlands.
• Thornton, R. K., & Sokoloff, D. R. (1998). Assessing student learning of newton's laws: the force and motion conceptual evaluation and the evaluation of active learning laboratory and lecture curricula. American Journal of Physics, 66(4), 338-352.
• Ünlü, P., İngeç Ş.K. ve Taşar, M.F. (2006). öğretmen adaylarının momentum ve impuls kavramlarına ilişkin bilgi yapılarının kavram haritaları yöntemi ile araştırılması. Eğitim ve Bilim, 31(139), 70-79.
• Vanides, J., Yin, Y., Tomita, M., & Ruiz-Primo M.A. (2005). using concept maps in the science classroom. Sci Scope, 28 (8).
• Wessel, W. E. (1997). So, what is momentum? One teacher’s attempt to understand student knowledge construction in physics. Paper presented at From Misconceptions to Constructed Understanding Symposium, 13-15 June 1997, Cornell University, Ithaca, NY.