Research on the Dynamics of Family Subsystems in the Divorce Process

Yıl 2025, Sayı: Aile Özel Sayısı, 324 - 342, 30.09.2025

Mahmut Erdil , Emine Akkaş Baysal

https://doi.org/10.33709/ictimaiyat.1744484

Öz

The family is a dynamic system that cannot be considered independent from the social structure and plays a central role in individual development. Social crises and personal difficulties affect families differently depending on the coping skills of family members. Neglect of roles and responsibilities often leads to disruptions in communication patterns, increasing incompatibilities and paving the way for divorce. This study aims to examine the impact of intra-family communication on the divorce process, based on the pre-marriage, marriage, and post-divorce experiences of divorced mothers. The research was conducted using a qualitative phenomenological design, and the sample was determined through purposive sampling. The study group consists of 36 divorced mothers living in different provinces of Turkey. Data were collected through a semi-structured interview form developed by the researchers and analyzed using both content and descriptive analysis methods. Findings indicate that communication breakdowns particularly intensify during the transition from the spousal subsystem to the parental subsystem, and that emotional neglect plays a decisive role in the divorce process. The addition of a new family member significantly alters the system’s functioning, and women, even with children, tend to sever ties with their spouses and move toward divorce. In conclusion, divorce is revealed not only as a phenomenon of the marital period but also as a multidimensional process shaped by pre-marital expectations and social environment.

Anahtar Kelimeler

Family Communication , Divorce , Parenting Roles , Emotional Neglect , Psychological Violence.

Etik Beyan

383 / 5.000 Afyon Kocatepe University Social and Human Sciences Scientific Research and Publication Ethics Board, number: 20 and date: 20.11.2024, decided unanimously that the data collection tools in the application made within the scope of the faculty research titled "A Study on the Dynamics of Family Subsystems in the Divorce Process" were not ethically objectionable.

Boşanma Sürecinde Aile Alt Sistemlerinin Dinamikleri Üzerine Araştırma

Öz

Aile, toplumsal yapıdan bağımsız olmayan, bireylerin gelişiminde merkezi rol oynayan dinamik bir sistemdir. Toplumsal krizler ve bireysel zorluklar, aile üyelerinin başa çıkma becerilerine bağlı olarak farklı etkiler yaratmaktadır. Roller ve sorumlulukların ihmal edilmesi, iletişim örüntülerinde bozulmalara yol açarak uyumsuzlukları artırmakta ve boşanma sürecine zemin hazırlamaktadır. Bu çalışma, boşanmış annelerin evlilik öncesi, evlilik süreci ve boşanma sonrası deneyimlerini temel alarak aile içi iletişimin boşanma sürecine etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma, nitel yöntemlerden olgubilim deseni ile yürütülmüş, örneklem amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Katılımcıları, Türkiye’nin farklı illerinde yaşayan 36 boşanmış anne oluşturmaktadır. Veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen görüşme formu aracılığıyla toplanmış; içerik analizi ve betimsel analizle çözümlenmiştir. Bulgular, özellikle eş alt sisteminden ebeveyn alt sistemine geçişte iletişim tıkanmalarının arttığını, duygusal ihmalin boşanma sürecinde belirleyici rol oynadığını göstermektedir. Aileye yeni bir üyenin katılımı sistemin işleyişini değiştirmekte, kadınların ise çocuk sahibi olsalar dahi eşle bağlarını kopararak boşanma sürecine yöneldikleri belirlenmiştir. Sonuç olarak, boşanmanın yalnızca evlilik dönemine değil, evlilik öncesi beklentiler ve sosyal çevreye de bağlı çok boyutlu bir süreç olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Aile İçi İletişim , Boşanma , Ebeveynlik Rolleri , Duygusal İhmal , Psikolojik Şiddet

Etik Beyan

Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimleri Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu sayı: 20 ve tarih: 20.11.2024 ile "Boşanma Sürecinde Aile Alt Sistemlerinin Dinamikleri Üzerine Bir İnceleme" başlıklı öğretim elemanı araştırması kapsamında yapılan başvuruda yer alan veri toplama araçlarının, etik açıdan sakıncalı olmadığına, katılanların oy birliği ile karar verildi.

Destekleyen Kurum

destek alınmadı

Teşekkür

Sn. Editör Teşekkürler. kolaylıklar dilerim.

Kaynakça

• Akün, E. (2013). Aile sistemleri ve terapileri. Ankara: Eğitim Yayınevi.
• Akün, E. (2013). Yapısal aile sistemleri kuramı bağlamında ergenlik döneminde aile yapısı ve ergenlik dönemi sorunları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 53(1), 85–116.
• Ali, P. A., & Naylor, P. B. (2013). Intimate partner violence: A narrative review of the biological and psychological explanations for its causation. Aggression and Violent Behavior, 18(4), 373–382.
• Amato, P. R. (2000). The consequences of divorce for adults and children. Journal of Marriage and Family, 62(4), 1269–1287. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2000.01269.x
• Bowen, M. (1978). Family therapy in clinical practice. Jason Aronson.
• Carter, B., & McGoldrick, M. (2005). The expanded family life cycle: Individual, family, and social perspectives (3rd ed.). Pearson Education.
• Ceylan Çapar, M., & Ceylan, M. (2022). Durum çalışması ve olgubilim desenlerinin karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 295–312.
• Cherlin, A. J. (2004). The deinstitutionalization of American marriage. Journal of Marriage and Family, 66(4), 848–861. https://doi.org/10.1111/j.0022-2445.2004.00058.x
• Cordova, J. V., Gee, C. B., & Warren, L. Z. (2005). Emotional skillfulness in marriage: Intimacy as a mediator of the relationship between emotional skillfulness and marital satisfaction. Journal of Social and Clinical Psychology, 24(2), 218–235.
• Creswell, J. W. (2021). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (M. Bütün & S. B. Demir, Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2016). Designing and conducting mixed methods research. New York: Sage. Gladding, S. (2011). Aile terapisi. Ankara: Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Yayınları.
• Gottman, J. M. (1994). Why marriages succeed or fail: And how you can make yours last. Simon and Schuster. Gottman, J. M., & Silver, N. (1999). The seven principles for making marriage work. Crown.
• Innes, J. (2002). Virginia Satir and the Satir Model: A contextual critique. Journal of Family Psychotherapy, 13(1), 41–61.
• Johnson, M. P., & Leone, J. M. (2005). The differential effects of intimate terrorism and situational couple violence. Journal of Family Issues, 26(3), 322–349.
• Karney, B. R., & Bradbury, T. N. (1995). The longitudinal course of marital quality and stability: A review of theory, methods, and research. Psychological Bulletin, 118(1), 3–34.
• Komter, A. (1989). Hidden power in marriage. Gender & Society, 3(2), 187–216.
• Markman, H. J., Stanley, S. M., & Blumberg, S. L. (2010). Fighting for your marriage: Positive steps for preventing divorce and preserving a lasting love. John Wiley & Sons.
• Marshall, C., & Rossman, G. B. (2014). Designing qualitative research. New York: Sage.
• Minuchin, S. (1974). Families and family therapy. Harvard University Press.
• Murdock, N. L. (2014). Theories of counseling and psychotherapy: A case approach. Pearson Education.
• Nadir, U. (2013). Aile danışmanlığı eğitimlerinde popüler filmlerin kullanımı ve yapısal aile terapisi kuramı ile Dalgaların Prensi filminin analizi. Journal of Society & Social Work, 24(1).
• Nichols, M. P. (2013). Aile terapisi: Kavramlar ve yöntemler (1. Baskı). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Parsons, T., & Bales, R. F. (1955). Family, socialization and interaction process. Free Press.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün & S. B. Demir, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Satir, V. (2016). Değişim için aile terapisi. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Sbarra, D. A. (2015). Divorce and health: Current trends and future directions. Psychosomatic Medicine, 77(3), 227–236.
• Smock, P. J., Manning, W. D., & Gupta, S. (1999). The effect of marriage and divorce on women's economic well-being. American Sociological Review, 64(6), 794–812.
• Straus, M. A., & Gelles, R. J. (1990). Physical violence in American families: Risk factors and adaptations to violence in 8,145 families. Transaction Publishers.
• Tekindal, S. (2021). Nicel, nitel, karma yöntem araştırma desenleri ve istatistik. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Tekneci, A., & Bragg, J. (2014). Aile terapilerinde iletişim kalıpları: Satir modeli. Aile ve Toplum, 6(12), 63–72.
• Üstündağ, A. (2015). Yapısal aile danışmanlığı ve bir olgu örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(33), 113–126.
• Wallerstein, J. S., & Blakeslee, S. (1989). Second chances: Men, women and children a decade after divorce. Ticknor & Fields. Wang, H., & Amato, P. R. (2000). Predictors of divorce adjustment: Stressors, resources, and definitions. Journal of Marriage and Family, 62(3), 655–668.
• Weber, M. (1978). Economy and society: An outline of interpretive sociology (G. Roth & C. Wittich, Eds.). University of California Press. (Original work published 1922).