Toprak Reformu Kapsamında Toplulaştırma: Balıkesir-Gönen İlçesindeki Bir Uygulamanın Değerlendirilmesi

Yıl 2021, , 676 - 707, 31.05.2021

Kemal Yıldız , Halil İhsan Karalar

https://doi.org/10.31198/idealkent.778869

Öz

Toprak ile ilgili meseleler ilk çağlardan bugüne hep insanlığın gündeminde olan bir konudur. Tarımsal faaliyetlerin gerçekleştirildiği toprağın ne şekilde kullanılması gerektiği doğrudan verimlilikle ilişkili bir konu olduğundan, bu alanda devamlı reformlar yapılması kaçınılmaz olmuştur. Dünya nüfusunun gittikçe artması ve sınırlı olan tarımsal alanların mülkiyet yoluyla bölünmesi, toprak reformlarının en önemlilerinden olan toplulaştırma düzenlemelerini kaçınılmaz kılmıştır. Türkiye’de işletilen tarımsal alanlarına sahip kişilerin ancak %8 gibi bir kısmı bu topraklarda üretim gerçekleştirmektedir. AB Ülkeleri tarımsal işletme büyüklükleri Türkiye’dekilerin iki katı, ABD’kiler ise üç katıdır. Türkiye’deki tarımsal işletmelerin çoğalıp gelişmesinin önündeki en büyük engellerden birisi, toprakların küçük ve çok parçalı yapıya sahip olmasıdır. Bu çalışmada öncelikle toprak reformu ve toplulaştırma konuları ve tarihçeleri, Türkiye’de toprak reformu ve çalışmaları ve hukuki düzenlemeler, toprak reformu çerçevesinde Türkiye’de arazi toplulaştırması ele alınmıştır. Daha sonra saha/veri çalışması yapılmıştır. Sonuçta bu konularda ciddi problemlerin olduğu tespit edilmiştir. Problemlerin giderilmesi adına miras hukukunun güncellenmesi ile üretimi önceleyen bir Tarım Kanununun çıkarılması elzemdir.

Anahtar Kelimeler

Toprak reformu, toplulaştırma, Gönen, tarımsal üretim, tarımsal mevzuat

Land consolidation within the Scope of Land Reform: Evaluation of an Application in Balıkesir-Gönen District

Öz

Land-related issues have been on the agenda of mankind since the early ages. How to use the soil where agricultural activities are carried out is directly related to productivity. Thus, continuous reforms in this area have been inevitable. Increasing world population and division of limited agricultural lands through property have made inevitable consolidation arrangements that one of the most important land reforms. Only 8% of people with part-run agricultural area in Turkey is carrying out production on these lands. Agribusiness sizes of EU countries are double than Turkey's. In USA has triple. One of the biggest obstacles in the proliferation and development of agricultural enterprises is such small and multi-part structure of soils. Firstly, in this study, land reform and consolidation issues and histories, land reform studies and legal arrangements in Turkey, within the framework of land reform, land consolidation is in Turkey were discussed. Then, field / data study was conducted. As a result, it has been determined that there are serious problems in these matters. In order to solve the problems, it is essential to enact an Agriculture Law that prioritizes production and it is essential to update the inheritance law.

Anahtar Kelimeler

Land reform, land consolidation, Gonen, agricultural production, agricultural legislation

Kaynakça

• Akdeniz, M. ve Temizel, K.E. (2018). Arazi toplulaştırma projelerinde başarının değişik göstergelere göre değerlendirilmesi. Anadolu Tarım Birliği Dergisi, 33, 149-161.
• Alpat, S. (1975). Türkiye’de tarım reformunun sosyal yönü. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 26, 1-28.
• Arazi Toplulaştırma Uygulama Yönetmeliği. (2017, 9 Aralık). Resmi Gazete (Sayı 30265). Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/12/20171209-2.htm
• Arazi Toplulaştırması ve Tarla İçi Geliştirme Hizmetleri Uygulama Yönetmeliği. (2019, 7 Şubat). Resmi Gazete (Sayı 30679). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/02/20190207-5.htm
• Bakanlar Kurulu Kararı-2008/14338 Sayılı Kararname. (2008, 4 Aralık). Resmi Gazete (Sayı 27074). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/12/20081204-5.htm
• Berki, Ş. (1970). Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının toprak davası ile ilgili esasları. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 27(1), 77-91.
• Boyraz, Z. ve Üstüntaş, Ö. (2008). Kırsal alanlarda arazi toplulaştırma çalışmalarının önemi. e-Journal of New World Sciences Academy, 3(3), 563-578.
• Çamurcuoğlu, G. (2009). Türkiye Cumhuriyeti’nin toprak reformu ve milli burjuvazi yaratma çabası. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 13(1-2), 161-178.
• Demirtaş, E., Sarı, M., Sönmez, N. K. ve Altunbaş, S. (2016). Arazi toplulaştırmasında kullanılan toprak derecelendirme çalışmalarına yeni bir yaklaşım. DERİM, 20(1), 19-26.
• Duru, S., Gül, A. ve Hayran, S. (2017). Türkiye’de arazi toplulaştırması: Mevzuat ve uygulamalar. Tarım Ekonomisi Dergisi, 23(2), 263-269.
• Elias, H.T. (1998). History of land reform. Erişim adresi: https://www.britannica.com/topic/land-reform//History- of-land-reform
• Güdül, A. (2017). 1861 Rus toprak reformu ve etkileri. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 1-12.
• Güneş, H.H. ve Sarı T. (2005). Türkiye’de tarım topraklarının mülkiyet yapısı ve tarihsel süreçteki değişimde Diyarbakır Örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(13), 71-87.
• İnci, İ. (2010). Atatürk Dönemi Türkiye’sinde toprak mülkiyet dağılımı ile ilgili bazı düzenlemeler. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (TEAD), 44, 345-359.
• Kaya, S.Y. (2015). İskân ve toprak dağıtımı politikaları ışığında çiftçiyi topraklandırma kanunu. Journal of Life Ekonomics Dergisi, 2(3), 77-105.
• Kenanoğlu, M.M. (2006). 1858 arazi kanunnamesi ve uygulaması. Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları Dergisi, 1, 107-138.
• Kılıç, R. ve Demirbilek, M. (2011). Mülkiyet kavramının tarihsel gelişimi sürecinde ortaçağ ve reform hareketi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 181-190.
• Korkut, S. (1984). Toprak reformu ve Türkiye. Ankara: TBMM Basımevi.
• Küsek, G. (2014). Türkiye’de arazi toplulaştırmasının yasal durumu ve tarihsel gelişimi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi (Ç.Ü.Z.F) Dergisi, 29(1), 1-6.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2019). Köy enstitüleri. http://www.meb.gov.tr/meb/hasanali/egitimekatkilari /koy_enstitu.htm.
• Önal, N.E. (2010). Türkiye’nin iktisadi ve siyasi tarihinde toprak reformu tartışmalarının rolü. MEMLEKET Siyaset Yönetim Dergisi, 5(12), 6-20.
• Özçelik, Ş.B. (2015). 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nda 6537 Sayılı Kanun’la yapılan değişiklikler ve değerlendirilmesi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XIX(1), 87-110.
• Özer, A. (2010). Çanakkale İli Biga İlçesi Yeniçiflik Köyü arazi toplulaştırması sonrası durumun izlenmesi ve değerlendirilmesi.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çanakkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı, Çanakkale.
• Pamak, M. (2011). Türkiye’de toprak reformu. Sosyoloji Konferansları, 18, 127-162.
• Tekelioğlu, Y. (2010). Toprak reformu ve Türkiye uygulamaları. Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10(19), 43-80.
• Toklu, N. (2010). Türkiye’de toprak reformu politikalarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, (2010). Tarım Reformu Genel Müdürlüğü 2009 yılı faaliyet sonuçları raporu, Ankara.
• Türker, M. (2010). Dünya’da ve ülkemizde toprak ve tarım reformu uygulamaları. Üçüncü Sektör Kooperatifçilik Dergisi, 45(3), 38-57.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2019). Tarımsal İşletme Yapı İstatistikleri, Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr /PreTablo.do?alt_id=1003.
• 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu. (2005, 19 Temmuz), Resmi Gazete (Sayı 25880). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/07/20050719-2.htm
• 5578 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. (2007, 9 Şubat). Resmi Gazete (Sayı: 26429). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/02/20070209-1.htm
• 6537 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. (2014, 15 Mayıs). Resmi Gazete (Sayı 29001). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/05/20140515-1.htm