TÜRKLER VE ARAPÇAYA DÖNÜŞ

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 127 - 145, 10.12.2020

Aya Nasr Mohammed Elkatrey

Öz

Muhakkak ki Arapça büyük bir öneme sahiptir. Fesahat, belagat
özellikleri ve kendine özgü güzel sıfatlarının üstünde, Allah’ın
onu kuranı kerim dili olarak seçmesinden dolayı meziyet ve
onuru artıyor olması sebebiyle, Arapça diğer dillerden ayrılmıştır.
Bu nedenle sadece Araplar için değil Arap olmayan diğer
Müslümanlar için de önem arz etmektedir. Özellikle İslam
ülkelerinde Arapçaya rağbet oldukça çoktur.
Türkiye, Arapçadan uzak kısa bir dönem geçirmiştir. Osmanlı
döneminde kullanılan birçok Arapça kelimenin kaldırıldığını ve
Arap harflerinin yerine Latin harflerinin kullanıldığını görüyoruz.
Buna rağmen Türkler, hayatlarında Arapça kelimeleri muhafaza
etmişlerdir. Bu araştırmanın yapılmasının en önemli sebebi de
Türklerin Arapçaya olan aşk ve muhabbetleridir.
Bu araştırma Türkiye’de Arapçanın geçtiği dönemleri ve bir
dönem Arapçadan uzak kalmasına rağmen Türkiye’nin izlemiş
olduğu doğru yolları açıklıyor. Arapça sadece lise dönemlerinde
okutulmamış bilakis lise öncesinde okutulmaya başlanmıştır. Yeni
nesil Arapçaya aidiyet hissediyor ve Arapça hakkında yeni şeyler
tanımak istiyor.
Bu araştırma, Osmanlı döneminden şimdiye kadar Türkiye’de
Arapça tarihî gelişimini açıklıyor. Bahsettiğim ilk nokta; Selçuklu
devleti ve Osmanlı devleti döneminde Arapçadır. Türkler bu
dönemde dini tespit etmek için Arapça eğitimini
önemsemişlerdir. İkinci nokta; Arapça ve Türkiye
Cumhuriyetidir. Üçüncü nokta; Arapçanın gelişiminde çağın
rolüdür.
Allah’tan beni ve sizleri, dinine ve Arapçaya hizmet konusunda
muvaffak eylemesini ve İslam’ın ve Müslümanların izzetini
yeniden canlandırmasını niyaz ediyorum. Salât ve selam
peygamberlerimiz Hz. Muhammed’e, O’nun ehli beyti ve
ashabının üzerine olsun.

Anahtar Kelimeler

Arapça, Türkiye, Gelişim, Tarih

Kaynakça

• - Abdulkadiroğlu, Abdulkerim, “Arapça eğitimi – öğretimi konusuna genel bir bakış ve türkiye’de arapça eğitimi – öğretimi meselesi”, Gazi eğitim fakültesi dergisi, Ankara 1998/1, III.
• - - Doğan, Yusuf- aydın, Türkiye’de Arapça öğretiminde karşılaşılan sorunlar, cumhuriyet üniversitesi ilahiyat fakültesi dergisi, 2012, cilt: xvı, sayı: 2, s. 37. - İsḥâḳoġlu,ʿomer. Taʿlîmu’l-ʿarabiyyeti fi’l-medârisi’t-Türkiyyeti, el-Muʾtemeri’d-devliyyi’ŝ-ŝânî li’l-luġati’l ʿarabiyyeti, Dubâyi: el-Meclisu’d-devliy li’l-luġati’l ʿarabiyyeti, 2013.
• - Furat, Ahmet Suphi, İslamî ilimler araştırıcısına gerekli filolojik hazırlık, Günümüz din bilimleri araştırmaları ve problemleri sempozyumu, Samsun, 1989, s. 353.
• - Hazer, Dursun,“Osmanlı Medreselerinde Arapça Öğretimi ve Okutulan Ders Kitapları”, Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Dergisi, Çorum 2002, I/1.
• - El-Ḥudaḳi, İslâm Yusrî- Simşek, Sulṭân. İtticâhâtu ṭalebetu kulliyyâti’l-ilâhiyyât ve’lʿulûmi’l-İslâmiyye fi Türkiye naḥve bernâmici’l-luġati’lʿarabiyyeti fi’s-seneti’t-tahżıriyye, câmiʿatu İstanbûl, dârul’l-fünûn ilâhiyyât.
• - - Güven, Şahin, günümüz türkiye’sinde dinî ilimlerin ihyâ ve inşâ mekânlari olarak dini yüksek ihtisas eğitim merkezi programlari, Arapça ilmi diyanet dergisi, 2019, sayı 1.
• - ELkatrey, Aya Nasr Mohammed, “ Türkçe’nin Arapça’dan etkilenmesi- Türkçe’de aslî anlamları dışında kullanılan Arapça kelimeleri” Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• - Muḥammed ʿAli, Aḥmed Ḥasen, taʿlîmu’l-luġati’l-ʿarabiyye fî Türkiye, mecelletu külliyeti ilâhiyyâ câmiʿatu Ûlûdâġ, 2017.
• - - Soysaldı, Mehmet, “Türkiye’de İlahiyat Fakültelerinde Arapça Öğretiminde karşılaşılan Problemler ve Çözüm Yolları”, EKEV Akademi Dergisi, Erzurum, 2010, Sayı: 45. - Şaʿbân İbrahîm, müstaḳbelu taʿlîmu’l-luġati’l-ʿarabiyye fî Türkiye min ḫılâli mâżîhâ ve ḥâżırihâ.
• - Şaʿbân İbrahîm, müstaḳbelu taʿlîmu’l-luġati’l-ʿarabiyye fî’l-câmiʿâti’t-Türkiyye.
• - Ṣûtşîn, Muḥammed Haḳḳı, el-luġati’l-ʿarabiyye fî Türkiye bi’l-emsi ve’l-yevm, kitâbu’l-ʿarabiyyi, sayı: 91.
• - Eṭ-Ṭaḥḥân, Muṣtafâ Muḥammed, Türkiye’lletî ʿariḳat min es-sulṭân iyyi Necmeddîn Erbekân, 2007.
• - Turkî, Râbih, (Hicrî on beşinci asırda arapça), çev. Ahmet Turan Arslan, İlim ve Sanat dergisi, Ankara,1987, s. 86Yunus Vehbi Yavuz, Arapçayı öğrenmek, Nesil dergisi, İstanbul, 1978, xı.
• - Uçar, Recep, İlahiyat fakültesi öğrencilerinin arapça dersine karşı tutumları (İnönü üniversitesi ilahiyat fakültesi örneği), Marife 15/2, 2015.
• - Zengin, zeki salih, osmanl’dan cumhuriyet’e türkiye’den yüksek din eğitiminin gelişimi, arapça diyenet işileri dergisi, 2019,sayı. 1.
• - - https://arapdili-edebiyat.istanbul.edu.tr/tr/content/genel-bilgiler/tarihce
• - -https://www.selcuk.edu.tr/Hakkinda/yabanci_diller_yo-yabanci_diller
• - -https://www.kafkas.edu.tr/ddeb/TR/sayfa10165
• - -https://www.izu.edu.tr/akademik/fakulteler/egitim-fakultesi/fakulte-hakkinda/genel-bilgiler
• - -https://ilahiyat.istanbul.edu.tr/tr/content/fakultemiz/tarihce
• - -http://ilahiyat.harran.edu.tr/tr/hakkimizda/fakultemiz
• - -http://www.mku.edu.tr/departments.aspx?birim=12&icerik=1858
• - -http://ilahiyat.nku.edu.tr/tarih%C3%A7e/0/s/6488/10709
• - -https://ilahiyat.nevsehir.edu.tr/tr/tarihce-aciklaması
• - -http://ilahiyat.osmaniye.edu.tr/9141_tar%C4%B0hcem%C4%B0z.html
• - -http://www.mku.edu.tr/departments.aspx?birim=12&icerik=1858
• - -https://egitim.adiyaman.edu.tr/tr/bolumler/yabanci-diller-egitimi-bolumu/hakkinda
• - -http://sirnak.edu.tr/fakulte/ilahiyat/index.php
• - https://www.kmu.edu.tr/yabancidilleryo/sayfa/4022/hakkimizda/tarihcetanitim/tr
• - -https://www.aydin.edu.tr/tr-tr/akademik/fakulteler/egitim/Pages/default.aspx
• - -https://webarsiv.atauni.edu.tr/ilahiyat-fakultesi
• - -https://islamiilimler.aku.edu.tr/fakulte-tanitimi/
• - -http://www.balikesir.edu.tr/site/icerik/ilahiyat-fakultesi-395
• - -https://www.pau.edu.tr/ilahiyat/tr
• - -https://hacibayram.edu.tr/ilahiyat/hakkimizda - -http://ilahiyat.omu.edu.tr/tr/fakultemiz/kisaca-fakultemiz
• - -https://tra.29mayis.edu.tr/tr/bolum-hakkinda
• - -https://iif.kku.edu.tr/Fakulte/Sayfa/Index?Sayfa=FakulteFakulteTarihcesi
• - http://www.dtcf.ankara.edu.tr/?page_id=61 - - -https://webarsiv.atauni.edu.tr/edebiyat-fakultesi
• - -http://iif.yalova.edu.tr/tr/Page/Icerik/tarihce
• - -https://www.karatay.edu.tr/FakulteHakkinda/YDYO.html
• - -https://ilahiyat.mcbu.edu.tr/fakulte/tarihce.1512.tr.html
• - -http://iif.alparslan.edu.tr/index.php/tarihce-2-2/
• - -http://ilahiyat.bingol.edu.tr/genel-bilgiler
• - -http://iif.ahievran.edu.tr/index.php/2011-08-28-14-25-34/2011-08-28-14-25-35
• - -https://www.erbakan.edu.tr/ilahiyat/sayfa/2758
• - -http://if.sakarya.edu.tr/tr/icerik/3068/6691/tarihce
• - -http://ilahiyat.gantep.edu.tr/pages.php?url=genel-bilgiler-5
• - -https://iss.ihu.edu.tr/hakkimizda/
• - -http://iif.fatihsultan.edu.tr/Islami-Ilimler-Fakultes
• - -http://ilahiyat.akdeniz.edu.tr/tanitim/
• - http://ilahiyat.gumushane.edu.tr/tr/sayfa/hakk%C4%B1m%C4%B1zda/tan%C4%B1t%C4%B1m/
• - -http://gef-yabancidiller-arapdili.gazi.edu.tr/posts/view/title/hakkimizda-74795
• - -https://arpogr.29mayis.edu.tr/tr/tanitim-brosuru
• - -https://www.yyu.edu.tr/AkademikBirimler/sayfalar/ilahiyat/453
• - -https://www.kafkas.edu.tr/ilahiyat/TR/sayfa5921
• - -http://ilahiyat.klu.edu.tr/Sayfalar/313-genel-bilgiler.klu
• - -https://ilahiyat.erciyes.edu.tr/fakultemiz/Tarihce/Ilahiyat-Fakultesi/5/12
• - -https://www.selcuk.edu.tr/Hakkinda/edebiyat-arap_dili_ve_edebiyati
• - -http://arapcaogretmenligi.fsm.edu.tr/Arapca-Ogretmenligi--Program-Hakkinda
• - -http://www.dicle.edu.tr/tr/akademik/fakulteler/edebiyat-fakultesi/dogu-dilleri-ve-edebiyati-bolumu/dogu-dilleri-tarihce
• - -http://ilahiyat.kocaeli.edu.tr/hakkimizda.php
• - -https://ilahiyat.cu.edu.tr/cu/about-our-faculty/genel-bilgiler
• - -http://ilahiyat.neu.edu.tr/akademik/
• - -http://ilahiyat.firat.edu.tr/tr/node/128
• - -https://ilahiyat.sinop.edu.tr/fakulte-tanitim/
• - -https://ilahiyat.gop.edu.tr/Icerik.aspx?d=tr-TR&mk=31527&m=tanitim
• - -http://ilahiyat.cumhuriyet.edu.tr/1041-genel-tanitim
• - -http://www.inonu.edu.tr/tr/ilahiyat/134/menu?m=13636
• - -https://www.bayburt.edu.tr/tr/genel-bilgiler-1
• - -https://ilahiyat.igdir.edu.tr/ilahiyat-fakultesi-hakkinda
• - -https://www.artuklu.edu.tr/arap-dili-ve-edebiyati/bolum-hakkindahttp://fef.kilis.edu.tr/bolum/797911/genel%20bilgiler/sayfa/2866/tarihce
• - -http://www.dicle.edu.tr/tr/akademik/fakulteler/ilahiyat-fakultesi/tarihce-2989
• - -https://www.izu.edu.tr/akademik/fakulteler/islami-ilimler-fakultesi/
• - -https://www.agri.edu.tr/detail.aspx?id=89&bid=260&tid=7&dil=tr-TR
• - -https://ilahiyat.artvin.edu.tr/tarihce-20
• - -http://ilahiyat.bozok.edu.tr/sayfa/tarihce,tr-1093.aspx
• - -https://ilahiyat.ebyu.edu.tr/?page_id=690&lang=tr
• - -https://ilahiyat.deu.edu.tr/tr/tanitim/
• - -http://ilahiyat.erdogan.edu.tr/tr/page/tarihce/1250
• - -https://ilahiyat.cu.edu.tr/cu/about-our-faculty/genel-bilgiler
• - -https://ilahiyat.kastamonu.edu.tr/index.php/tr/fakultemiz/hakkimizda
• - -http://www.islamiilimler.mu.edu.tr/tr/fakulte-hakkinda-2368
• - -https://ilahiyat.trakya.edu.tr/pages/hakkimizda
• - -http://www.ilahiyat.ibu.edu.tr/fakultemiz/fakulte-hakkinda
• - -http://www.bingol.edu.tr/tr/akademik/fakulteler/fen-edebiyat-fakultesi/bolumler/dogu-dilleri-ve-edebiyati-bolumu/genel-bilgi
• - -https://www.izu.edu.tr/akademik/fakulteler/islami-ilimler-fakultesi/
• - -http://www.divinity.ankara.edu.tr/?page_id=101
• - -http://educationinturkey.org/ar/video/6680/video.html
• - -https://uludag.edu.tr/ilahiyat/konu/view?id=1282&title=fakultemiz-hakkinda
• - -http://ilahiyat.ksu.edu.tr/Default.aspx?SId=21106
• - -https://www.ardahan.edu.tr/birim.aspx?id=1002143
• - -https://www.hakkari.edu.tr/ilahiyat/Sayfa/1471/tanitim
• - -https://if.asbu.edu.tr/tr/hakkimizda
• - -https://iif.bartin.edu.tr/hakkimizda/genel-bilgiler.html
• - -http://ilahiyat.comu.edu.tr/fakultemiz/tarihcemiz.html
• - -http://ilahiyat.kilis.edu.tr/sayfa/3336/fakulte/genel-bilgiler
• - -https://islamiilimler.karatekin.edu.tr/genel-bilgiler-6529-sayfasi.karatekin
• - -http://ilahiyat.klu.edu.tr/Sayfalar/331-iletisim.klu
• - -https://biif.ege.edu.tr/tr-8255/tarihce.html
• - -https://ilahiyat.beun.edu.tr/fakulte/genel-bilgiler.html
• - -http://www.ilaf.hitit.edu.tr/tr/detay/tarihce
• - -https://ilahiyat.amasya.edu.tr/fakultemiz/tarihce
• - -http://ilahiyat.erdogan.edu.tr/tr/page/tarihce/1250
• - -https://www.artuklu.edu.tr/islami-ilimler-fakultesi/tarihce
• - -https://iif.batman.edu.tr/Sayfalar/Akademik-Birimler/Fakulteler/Islami-Ilimler-Fakultesi/Genel-Bilgiler/1806
• - -http://iif.dpu.edu.tr/tr/index/sayfa/178/tarihce
• - -http://www.ilahiyat.duzce.edu.tr/Sayfa/fbd1/hakkimizda
• - -http://iif.giresun.edu.tr/tr/page/genel-bilgiler/3924
• - -https://aybu.edu.tr/islamiilimler/custom_page-284-genel-bilgiler.html
• - -http://ilahiyat.siirt.edu.tr/detay/genel-bilgiler/211172330.html
• - https://ilahiyat.karabuk.edu.tr/icerikGoster.aspx?K=S&id=8&BA=index.aspx
• - -http://hastane.mersin.edu.tr/haberler/353034/islami-ilimler-fakultesi
• - -https://www.beu.edu.tr/BirimHakkimizda.aspx?id=24
• - -http://iif.gibtu.edu.tr/index.php/genel-bilgiler/
• - -https://islamiilimler.usak.edu.tr/sayfa/207
• - -https://kmu.edu.tr/iif/sayfa/823/hakkimizda/tarihcetanitim/tr
• - https://arapca.kku.edu.tr/Bolum/Sayfa/Index?Sayfa=BolumBolumTarihcesi
• - -https://iif.ikcu.edu.tr/S/10383/tarihce
• - -http://www.ohu.edu.tr/islamiilimlerfakultesi/sayfa/genel-bilgi
• - -http://w3.bilecik.edu.tr/islamiilimler/fakultemiz/
• - -http://manas.edu.kg/index.php/akademik/fak%C3%BClteler/ilahiyat-fak%C3%BCltes
• - -https://www.ayu.edu.tr/index.php?sayfa=ilahiyat
• - -https://okan.edu.tr/galeri-kareler/?id=9
• - -https://www.aydin.edu.tr/tr-tr/akademik/yuksekokullar/yabancidiller/Pages/default.aspx
• - -https://www.aybu.edu.tr/insanvetoplum/dogudilleri/custom_page-322-mutercim-tercumanlik-(arapca).html
• - http://burdur.meb.gov.tr/www/ucretli-ogretici-ilani-2-mehmet-akif-ersoy-halk-egitimi-merkezi-ve-aso/icerik/2376
• - http://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_06/12151220_Anadolu_imam_Hatip_Liseleri_Yeni_Haftalik_Ders_Cizelgesi.