FOÇA’DA İKİNCİ KONUTLARIN SOSYO-KÜLTÜREL VE EKONOMİK ETKİLERİ ÜZERİNE YEREL HALKIN ALGI VE TUTUMLARI

Yıl 2021, Sayı: 43, 193 - 211, 26.01.2021

Okan Oğan , Üzeyir Yasak

https://doi.org/10.32003/igge.806788

Öz

İkinci konutlar, bulunduğu mekânın sosyo-kültürel ve ekonomik yapıları üzerinde çeşitli olumlu etkilere sahiptir. İkinci konutların kent ekonomisi üzerindeki olumlu etkilerinin dışında pahalılaşma, alım gücünün düşmesi, arazi ve konut değerlerinin artması gibi olumsuz etkileri de olabilmektedir. İkinci konutların sosyo-kültürel etkileri çoğunlukla sentez bir kültürün doğması şeklinde meydana gelebileceği gibi iki toplum arasında sosyo-kültürel çatışmaya da neden olabilmektedir. Bu araştırmada, ikinci konutların sosyo-ekonomik etkilerine yönelik Foça’da yaşayan yerel halkın algı ve değerlendirmelerini belirlemek amaçlanmaktadır. Araştırma örneklemi, Foça’da yaşayan yerel halk arasından rastlantısal olarak belirlenmiştir. Araştırma, nicel araştırma yöntemi ekseninde gerçekleştirilmiş olup veriler oluşturulan soru kağıtları vasıtasıyla temin edilmiştir. Toplanan veriler IBM SPSS Statistic programı vasıtasıyla analiz edilmiştir. Araştırmada sırasıyla betimsel analizler, keşfedici faktör analizi, güvenirlik ve normallik testleri, T testi ve ANOVA testi uygulanmıştır. Araştırma bulgularına göre Foça’da yaşayan yerel halkın, ikinci konutların ekonomik katkılarıyla ilgili pozitif algıya sahip olduğu görülmesine rağmen sosyo-kültürel açıdan yerel halkın bakış açısının olumsuz yönde olduğu saptanmıştır. Yapılan fark testlerine göre yerel halkın cinsiyetlerine göre ikinci konut algılarının benzer olduğu görülmüştür. Ayrıca katılımcıların yaş, eğitim düzeyi, gelir seviyesi, meslek grubu değişkenlerine göre ikinci konut algılarının farklılaştığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Turizm, İkinci konut, İkinci Konutların Etkileri, İkinci Konut Algısı, Yerel Halk, Foça

LOCAL PEOPLE'S PERCEPTION AND ATTITUDES ON THE SOCIO-CULTURAL AND ECONOMIC IMPACTS OF THE SECOND HOMES IN FOÇA

Öz

The second homes have positive effects on the socio-cultural and economic structure of their location. Apart from the positive economic effects of second homes, it occurs increase in expense, land and houising values, decrease in purchasing power etc. It’s known to have negative effects. The socio-cultural effects of the second homes can mostly occur as the occur of a synthesis culture, as well as cause socio-cultural conflict. In this research, it is aimed to determine the perceptions of the local people living in Foça regarding the socio-economic effects of the second homes. The research sample was determined randomly among the local people living in Foça. The research was carried out on the basis of quantitative research method and the data were obtained through the questionnaires. Collected data were analyzed by using IBM SPSS Statistic sotfware. Descriptive analysis, exploratory factor analysis, reliability and normality tests, T test and ANOVA test were applied in the research, respectively. According to the research findings, although it is seen that the local people living in Foça have positive perception about the economic contributions of the second homes, it has been determined that the socio-cultural perspective of the local people has changed negatively. According to the difference tests, it is seen that the perceptions of the local people on the second home are similar according to their gender. In addition, it was determined that participants' perceptions of second home differ according to age, education level, income level and occupational group variables.

Anahtar Kelimeler

Tourism, Second home, Effects of Second Home, Perception of Second Home, Local People, Foça

Kaynakça

• Andereck, K., Valentine, K., Knopf , R., & Vogt, C. A. (2005). Residents perceptions of community tourism impacts. Annals of Tourism Research, 32(4), 1056-1076.
• Bahar, O., & Kozak, M. (2012). Turizm Ekonomisi. Ankara: Ankara Detay Yayıncılık.
• Baltacı, F. (2011). İkinci konut yurizmi kapsamında Alanya'da konut edinen yabancıların kentin sosyal, kültürel ve ekonomik yapısına etkileri. (Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Bildin, E. (2019). Bozcaada'daki yerel halkın turizmin etkilerine karşı yaklaşımlarının değerlendirilmesine yönelik bir araştırma. (Yüksek lisans tezi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Braut, P. & Courtney, P. (1999). Host perceptions of sociocultural impacts. Annals of Tourism Research, 26(3), 493-515.
• Brown, R. N. (1970). Economic Impact of Second-home Communities: A Case Study of Lake Latonka, Pa. Washington: Economic Research Service.
• Buller, H. & Hoggart, K. (1994). The social integration of British home owners into French rural communities. Journal of Rural Studies, 10(2), 197-210.
• Bulut, E. (2015). Antalya merkez ilçelerinde sürdürülebilir turizm ve yerel halkın turizmin etkilerine yaklaşımı. (Yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Büyükkuru, M. (2019). Turizmin etkilerinin yerel halk ve diğer paydaşlar tarafından değerlendirilmesine yönelik karşılaştırmalı bir araştırma: Nevşehir örneği. (Doktora tezi, Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Ceylan, S. (2019). Kırsal alanların yeniden yapılanmasında ikinci konutların etkisi: Pelitköy (Burhaniye) örneği. (Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Ceylan, S. & Somuncu, M. (2020). Socio-spatial decomposition seen between second home owners and local people: Case of Pelitköy (Burhaniye). International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 42, 182-198.
• Cottyn, I. (2011). The spatial and socio cultural impacts of second home development a case study on Franschhoek South Africa.(: Unpublished master’s thesis, Utrecht University International Development Studies, Utrecht).
• Çıkrık, R. (2018). Türkiye'de turizmin etkileri konusunda yerel halkın bakış açısını ortaya koyan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. (Yüksek lisans tezi, Nevşehir Hacı Bektaşı Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Deniz, M. (2016). Kayaağıl Köyünde (Uşak) turizmin etkileri üzerine yerel halkın turizm algısı. Turkish Studies, 11(1), 57-78.
• Dıjst, M., Lanzendorf, M., Barendregt, A. & Smit, L. (2004). Second homes in Germany and the Netherlands : Ownership and travel impact explained. Royal Dutch Geographical Society KNAG, 96(2), 139-152.
• Doğaner, S. (1992). Gemlik Körfezi kuzey kıyılarının turizm coğrafyası. Türk Coğrafya Dergisi, 27, 59-84.
• Emekli, G. (2014). İkinci konut kavramı açısından turizm coğrafyasının önemi ve Türkiye'de ikinci konutların gelişimi, Ege Coğrafya Dergisi, 23(1), 25-42.
• Erkoç, Ö. (2017). Yerli halkın turizmde ikinci konutların gelişmesine yönelik algılarının belirlenmesi; Akçay örneği. (Yüksek lisans tezi, Karabük Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karabük). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• George, D. & Mallery, P. (2010). SPSS For Windows Step by Step. Boston: A Simple Guide and Reference.
• Girard, T. C. & Gartner, W. C. (1993). Second home second view host community perceptions. Annals of Tourism Research, 20(4), 685-700.
• Gomes, R., Pinto, H. & Almeida, C. (2017). Second home tourism in the Algarve : The perception of public sector managers. Brazillan Journal of Tourism Research, 11(2), 197-217.
• Gündüz, E. (2003). Tatil amaçlı ikinci konutların fiziksel ve sosyal yapıya etkiler: Mahmutlar örneği. (Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Gürbüz, A. (2002). Turizmin sosyal çevreye etkisi üzerine bir araştırma. Teknoloji dergisi, 5(1-2) 49-59.
• Hair, J. H., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. & Tatham, R. L. (2013). Multivariate Data Analysis. USA: Pearson Education Limited.
• Hall, C. M. (2014). Second home tourism: An international review. Tourism Review International, 18(3), 115-135.
• Hall, C. M. & Müller, D. K. (2004). Tourism, Mobility and Second Homes Between Elite Landscape and Common Ground. Clevedon: Channel View Publications.
• Hiltunen, M. J., Pitkänen, K., Vepsäläinen, M., & Hall, C. M. (2013). Second home tourism in Finland: Current trends and eco-social impacts. In Z. Roca (Ed.), Second homes in Europe: From lifestyle to policy issues (pp. 165–198). Aldershot: Ashgate
• Hoogendoorn, G. (2005). Second homes tourism in Africa: reflections on the South African experience. Urban Forum, 16(2-3), 112-154.
• Işık, Ş. (2005). Türkiye'de kentleşme ve kentleşme modelleri. Ege Coğrafya Dergisi, 14, 57-71.
• Kalaycı, Ş. (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayınları.
• Kısa, P (1998). İkincil konut mimarlığında cephe, kütle ve dış mekan oluşumu. (Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne) https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• King, B., Pizam, A. & Milman, A. (1991). Social impacts of tourism: host perceptions. Annals of Tourism Research, 20(4), 650-665.
• Kızıloğlu, S. & Karakaya, E. (2019). Bingöl ilinin kırsal turizm potansiyelinin belirlenmesi ve Bingöl ili sakinlerinin kırsal turizm algılamaları. Bartın Orman Fakultesi Dergisi, 21(2), 257-266.
• Kuvan, Y. & Akan, P. (2005). Residents attitudes toward general and forest-related impacts of tourism: the case of Belek. Tourism Management, 26(5), 691-706.
• Küçük, H. & Kılıç, T. (2018). Karasu İlçesinde (Sakarya) ikinci konutların gelişimi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(65), 111-130.
• Manisa, K. (2007). İkincil konutların turizm sektöründe yeniden kullanılabilmesine ilişkin bir model önerisi. (Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Marjavaara, R. (2007). The displacement myth: Second home tourism in the Stockholm Archipelago. Tourism Geographies: An International Journal of Tourism Space, Place and Environment, 9(3), 296-317.
• Marjavaara, R. (2008). Second home tourism the root to displacement in Sweden. (Unpublished doctoral thesis, Sweden).
• Muller, D. K. (1999). German second home owners in the Swedish countryside; on the internationalization of the leisure space. (Unpublished doctoral thesis, Umeå University, Department of Social and Economic Geography,Umeå).
• Muller, D. K. (2004). Mobility, tourism and second homes. M. Hall, & D. K. Muller in, Tourism, mobility and second homes between elite landscape and common ground (s. 387-398). Clevedon: Channel View Publications.
• Muller, D. K., Hall, C. M. & Keen, D. (2004). Second home tourism impact, planning and management. In C. M. Hall, & D. K. Muller Advenced tourism, mobility and second homes: between elite landscape and common ground (pp. 15-32). Clevedon: Channel View Publications.
• Oğan, O. & Yasak, Ü. (2020a). Küreselleşme bağlamında mekansal kent kimliği ve markalaşmanın kent turizmine etkisi. Türk Coğrafya Dergisi, (74), 105-113.
• Oğan, O., & Yasak, Ü. (2020b). Hassas mekanlarda ikinci konut gelişiminin sürdürülebilir turizm yaklaşımıyla değerlendirilmesi: Foça örneği. Gelecek Vizyonlar Dergisi, Kasım (Coğrafya Özel Sayısı).
• Okuyucu, A. (2015). Yalova-Çınarcık’taki ikinci konutların ekonomik etkilerinin değerlendirilmesi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 13(2), 139-159.
• Okuyucu, A. (2016). İkinci konutların ekonomik ve sosyo-kültürel etkileri konusunda bir araştırma: Yalova- Çınarcık örneği. (Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Okuyucu, A. & Somuncu, M. (2012). Kültürel mirasın korunması ve turizm amaçlı kullanılmasında yerel halkın algı ve tutumlarının belirlenmesi: Osmaneli İlçe merkezi örneği. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4(1), 37-51.
• Okuyucu, A. & Somuncu, M. (2017). İkinci konutların sosyo-kültürel etkilerine yönelik yerel halkın tutumları: Yalova-Çınarcık örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 28(2), 257-268.
• Özgen, N. (2016). Beşeri coğrafyada araştırma yöntemleri ve teknikleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Özgüç, N. (1977). Sayfiye yerleşmeleri: Gelişme ve başlıca özellikleri. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, (22), 143-162.
• Özyurt, P. M. (2013). İkinci konut sahibi yabancıların destinasyon yaşam kalitesi kriterleri ve analizi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Roca, M., Oliveira, J., Roca, Z. & Costa, L. (2012). Second home tourism in the Oeste Region, Portugal: Features and impacts. European Journal of Tourism, 3(2), 35-55.
• Roca, Z. (2014). Second Home Tourism in Europe: Lifestyle İssues and Policy Responses. (First ed.). Newcastle: Routledge.
• Rye, J. F. (2011). Conflicts and contestations, rural populations perspectives on the second homes phenomenon. Journal of Rural Studies, 27(3), 263-274.
• Sınmaz, T. (2016). Sürdürülebilir turizm kapsamında taşıma kapasitesi : Foça'da kullanıcı memnuniyeti. (Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Somuncu, M., Okuyucu, A. & Altundal Öncü, M. (2019). Second home tourism in the Eastern Black Sea Region of Turkey. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 7(2), 63-82.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Boston: Pearson International Edition.
• Tatoğlu, E., Erdal, F., Özgür, H. & Azaklı, S. (2002). Resident attitudes toward tourism impacts. International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 3(3), 79-100.
• Timothy, D. J. (2004). Recreational second homes in the United States. Clevedon: Channel View.
• TÜİK. (2020). Türkiye İstatistlik Kurumu (TÜİK). Türkiye İstatistlik Kurumu (TÜİK): 25 Nisan tarihinde https://biruni.tuik.gov.tr/nufus80app/idari.zul?yil=1965 adresinden edinilmiştir.
• Türkmen, S., Oflaz, M., Buzlukçu, C. & Avcıkurt, C. (2018). Yerel halkın yazlıkçılara yönelik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(41), 185-201.
• Uydur, H. A. (2012). İzmir-Foça arasında kıyı gelişimi ve kıyı alanı kullanımı. (Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Velvin, J., Kvikstad, T. M., Drag, E. & Krogh, E. (2013). The impact of second home tourism on local economic development in rural areas in Norway. Tourism Economics, 19(3), 689-705.
• Williams, A. M., King, R. & Warnes, T. (2004). British second homes in southern Europe: shifting nodes in the scapes and flows of migration and tourism. In C. M. Hall & D. K. Müller(Eds.), Advanced tourism, mobility, and second homes: between elite landscape and common ground (pp. 97-113). Clevedon: Channel View Publications.
• Yasak, Ü. & Doğan, S. (2018). Silivri’de ikinci konutların gelişimi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(Özel Sayı), 2701-2718.
• Yasak, Ü., & Oğan, O. (2019). Foça'da (İzmir) turizm potansiyelinin swot analizi yöntemiyle değerlendirilmesi. USOBAK 4. International Research Congress on Social Sciences (11-13 September 2019). 74-85, Türkistan: USOBAK.
• Yıldız, M. (2012). Turizmin gelişimine bağlı olarak ikincil konutlarda mekan analizi ; Manavgat örneği. (Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya), https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Zoğal, V. (2016). Urla'da (İzmir) ikinci konutların turizm coğrafyası yaklaşımıyla değerlendirilmesi.(Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Zoğal, V. & Emekli, G. (2018). Urla’da (İzmir) ikinci konutların değerlendirilmesine yönelik nitel bir araştırma. Turizm Akademik Dergisi, 5(1), 189-204.
• Zoğal, V., Domènech, A. & Emekli, G. (2020). Stay at (which) home: second homes during and after the COVID-19 pandemic. Journal of Tourism Features.
• Zoğal, V. & Emekli, G. (2020). The changing meanings of second homes during Covid-19 Pandemic in Turkey. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 42, 168-181