Examination of geography course material used in science and art centres (BILSEM) in terms of various attributes

Yıl 2024, Sayı: 52, 25 - 37, 25.05.2024

Muhammet Altundağ , Mehmet Ünlü

https://doi.org/10.32003/igge.1470618

Öz

Individuals who stand out from their peers in areas such as learning, creativity, leadership, academic ability, abstract thinking, independence and high performance are considered gifted. In our country, the support education institutions that enable gifted students to develop their talents are Science and Art Centres (BİLSEM). The aim of this study is to examine the activities in the BİLSEM Geography field auxiliary course material published by the General Directorate of Special Education and Guidance Services of the Ministry of MEB in 2022 in terms of various attributes. In line with this purpose, the distribution and scope of geography subjects, geographical skills, higher order thinking skills, methods and techniques, use of information and communication technologies, measurement and evaluation tools in the aforementioned course material were discussed in the study. In this study, which was conducted using the case design, one of the qualitative research designs, the data were collected through document analysis and interpreted by descriptive analysis. Different aspects of the attributes addressed in the course material were analysed under various categories and significant differences emerged between these categories. The suggestions presented in the conclusion section of the study are expected to shed light on the future BİLSEM Geography course materials.

Anahtar Kelimeler

BILSEM, Course Material, Activity, Skills

Bilim ve sanat merkezlerinde (BİLSEM) kullanılan coğrafya alanı ders materyalinin çeşitli öznitelikler açısından incelenmesi

Öz

Öğrenme, yaratıcılık, liderlik, akademik yetenek, soyut düşünme, bağımsızlık ve yüksek performans gibi alanlarda yaşıtlarından öne çıkan bireyler özel yetenekli olarak kabul edilir. Ülkemizde özel yetenekli öğrencilerin yeteneklerini geliştirmelerine olanak sağlayan destek eğitim kurumları ise Bilim ve Sanat Merkezleri’dir (BİLSEM). Bu çalışmanın amacı MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından 2022 yılında yayınlanan BİLSEM Coğrafya alanı yardımcı ders materyalinde yer alan etkinlikleri çeşitli öznitelikler açısından incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, çalışmada coğrafya konuları, coğrafi beceriler, üst düzey düşünme becerileri, yöntem ve teknikler, bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımı, ölçme değerlendirme araçlarının söz konusu ders materyalindeki dağılımı ve kapsamı ele alınmıştır. Nitel araştırma desenlerinden durum deseni kullanılarak gerçekleştirilen bu çalışmada, veriler doküman incelemesi yoluyla toplanmış ve betimsel analiz ile yorumlanmıştır. Ders materyalinde ele alınan özniteliklerin farklı yönleri, çeşitli kategoriler altında incelenmiş ve bu kategoriler arasında belirgin farklılıklar ortaya çıkmıştır. Çalışmanın sonuç bölümünde sunulan önerilerin, gelecekte hazırlanacak BİLSEM Coğrafya ders materyallerine ışık tutması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

BİLSEM, Ders Materyali, Etkinlik, Beceriler

Kaynakça

• Ablak, S., Ergün, A., & Uzun, A. (2022). Gifted Secondary School Students’perceptions Regarding the Concept Of Geography. New Era International Journal of Interdisciplinary Social Researches, 7(12), 90-110.
• Altürk, Z., & Ünlü, M. (2014). Coğrafya Ders Kitaplarinda Aktivite İlkesinin İncelenmesi. Marmara coğrafya dergisi, 29. https://dergipark.org.tr/en/pub/marucog/article/3988
• Artvinli, E., Gülüm, K., & Coşkun, S. (2010). Üstün Yetenekli Öğrencilerin Coğrafya Dersine Karşı Eğilimleri. https://cocukuniversitesi.aydin.edu.tr/tez/cografya_dersi.pdf
• Aslan, S., & Arıkan, İ. (2023). Sosyal Bilgiler Alanı Yardımcı Ders Materyalinin Bilim Ve Sanat Merkezi Öğretmenlerinin Görüşleri Doğrultusunda İncelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 35, 481-492.
• Avcu, Y. E. (2014). Yaratıcı Düşünme Etkinliklerinin Öğrencilerin Yaratıcı Düşünmelerine Ve Akademik Başarılarına Etkisi: Coğrafya Dersi Örneği [Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi]. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/110461
• Can, C. (2024). BİLSEM Lise Matematik Yardımcı Ders Materyali Etkinliklerinin Purdue Modeli ve Etkinlik Tasarım Prensiplerine Göre İncelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. https://openaccess.marmara.edu.tr/entities/publication/390646db-3090-41b4-8d21-364a922d95f1
• Çapkın, B. (2019). Bilişim Teknolojilerinin (BT) Coğrafya Eğitiminde Aktif Öğrenmeye Etkileri [Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi]. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/673554
• Doğru, E., & Aydın, F. (2018). Coğrafya Öğretmenlerinin Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi (TPAB) Hakkındaki Düşünceleri ve Bunu Kullanma Durumları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4(2), Article 2.
• Erdönmez, İ. (2019). Özel Yetenekli Öğrencilerin Coğrafya Eğitiminde SCAMPER Tekniği ile STEAM Uygulamaları [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/349087
• Erol, H. (2016). Ortaokul 5.,6. Ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Coğrafi Okuryazarlık Açısından Değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, Article 22. https://doi.org/10.14520/adyusbd.87295
• Gültekin, Y., & Depeci, C. (2020). Türkiye’de Coğrafya Öğretiminde Kullanılan Yaklaşım-Yöntem-Teknik ve Uygulamaları Konu Alan Tezlerin (2005-2020) Analizi. International Symposium of Education and Values-4, 140. https://www.academia.edu/download/65444080/Isoeva_2020_tam_metin_kitab%C4%B1_208.pdf#page=141
• Gürlen, E. (Ed.). (2021). Üstün yetenekli çocuklar ve eğitim uygulamaları (2. bs). Pegem Akademi. İnel, Y., & Sezer, A. (2017). Coğrafya Konuların Öğretiminde Materyal Kullanımının Öğrenci Başarısına Etkisi: Bir Meta Analiz Çalışması. Journal of History Culture and Art Research, 6(3), Article 3. https://doi.org/10.7596/taksad.v6i3.913
• Lee, K. S. Y. (2001). Using Telecollaboration for Self-regulated Thinking Skills: Instruction With Regular And Gifted Learners. High Ability Studies, 12(2), 235-247. https://doi.org/10.1080/13598130120084357
• MEB. (2018a). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. T.C. Resmî Gazete (07.07.2018 tarih ve 30471 sayılı). 10 Mart 2024 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180707-8.htm adresinden edinilmiştir.
• MEB. (2018b). Coğrafya Dersi Öğretim Programı (CDÖP). Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı. 10 Mart 2024 tarihinde https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/2018120203724482-Cografya%20dop%20pdf.pdf adresinden edinilmiştir.
• MEB. (2019). Özel Yetenekli Öğrenciler İçin Coğrafya Dersi Öğretim Programı. 10 Mart 2024 tarihinde https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2023_12/22130019_cografya_912duzenlenen.pdf adresinden edinilmiştir.
• MEB. (2021). Bilim ve sanat merkezleri coğrafya dersi öğretim programı. 10 Mart 2024 https://bilsem.meb.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• MEB. (2022). Bilim ve Sanat Merkezleri Coğrafya Alanı Yardımcı Ders Materyali. 10 Mart 2024 http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_03/29164926_BILSEM_COGRAFYA_ALANI.pdf adresinden edinilmiştir.
• MEB. (2023). Millî Eğitim Bakanlığı Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi (15.12.2023 tarih ve 92178559 sayılı). 10 Mart 2024 tarihinde https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2023_12/19153952_milliegitimbakanligibilimvesanatmerkezleriyonergesiveekleri.pdf adresinden edinilmiştir.
• Oigara, J. (2006). A multi-method study of background experiences influencing levels of geographic literacy. State University of New York at Binghamton. https://search.proquest.com/openview/2df482efb22b1b32df2c48f7ea0c2353/1?pq-origsite=gscholar&cbl=18750&diss=y
• Öztürk, Ç. (2004). Ortaöğretim coğrafya öğretmenlerinin öğretim yöntem ve teknikleri kullanabilme yeterlilikleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 75-83.
• Reis, S. M., & Sullivan, E. E. (2009). Characteristics of gifted learners: Consistently varied; refreshingly diverse. İçinde Methods and materials for teaching the gifted, 3rd ed (ss. 3-35). Prufrock Press Inc.
• Secim, O., & Ünlü, M. (2021). Coğrafya Dersi Öğretim Programı Değişim ve Süreklilik Becerisine Yönelik Öğretmen Algısının İncelenmesi. lnternational Journal of Geography and Geography Education, 44, 18-37.
• Shaunessy, E., & Page, C. (2006). Promoting Inquiry in the Gifted Classroom through GPS and GIS Technologies. Gifted Child Today, 29(4), 42-53. https://doi.org/10.4219/gct-2006-11
• Siegle, D. (2005). Using media & technology with gifted students. PRUFROCK PRESS INC. https://books.google.com/books?hl=tr&lr=&id=viE8rv7Ke2kC&oi=fnd&pg=PA2&dq=Siegle,+D.+(2005).+Using+media+and+technology+with+gifted+learners.+&ots=XB4OYEEwDF&sig=XUHKMycOlr- _9nkkYAqcbKpcGLs
• Tosun, A. (2022). Özel yetenekli öğrencilerin sosyal bilgiler dersinde mekânsal düşünme becerilerinin geliştirilmesi: Eğitim modülü [Anadolu Üniversitesi]. https://earsiv.anadolu.edu.tr/xmlui/handle/11421/27098
• Tosun, A., & Gökçe, N. (2023). Bilsem Coğrafya Dersi Öğretim Programının Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Açısından Değerlendirilmesi. Uluslararası Akademik Birikim Dergisi, 6(5). https://akademikbirikimdergisi.com/index.php/uabd/article/view/210
• Tsai, D.-M. (2007). Differentiating Curriculum for Gifted Students by Providing Accelerated Options. Gifted Education International, 23(1), 88-97. https://doi.org/10.1177/026142940702300111
• Ünlü, M. (2016). Coğrafya Ders Kitaplarında Hazırlık Çalışmalarının Temel Özellikleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 34, 1-8.
• Ünlü, M., & Yıldırım, S. (2017). Coğrafya Dersi Öğretim Programına Bir Coğrafi Beceri Önerisi: Mekânsal Düşünme Becerisi. Marmara Coğrafya Dergisi, 35, 13-20.
• VanTassel-Baska, J., & Baska, A. (2021). Curriculum planning and instructional design for gifted learners. Routledge. https://api.taylorfrancis.com/content/books/mono/download? identifierName=doi&identifierValue=10.4324/9781003234050&type=googlepdf
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. bs). Seçkin.
• Yıldırım, S. (2023). Alan Eğitiminde Web 2.0 Uygulamalarının Coğrafya Dersi Bağlamında Değerlendirilmesi. lnternational Journal of Geography and Geography Education, 49, 41-58.
• Yurteri, E., & Mertol, H. (2018). Özel Yetenekli Öğrencilerin Coğrafya Derslerinde Bir Farklılaştırma Örneği Olarak Resfebenin Kullanımı. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1), 46-57.