HEMŞİRELERDE MESLEKİ BAĞLILIK, ÖZDEŞLEŞME VE İŞTEN AYRILMA NİYETİ İLİŞKİSİ: KAMU SEKTÖRÜ VE ÖZEL SEKTÖR KARŞILAŞTIRMASI

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 2, 47 - 75, 26.04.2018

Mazlum Çelik , Bülent Yıldız

Öz

Bu
çalışmanın sorunsalı hemşirelerde mesleki bağlılık düzeyinin örgütsel
özdeşleşme ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi ile mesleki bağlılığın
işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde özdeşleşmenin aracı rolünün olup
olmadığını araştırmaktır. Araştırma kapsamında veriler Gaziantep’ de bulunan
kamu hastanelerinde çalışan 428 ve özel hastanelerde çalışan 239 hemşireden toplanmıştır.  Yapısal eşitlik modellemesi ile yapılan
analiz sonucunda; normatif mesleki bağlılığın özdeşleşmeyi pozitif anlamlı
etkilediği, duygusal mesleki bağlılığın, normatif mesleki bağlılığın ve
özdeşleşmenin işten ayrılma niyetini negatif anlamlı etkilediği, normatif
mesleki bağlılığın işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde özdeşleşmenin aracı
rolünün bulunduğu tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Mesleki Özdeşleşme, Örgütsel Bağlılık

Kaynakça

• Akyüz, M. ve Yılmaz, F. D. (2015). Konaklama İşletmelerinde Örgütsel Özdeşleşme ve Örgütsel İletişimin İşgörenlerin İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. Kastamonu University Journal of Economics & Administrative Sciences Faculty, 8. Bartram, T., Casimir, G., Djurkovic, N., Leggat, S. G. ve Stanton, P. (2012). Do perceived high performance work systems influence the relationship between emotional labour, burnout and intention to leave? A study of Australian nurses. Journal of Advanced Nursing, 68(7), 1567–1578. Bengligiray, S. ve Sönmez, H. (2011). Hemşirelerin mesleki bağlılıkları ile diğer bağlılık formları arasındaki ilişki: Örgüte bağlılık, işe bağlılık ve aileye bağlılık. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 18(1), 028–040. Bergami, M. ve Bagozzi, R. P. (2000). Self-categorization, affective commitment ve group self-esteem as distinct aspects of social identity in the organization. British Journal of Social Psychology, 39, 555-577. Brown, M. E. (1969). Identification and some condition of organizational ınvolvement. Administrative Science Quarterly, 14(3), 346-355. Herrbach, O. (2006). A matter of feeling? The affective tone of organizational commitment and identification. Journal of Organizational Behavior, 27, 629-643. Chen, S.-H., Yu, H.-Y., Hsu, H.-Y., Lin, F.-C. ve Lou, J.-H. (2013). Organisational support, organisational identification and organisational citizenship behaviour among male nurses. Journal of nursing management, 21(8), 1072–1082. Clemence, M. (1966). Existentialism: A philosophy of commitment. The American journal of nursing, 500–505. Cook, J., ve Wall, T. (1980). New work attitude measures of trust, organizational commitment and personal need non-fulfilment. Journal of Occupational Psychology, 53, 399–452. Çınar, O., Karcıoğlu, F. ve Akdaş, K. (2016). İş Yaşamında İş Tatmini, Örgütsel Özdeşleme ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: Erzurum’da Bir Kamu Kurumu Örneği. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(3). Demirtaş, H. A. (2003). Sosyal kimlik kuramı, temel kavram ve varsayımlar. İletişim Araştırmaları, 1(1), 123–144. Edward, M. R. (2005). Organizational identification: A Conceptual And Operational Review. International Journal of Management Reviews. 7(4), 207-230. Fındıklı, M. M. A. (2015). Algılanan Lider Desteği ve Algılanan Örgütsel Destek ile İşten Ayrılma Niyeti İlişkisinde Örgütsel Özdeşlemenin Aracılık Rolü: İstanbul’da Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Yönetim: İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi, (77), 136–157. Fırat, Z. M. (2015). Tükenmişilik ve Örgütsel Bağlılığın Mesleki Bağlılık Üzerine Etkisi: Banka Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Fuchs, S. ve Edwards, M. R. (2012). Predicting pro-change behaviour: The role of perceived organisational justice and organisational identification. Human Resource Management Journal, 22(1), 39–59. Gürbüz, S. ve Bekmezci, M. (2012). İnsan kaynakları yönetimi uygulamalarının bilgi işçilerinin işten ayrılma niyetine etkisinde duygusal bağlılığın aracılık ve düzenleyicilik rolü. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 41(2), 189–213. Gwyn, P. G. (2011). The quality of mentoring relationships’ impact on the occupational commitment of nursing faculty. Journal of Professional Nursing, 27(5), 292–298. Ito, H., Eisen, S. V., Sederer, L. I., Yamada, O. ve Tachimori, H. (2001). Factors affecting psychiatric nurses’ intention to leave their current job. Psychiatric services, 52(2), 232–234. Kaya, E.Ü. (2015). İşyeri kabalığı, örgütsel bağlılık, örgütsel özdeşleşme ve iş tatmin değişkenleri arasındaki ilişkiler ve birbirleri üzerindeki etkileri: Yüksek öğretimde bir çalışma, International Journal of Social Science, 41,55-78. Küçükusta, D. (2007). Konaklama Işletmelerinde İş-Yaşam Dengesinin Çalışma Yaşami Kalitesi Üzerindeki Etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). İzmir. Lane, V. R. ve Scott, S. G. (2007). The neutral network model of organizational identification. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 104, 175- 192. Lee, K.; J. Carswell ve N. Allen; (2000). A meta-analytic review of occupational commitment: Relations with person and work-related variables. Journal of Applied Psychology, 85(5), 799-811. Lin, S., Professor David Lamond, P., Yuan, L., Yu, Y., Li, J. ve Ning, L. (2014). Occupational commitment, industrial relations and turnover intention: empirical evidence from China. Chinese Management Studies, 8(1), 66–84. Lu, K.-Y., Lin, P.-L., Wu, C.-M., Hsieh, Y.-L. ve Chang, Y.-Y. (2002). The relationships among turnover intentions, professional commitment, and job satisfaction of hospital nurses. Journal of Professional Nursing, 18(4), 214–219. Lynn, M. R. ve Redman, R. W. (2005). Faces of the nursing shortage: influences on staff nurses’ intentions to leave their positions or nursing. Journal of Nursing Administration, 35(5), 264–270. Mael, F. ve Ashforth, B. E. (1992). Alumni and their alma mater: A partial test of the reformulated model of organizational identification. Journal of organizational Behavior, 13(2), 103–123. Mete, E. S., Sökmen, A. ve Biyik, Y. (2016). The Relationship between Organizational Commitment, Organizational Identification, Person-Organization Fit and Job Satisfaction: A Research on IT Employees. International Review of Management and Business Research, 5(3), 870. Meyer, J. P., Allen, N. J. ve Smith, C. A. (1993). Commitment to organizations and occupations: Extension and test of a three-component conceptualization. Journal of applied psychology, 78(4), 538. Myers, K. K., Davis, C. W., Schreuder, E. R. ve Seibold, D. R. (2016). Organizational identification: A mixed methods study exploring students’ relationship with their university. Communication Quarterly, 64(2), 210–231. Nägele, C. ve Neuenschwander, M. P. (2014). Adjustment processes and fit perceptions as predictors of organizational commitment and occupational commitment of young workers. Journal of Vocational Behavior, 85(3), 385–393. Numminen, O., Leino-Kilpi, H., Isoaho, H. ve Meretoja, R. (2016). Newly graduated nurses’ occupational commitment and its associations with professional competence and work-related factors. Journal of clinical nursing, 25(1-2), 117–126. O’Reilly, C., Chatman, J. (1986). Organizational commitment and psychological attachment: The effects of compliance, ıdentification and ınternalization on prosocial behaviour. Journal of Applied Psychology, 71, 492-499. Özmen, Ö. T., Özer, P. S. ve Saatçioğlu, Ö. Y. (2005). Akademisyenlerde örgütsel ve mesleki bağlılığın incelenmesine ilişkin bir örnek araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 6(2). Polat, M. ve Meydan, C. H. (2010). Örgütsel özdeşleşmenin sinizm ve işten ayrılma niyeti ile ilişkisi üzerine bir araştırma. Savunma Bilimleri Dergisi, 9(1), 145–172. Riketta, M. (2005). Organizational identification: A meta-analysis. Journal of Vocational Behavior, 66(2), 358-384. Schaufeli, W. B. ve Bakker, A. B. (2003). Utrecht work engagement scale: Preliminary manual. Occupational Health Psychology Unit, Utrecht University, Utrecht. Sekaran, U. (1992). Research Methods For Business, Canada. John Wiley ve Sons, Inc. Smeyers, L. (2014, 15 Ocak). 5 Reasons to Start with Predictive Employee Turnover Analysis - HR Analytics. HR Analytics Insights. Şişman, M. ve Acat, M. B. (2003). Öğretmenlik Uygulaması Çalışanlarının Öğretmenlik Mesleğinin Algılanmasındaki Etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1). Tak, B. ve Çiftçioğlu, A. (2009). Üç Boyutlu Mesleki Bağlılık Ölçeğinin Türkçe’de Güvenilirlik ve Geçerliliğinin İncelenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması. Cilt: 10 Sayı: 1 Yıl: 2009, 35. Topçu, M. K. ve Basım, N. (2015). Kobilerde Çalışanların Kişilik Özelliklerinin Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisinde Psikolojik Sözleşme Algısının Rolü. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10, 861–886. Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2010). Algılanan Örgütsel Desteğin Çalışanların İş-Aile, Aile-İş Çatışması, Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Savunma Sektöründe Bir Araştırma/The Effect of Perceived Organizational Support on Work-Family Conflict, Family-Work Conflict, Org. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1). Tüzün, İ. K. (2006). Örgütsel güven, örgütsel kimlik ve örgütsel özdeşleşme ilişkisi; uygulamalı bir çalışma. Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Van der Heijden, B. I., van Dam, K. ve Hasselhorn, H. M. (2009). Intention to leave nursing: The importance of interpersonal work context, work-home interference, and job satisfaction beyond the effect of occupational commitment. Career Development International, 14(7), 616–635. Wang, L., Tao, H., Ellenbecker, C. H. ve Liu, X. (2012a). Job satisfaction, occupational commitment and intent to stay among Chinese nurses: a cross-sectional questionnaire survey. Journal of advanced nursing, 68(3), 539–549. Wang, L., Tao, H., Ellenbecker, C. H. ve Liu, X. (2012b). Job satisfaction, occupational commitment and intent to stay among Chinese nurses: a cross-sectional questionnaire survey. Journal of advanced nursing, 68(3), 539–549. Wayne, S. J., Shore, L. M. ve Liden, R. C. (1997). Perceived organizational support and leader-member exchange: A social exchange perspective. Academy of Management journal, 40(1), 82–111. Yousaf, A., Sanders, K. ve Abbas, Q. (2015). Organizational/occupational commitment and organizational/occupational turnover intentions: A happy marriage? Personnel Review, 44(4), 470–491.