Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The Effect of Turnover Intention and Workplace Friendship on Social Loafing and Organizational Citizenship Behavior Directed to Co-Workers

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 93 - 106, 29.10.2025

Yılmaz Akgündüz , Sinemis Sümer Tila Maria Boğazkesenli Ayşenaz Aydın

https://doi.org/10.18394/iid.1553538

Öz

The aim of this study is to determine the effects of employees' perceptions of workplace friendship and turnover intention on social loafing and organizational citizenship behaviors directed to co-workers. In this study, the effect of workplace friendship on turnover intention, social loafing and organizational citizenship behaviors directed to co-workers is based on the Conservation of Resources Theory; the effect of turnover intention on social loafing and organizational citizenship behaviors directed to co-workers is based on the Social Exchange Theory. The field research was carried out in food and beverage establishments in Izmir. Data were collected through a questionnaire form and convenience sampling method. The questionnaire form includes scales whose validity and reliability have been proven in the literature and demographic questions. At the end of the data collection process, which was carried out between November 2023 and May 2024, 360 valid data were collected. The validity of the measurement model consisting of four variables was proven by confirmatory factor analysis. Hypotheses were tested with structural equation model. The research findings indicate that turnover intention increases social loafing behavior while decreases organizational citizenship behaviors directed to co-workers; the findings indicate that workplace friendship decreases the turnover intention and increases organizational citizenship behaviors directed to co-workers.

Anahtar Kelimeler

Friendship Loafing Turnover Citizenship Behavior

Etik Beyan

All procedures performed in studies involving human participants were in accordance with the ethical standards of the institutional and/or national research committee, as well as with the 1964 Helsinki Declaration and its subsequent amendments, or other comparable ethical standards. Ethical approval for this research was obtained from the Dokuz Eylül University Social Sciences and Humanities Scientific Research and Publication Ethics Committee, with the decision number 6 dated 14/11/2023.

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

1919B012316423

Teşekkür

This research was supported as part of the TÜBİTAK 2209-A University Students Research Project Support Programme. We would like to thank TÜBİTAK for their support.

Kaynakça

  • Aftab, M., Bokhari, S.A.B., & Ali, M. (2024). An empirical study on individual performance and turnover intention among university employees: A multiple mediation model. Asia-Pacific Journal of Business Administration, 16(2), 441-45.
  • Ahmad, R., Ishaq, M.I., & Raza, A. (2023). The blessing or curse of workplace friendship: Mediating role of organizational identification and moderating role of political skills. International Journal of Hospitality Management, 108, 103359. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2022.103359
  • Ahmad Saufi, R., Aidara S., Che Nawi, N.B., Permarupan, P.Y., Zainol, N.R.B., & Kakar, A.S. (2023). Turnover intention and its antecedents: The mediating role of work–life balance and the moderating role of job opportunity. Frontier in Psychology, 14, 1137945. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1137945
  • Akgündüz, Y. (2020). Örgütsel davranış. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Akgündüz, Y. (2021). Örgütsel davranış teorileri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Akgündüz, Y., & Akdağ, G. (2014). İşgörenlerin kişilik özelliklerinin temel benlik değerlendirmelerine ve isten ayrılma niyetlerine etkisi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 12(24), 295-318.
  • Akgunduz, Y., & Eryilmaz, G. (2018). Does turnover intention mediate the effects of job insecurity and co-worker support on social loafing. International Journal of Hospitality Management, 68, 41-49.
  • Akgündüz, Y., Akdağ, G., Güler, O., & Sünnetçioğlu, S. (2014). İşten ayrılma niyeti ve aşırı rol yükünün otel çalışanlarının sosyal aylaklık davranışlarına etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(4), 515-536.
  • Antalyalı, Ö.L., Ekşili, N., & Çetinkaya Bozkurt, Ö. (2023). Relationship between work friendship and intention to leave: A latent profile analysis. Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute, 58, 343-360.
  • Anwer, F., & Siddiqui, D.A. (2021). How comparison and justice mediate the effect of ethical leadership on interpersonal citizenship behavior (OCBI). Global Journal of Educational Studies, 7(2), 28-78.
  • Authayarat, W., & Umemuro, H. (2012). Workplace environment characteristics as antecedents of affective well-being in the workplace. International Journal of Business Research and Management, 3(6), 307-324.
  • Aypar, S., Sökmen, A., & Ekmekçioğlu, E.B. (2018). İş tatmini ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: Örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(13), 116-124.
  • Berman, E. M. West, J. P., & Richter, Jr, M. N. (2002). Workplace relations: Friendship patterns and consequences (according to managers). Public Administration Review, 62(2), 217-230. https://doi.org/10.1111/0033-3352.00172
  • Bourdage, J.S., Lee, K., Lee J.-H., & Shin, K.-H. (2012). Motives for organizational citizenship behavior: Personality correlates and coworker ratings of OCB. Human Performance, 25(3), 179–200.
  • Brickner, M.A., Harkins, S.G., & Ostrom, T.M. (1986). Effects of personal involvement: Thought-provoking implications for social loafing. Journal of Personality and Social Psychology, 51(4), 763-769.
  • Brislin, R. W. (1970). Back-translation for cross-cultural research. Journal of Cross-Cultural Psychology, 1(3), 185–216. https://doi.org/10.1177/135910457000100301
  • Bryant, P.C., & Allen, D.G. (2013). Compensation, benefits and employee turnover: HR strategies for retaining top talent. Compensation and Benefits Review, 45, 171- 175.
  • Büyükyılmaz, O., & Biçer, C. (2018). İşyeri arkadaşlığının işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde işe bağlılığın aracılık rolü. Social Sciences, 13(2), 28-41.
  • Cao, F., & Zhang, H. (2020). Workplace friendship, psychological safety and innovative behavior in China: A moderated-mediation model. Chinese Management Studies, 14(3), 661-676.
  • Çetinkaya Bozkurt, Ö., Bulgurcu Gürel, E.B., & Alparslan, A.M. (2016). Üniversite çalışanlarında iş yeri arkadaşlığının iş tatmini ve işten ayrılma niyeti üzerine etkileri. The Journal of Academic Social Science, 4(37), 111-126.
  • Chen, X.-P., Hui, C., & Sego, D.J. (1998). The role of organizational citizenship behavior in turnover: Conceptualization and preliminary tests of key hypotheses. Journal of Applied Psychology, 83(6), 922-931.
  • Çınar, E. (2023). Does workplace friendship influence organizational identification? The mediator role of positive affectivity. İş ve İnsan Dergisi, 10(2), 157-169.
  • Coyne, I., & Ong, T. (2007). Organizational citizenship behaviour and turnover intention: A cross-cultural study. The International Journal of Human Resource Management, 8(6), 1085-1097.
  • Dalgıç, A., & Akgündüz, Y. (2019). Sosyal ve ekonomik değişimin otel çalışanlarının işe adanmışlık ve işten ayrılma niyetine etkisi. Journal of Tourism Theory and Research, 5(2), 75-85.
  • Decoster, S., Stouten, J., Camps, J., & Tripp, T.M. (2014). The role of employees’ OCB and leaders’ hindrance stress in the emergence of self-serving leadership. The Leadership Quarterly, 25, 647-659.
  • Emerson, R. M. (1976). Social exchange theory. Annual Review of Sociology, 2, 335–362. https://doi.org/10.1146/annurev.so.02.080176.002003
  • Erez Akgün, B., & Yıldırım, M. (2020). Örgüt kültürünün personel güçlendirme ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(4), 4151-4165.
  • Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error: Algebra and statistics. Journal of Marketing Research, 18(3), 382- 388.
  • Forsyth, D.R. (2010). Group dynamics. USA: Wadsworth Cengage Learning.
  • Geiger, M., Lee, J.-Y., & Geiger, M. K. (2019). The power of negative disposition: An examination of trait and state negative affect with OCBI and OCBO. Group & Organization Management, 44(6), 1136–1172.
  • Gizlier, Ö., & Yıldız, B. (2021). Algılanan aşırı nitelikliliğin çalışanların kariyerizm eğilimleri ve sosyal kaytarma davranışları üzerindeki etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(3), 2162-2173.
  • Goldsmith, E. B. (2015). Social influence and sustainable consumption. Springer International Publishing/ Springer Nature. https://doi.org/10.1007/978-3-319-20738-4
  • Güçer, E., Pelit, E., Demirdağ, Ş.A., & Keleş, Y. (2017). The impact of social loafing on intention to leave: A study on hotels. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(2), 14-36.
  • Güney, S. (2017). Sosyal psikoloji. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Hair Jr, J.F., Hult, G. T. M., Ringle, C., & Sarstedt, M. (2017). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM). (2nd Edition), Thousand Oaks: Sage Publications.
  • Halmaghi, E-E., & Băcılă, L-D. (2018). Human resources-important resources of the comtemporary organization. International Conference Knowledge-Based Organization, 24(1), 314-318.
  • Hobfoll, S. E. (1989). Conservation of resources. American Psychologist, 44(3), 513-524.
  • Hogg, M.A., & Vaughan, G.M. (2010). Essential of social psychology. London: Pearson.
  • Hunsaker, W.D. (2017). Spiritual leadership and organizational citizenship behavior: Exploring the conditional effects of self-determination and Confucian mindset. International Journal of Business and Society, 18(3), 458-502.
  • Hussain, K. (2017). Perceptions of organizational politics and organizational citizenship behavior: The moderating role of workplace friendship. Journal of Economic Info, 4(4), 1-9.
  • İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2023). İşletme Belgeli Yeme İçme ve Gastronomi Tesis Listesi Temmuz 2023. 30 Ekim 2023 tarihinde https://izmir.ktb.gov.tr/TR-77197/belgeli-yeme-icme-tesis-listesi.html adresinden erişildi.
  • Jehn, K. A., & Shah, P. P. (1997). Interpersonal relationships and task performance: An examination of mediation processes in friendship and acquaintance groups. Journal of Personality and Social Psychology, 72(4), 775–790.
  • Jung, H. S., & Yoon, H. H. (2013). The effects of organizational service orientation on person - organization fit and turnover intent. The Service Industries Journal, 33(1), 7-29.
  • Kağıtçıbaşı, Ç., & Cemalcılar, Z. (2017). Dünden bugüne insan ve insanlar. İstanbul: Evrim Yayınevi.
  • Kahya, E., Haktanırlar Ulutaş, B., & Özkan, N.F. (2019). The effects of environmental factors on job performance in metal industry. Endüstri Mühendisliği, 30(1), 1-14.
  • Kanten, S., & Esirgemez, M. (2018). İş yaşamının kalitesinin sosyal kaytarma ve işi erteleme davranışı üzerindeki etkisinde etik iklim algısının rolü. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(32), 559-576.
  • Kim, J.Y., Jeung, W., Kang, S.-W., & Paterson, T.A. (2023). An empirical study of social loafing behavior among public officers in South Korea: The role of trust in a supervisor, perceived organizational support, and perceived organizational politics. Behavioral Science, 13, 498. https://doi.org/ 10.3390/bs13060498
  • Kim, S., & Kuo, M.-H. (2015). Examining the relationships among coaching, trustworthiness, and role behaviors: A social exchange perspective. The Journal of Applied Behavioral Science, 51(2), 152-176.
  • Kline, R.B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. 3rd ed. New York: Guilford Publications.
  • Latane, B., Williams, K., & Harkins, S. (1979). Many hands make light the work: The causes and consequences of social loafing. Journal of Personality and Social Psychology, (37)6, 822-832.
  • Le, L.H., Hancer, M., Chaulagain, S., & Pham, P. (2023). Reducing hotel employee turnover intention by promotign pride in job and meaning of work: Across-cultural perspective. International Journal of Hospitality Management, 109, 103409. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2022.103409
  • Lestari, D., & Margaretha, M. (2021). Work life balance, job engagement and turnover intention: Experience from Y generation employees. Management Science Letters, 11(1), 165-170.
  • Luo, Z., Qu, H., & Marnburg, E. (2013). Justice perceptions and drives of hotel employee social loafing behavior. International Journal of Hospitality Management, 33, 456-464.
  • Ma, E., Wang, Y. C., Xu, S. T., & Wang, D. (2022). Clarifying the multi-order multidimensional structure of organizational citizenship behavior: A cross-cultural validation. Journal of Hospitality and Tourism Management, 50, 83-92.
  • Öge, H.S., & Kurnaz, G. (2017). Presenteeism ile sosyal kaytarma arasındaki ilişki: Otomotiv işletmesinde bir araştırma. International Journal of Academic Value Studies, 3(16), 115-129.
  • Organ, D. W. (1997). Organizational citizenship behavior: It's construct clean-up time. Human Performance, 10(2), 85–97.
  • Orhan, A.T. (2022). Sosyal kaytarma davranışına kaynakları koruma teorisi yaklaşımı. The Journal of Marmara Social Research, 17, 11-25.
  • Özbek, M.F. (2018). İşyerinde arkadaşlığa ihtiyaç var mı? İşyerinde arkadaşlık ve çalışanlar üzerindeki sonuçlarının teorisi: Çalışma etiğinin rolü. Journal of Economy Culture and Society, 58, 153-176.
  • Öztürk, N., & Sumbas, E. (2023). Job satisfaction and workplace happiness as predictors of workplace friendship across psychological counselors. Journal of Theoretical Educational Science, 16(2), 372-393.
  • Pillemer, J., & Rothbard, N. P. (2018). Friends without benefits: Understanding the dark sides of workplace friendship. Academy of Management Review, 43(4), 635-660.
  • Price, K. H., Harrison, D. A., & Gavin, J. H. (2006). With holding inputs in team contexts: Member composition, interaction processes, evaluation structure, and social loafing. Journal of Applied Psychology, 91(6), 1375-1384.
  • Sherony, K. N., & Green, S.G. (2002). Coworker exchange: relationships between coworkers, leader-member exchange, and work attitudes. Journal of Applied Psychology, 87(3), 542.
  • Shore, L. M., Randel, A. E., Chung, B. G., Dean, M. A., Ehrhart, K. H., & Singh, G. (2011). Inclusion and diversity in work groups: A review and model for future research. Journal of Management, 37, 1262–1289. https://doi.org/10.1177/0149206310385943
  • Shoukat, M.H. Selem, K.M., Khan M.A., & Shehata, A.E. (2024). The dark side of co-worker friendship in the restaurant context: Roles of gender and promotion focus. European Journal of Management and Business Economics, https://doi.org/10.1108/EJMBE-05-2023-0149
  • Sun, R., & Wang, W. (2016). Transformational leadership, employee turnover intention, and actual voluntary turnover in public organizations. Public Management Review, 19(8), 1124–1141.
  • Tett, R.P., & Meyer, J.P. (1993). Job satisfaction, organizational commitment, turnover intention, and turn-over: Path analyses based on meta-analytic findings. Personnel Psychology, 46(2), 259–293.
  • Uludağ, G. (2019). Örgütsel bağlılık ile işten ayrılma niyeti ilişkisini incelemeye yönelik bir alan araştırması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (Özel Sayı), 2043-2056.
  • Wang, Y., Lin, Q., Zhang, S., & Chen, N. (2024). Dynamic relationship between workplace friendship and knowledge-sharing behavior: Formation, development and decline. Journal of Knowledge Management, 28(7), 2038-2061.
  • Weikamp, J.G., & Göritz, A.J. (2016). Organizational citizenship behavior and job satisfaction: The impact of occupational future time perspective. Human Relations, 69(11), 2091-2115.
  • Wild, H.F., Heidenreich, S., & Wald, A. (2018). Performance outcomes of turnover intentions in temporary organizations: A dyadic study on the effects at the individual, team and organizational level. European Management Review, 16(2), 255-271.
  • Williams, L. J., & Anderson, S. E. (1991). Job satisfaction and organizational commitment as predictors of organizational citizenship and in-role behaviors. Journal of Management, 17(3), 601–617.
  • Wright, P.H. (1978). Toward a theory of friendship based on the conception of self. Human Communication Research, 4, 196-207.
  • Yang, F.-H., & Shiu, F.-J. (2023). Evaluating the impact of workplace friendship on social loafing in long-term care institutions: An empirical study. Sustainability, 15, 7828. https://doi.org/10.3390/ su15107828
  • Yenihan, B., Öner, M., & Çiftyıldız, K. (2014). İş stresi ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki: Otomotiv işletmesinde bir araştırma. Çalışma İlişkileri Dergisi, 5(1), 38-49.
  • Yüksel, M. (2018). İşgörenlerin Politik becerilerinin yöneticilerin görev performansı değerlendirmeleri üzerindeki etkisi: Sosyal etki kuramı açısından bir değerlendirme. Ege Akademik Bakış, 18(3), 445-455.
  • Yu-Ping, H., Chun-Yang, P., Ming-Tao, C., Chun-Tsen, Y., & Qiong-Yuan, Z. (2020). Workplace friendship, helping behavior, and turnover intention: The Mediating effect of affective commitment. Advances in Management & Applied Economics, 10(5), 55-75.
  • Zhang, H., Zhang, M., Zhang, L., & Zhang, F. (2024). The influence of workplace friendship on job crafting: Based on affective events theory. Current Psychology: A Journal for Diverse Perspectives on Diverse Psychological Issues, 43(21), 19180-19197. https://doi.org/10.1007/s12144-024-05715-0

İş Yeri Arkadaşlığı ve İşten Ayrılma Niyetinin Sosyal Kaytarma ve Çalışma Arkadaşlarına Yönelik Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 93 - 106, 29.10.2025

Yılmaz Akgündüz , Sinemis Sümer Tila Maria Boğazkesenli Ayşenaz Aydın

https://doi.org/10.18394/iid.1553538

Öz

Bu araştırmanın amacı, çalışanların iş yeri arkadaşlığı algılarının ve işten ayrılma niyetlerinin sosyal kaytarma ve çalışma arkadaşlarına yönelik örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisini belirlemektir. Bu araştırmada iş yeri arkadaşlığının işten ayrılma niyetine, sosyal kaytarma ve çalışma arkadaşlarına yönelik örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi Kaynakları Koruma Teorisine ve işten ayrılma niyetinin sosyal kaytarma ve çalışma arkadaşlarına yönelik örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi Sosyal Değişim Teorisine dayandırılmıştır. Alan araştırması İzmir’de bulunan yeme-içme tesislerinde gerçekleştirilmiştir. Veriler anket formu aracılığıyla ve kolayda örnekleme yöntemiyle toplanmıştır. Anket formunda alan yazında geçerliliği ve güvenirliği kanıtlanmış ölçekler ve demografik sorular yer almaktadır. Kasım 2023-Mayıs 2024 tarihlerinde gerçekleştirilen veri toplama süreci sonunda 360 adet geçerli veriye ulaşılmıştır. Dört değişkenden oluşan ölçüm modelinin geçerliliği doğrulayıcı faktör analizi ile kanıtlanmıştır. Hipotezler ise yapısal eşitlik modeli ile test edilmiştir. Araştırma bulguları işten ayrılma niyetinin sosyal kaytarma davranışını artırırken, çalışma arkadaşlarına yönelik örgütsel vatandaşlık davranışlarını azalttığını; iş yeri arkadaşlığının işten ayrılma niyetini azaltırken, çalışma arkadaşlarına yönelik örgütsel vatandaşlık davranışlarını artırdığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Arkadaşlık Kaytarma İşten Ayrılma Vatandaşlık Davranışı

Etik Beyan

İnsan katılımcıları içeren çalışmalarda gerçekleştirilen tüm prosedürler, kurumsal ve / veya ulusal araştırma komitesinin etik standartlarına ve 1964 Helsinki deklarasyonuna ve daha sonraki değişikliklerine veya karşılaştırılabilir etik standartlara uygundur. Bu araştırma için Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik 14/11/2023 tarih ve 6 sayılı karar numarası ile Etik Kurul Onayı alınmıştır.

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

1919B012316423

Teşekkür

Bu araştırma, TÜBİTAK 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı kapsamında desteklenmiştir. Destekleri nedeniyle TÜBİTAK'a teşekkür ederiz.

Kaynakça

  • Aftab, M., Bokhari, S.A.B., & Ali, M. (2024). An empirical study on individual performance and turnover intention among university employees: A multiple mediation model. Asia-Pacific Journal of Business Administration, 16(2), 441-45.
  • Ahmad, R., Ishaq, M.I., & Raza, A. (2023). The blessing or curse of workplace friendship: Mediating role of organizational identification and moderating role of political skills. International Journal of Hospitality Management, 108, 103359. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2022.103359
  • Ahmad Saufi, R., Aidara S., Che Nawi, N.B., Permarupan, P.Y., Zainol, N.R.B., & Kakar, A.S. (2023). Turnover intention and its antecedents: The mediating role of work–life balance and the moderating role of job opportunity. Frontier in Psychology, 14, 1137945. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1137945
  • Akgündüz, Y. (2020). Örgütsel davranış. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Akgündüz, Y. (2021). Örgütsel davranış teorileri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Akgündüz, Y., & Akdağ, G. (2014). İşgörenlerin kişilik özelliklerinin temel benlik değerlendirmelerine ve isten ayrılma niyetlerine etkisi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 12(24), 295-318.
  • Akgunduz, Y., & Eryilmaz, G. (2018). Does turnover intention mediate the effects of job insecurity and co-worker support on social loafing. International Journal of Hospitality Management, 68, 41-49.
  • Akgündüz, Y., Akdağ, G., Güler, O., & Sünnetçioğlu, S. (2014). İşten ayrılma niyeti ve aşırı rol yükünün otel çalışanlarının sosyal aylaklık davranışlarına etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(4), 515-536.
  • Antalyalı, Ö.L., Ekşili, N., & Çetinkaya Bozkurt, Ö. (2023). Relationship between work friendship and intention to leave: A latent profile analysis. Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute, 58, 343-360.
  • Anwer, F., & Siddiqui, D.A. (2021). How comparison and justice mediate the effect of ethical leadership on interpersonal citizenship behavior (OCBI). Global Journal of Educational Studies, 7(2), 28-78.
  • Authayarat, W., & Umemuro, H. (2012). Workplace environment characteristics as antecedents of affective well-being in the workplace. International Journal of Business Research and Management, 3(6), 307-324.
  • Aypar, S., Sökmen, A., & Ekmekçioğlu, E.B. (2018). İş tatmini ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: Örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(13), 116-124.
  • Berman, E. M. West, J. P., & Richter, Jr, M. N. (2002). Workplace relations: Friendship patterns and consequences (according to managers). Public Administration Review, 62(2), 217-230. https://doi.org/10.1111/0033-3352.00172
  • Bourdage, J.S., Lee, K., Lee J.-H., & Shin, K.-H. (2012). Motives for organizational citizenship behavior: Personality correlates and coworker ratings of OCB. Human Performance, 25(3), 179–200.
  • Brickner, M.A., Harkins, S.G., & Ostrom, T.M. (1986). Effects of personal involvement: Thought-provoking implications for social loafing. Journal of Personality and Social Psychology, 51(4), 763-769.
  • Brislin, R. W. (1970). Back-translation for cross-cultural research. Journal of Cross-Cultural Psychology, 1(3), 185–216. https://doi.org/10.1177/135910457000100301
  • Bryant, P.C., & Allen, D.G. (2013). Compensation, benefits and employee turnover: HR strategies for retaining top talent. Compensation and Benefits Review, 45, 171- 175.
  • Büyükyılmaz, O., & Biçer, C. (2018). İşyeri arkadaşlığının işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde işe bağlılığın aracılık rolü. Social Sciences, 13(2), 28-41.
  • Cao, F., & Zhang, H. (2020). Workplace friendship, psychological safety and innovative behavior in China: A moderated-mediation model. Chinese Management Studies, 14(3), 661-676.
  • Çetinkaya Bozkurt, Ö., Bulgurcu Gürel, E.B., & Alparslan, A.M. (2016). Üniversite çalışanlarında iş yeri arkadaşlığının iş tatmini ve işten ayrılma niyeti üzerine etkileri. The Journal of Academic Social Science, 4(37), 111-126.
  • Chen, X.-P., Hui, C., & Sego, D.J. (1998). The role of organizational citizenship behavior in turnover: Conceptualization and preliminary tests of key hypotheses. Journal of Applied Psychology, 83(6), 922-931.
  • Çınar, E. (2023). Does workplace friendship influence organizational identification? The mediator role of positive affectivity. İş ve İnsan Dergisi, 10(2), 157-169.
  • Coyne, I., & Ong, T. (2007). Organizational citizenship behaviour and turnover intention: A cross-cultural study. The International Journal of Human Resource Management, 8(6), 1085-1097.
  • Dalgıç, A., & Akgündüz, Y. (2019). Sosyal ve ekonomik değişimin otel çalışanlarının işe adanmışlık ve işten ayrılma niyetine etkisi. Journal of Tourism Theory and Research, 5(2), 75-85.
  • Decoster, S., Stouten, J., Camps, J., & Tripp, T.M. (2014). The role of employees’ OCB and leaders’ hindrance stress in the emergence of self-serving leadership. The Leadership Quarterly, 25, 647-659.
  • Emerson, R. M. (1976). Social exchange theory. Annual Review of Sociology, 2, 335–362. https://doi.org/10.1146/annurev.so.02.080176.002003
  • Erez Akgün, B., & Yıldırım, M. (2020). Örgüt kültürünün personel güçlendirme ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(4), 4151-4165.
  • Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error: Algebra and statistics. Journal of Marketing Research, 18(3), 382- 388.
  • Forsyth, D.R. (2010). Group dynamics. USA: Wadsworth Cengage Learning.
  • Geiger, M., Lee, J.-Y., & Geiger, M. K. (2019). The power of negative disposition: An examination of trait and state negative affect with OCBI and OCBO. Group & Organization Management, 44(6), 1136–1172.
  • Gizlier, Ö., & Yıldız, B. (2021). Algılanan aşırı nitelikliliğin çalışanların kariyerizm eğilimleri ve sosyal kaytarma davranışları üzerindeki etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(3), 2162-2173.
  • Goldsmith, E. B. (2015). Social influence and sustainable consumption. Springer International Publishing/ Springer Nature. https://doi.org/10.1007/978-3-319-20738-4
  • Güçer, E., Pelit, E., Demirdağ, Ş.A., & Keleş, Y. (2017). The impact of social loafing on intention to leave: A study on hotels. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(2), 14-36.
  • Güney, S. (2017). Sosyal psikoloji. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Hair Jr, J.F., Hult, G. T. M., Ringle, C., & Sarstedt, M. (2017). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM). (2nd Edition), Thousand Oaks: Sage Publications.
  • Halmaghi, E-E., & Băcılă, L-D. (2018). Human resources-important resources of the comtemporary organization. International Conference Knowledge-Based Organization, 24(1), 314-318.
  • Hobfoll, S. E. (1989). Conservation of resources. American Psychologist, 44(3), 513-524.
  • Hogg, M.A., & Vaughan, G.M. (2010). Essential of social psychology. London: Pearson.
  • Hunsaker, W.D. (2017). Spiritual leadership and organizational citizenship behavior: Exploring the conditional effects of self-determination and Confucian mindset. International Journal of Business and Society, 18(3), 458-502.
  • Hussain, K. (2017). Perceptions of organizational politics and organizational citizenship behavior: The moderating role of workplace friendship. Journal of Economic Info, 4(4), 1-9.
  • İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2023). İşletme Belgeli Yeme İçme ve Gastronomi Tesis Listesi Temmuz 2023. 30 Ekim 2023 tarihinde https://izmir.ktb.gov.tr/TR-77197/belgeli-yeme-icme-tesis-listesi.html adresinden erişildi.
  • Jehn, K. A., & Shah, P. P. (1997). Interpersonal relationships and task performance: An examination of mediation processes in friendship and acquaintance groups. Journal of Personality and Social Psychology, 72(4), 775–790.
  • Jung, H. S., & Yoon, H. H. (2013). The effects of organizational service orientation on person - organization fit and turnover intent. The Service Industries Journal, 33(1), 7-29.
  • Kağıtçıbaşı, Ç., & Cemalcılar, Z. (2017). Dünden bugüne insan ve insanlar. İstanbul: Evrim Yayınevi.
  • Kahya, E., Haktanırlar Ulutaş, B., & Özkan, N.F. (2019). The effects of environmental factors on job performance in metal industry. Endüstri Mühendisliği, 30(1), 1-14.
  • Kanten, S., & Esirgemez, M. (2018). İş yaşamının kalitesinin sosyal kaytarma ve işi erteleme davranışı üzerindeki etkisinde etik iklim algısının rolü. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(32), 559-576.
  • Kim, J.Y., Jeung, W., Kang, S.-W., & Paterson, T.A. (2023). An empirical study of social loafing behavior among public officers in South Korea: The role of trust in a supervisor, perceived organizational support, and perceived organizational politics. Behavioral Science, 13, 498. https://doi.org/ 10.3390/bs13060498
  • Kim, S., & Kuo, M.-H. (2015). Examining the relationships among coaching, trustworthiness, and role behaviors: A social exchange perspective. The Journal of Applied Behavioral Science, 51(2), 152-176.
  • Kline, R.B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. 3rd ed. New York: Guilford Publications.
  • Latane, B., Williams, K., & Harkins, S. (1979). Many hands make light the work: The causes and consequences of social loafing. Journal of Personality and Social Psychology, (37)6, 822-832.
  • Le, L.H., Hancer, M., Chaulagain, S., & Pham, P. (2023). Reducing hotel employee turnover intention by promotign pride in job and meaning of work: Across-cultural perspective. International Journal of Hospitality Management, 109, 103409. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2022.103409
  • Lestari, D., & Margaretha, M. (2021). Work life balance, job engagement and turnover intention: Experience from Y generation employees. Management Science Letters, 11(1), 165-170.
  • Luo, Z., Qu, H., & Marnburg, E. (2013). Justice perceptions and drives of hotel employee social loafing behavior. International Journal of Hospitality Management, 33, 456-464.
  • Ma, E., Wang, Y. C., Xu, S. T., & Wang, D. (2022). Clarifying the multi-order multidimensional structure of organizational citizenship behavior: A cross-cultural validation. Journal of Hospitality and Tourism Management, 50, 83-92.
  • Öge, H.S., & Kurnaz, G. (2017). Presenteeism ile sosyal kaytarma arasındaki ilişki: Otomotiv işletmesinde bir araştırma. International Journal of Academic Value Studies, 3(16), 115-129.
  • Organ, D. W. (1997). Organizational citizenship behavior: It's construct clean-up time. Human Performance, 10(2), 85–97.
  • Orhan, A.T. (2022). Sosyal kaytarma davranışına kaynakları koruma teorisi yaklaşımı. The Journal of Marmara Social Research, 17, 11-25.
  • Özbek, M.F. (2018). İşyerinde arkadaşlığa ihtiyaç var mı? İşyerinde arkadaşlık ve çalışanlar üzerindeki sonuçlarının teorisi: Çalışma etiğinin rolü. Journal of Economy Culture and Society, 58, 153-176.
  • Öztürk, N., & Sumbas, E. (2023). Job satisfaction and workplace happiness as predictors of workplace friendship across psychological counselors. Journal of Theoretical Educational Science, 16(2), 372-393.
  • Pillemer, J., & Rothbard, N. P. (2018). Friends without benefits: Understanding the dark sides of workplace friendship. Academy of Management Review, 43(4), 635-660.
  • Price, K. H., Harrison, D. A., & Gavin, J. H. (2006). With holding inputs in team contexts: Member composition, interaction processes, evaluation structure, and social loafing. Journal of Applied Psychology, 91(6), 1375-1384.
  • Sherony, K. N., & Green, S.G. (2002). Coworker exchange: relationships between coworkers, leader-member exchange, and work attitudes. Journal of Applied Psychology, 87(3), 542.
  • Shore, L. M., Randel, A. E., Chung, B. G., Dean, M. A., Ehrhart, K. H., & Singh, G. (2011). Inclusion and diversity in work groups: A review and model for future research. Journal of Management, 37, 1262–1289. https://doi.org/10.1177/0149206310385943
  • Shoukat, M.H. Selem, K.M., Khan M.A., & Shehata, A.E. (2024). The dark side of co-worker friendship in the restaurant context: Roles of gender and promotion focus. European Journal of Management and Business Economics, https://doi.org/10.1108/EJMBE-05-2023-0149
  • Sun, R., & Wang, W. (2016). Transformational leadership, employee turnover intention, and actual voluntary turnover in public organizations. Public Management Review, 19(8), 1124–1141.
  • Tett, R.P., & Meyer, J.P. (1993). Job satisfaction, organizational commitment, turnover intention, and turn-over: Path analyses based on meta-analytic findings. Personnel Psychology, 46(2), 259–293.
  • Uludağ, G. (2019). Örgütsel bağlılık ile işten ayrılma niyeti ilişkisini incelemeye yönelik bir alan araştırması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (Özel Sayı), 2043-2056.
  • Wang, Y., Lin, Q., Zhang, S., & Chen, N. (2024). Dynamic relationship between workplace friendship and knowledge-sharing behavior: Formation, development and decline. Journal of Knowledge Management, 28(7), 2038-2061.
  • Weikamp, J.G., & Göritz, A.J. (2016). Organizational citizenship behavior and job satisfaction: The impact of occupational future time perspective. Human Relations, 69(11), 2091-2115.
  • Wild, H.F., Heidenreich, S., & Wald, A. (2018). Performance outcomes of turnover intentions in temporary organizations: A dyadic study on the effects at the individual, team and organizational level. European Management Review, 16(2), 255-271.
  • Williams, L. J., & Anderson, S. E. (1991). Job satisfaction and organizational commitment as predictors of organizational citizenship and in-role behaviors. Journal of Management, 17(3), 601–617.
  • Wright, P.H. (1978). Toward a theory of friendship based on the conception of self. Human Communication Research, 4, 196-207.
  • Yang, F.-H., & Shiu, F.-J. (2023). Evaluating the impact of workplace friendship on social loafing in long-term care institutions: An empirical study. Sustainability, 15, 7828. https://doi.org/10.3390/ su15107828
  • Yenihan, B., Öner, M., & Çiftyıldız, K. (2014). İş stresi ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki: Otomotiv işletmesinde bir araştırma. Çalışma İlişkileri Dergisi, 5(1), 38-49.
  • Yüksel, M. (2018). İşgörenlerin Politik becerilerinin yöneticilerin görev performansı değerlendirmeleri üzerindeki etkisi: Sosyal etki kuramı açısından bir değerlendirme. Ege Akademik Bakış, 18(3), 445-455.
  • Yu-Ping, H., Chun-Yang, P., Ming-Tao, C., Chun-Tsen, Y., & Qiong-Yuan, Z. (2020). Workplace friendship, helping behavior, and turnover intention: The Mediating effect of affective commitment. Advances in Management & Applied Economics, 10(5), 55-75.
  • Zhang, H., Zhang, M., Zhang, L., & Zhang, F. (2024). The influence of workplace friendship on job crafting: Based on affective events theory. Current Psychology: A Journal for Diverse Perspectives on Diverse Psychological Issues, 43(21), 19180-19197. https://doi.org/10.1007/s12144-024-05715-0
Toplam 77 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Örgütsel Davranış
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Yılmaz Akgündüz 0000-0001-8887-9280

Sinemis Sümer Bu kişi benim 0009-0001-7167-5174

Tila Maria Boğazkesenli Bu kişi benim 0009-0009-8245-5386

Ayşenaz Aydın Bu kişi benim 0009-0008-7536-1894

Proje Numarası 1919B012316423
Gönderilme Tarihi 20 Eylül 2024
Kabul Tarihi 13 Şubat 2025
Erken Görünüm Tarihi 29 Ekim 2025
Yayımlanma Tarihi 29 Ekim 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 12 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Akgündüz, Y., Sümer, S., Boğazkesenli, T. M., Aydın, A. (2025). İş Yeri Arkadaşlığı ve İşten Ayrılma Niyetinin Sosyal Kaytarma ve Çalışma Arkadaşlarına Yönelik Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi. İş ve İnsan Dergisi, 12(2), 93-106. https://doi.org/10.18394/iid.1553538
AMA Akgündüz Y, Sümer S, Boğazkesenli TM, Aydın A. İş Yeri Arkadaşlığı ve İşten Ayrılma Niyetinin Sosyal Kaytarma ve Çalışma Arkadaşlarına Yönelik Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi. İİD. Ekim 2025;12(2):93-106. doi:10.18394/iid.1553538
Chicago Akgündüz, Yılmaz, Sinemis Sümer, Tila Maria Boğazkesenli, ve Ayşenaz Aydın. “İş Yeri Arkadaşlığı ve İşten Ayrılma Niyetinin Sosyal Kaytarma ve Çalışma Arkadaşlarına Yönelik Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi”. İş ve İnsan Dergisi 12, sy. 2 (Ekim 2025): 93-106. https://doi.org/10.18394/iid.1553538.
EndNote Akgündüz Y, Sümer S, Boğazkesenli TM, Aydın A (01 Ekim 2025) İş Yeri Arkadaşlığı ve İşten Ayrılma Niyetinin Sosyal Kaytarma ve Çalışma Arkadaşlarına Yönelik Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi. İş ve İnsan Dergisi 12 2 93–106.
IEEE Y. Akgündüz, S. Sümer, T. M. Boğazkesenli, ve A. Aydın, “İş Yeri Arkadaşlığı ve İşten Ayrılma Niyetinin Sosyal Kaytarma ve Çalışma Arkadaşlarına Yönelik Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi”, İİD, c. 12, sy. 2, ss. 93–106, 2025, doi: 10.18394/iid.1553538.
ISNAD Akgündüz, Yılmaz vd. “İş Yeri Arkadaşlığı ve İşten Ayrılma Niyetinin Sosyal Kaytarma ve Çalışma Arkadaşlarına Yönelik Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi”. İş ve İnsan Dergisi 12/2 (Ekim2025), 93-106. https://doi.org/10.18394/iid.1553538.
JAMA Akgündüz Y, Sümer S, Boğazkesenli TM, Aydın A. İş Yeri Arkadaşlığı ve İşten Ayrılma Niyetinin Sosyal Kaytarma ve Çalışma Arkadaşlarına Yönelik Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi. İİD. 2025;12:93–106.
MLA Akgündüz, Yılmaz vd. “İş Yeri Arkadaşlığı ve İşten Ayrılma Niyetinin Sosyal Kaytarma ve Çalışma Arkadaşlarına Yönelik Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi”. İş ve İnsan Dergisi, c. 12, sy. 2, 2025, ss. 93-106, doi:10.18394/iid.1553538.
Vancouver Akgündüz Y, Sümer S, Boğazkesenli TM, Aydın A. İş Yeri Arkadaşlığı ve İşten Ayrılma Niyetinin Sosyal Kaytarma ve Çalışma Arkadaşlarına Yönelik Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi. İİD. 2025;12(2):93-106.