Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Mikrobiyal Gübre Uygulamasının Marul ve Beyaz Baş Lahanada Çimlenme ve Fide Gelişimi Üzerine Etkileri

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 3, 389 - 398, 21.12.2020
https://doi.org/10.24180/ijaws.801698

Öz

Günümüzde çevreye verilen öneme paralel olarak, tarımsal üretimde kullanılan kimyasal gübreler yerine alternatif olarak mikroorganizmaların kullanımı gittikçe önem kazanmaktadır. Bu çalışma, ülkemizde en çok üretilen kışlık sebzeler arasında yer alan marul ve beyaz baş lahanada mikrobiyal gübre uygulamasının çimlenme ve fide gelişimi üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bitkisel materyal olarak Green Wave marul çeşidi ve Bayraklı-85 beyaz baş lahana çeşidi kullanılmıştır. Çalışmada EM.5 isimli ticari mikrobiyal gübrenin 5 farklı dozu (0, 5, 10, 15 ve 20 mL L-1) uygulanmıştır. Araştırma sonucunda mikrobiyal gübre dozları arasında incelenen özellikler bakımından önemli farklılıklar bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre mikrobiyal gübrenin marulda çimlenme oranı, fide boyu, fide kuru ağırlığı, kök kuru ağırlığı ve kuru madde oranını; beyaz baş lahanada ise fide boyu, fide yaş ağırlığı ve kuru madde oranını kontrole göre önemli oranda artırdığı tespit edilmiştir. Genel olarak, mikrobiyal gübre uygulamalarının tohum çimlenmesi ve fide büyüme parametreleri üzerinde olumlu etkilerinin olduğu belirlenmiştir. Mikrobiyal gübre dozları değerlendirildiğinde, 15 mL L-1 uygulamasının hem marulda hem de beyaz baş lahanada çimlenme ve fide gelişimi üzerinde daha etkili olduğu tespit edilmiştir. Kontrol uygulaması ile karşılaştırıldığında, 15 mL L-1 uygulaması marulda fide boyunu %35.71 oranında ve beyaz baş lahana ise fide yaş ağırlığını %38.18 oranında artırmıştır. Mikrobiyal gübre uygulamasının marul ve beyaz baş lahanada çimlenme ve fide gelişimini artırmada alternatif bir uygulama yöntemi olarak başarılı bir şekilde kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

Kaynakça

  • Akkuş, F. (2011). Mikrobiyal ve inorganik gübre uygulamalarının tuz stresi altında yetiştirilen ıspanak (Spinacia oleracea) ve kök kerevizde (Apium graveolens) bitki gelişimi ve verim üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
  • Alagöz, G., Özer, H., & Pekşen A. (2020). Raised bed planting and green manuring increased tomato yield through improved soil microbial activity in organic cultivation. Biological Agriculture & Horticulture, 36(3), 187-199.
  • Altintas, S., & Bal, U. (2008). Effects of the commercial product based on Trichoderma harzianum on plant, bulb and yield characteristics of onion. Scientia Horticulturae, 116(2), 219-222.
  • Altunlu, H., Demiral, O., Dursun, O., Sönmez, M., & Ergün, K. (2019). Mikrobiyal gübre uygulamasının tatlı mısır (Zea mays L. var. saccharata) yetiştiriciliğinde bitki gelişimi ve verim üzerine etkileri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 50(1), 32-39.
  • Azarmi, R., Hajieghrari, B., & Giglou, A. (2011). Effect of Trichoderma isolates on tomato seedling growth response and nutrient uptake. African Journal of Biotechnology, 10(31), 5850-5855.
  • Aybak, H. Ç. (2002). Salata/Marul Yetiştiriciliği. Hasad Yayıncılılık, İstanbul.
  • Bakonyi, N., Bott, S., Gajdos, E., Szabo, A., Jakab, A., Toth, A., Makleit, P. & Veres, S. Z. (2013). Using biofertilizer to improve seed germination and early development of maize. Polish Journal of Environmental Studies, 22(6),1595-1599.
  • Bal, U., & Altintas, S. (2008). Effects of Trichoderma harzianum on lettuce in protected cultivation. Journal Central Europen Agriculture, 9(1), 63-70.
  • Brewer, M. T., & Larkin, R. P. (2005). Efficacy of several potential biocontrol organisms against Rhizoctonia solani on potato. Crop Protection, 24, 939-950.
  • Buyer, J. S., Roberts, D. P., & Russek-Cohen, E. (2002). Soil and plant effects on microbial community structure. Canadian Journal of Microbiology, 48, 955-964.
  • Chen, S. K., Edwards, C. A., & Subler, S. (2001). Effects of the fungicides benzomyl, captan and chlorothalonil on soil microbial activity and nitrogen dynamics in laboratory incubations. Soil Biology & Biochemistry, 33, 1971-1980.
  • Çubuklu, Ö. (2011). Aşılı ve aşısız domates fideleri ile yapılan yetiştiricilikte mikrobiyal gübrenin (Trichoderma harzianum) verim ve kalite üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
  • Eşiyok, D. (2012). Kışlık ve Yazlık Sebze Yetiştiriciliği. Meta Basım. Bornova/İzmir.
  • Günay, A. (2005). Sebze Yetiştiriciliği. Cilt II, İzmir.
  • Hounsome, N., Hounsome, B., Tomos, D., & Jones, G. E. (2009). Changes in antioxidant compounds in white cabbage during winter storage. Postharvest Biology and Technology 52, 173-179.
  • Irmak, S., Cil, A. N., & Cil, A. (2011). The effects of microbial fertilizer applications on yield and some yield elements of peanut in Çukurova Region in Turkey. Research Journal of Pharmaceutical, Biological and Chemical Sciences, 2(1), 880-888.
  • İkiz, O. (2019). Bazı sebze türlerinde tohum ekim ortamına Trichoderma harzianum uygulamasının fide kalitesine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • Karaçal, İ., & Tüfenkçi, Ş. (2010). Bitki beslemede yeni yaklaşımlar ve gübre-çevre ilişkisi. Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, Ankara.
  • Katgıcı, A., Türk, İ., Demir, H., & Üçok, Z. (2019). Mikrobiyal gübrenin kıvırcık marulda verim ve kaliteye etkileri. II. Uluslararası Tarım ve Orman Kongresi, İzmir.
  • Kaveh, H., Jartoodeh, S. V., Aruee, H., & Mazhabi, M. (2011). Would Trichoderma affect seed germination and seedling quality of two muskmelon cultivars, khatooni and qasri and increase their transplanting success? Journal of Biological & Environmental Sciences, 5(15), 169-175.
  • Kılıç, O., Çapur, U., & Görtay, Ş. (1991). Meyve ve Sebze İşleme Teknolojisi Uygulama Kılavuzu. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları, Bursa.
  • Kopsell, D. E., Kopsell, D. A., Lefsrud, M. G., & Curran, C. J. (2004). Variability in elemental accumulations among leafy Brassica oleracea cultivars and selections. Journal of Plant Nutrition, 27, 1813-1826.
  • Kumar, N. (2017). Occurrence and distribution of tomato diseases and evaluation of bio-efficacy of Trichoderma harzianum on growth and yield components of tomato. Nigerian Journal of Agriculture, Food and Environment, 13(2), 37-44.
  • Midmore, D. J. (1993). Agronomic modification of resource use and intercrop productivity. Field Crops Research, 34, 357-380.
  • Monteiro, A., & Lunn, T. (1998). Trends and perspectives of vegetable Brassica breeding world-wide. World Conference on Horticultural Research, Rome, Italy.
  • Muhammad, Z., & Hussain, F. (2010). Effect of NaCl salinity on the germination and seedling growth of some medicinal plants. Pakistan Journal of Botany, 42(2), 889-897.
  • Ozbay, N., & Newman, S. E. (2004). Effect of Trichoderma harzianum strains to colonize tomato roots and improve transplant growth. Pakistan Journal of Biological Sciences, 7, 253-257.
  • Özbay, N., Emrebaş, N., & Akıncı, S. (2010). Topraksız ortamda roka ve tere yetiştiriciliğinde mikrobiyal gübre (Trichoderma harzianum, Kuen 1585) uygulamasının bitki gelişimi ve verimi üzerine etkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, 268-274.
  • Özbay, N., Demirkıran, A. R., & Ergun, M. (2015). Mikrobiyal gübre (Trichoderma harzianum, KUEN 1585) uygulamasının marulda çimlenme, gelişme ve verim üzerine etkisi. Doğu Karadeniz II. Organik Tarım Kongresi, Rize, Türkiye.
  • Özbay, N., Ergun, M., & Demirkıran, A. R. (2018). Ticari mikrobiyal gübre Sim Derma (Trichoderma harzianum, Kuen 1585) uygulamasının ıspanakta çimlenme, gelişme ve verim üzerine etkisi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(4), 482-491.
  • Singh B. K., Sharma S. R., & Singh B. (2009). Heterosis for mineral elements in single cross-hybrids of cabbage (Brassica oleracea var. capitata L). Scientia Horticulturae, 122(1), 32-36.
  • Singh, B. K., Sharma, S. R., & Singh, B. (2010). Variation in mineral concentrations among cultivars and germplasms of cabbage (Brassica oleracea var. capitata L.). Journal of Plant Nutrition, 33(1), 95-104.
  • Sönmez, İ, Kaplan, M., & Sönmez, S. (2008). Kimyasal gübrelerin çevre kirliliği üzerine etkileri ve çözüm önerileri. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi, 25(2), 24-34.
  • Swarup, V. (2006). Vegetable Science and Technology in India. Kalyani Publishers, New Delhi, India. Şalk, A., Arın, L., Deveci, M., & Polat, S. (2008). Özel Sebzecilik. Sevil Cilt Evi ve Matbaası, Tekirdağ.
  • Topbaş, M. T., Brohi, A. R., & Karaman, M. R. (1998). Çevre Kirliliği. T.C. Çevre Bakanlığı Çevre Bakanlığı Yayını, Ankara.
  • TÜİK. (2020). Bitkisel üretim istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
  • Vessey, J. K. (2003). Plant growth promoting rhizobacteria as bio fertilizers. Plant and Soil, 255, 571-586.
  • Vural, H., Eşiyok, D., & Duman, İ. (2000). Kültür Sebzeleri (Sebze Yetiştirme). Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
  • Yanmaz, R., Duman, İ., Yaralı, F., Demir, K., Sarıkamış, G., Sarı, N., Balkaya, A., Kaymak, H. Ç., Akan, S., & Özalp, R. (2015). Sebze üretiminde değişimler ve yeni arayışlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, Ankara.
  • Yedidia, I., Srivastva, A. K., Kapulnik, Y., & Chet, I. (2001). Effect of Trichoderma harzianum on microelement concentrations and increased growth of cucumber plants. Plant and Soil, 235, 235-242.
  • Yıldırım, M., Bahar, E., & Demireli, K. (2015). Farklı sulama suyu seviyelerinin serada yetiştirilen kıvırcık marulun (Lactuca sativa var. campania) verimi ve gelişimi üzerine etkileri. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(1), 29-34.
  • Zengin, M. (2007). Organik Tarım. Hasad Yayıncılık Limited Şirketi, İstanbul.

Effects of Microbial Fertilizer Application on Germination and Seedling Growth in Lettuce and White Head Cabbage

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 3, 389 - 398, 21.12.2020
https://doi.org/10.24180/ijaws.801698

Öz

Nowadays, in parallel with the importance given to environment, the use of microorganisms as an alternative to chemical fertilizers used in agricultural production is becoming increasingly important. This study was carried out to determine effects of microbial fertilizer application on germination and seedling growth in lettuce and white head cabbage, which are among the most produced winter vegetables in our country. Green Wave lettuce variety and Bayraklı-85 white head cabbage variety were used as herbal material. In the study, 5 different doses of commercial microbial fertilizer named EM.5 (0, 5, 10, 15 and 20 mL L-1) were evaluated. As a result of research, significant differences were found among microbial fertilizer doses in terms of properties examined. According to findings obtained from research, it was determined that microbial fertilizer was significantly increased germination rate, seedling height, seedling dry weight, root dry weight and dry matter rate in lettuce; seedling height, seedling fresh weight and dry matter rate in white head cabbage compared to the control. In general, it has been detected that microbial fertilizer applications have positive effects on seed germination and seedling growth parameters. When microbial fertilizer doses were evaluated, it was determined that 15 mL L-1 application was more effective on germination and seedling growth in both lettuce and white head cabbage. When compared to the control, 15 mL L-1 application increased seedling height by 35.71% in lettuce and seedling fresh weight by 38.18% in white head cabbage. It was concluded that microbial fertilizer application can be used successfully as an alternative application method to increase germination and seedling growth in lettuce and white head cabbage.

Kaynakça

  • Akkuş, F. (2011). Mikrobiyal ve inorganik gübre uygulamalarının tuz stresi altında yetiştirilen ıspanak (Spinacia oleracea) ve kök kerevizde (Apium graveolens) bitki gelişimi ve verim üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
  • Alagöz, G., Özer, H., & Pekşen A. (2020). Raised bed planting and green manuring increased tomato yield through improved soil microbial activity in organic cultivation. Biological Agriculture & Horticulture, 36(3), 187-199.
  • Altintas, S., & Bal, U. (2008). Effects of the commercial product based on Trichoderma harzianum on plant, bulb and yield characteristics of onion. Scientia Horticulturae, 116(2), 219-222.
  • Altunlu, H., Demiral, O., Dursun, O., Sönmez, M., & Ergün, K. (2019). Mikrobiyal gübre uygulamasının tatlı mısır (Zea mays L. var. saccharata) yetiştiriciliğinde bitki gelişimi ve verim üzerine etkileri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 50(1), 32-39.
  • Azarmi, R., Hajieghrari, B., & Giglou, A. (2011). Effect of Trichoderma isolates on tomato seedling growth response and nutrient uptake. African Journal of Biotechnology, 10(31), 5850-5855.
  • Aybak, H. Ç. (2002). Salata/Marul Yetiştiriciliği. Hasad Yayıncılılık, İstanbul.
  • Bakonyi, N., Bott, S., Gajdos, E., Szabo, A., Jakab, A., Toth, A., Makleit, P. & Veres, S. Z. (2013). Using biofertilizer to improve seed germination and early development of maize. Polish Journal of Environmental Studies, 22(6),1595-1599.
  • Bal, U., & Altintas, S. (2008). Effects of Trichoderma harzianum on lettuce in protected cultivation. Journal Central Europen Agriculture, 9(1), 63-70.
  • Brewer, M. T., & Larkin, R. P. (2005). Efficacy of several potential biocontrol organisms against Rhizoctonia solani on potato. Crop Protection, 24, 939-950.
  • Buyer, J. S., Roberts, D. P., & Russek-Cohen, E. (2002). Soil and plant effects on microbial community structure. Canadian Journal of Microbiology, 48, 955-964.
  • Chen, S. K., Edwards, C. A., & Subler, S. (2001). Effects of the fungicides benzomyl, captan and chlorothalonil on soil microbial activity and nitrogen dynamics in laboratory incubations. Soil Biology & Biochemistry, 33, 1971-1980.
  • Çubuklu, Ö. (2011). Aşılı ve aşısız domates fideleri ile yapılan yetiştiricilikte mikrobiyal gübrenin (Trichoderma harzianum) verim ve kalite üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
  • Eşiyok, D. (2012). Kışlık ve Yazlık Sebze Yetiştiriciliği. Meta Basım. Bornova/İzmir.
  • Günay, A. (2005). Sebze Yetiştiriciliği. Cilt II, İzmir.
  • Hounsome, N., Hounsome, B., Tomos, D., & Jones, G. E. (2009). Changes in antioxidant compounds in white cabbage during winter storage. Postharvest Biology and Technology 52, 173-179.
  • Irmak, S., Cil, A. N., & Cil, A. (2011). The effects of microbial fertilizer applications on yield and some yield elements of peanut in Çukurova Region in Turkey. Research Journal of Pharmaceutical, Biological and Chemical Sciences, 2(1), 880-888.
  • İkiz, O. (2019). Bazı sebze türlerinde tohum ekim ortamına Trichoderma harzianum uygulamasının fide kalitesine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • Karaçal, İ., & Tüfenkçi, Ş. (2010). Bitki beslemede yeni yaklaşımlar ve gübre-çevre ilişkisi. Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, Ankara.
  • Katgıcı, A., Türk, İ., Demir, H., & Üçok, Z. (2019). Mikrobiyal gübrenin kıvırcık marulda verim ve kaliteye etkileri. II. Uluslararası Tarım ve Orman Kongresi, İzmir.
  • Kaveh, H., Jartoodeh, S. V., Aruee, H., & Mazhabi, M. (2011). Would Trichoderma affect seed germination and seedling quality of two muskmelon cultivars, khatooni and qasri and increase their transplanting success? Journal of Biological & Environmental Sciences, 5(15), 169-175.
  • Kılıç, O., Çapur, U., & Görtay, Ş. (1991). Meyve ve Sebze İşleme Teknolojisi Uygulama Kılavuzu. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları, Bursa.
  • Kopsell, D. E., Kopsell, D. A., Lefsrud, M. G., & Curran, C. J. (2004). Variability in elemental accumulations among leafy Brassica oleracea cultivars and selections. Journal of Plant Nutrition, 27, 1813-1826.
  • Kumar, N. (2017). Occurrence and distribution of tomato diseases and evaluation of bio-efficacy of Trichoderma harzianum on growth and yield components of tomato. Nigerian Journal of Agriculture, Food and Environment, 13(2), 37-44.
  • Midmore, D. J. (1993). Agronomic modification of resource use and intercrop productivity. Field Crops Research, 34, 357-380.
  • Monteiro, A., & Lunn, T. (1998). Trends and perspectives of vegetable Brassica breeding world-wide. World Conference on Horticultural Research, Rome, Italy.
  • Muhammad, Z., & Hussain, F. (2010). Effect of NaCl salinity on the germination and seedling growth of some medicinal plants. Pakistan Journal of Botany, 42(2), 889-897.
  • Ozbay, N., & Newman, S. E. (2004). Effect of Trichoderma harzianum strains to colonize tomato roots and improve transplant growth. Pakistan Journal of Biological Sciences, 7, 253-257.
  • Özbay, N., Emrebaş, N., & Akıncı, S. (2010). Topraksız ortamda roka ve tere yetiştiriciliğinde mikrobiyal gübre (Trichoderma harzianum, Kuen 1585) uygulamasının bitki gelişimi ve verimi üzerine etkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, 268-274.
  • Özbay, N., Demirkıran, A. R., & Ergun, M. (2015). Mikrobiyal gübre (Trichoderma harzianum, KUEN 1585) uygulamasının marulda çimlenme, gelişme ve verim üzerine etkisi. Doğu Karadeniz II. Organik Tarım Kongresi, Rize, Türkiye.
  • Özbay, N., Ergun, M., & Demirkıran, A. R. (2018). Ticari mikrobiyal gübre Sim Derma (Trichoderma harzianum, Kuen 1585) uygulamasının ıspanakta çimlenme, gelişme ve verim üzerine etkisi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(4), 482-491.
  • Singh B. K., Sharma S. R., & Singh B. (2009). Heterosis for mineral elements in single cross-hybrids of cabbage (Brassica oleracea var. capitata L). Scientia Horticulturae, 122(1), 32-36.
  • Singh, B. K., Sharma, S. R., & Singh, B. (2010). Variation in mineral concentrations among cultivars and germplasms of cabbage (Brassica oleracea var. capitata L.). Journal of Plant Nutrition, 33(1), 95-104.
  • Sönmez, İ, Kaplan, M., & Sönmez, S. (2008). Kimyasal gübrelerin çevre kirliliği üzerine etkileri ve çözüm önerileri. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi, 25(2), 24-34.
  • Swarup, V. (2006). Vegetable Science and Technology in India. Kalyani Publishers, New Delhi, India. Şalk, A., Arın, L., Deveci, M., & Polat, S. (2008). Özel Sebzecilik. Sevil Cilt Evi ve Matbaası, Tekirdağ.
  • Topbaş, M. T., Brohi, A. R., & Karaman, M. R. (1998). Çevre Kirliliği. T.C. Çevre Bakanlığı Çevre Bakanlığı Yayını, Ankara.
  • TÜİK. (2020). Bitkisel üretim istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
  • Vessey, J. K. (2003). Plant growth promoting rhizobacteria as bio fertilizers. Plant and Soil, 255, 571-586.
  • Vural, H., Eşiyok, D., & Duman, İ. (2000). Kültür Sebzeleri (Sebze Yetiştirme). Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
  • Yanmaz, R., Duman, İ., Yaralı, F., Demir, K., Sarıkamış, G., Sarı, N., Balkaya, A., Kaymak, H. Ç., Akan, S., & Özalp, R. (2015). Sebze üretiminde değişimler ve yeni arayışlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, Ankara.
  • Yedidia, I., Srivastva, A. K., Kapulnik, Y., & Chet, I. (2001). Effect of Trichoderma harzianum on microelement concentrations and increased growth of cucumber plants. Plant and Soil, 235, 235-242.
  • Yıldırım, M., Bahar, E., & Demireli, K. (2015). Farklı sulama suyu seviyelerinin serada yetiştirilen kıvırcık marulun (Lactuca sativa var. campania) verimi ve gelişimi üzerine etkileri. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(1), 29-34.
  • Zengin, M. (2007). Organik Tarım. Hasad Yayıncılık Limited Şirketi, İstanbul.
Toplam 42 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Bahçe Bitkileri Yetiştirme ve Islahı
Bölüm Bahçe Bitkileri
Yazarlar

Beyhan Kibar 0000-0001-9253-5747

Yayımlanma Tarihi 21 Aralık 2020
Gönderilme Tarihi 29 Eylül 2020
Kabul Tarihi 6 Kasım 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Cilt: 6 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Kibar, B. (2020). Mikrobiyal Gübre Uygulamasının Marul ve Beyaz Baş Lahanada Çimlenme ve Fide Gelişimi Üzerine Etkileri. International Journal of Agricultural and Wildlife Sciences, 6(3), 389-398. https://doi.org/10.24180/ijaws.801698

17365   17368      17366     17369    17370              


88x31.png    Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi Creative Commons Attribution 4.0 Generic License a